Koybağar (qaz. Қойбағар) — Qazaxıstanın şimalında yerləşən axarsız göl. Göl Qostanay vilayətinin Karasu rayonu ərazisindədir. Göldən 5 km qərbdə Karasu kəndi yerləşir. Koybağar gölü Ubaqan çay hövzəsinə daxildir. 2009-cu ildən Ramsar konvensiyasında su-bataqlıq ərazisi kimi qeydiyyata götürülüb. Göl Koybağar-Tyumtyur göllər sisteminə daxildir.
Koybağar gölü | |
---|---|
qaz. Қойбағар | |
Ümumi məlumatlar | |
Mütləq hündürlüyü | 198 m |
Sahəsi | 96 km² |
Həcmi | 0,02 km³ |
Orta dərinliyi | 1,6 m |
Yerləşməsi | |
Ölkə | |
|
Ümumi məlumat
Koybağar gölü Turqay yaylasında yerləşir. Gölə Karasu çayı tökülür. Gölün şimal sahillərində Koybağar bataqlığı formalaşıb. Şərq sahildə Suygensay, şimal sahilində isə Jumagul kəndi yerləşir.
Gölün sahəsi təxminən 96 km², digər məlumata görə isə 127 km²-dir (suyun səviyyəsinə görə dəyişə bilir). Dərinlik 1,3—1,5 metr arasında dəyişir. Gölün dəniz səviyyəsindən hündürlüyü 202 metrdir. Sahil ərazilərinin relyefi düzənlikdir. Yay aylarında göl suyu daha duzlu olur. Gölün mərkəzi hissələrində nadir qamış növləri bitir. Suyun səviyyəsi aşağı düşəndə göldə kiçik adalar meydana gəlir.
Koybağar və Tyumtyur gölü Tyumtyur çökəkliyində yerləşir. Çökəklik tektonik mənşəlidir. Sonradan eroziya proseslərinin, daha sonra isə mezokaynozoy çöküntülərinin toplanması nəticəsində formalaşıb. Göl yatağı dik sahil yarağanı ilə əhatə olunub. Yarğanın hündürlüyü 3-4 metr, bəzən isə 10 metrə çatır.
Göl əsasən qar suyu ilə və Karasu çayı ilə qidalanır. Qışda göl donur. Ən soyuq zamanlarda buz qatının qalınlığı 1,3 metr olur. Yaz aylarında buzdan azad olunan zamandan yenidən donana kimi buxarlanma yolu ilə öz suyunun itirir (0,9 metr). Ancaq göl tam qurumur.
Göl ərazisində suda üzən və su kənarında yaşayan 39 quş növü yuva qurur. Onlardan ən böyüyü boz qaz, yaşılbaş ördək, boz ördək, cırıldayan cürə, qırmızıbaş qaraördək, kəkilli qaraördək və . Ərazidə məməlilərdə yetərincə çoxdur. Gəmiricilər, əsasən bozqır marmotu üstünlük təşkil edir. Sürünənlərdən gürzə daha çoxdur. Suda 8-10 balıq növü var. Əsasən durna balığı və xanı balığı çoxluq təşkil edir.
İstinadlar
- Қойбағар // «Қазақстан» : Ұлттық энциклопедия : Қ — Н / бас. ред. Ә. Нысанбаев. — Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2004. — Т. 6. — С. 24. — .
- "Озеро Койбагар — международно значимое водное угодье". 2020-06-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-24.
- Коибагар // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Koybagar qaz Қojbagar Qazaxistanin simalinda yerlesen axarsiz gol Gol Qostanay vilayetinin Karasu rayonu erazisindedir Golden 5 km qerbde Karasu kendi yerlesir Koybagar golu Ubaqan cay hovzesine daxildir 2009 cu ilden Ramsar konvensiyasinda su bataqliq erazisi kimi qeydiyyata goturulub Gol Koybagar Tyumtyur goller sistemine daxildir Koybagar goluqaz ҚojbagarUmumi melumatlarMutleq hundurluyu 198 mSahesi 96 km Hecmi 0 02 km Orta derinliyi 1 6 mYerlesmesi52 37 37 sm e 65 36 27 s u Olke QazaxistanKoybagar goluUmumi melumatKoybagar golu Turqay yaylasinda yerlesir Gole Karasu cayi tokulur Golun simal sahillerinde Koybagar bataqligi formalasib Serq sahilde Suygensay simal sahilinde ise Jumagul kendi yerlesir Golun sahesi texminen 96 km diger melumata gore ise 127 km dir suyun seviyyesine gore deyise bilir Derinlik 1 3 1 5 metr arasinda deyisir Golun deniz seviyyesinden hundurluyu 202 metrdir Sahil erazilerinin relyefi duzenlikdir Yay aylarinda gol suyu daha duzlu olur Golun merkezi hisselerinde nadir qamis novleri bitir Suyun seviyyesi asagi dusende golde kicik adalar meydana gelir Koybagar ve Tyumtyur golu Tyumtyur cokekliyinde yerlesir Cokeklik tektonik menselidir Sonradan eroziya proseslerinin daha sonra ise mezokaynozoy cokuntulerinin toplanmasi neticesinde formalasib Gol yatagi dik sahil yaragani ile ehate olunub Yarganin hundurluyu 3 4 metr bezen ise 10 metre catir Gol esasen qar suyu ile ve Karasu cayi ile qidalanir Qisda gol donur En soyuq zamanlarda buz qatinin qalinligi 1 3 metr olur Yaz aylarinda buzdan azad olunan zamandan yeniden donana kimi buxarlanma yolu ile oz suyunun itirir 0 9 metr Ancaq gol tam qurumur Gol erazisinde suda uzen ve su kenarinda yasayan 39 qus novu yuva qurur Onlardan en boyuyu boz qaz yasilbas ordek boz ordek cirildayan cure qirmizibas qaraordek kekilli qaraordek ve Erazide memelilerde yeterince coxdur Gemiriciler esasen bozqir marmotu ustunluk teskil edir Surunenlerden gurze daha coxdur Suda 8 10 baliq novu var Esasen durna baligi ve xani baligi coxluq teskil edir IstinadlarҚojbagar Қazakstan Ұlttyk enciklopediya Қ N bas red Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy 2004 T 6 S 24 ISBN 9965 9389 7 0 Ozero Kojbagar mezhdunarodno znachimoe vodnoe ugode 2020 06 26 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 06 24 Koibagar Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t gl red A M Prohorov 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya 1969 1978