Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sitadel və ya Daxili qala şəhərin möhkəmləndirilmiş olan əsas hissəsidir. İstehkamın kənar hissələri düşmən əlinə keçəndən sonra insanlar buraya sığınırdılar. Əvvəllər Əhmədek adı ilə də tanınmışdır.
Tərifi və adlandırılması
Redutlarla mühafizə olunan istehkamların ən müdafiə edilən və möhkəm hissəsi daxili qaladır. Bu cür tikililər bəzən həm də iqtisadi səbəblərə görə xarici divarların bir hissəsini təşkil edəcək formada tikilə bilirdilər. Düşmən digər müdafiə xətlərini keçdiyi halda son müdafiə xəttini təşkil etmək üçün tikilirdilər. Daxili qalanın müdafiə divarlarının hündürlüyü digər istehkamlardan daha hündür olması ilə seçilir. Qalalarda donjon ilə bərabər axırıncı sığınacaq yeri hesab edilirdilər.
İnkişaf etdirilmələri və istifadələri
Qədim dövrlərdə şəhərlərdəki ən güclü və etibarlı hissə hesab edilən daxili qala ələ keçirilmədiyi halda üsyan qəti olaraq müvəffəqiyyət qazanmış hesab edilmirdi. Bunun ən yaxşı nümunəsi isə Selevkilər imperiyasıdakı İudeyada yaşayan Makkabilərin üsyanıdır. Yerusəlimdəki Helen qarnizonu yerli əhalinin dəstəkləri sayəsində üsyançıların nəzarətində olan ərazidə illərlə sağ qalmağa nail ola bilmişdir. Bilinən ən qədim daxili qalalara Hind çayı sivilizasiyalarında rast gəlinmişdir. Divarlarının hündürlüyü 12 metr olan binaların funksiyası hələ də tam olaraq məlum deyildir. Orta əsrlər dövründə isə daxili qalalar şəhərlərə əlavə mühafizənin təmin edilməsi nöqteyi-nəzərindən olduqca əlverişli idilər. Məsələn, 1543-cü ildə Osmanlılar tərəfindən həyata keçirilmiş olan Nitsa mühasirəsi zamanı Xeyrəddin Barbarossanın komandanlığı altında olan qoşunlar şəhərin böyük hissəsini ələ keçirdərək qarət etmiş olsalar da, daxili qalaların ələ keçirilməsi mümkün olmadığı üçün şəhəri tamamilə zəbt edə bilməmişdilər. Buna oxşar olan başqa bir situasiya isə XIX əsrdə baş vermişdir. Belə ki, 1830-32-ci illərdə müstəqilliyini elan etmiş olan Belçika ərazisində, general Devid Hendrik Çessenin komandanlığı altında olan Niderland qoşunları daxili qalanın mühafizəsini təşkil edirdilər. Böyük Fransa inqilabı zamanı Bastiliya qalası şəhərdəki inqilab əleyhdarlarının sığınacağı və inqilabçıların həbs edildiyi üçün məkan olduğu üçün əsas hədəfə çevrilmiş və qalaya edilmiş olan hücumdan sonra qala üsyançılar tərəfindən ələ keçirilmişdir. İspaniyada vətəndaş müharibəsi zamanı millətçilər Toledodakı Alcazarda iki ay müddətində mühasirədə qalmış olsalar da, sonradan gələn dəstək qüvvələrin sayəsində xilas olmuşdurlar. Bu nümunədən də göründüyü kimi, daxili qala kimi güclü istehkamlar müasir döyüşlərdə belə müdafiə məqsədi ilə istifadə oluna bilərlər. Vyetnam müharibəsi əsnasında baş vermiş olan 1968-ci ildəki Hue mühasirəsi zamanı zamanı Vyetkonq qoşunları Huế daxili qalasında özlərindən say etibarı ilə çox üstün olan ABŞ və Cənubi Vyetnam qoşunlarının hücumlarına qarşı 26 gün müqavimət göstərə bilmişdirlər.
Qalereya
-
![image]()
Haitidə yerləşən Laferriere qalası -
![image]()
Suriya sərhədləri daxilində yerləşən və Səlibçi dövlətlərə aid istehkam olan Krak de Şevalye qalası -
![image]()
Hələb şəhərində yerləşən qala -
![image]()
Kritin Retimno şəhərində yerləşən qala -
![image]()
-
![image]()
İstinadlar
- "KALE - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi (türk). 6 avqust 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sitadel ve ya Daxili qala seherin mohkemlendirilmis olan esas hissesidir Istehkamin kenar hisseleri dusmen eline kecenden sonra insanlar buraya siginirdilar Evveller Ehmedek adi ile de taninmisdir Mohkemlendirilmis Casale Monferrato seherinin XVII esrdeki plani Daxili qala sol terefdeki ulduz formali boyuk tikilidir Terifi ve adlandirilmasiRedutlarla muhafize olunan istehkamlarin en mudafie edilen ve mohkem hissesi daxili qaladir Bu cur tikililer bezen hem de iqtisadi sebeblere gore xarici divarlarin bir hissesini teskil edecek formada tikile bilirdiler Dusmen diger mudafie xetlerini kecdiyi halda son mudafie xettini teskil etmek ucun tikilirdiler Daxili qalanin mudafie divarlarinin hundurluyu diger istehkamlardan daha hundur olmasi ile secilir Qalalarda donjon ile beraber axirinci siginacaq yeri hesab edilirdiler Inkisaf etdirilmeleri ve istifadeleriQedim dovrlerde seherlerdeki en guclu ve etibarli hisse hesab edilen daxili qala ele kecirilmediyi halda usyan qeti olaraq muveffeqiyyet qazanmis hesab edilmirdi Bunun en yaxsi numunesi ise Selevkiler imperiyasidaki Iudeyada yasayan Makkabilerin usyanidir Yeruselimdeki Helen qarnizonu yerli ehalinin destekleri sayesinde usyancilarin nezaretinde olan erazide illerle sag qalmaga nail ola bilmisdir Bilinen en qedim daxili qalalara Hind cayi sivilizasiyalarinda rast gelinmisdir Divarlarinin hundurluyu 12 metr olan binalarin funksiyasi hele de tam olaraq melum deyildir Orta esrler dovrunde ise daxili qalalar seherlere elave muhafizenin temin edilmesi noqteyi nezerinden olduqca elverisli idiler Meselen 1543 cu ilde Osmanlilar terefinden heyata kecirilmis olan Nitsa muhasiresi zamani Xeyreddin Barbarossanin komandanligi altinda olan qosunlar seherin boyuk hissesini ele kecirderek qaret etmis olsalar da daxili qalalarin ele kecirilmesi mumkun olmadigi ucun seheri tamamile zebt ede bilmemisdiler Buna oxsar olan basqa bir situasiya ise XIX esrde bas vermisdir Bele ki 1830 32 ci illerde musteqilliyini elan etmis olan Belcika erazisinde general Devid Hendrik Cessenin komandanligi altinda olan Niderland qosunlari daxili qalanin muhafizesini teskil edirdiler Boyuk Fransa inqilabi zamani Bastiliya qalasi seherdeki inqilab eleyhdarlarinin siginacagi ve inqilabcilarin hebs edildiyi ucun mekan oldugu ucun esas hedefe cevrilmis ve qalaya edilmis olan hucumdan sonra qala usyancilar terefinden ele kecirilmisdir Ispaniyada vetendas muharibesi zamani milletciler Toledodaki Alcazarda iki ay muddetinde muhasirede qalmis olsalar da sonradan gelen destek quvvelerin sayesinde xilas olmusdurlar Bu numuneden de gorunduyu kimi daxili qala kimi guclu istehkamlar muasir doyuslerde bele mudafie meqsedi ile istifade oluna bilerler Vyetnam muharibesi esnasinda bas vermis olan 1968 ci ildeki Hue muhasiresi zamani zamani Vyetkonq qosunlari Huế daxili qalasinda ozlerinden say etibari ile cox ustun olan ABS ve Cenubi Vyetnam qosunlarinin hucumlarina qarsi 26 gun muqavimet gostere bilmisdirler QalereyaHaitide yerlesen Laferriere qalasi Suriya serhedleri daxilinde yerlesen ve Selibci dovletlere aid istehkam olan Krak de Sevalye qalasi Heleb seherinde yerlesen qala Kritin Retimno seherinde yerlesen qala Istanbuldaki Rumeli qalasi Toledodaki AlcazarIstinadlar KALE TDV Islam Ansiklopedisi TDV Islam Ansiklopedisi turk 6 avqust 2020 tarixinde Istifade tarixi 1 iyul 2021