Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Domna Visvizi (yun. Δόμνα Βισβίζη; 1783, Enos[d] – 1850, Pirey) — Yunanıstan İstiqlaliyyət müharibəsi və donanması qəhrəmanı.
| Domna Visvizi | |
|---|---|
| Δόμνα Βισβίζη | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1783 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 1850 |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Milliyyəti | yunan |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti | Yunanıstan |
| Rütbəsi | kapitan |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Enos
Domna Visvizi 1783-cü ildə Şərqi Frakiyanın Enos şəhərində anadan olub. O, varlı ailənin övladı olub.
1808-ci ildə həmyerlisi, gəmi sahibi Antonis Visvizi ilə evlənib. Visvizi cütlüyünün beş övladı olub. Antonis Visvizi, gizli Yunan inqilabi təşkilatı Filiki Eteriyaya xidmət edirdi.
Visvizi cütlüyünün inqilabi fəaliyyəti, 1821-ci il mayın 5-də, üsyançı Psara adasının gəmiləri Enosa yaxınlaşıb, şəhər qalasını mühasirəyə alanda başladı. Cütlük dərhal ən böyük ticarət gəmisi Kalomira briqadasını silahla təchiz etdi. Üsyançılar qalanı ələ keçirdilər. Lakin onlar şəhəri cəmi bir neçə gün saxlaya bildilər. Şərqi Frakiyanın Osmanlı imperiyasının paytaxtına yaxın olan bütün şəhər və kəndlərində olduğu kimi, burada da yunan əhalisinin üsyanları tez bir zamanda yatırıldı. Visvizi cütlüyü 5 uşağı və bütün daşınan əmlakları ilə Kalomira gəmisində Yunan donanmasının ardınca getdilər. 16 topla silahlanmış və 140 Enos dənizçisindən ibarət ekipajı olan Kalomira döyüş gəmisi Visvizi ailəsinin sığınacağı oldu. Gəmi, Afon, Lesbos və Samos adaları yaxınlığında dəniz döyüşlərində iştirak edib.
Mərkəzi Makedoniyada
Hələ 1821-ci ilin martında Şərqi və Mərkəzi Makedoniya ərazilərində Yunan inqilabının lideri Emmanuel Pappas Kalomiradan Filiki Eteriyanın təşəbbüskarı Nikeforos İviritisin abbat olduğu Esfiqmen Afon monastırına gəldi. Eyni zamanda döyüş sursatları Visvizinin gəmisinə yerləşdirildi.
1821-ci il mayın 17-də Halkidiki yarımadasının yunan əhalisi üsyan qaldırdı. Türklər üsyanı yatırsalar da, mayın 18-dən Saloniki şəhərində yenidən üsyan qalxdı. Stamatios Kapsas Salonikini azad etməyə çalışarkən həlak olduqdan sonra, Makedoniyanın mərkəzində üsyan səngiməyə başladı.
Kassandranın süqutundan sonra 19 monastırın abbatları Papası türklərə təslim etmək üçün, Esfiqmen monastırı rahibinə müraciət etdilər. Pappas Visvizinin gəmisində Hidra adasına qaçdı. Lakin elə Kalomira gəmisində vəfat edən Pappas, Hidrada dəfn edildi.
Mərkəzi Yunanıstanda
1822-ci ilin martında Draməli Paşanın qoşunlarının Mərkəzi Yunanıstana daxil olmasının qarşısını almağa çalışan Dmitri İpsilanti, Odissey Androutsos və Nikitarasın dəstələrinin Stilise enməsinə Visvizinin "Kalomira" və digər kiçik gəmiləri köməklik göstərib.
Mərkəzi Yunanıstanın müvəqqəti administrasiyasından “Arios Paqos”un (Areopaq) siyasətçiləri "Kalomira" gəmisinə gəldilər. Aqia Marinada 18 minlik türk korpusunun hücumlarını uğurla dəf edən Androutsos siyasətçilər tərəfindən görüş üçün Kalomira gəmisinə dəvət edildi. Visvizidən onun qətlində iştirak etməsi istənildi. Visvizi nəinki bundan imtina etdi, qətldə iştirak edəcəyi təqdirdə hər kəsi cəzalandıracağını bildirdi. Bir neçə gün sonra baş verən döyüşdə onun ölümü, bir çox yunan tarixçiləri tərəfindən, bu qəsd türk gülləsi deyil, məhz yunan gülləsinin nəticəsi kimi dəyərləndirilib.
Kapitan Domna
Domna, tarixşünaslıqda əslən Enosdan olan Enitis kimi xatırlanan Stavrosun köməyi ilə kapitan kimi döyüşü davam etdirdi. Domnanın komandanlığı altında olan "Kalomira" qitədən Evbeya adasına köçürüldü.
Döyüşün sonunda Domna ərini Evbeya adasında, Livada, Aqion Anarqiron kilsəsinin yaxınlığında dəfn etdi.
"Kalomira"ya komandanlıqı edən Domna 1823-cü ilə qədər döyüşlərdə iştirakını davam etdirdi.
Xalq mahnılarında Domna "gözəl, güclü, ilk kapitan" kimi xatırlanır:
Πουλάκι πόθεν έρχεσαι, πουλάκι γι΄ αποκρίσου
μην είδες και μην άκουσες για την κυρά Δομνίτσα την όμορφη, τη δυνατή, την αρχικαπετάνα, πούχει καράβι ατίμητο και πρώτο μεσ’ στα πρώτα, καράβι γοργοτάξιδο, καράβι τιμημένο, καράβι που πολέμησε στης Ίμπρος το μπουγάζι; Και το πουλάκι στάθηκε και το πουλάκι λέει, την είδα την απάντησα σιμά στο Αγιονόρος τρεις μέρες επολέμαγε με δυο χιλιάδες Τούρκους Καράβια εδώ, καράβια εκεί, καράβια παρά πέρα και τούτη σαν τον αετό ώρμαγε και χτυπούσε δεξιά ζερβά κι ανάστροφα κι όπου βολούσε ακόμα κι άκουγες βόγγους δυνατούς και στεναγμούς μεγάλους κι άκουγες κλάματα πικρά, κατάρες στην κατάρα
κι θάλασσες κοκκίνιζαν ως φέσια των αγάδων.
2 il davam edən döyüşlər, ailənin maddi durumuna da mənfi təsirini göstərdi. Ekipajın saxlanması və gəminin texniki təminatı üçün maddi durum yox idi. Domna, Kalomira üçün müraciət edənlərin təkliflərini rədd edirdi. Heç bir vasiti qalmayan Domna, Kalomiranı brander gəmisi kimi hökumətə təhvil verdi. Gəminin qarşılığında, Domnaya Nafplionda tərk edilmiş, pəncərəsiz, qapısız iki otaqlı ev verildi. Burada vəba epidemiyası zamanı o, 5 övladından 3-nü itirdi.
Müharibədən sonra
Müharibədən sonra tək qızı ilə qalan Domnanın heç bir gəliri yox idi. Domna, Yunanıstan İstiqlaliyyət müharibəsində iştirakına görə təzminat və pensiya almağa çalışsa da,buna nail ola bilmədi. 30 draxma cüzi təqaüd alan Domna Siros adasına köçdü. Daha sonra, qızı Mariori il birgə Pireyə köçən Domna, 1850-ci ildə Pireydə də vəfat etdi.
Xatirəsi
Visvizinin Yunan inqilabı üçün göstərdiyi səyləri xalq poeziyasında da əksini tapırdı. Ölümündən sonra Visvizi "Frakiya Bubulinası" ləqəbini aldı. Lakin, onun Yunanıstan İstiqlaliyyət müharibəsində iştirakı XIX-XX əsrlərdə tarixçilər tərəfindən uzun müddət qiymətləndirilməmiş və demək olar ki, diqqətdən kənarda qalmışdır.Triestli Manto Mavroqenus, Spartalı Konstandiya Zahariya, Manili Savayina və Afinalı Asimo Lidouriki kimi simalarla müqayisədə Visvizi müharibənin az tanınan qəhrəmanlarından biri hesab olunur.
Visvizinin Aleksandrupolisdə 2005-ci ildə ucaldılmış heykəli var. Onun həmçinin Afinada, Yunanıstan İstiqlaliyyət müharibəsi qəhrəmanlarının şərəfinə inşa edilmiş parkda Pedion tou Areosdada büstü var. Buradakı büstdə 2005-ci ildə açılıb.
İstinadlar
- Αποστ. Ε. Βακαλόπολος, Επίλεκτες Βασικές Πηγές της Ελληνικής Επαναστάσεως 1813—1825, Βάνιας Θεσσαλονίκη 1990,τομ А,σελ.310
- Douglas Dakin, The Unification of Greece 1770—1923, σελ.72,
- Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος,Επίτομη Ιστορία της Μακεδονίας, σελ. 109
- Αποστ. Ε. Βακαλόπολος, Επίλεκτες Βασικές Πηγές της Ελληνικής Επαναστάσεως 1813—1825, Βάνιας Θεσσαλονίκη 1990,τομ А,σελ.285
- Αποστ. Ε. Βακαλόπολος, Επίλεκτες Βασικές Πηγές της Ελληνικής Επαναστάσεως 1813—1825, Βάνιας Θεσσαλονίκη 1990,τομ А,σελ.287-288
- Δημήτρης Φωτιάδης, Ιστορία τού 21,ΜΕΛΙΣΣΑ,1971,τ.Β,σελ.83
- Δημήτρης Φωτιάδης, Ιστορία τού 21,ΜΕΛΙΣΣΑ,1971,τ.Β,σελ.84
- Δημήτρης Φωτιάδης, Ιστορία τού 21,ΜΕΛΙΣΣΑ,1971,τ.Β,σελ.207
- Δημήτρης Φωτιάδης, Ιστορία τού 21,ΜΕΛΙΣΣΑ,1971,τ.Β,σελ.208
- "Η συμμετοχή του Θρακιώτη καπετάνιου Αντώνη Βισβίζη και της γυναίκας του, της αρχικαπετάνας Δόμνας Βισβίζη, στον Ελληνικό Εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της Εύβοιας και της Στερεάς …". 2013-02-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-02-05.
- Bozoni, Argyro. "Δόμνα Βισβίζη: Μια άγνωστη και υποτιμημένη ηρωίδα της Επανάστασης | LiFO". Lifo (yunan). 1 December 2021. 23 February 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 7 August 2022.
- Simos, Andriana. "Three heroines who dedicated their lives to the 1821 Greek Revolution". Greek Herald (ingilis). 18 March 2021. 7 August 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 7 August 2022.
- Doukoglou, Theodora. "Changemakers: Domna Visvizi – Chief Captain and Noblewoman of Thrace". Boston Lykeion Ellinidon (ingilis). 8 July 2021. 7 August 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 7 August 2022.
- Poulos, Margaret. Arms and the Woman: Just Warriors and Greek Feminist Identity (ingilis). New York: Columbia University Press. 2009. 47. ISBN . 2024-04-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-04-09.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Domna Visvizi yun Domna Bisbizh 1783 Enos d 1850 Pirey Yunanistan Istiqlaliyyet muharibesi ve donanmasi qehremani Domna VisviziDomna BisbizhSexsi melumatlarDogum tarixi 1783Dogum yeri Enos d Vefat tarixi 1850Vefat yeri Pirey YunanistanVetendasligi Osmanli imperiyasi YunanistanMilliyyeti yunanHerbi fealiyyetiMensubiyyeti YunanistanRutbesi kapitan Vikianbarda elaqeli mediafayllarEnosDomna Visvizi 1783 cu ilde Serqi Frakiyanin Enos seherinde anadan olub O varli ailenin ovladi olub 1808 ci ilde hemyerlisi gemi sahibi Antonis Visvizi ile evlenib Visvizi cutluyunun bes ovladi olub Antonis Visvizi gizli Yunan inqilabi teskilati Filiki Eteriyaya xidmet edirdi Visvizi cutluyunun inqilabi fealiyyeti 1821 ci il mayin 5 de usyanci Psara adasinin gemileri Enosa yaxinlasib seher qalasini muhasireye alanda basladi Cutluk derhal en boyuk ticaret gemisi Kalomira briqadasini silahla techiz etdi Usyancilar qalani ele kecirdiler Lakin onlar seheri cemi bir nece gun saxlaya bildiler Serqi Frakiyanin Osmanli imperiyasinin paytaxtina yaxin olan butun seher ve kendlerinde oldugu kimi burada da yunan ehalisinin usyanlari tez bir zamanda yatirildi Visvizi cutluyu 5 usagi ve butun dasinan emlaklari ile Kalomira gemisinde Yunan donanmasinin ardinca getdiler 16 topla silahlanmis ve 140 Enos denizcisinden ibaret ekipaji olan Kalomira doyus gemisi Visvizi ailesinin siginacagi oldu Gemi Afon Lesbos ve Samos adalari yaxinliginda deniz doyuslerinde istirak edib Merkezi MakedoniyadaHele 1821 ci ilin martinda Serqi ve Merkezi Makedoniya erazilerinde Yunan inqilabinin lideri Emmanuel Pappas Kalomiradan Filiki Eteriyanin tesebbuskari Nikeforos Iviritisin abbat oldugu Esfiqmen Afon monastirina geldi Eyni zamanda doyus sursatlari Visvizinin gemisine yerlesdirildi 1821 ci il mayin 17 de Halkidiki yarimadasinin yunan ehalisi usyan qaldirdi Turkler usyani yatirsalar da mayin 18 den Saloniki seherinde yeniden usyan qalxdi Stamatios Kapsas Salonikini azad etmeye calisarken helak olduqdan sonra Makedoniyanin merkezinde usyan sengimeye basladi Kassandranin suqutundan sonra 19 monastirin abbatlari Papasi turklere teslim etmek ucun Esfiqmen monastiri rahibine muraciet etdiler Pappas Visvizinin gemisinde Hidra adasina qacdi Lakin ele Kalomira gemisinde vefat eden Pappas Hidrada defn edildi Merkezi Yunanistanda1822 ci ilin martinda Drameli Pasanin qosunlarinin Merkezi Yunanistana daxil olmasinin qarsisini almaga calisan Dmitri Ipsilanti Odissey Androutsos ve Nikitarasin destelerinin Stilise enmesine Visvizinin Kalomira ve diger kicik gemileri komeklik gosterib Merkezi Yunanistanin muveqqeti administrasiyasindan Arios Paqos un Areopaq siyasetcileri Kalomira gemisine geldiler Aqia Marinada 18 minlik turk korpusunun hucumlarini ugurla def eden Androutsos siyasetciler terefinden gorus ucun Kalomira gemisine devet edildi Visviziden onun qetlinde istirak etmesi istenildi Visvizi neinki bundan imtina etdi qetlde istirak edeceyi teqdirde her kesi cezalandiracagini bildirdi Bir nece gun sonra bas veren doyusde onun olumu bir cox yunan tarixcileri terefinden bu qesd turk gullesi deyil mehz yunan gullesinin neticesi kimi deyerlendirilib Kapitan DomnaDomna tarixsunasliqda eslen Enosdan olan Enitis kimi xatirlanan Stavrosun komeyi ile kapitan kimi doyusu davam etdirdi Domnanin komandanligi altinda olan Kalomira qiteden Evbeya adasina kocuruldu Doyusun sonunda Domna erini Evbeya adasinda Livada Aqion Anarqiron kilsesinin yaxinliginda defn etdi Kalomira ya komandanliqi eden Domna 1823 cu ile qeder doyuslerde istirakini davam etdirdi Xalq mahnilarinda Domna gozel guclu ilk kapitan kimi xatirlanir Poylaki po8en erxesai poylaki gi apokrisoy mhn eides kai mhn akoyses gia thn kyra Domnitsa thn omorfh th dynath thn arxikapetana poyxei karabi atimhto kai prwto mes sta prwta karabi gorgota3ido karabi timhmeno karabi poy polemhse sths Impros to mpoygazi Kai to poylaki sta8hke kai to poylaki leei thn eida thn apanthsa sima sto Agionoros treis meres epolemage me dyo xiliades Toyrkoys Karabia edw karabia ekei karabia para pera kai toyth san ton aeto wrmage kai xtypoyse de3ia zerba ki anastrofa ki opoy boloyse akoma ki akoyges boggoys dynatoys kai stenagmoys megaloys ki akoyges klamata pikra katares sthn katara ki 8alasses kokkinizan ws fesia twn agadwn 2 il davam eden doyusler ailenin maddi durumuna da menfi tesirini gosterdi Ekipajin saxlanmasi ve geminin texniki teminati ucun maddi durum yox idi Domna Kalomira ucun muraciet edenlerin tekliflerini redd edirdi Hec bir vasiti qalmayan Domna Kalomirani brander gemisi kimi hokumete tehvil verdi Geminin qarsiliginda Domnaya Nafplionda terk edilmis penceresiz qapisiz iki otaqli ev verildi Burada veba epidemiyasi zamani o 5 ovladindan 3 nu itirdi Muharibeden sonraMuharibeden sonra tek qizi ile qalan Domnanin hec bir geliri yox idi Domna Yunanistan Istiqlaliyyet muharibesinde istirakina gore tezminat ve pensiya almaga calissa da buna nail ola bilmedi 30 draxma cuzi teqaud alan Domna Siros adasina kocdu Daha sonra qizi Mariori il birge Pireye kocen Domna 1850 ci ilde Pireyde de vefat etdi XatiresiVisvizinin Yunan inqilabi ucun gosterdiyi seyleri xalq poeziyasinda da eksini tapirdi Olumunden sonra Visvizi Frakiya Bubulinasi leqebini aldi Lakin onun Yunanistan Istiqlaliyyet muharibesinde istiraki XIX XX esrlerde tarixciler terefinden uzun muddet qiymetlendirilmemis ve demek olar ki diqqetden kenarda qalmisdir Triestli Manto Mavroqenus Spartali Konstandiya Zahariya Manili Savayina ve Afinali Asimo Lidouriki kimi simalarla muqayisede Visvizi muharibenin az taninan qehremanlarindan biri hesab olunur Visvizinin Aleksandrupolisde 2005 ci ilde ucaldilmis heykeli var Onun hemcinin Afinada Yunanistan Istiqlaliyyet muharibesi qehremanlarinin serefine insa edilmis parkda Pedion tou Areosdada bustu var Buradaki bustde 2005 ci ilde acilib IstinadlarApost E Bakalopolos Epilektes Basikes Phges ths Ellhnikhs Epanastasews 1813 1825 Banias 8essalonikh 1990 tom A sel 310 Douglas Dakin The Unification of Greece 1770 1923 sel 72 ISBN 960 250 150 2 Kwnstantinos Apostoloy Bakalopoylos Epitomh Istoria ths Makedonias sel 109 Apost E Bakalopolos Epilektes Basikes Phges ths Ellhnikhs Epanastasews 1813 1825 Banias 8essalonikh 1990 tom A sel 285 Apost E Bakalopolos Epilektes Basikes Phges ths Ellhnikhs Epanastasews 1813 1825 Banias 8essalonikh 1990 tom A sel 287 288 Dhmhtrhs Fwtiadhs Istoria toy 21 MELISSA 1971 t B sel 83 Dhmhtrhs Fwtiadhs Istoria toy 21 MELISSA 1971 t B sel 84 Dhmhtrhs Fwtiadhs Istoria toy 21 MELISSA 1971 t B sel 207 Dhmhtrhs Fwtiadhs Istoria toy 21 MELISSA 1971 t B sel 208 H symmetoxh toy 8rakiwth kapetanioy Antwnh Bisbizh kai ths gynaikas toy ths arxikapetanas Domnas Bisbizh ston Ellhniko E8nikoapeley8erwtiko agwna ths Eyboias kai ths Stereas 2013 02 14 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 02 05 Bozoni Argyro Domna Bisbizh Mia agnwsth kai ypotimhmenh hrwida ths Epanastashs LiFO Lifo yunan 1 December 2021 23 February 2022 tarixinde Istifade tarixi 7 August 2022 Simos Andriana Three heroines who dedicated their lives to the 1821 Greek Revolution Greek Herald ingilis 18 March 2021 7 August 2022 tarixinde Istifade tarixi 7 August 2022 Doukoglou Theodora Changemakers Domna Visvizi Chief Captain and Noblewoman of Thrace Boston Lykeion Ellinidon ingilis 8 July 2021 7 August 2022 tarixinde Istifade tarixi 7 August 2022 Poulos Margaret Arms and the Woman Just Warriors and Greek Feminist Identity ingilis New York Columbia University Press 2009 47 ISBN 978 0 231 13554 2 2024 04 09 tarixinde Istifade tarixi 2024 04 09