Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qazaxıstanda dəmiryolu nəqliyyatı — Qazaxıstanda ümumi uzunluğu təqribən 16 614.3 kilometr (2017) olan geniş dəmir yolu şəbəkəsi vardır. Bunlardan 6 mini ikitərəflidir. Təxminən 5 mini isə elektrikləşdirilib. Əsas yolların bükülmüş uzunluğu 18,8 min km, stansiya və xüsusi yolların uzunluğu 6.7 min km-dir. Qazaxıstanda dəmir yolu nəqliyyatının əhəmiyyəti çox böyükdür. Ümumi yük dövriyyəsinin 68% -dən çoxu və ölkə sərnişin dövriyyəsinin 57% -dən çoxu dəmir yollarının payına düşür. Dəmir yolu sənayesində 2013-cü ildə 160 mindən çox insan işlə təmin olunmuşdur ki, bu da Qazaxıstan əhalisinin demək olar ki, 1% -ni təşkil edir. .
Şəbəkənin çox hissəsi Qazaxıstan Dəmir Yolları tərəfindən idarə olunur, kiçik bir hissəsi mədən və neft sənayesi şöbələrinə aiddir.
Tarixi
Qazaxıstan dəmir yollarının inşası tarixi
İnqilabdan əvvəlki dövr
Dəmir yolu ilk dəfə 1893-1894-cü illərdə müasir Qazaxıstan ərazisindən keçir. Bu uzunluğu 369 km olan olan, ensiz dəmiryolu xətti (1000 mm) Pokrovskaya Sloboda - Uralsk xətti idi. Bundan əlavə Trans-Sibir dəmir yolunun 190 kilometri də Qazaxıstanın Petropavlovsk şəhərindən keçirdi.
Qazaxıstanda dəmir yolu nəqliyyatının yaranma ili, uzunluğu 1668 km olan Orenburq-Daşkənd dəmir yolunun inşasına başladığı 1904-cü il hesab olunur. Bu magistral Avropa Rusiyasını Orta Asiya ilə birləşdirirdi. Yol artıq 1905-1906-cı illərdə istismara verildi. Dəmir yolu xətti boyunca şəhərlər və sənaye mərkəzləri böyüyərək inkişaf etdi: Aktyubinsk, Novokazalinsk, Türkistan, Qızıl-Orda, Aralsk və s.
1914-1924-cü illərdə Semirechenskaya Arıs-Pişpek yolu - gələcək Türksibirin bir hissəsi, 1915-ci ildə Çelyabinsk-Troitsk-Qustanay magistral yolu inşa edildi. 1915-1917-ci illərdə inşa edilən Altay dəmir yolunun (Novosibirsk-Semipalatinsk) cəmi 122 kilometri Qazaxıstan ərazisindən keçdi. Bundan əlavə 1918-ci ilə qədər Qazaxıstanın şimal-şərqində 117 kilometrlik Voskresenskaya normal eni olan Ekibastuz-Voskresenskaya marinası (Ermak, indi Aksu), mərkəzi Qazaxıstanda isə 40 kilometrlik ensiz dəmir yolu - Qarağan - Spasski zavodu və 120 kilometrlik Baykonur kömür mədənlərinə aparan xətt - Karsakpay, fəaliyyət göstərirdi
Sovet dövrü
1918-ci ilə qədər Qazaxıstanda dəmir yollarının ümumi uzunluğu 2,575 km-ə çatırdı.
Sovet dövründə ilk dəmir yolu inşası 1920-1922-ci illərdə tikilmiş Petropavlovsk-Kokçetav bölməsi idi. 1926-1931-ci illərdə Kurort-Borovoye və Akmolinsk stansiyaları vasitəsilə Karaqandaya qədər davam etdirilmiş, ümumi uzunluğu 700 km-dən çox olmuşdur. 1924-cü ildə Kulunda-Pavlodar dəmir yolu xətti inşa edildi. Emba neft yataqlarının işlənməsi üçün 1926-cı ildə Quryev-Dossor dar ölçülü dəmir yolu inşa istifadəyə verilir.
Dövr yaradan hadisə 1927-1930-cu illərdə davam edən və 1.444 km uzunluğunda olan Türküstan-Sibir dəmir yolunun inşası idi. Bununlada Qazaxıstan Sibir ilə bağladı və respublikanın iqtisadi inkişafına, bir çox səhra torpaqlarının inkişafına töhfə verdi.
1930-cu illərdə qurul sahələr: karaqanda-Balxaş (490 km) (mərkəzi Qazaxıstan), Çimkənt-Lenqer (Qazaxıstanın cənubu), Lokot-Zaşçita (235 km) (Qazaxıstan Altayı), sonra Leninoqorsk və Zıryanovska.
1936-1939-cu illərdə Qazaxıstan Mərkəzi Rusiya ilə birləşdirildi.
İkinci Dünya müharibəsi illərində strateji əhəmiyyətli dəmir yollarının inşası davam edir. Məsələn: Emba neft yataqlarını Ural ilə birləşdirən və Rusiyanın bir sıra bölgələri arasında əlaqəni yaxşılaşdıran Quryev-Kandağac-Orsk xətti(1936-1944); xüsusən də Karaqanda kömürünün Cənubi Ural səmərəli çatdırılmasını təmin edən Akmolinsk-Kartalı xətti (1939-1943); Koksu-Tekeli-Taldıkorqan və Atasu-Karajal bölmələri. Bu zaman Qazaxıstanın polad xətlərinin uzunluğu 10 min kilomertrə çatır. Böyük Vətən müharibəsi dövrü Qazaxıstanın dəmir yollarında hərəkət və yol qurğularının təmiri üçün sənaye bazasının yaradılması ilə də yadda qalır.
1950-ci ilə qədər Mintı-Çu (440 km) hissəsi tikilİr. Bu şəkildə Türküstan-Sibir, Trans-Sibir və respublikanın bütün ərazisindən keçən Trans-Qazax Dəmiryolu (Petropavlovsk-Kokchetav-Akmolinsk-Караганда-Chu) ilə keçən ilk meridian xətti meydana gəlir.
1950-ci illərdə Qazaxıstanın şimal və mərkəzi bölgələrində intensiv dəmir yollarının inşası baş verir. 1955-1961-ci illərdə Esil - Arkalık xətti (224 km), 1959-cu ilə qədər Qustanay - Tobol, 1960-cı ilə qədər Tobol - Cetarqara. 1950-ci illərdə Qazaxıstanda dəmir yolu şəbəkəsinin sıxlığı iki dəfə artır. Beləliklə 20-ci əsrin birinci yarısında Qazaxıstanın dəmir yolu şəbəkəsi müasir formada inkişaf edir.
1960-cı illərdə Makat - Manqışlaq və Manqışlaq - Uzen hissələri çəkilir (ümumi uzunluğu təxminən 900 km).
1964-cü ildə Qazaxıstanda yolun ilk hissəsi (Selinograd - Karaqanda) elektrikləşdirildi. Bu Qazaxıstan dəmir yollarının aktiv elektrikləşdirilməsinə başlanılır.
Stepnoqorskda şəhər elektrik qatarı istifadəyə verilir.
Müstəqillik dövrü
Sovet İttifaqının dağılmasından sonra Qazaxıstanın ayrı-ayrı bölgələri arasında rabitə Rusiya ilə sərhədləri keçmək zəruriliyi yaradırdı. Qazaxıstanda bu cür çətinliklərin qarşısını almaq üçün respublikanın ərazisindən keçən üç hissə tikildi:
- Bunlardan birincisi 2001-ci ilin iyununda Aksu stansiyasını Koneçnaya stansiyası (Deqelen) ilə bağlanması olur. 2.5 il ərzində Aksu-Koneçnaya xəttinin 184 kilometri çəkilir. Bu xətt Qazaxıstanın şimalını şərqlə birləşdirirdi.
- Onlardan ikincisi Qazaxıstanın şimalı ilə qərbini birləşdirdi. 18 oktyabr 2003-cü ildə Xromtau-Altınsarino hissəsinin (Qostanay vilayəti) tikintisi başa çatdı. Əsas xətlərin uzunluğu 402,5 km, stansiya yollarının uzunluğu - 40.22 km olur. Burada 13 stansiya və yol ayrıcı, 11 körpü, 151 boru keçidi var. Bundan əvvəl Qazaxıstanın qərbinə gedən qatarlar Rusiya sərhədini iki dəfə keçərək Kartalı və Orsk stansiyalarından keçirdi.
- Üçüncüsü Ust-Kamenoqorsku Şar (Türksibir) stansiyası ilə bağlandı. Bu Rusiya sərhədini keçmək ehtiyacını iki dəfə aradan qaldırdı, çünki əvvəllər Şərqi Qazaxıstan ölkənin digər bölgələri ilə yalnız Rusiyanın Lokot stansiyası vastəsi ilə təmin edilirdi. Tikinti işlərinə 60-dan çox podratçı təşkilat cəlb edilmiş, 153 km əsas dəmir yolu xətti çəkilmişdir və 14-Dən çox stansiya salınmışdır. Ümumilikdə körpü inşaatçıları 13 körpü, 4 keçid, 5 mal–qara keçidi inşa etdilər və 95-dən çox suötürücü qurğu quraşdırdılar. 9 oktyabr 2008-ci ildə Şar-Ust-Kamenoqorsk dəmir yolu xəttinin tikintisi başa çatır.
Astana - Aqtöbe marşrutu üzrə yüksək sürətli xətt çəkilməsi məsələsinə baxılır.
Aktöbe - Uralsk düzləşdirilmiş hissəsinin tikilməsi planlaşdırılır. Hazırda qatarlar Rusiya Sol-İletskindən keçərək Orenburq bölgəsindəki Rusiya sərhədini iki dəfə keçib gedir.
12 may 2013-cü ildə Qazaxıstandan Türkmənistana dəmir yolu açılır. Bolaşak (Qazaxıstan) və Serxetak (Türkmənistan) stansiyaları arasında beynəlxalq keçid keçir.
3 iyul 2012-ci ildə Qazaxıstan iki yeni daxili rabitə magistral yolunun inşasına başlamışdır: Arkalık - Şubarkol (214 km) və Jezkazqan - Saksaulskaya (517 km) - Şalkar - Beineu (496 km). Bu layihənin 2015-ci ilə qədər həyata keçirilməsi Astana və Jezkazqan arasından Qazaxıstanın cənub-qərb bölgələrinə qədər olan məsafəni əhəmiyyətli dərəcədə azaldacaqdır.
Sürətli xəttlər
2011-ci ilin fevral ayında Pekində Q azaxıstan Dəmir Yoları ilə Çinin Dəmir Yolları Nazirliyi arasında Astana-Almatı sürətli dəmir yolunun inşasında əməkdaşlıq haqqında memorandum imzalanır. Qatarın təxmini sürəti 350 km / saat olmalıdır. 2011-ci ilin sonuna qədər tamamlanacaq texniki-iqtisadi əsaslandırmanın hazırlanması üzərində iş aparılır.
Rekord
20 Fevral 1986-cı ildə Qazaxıstan SSR-də dünya rekordu qoyulur. Çelin dəmir yolunda 440 vaqondan ibarət qatar, ümumi çəkisi 43,4 min ton və uzunluğu 6,5 km təşkil edir.
İstinadlar
- "Основные показатели железнодорожного транспорта за 2003—2017 годы". 2018-12-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-04-26.
- "Четверть всех работников железнодорожной отрасли Казахстана составляет молодежь". 2016-09-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-04-26.
- КТЖ планирует запустить скоростное железнодорожное движение по маршруту Астана-Актобе[ölü keçid]
- "Президенты Казахстана и Туркмении открыли дорогу, дающую выход к Персидскому заливу". 2013-06-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-04-26.
- "Путь стабильного развития". 2016-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-06-08.
- . 2014-04-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-26.
- В Пекине состоялась презентация проекта строительства высокоскоростной железнодорожной магистрали Астана-Алматы[ölü keçid]
- 20 интересных фактов о Казахстане, составленные иностранными журналистами.[ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qazaxistanda demiryolu neqliyyati Qazaxistanda umumi uzunlugu teqriben 16 614 3 kilometr 2017 olan genis demir yolu sebekesi vardir Bunlardan 6 mini ikitereflidir Texminen 5 mini ise elektriklesdirilib Esas yollarin bukulmus uzunlugu 18 8 min km stansiya ve xususi yollarin uzunlugu 6 7 min km dir Qazaxistanda demir yolu neqliyyatinin ehemiyyeti cox boyukdur Umumi yuk dovriyyesinin 68 den coxu ve olke sernisin dovriyyesinin 57 den coxu demir yollarinin payina dusur Demir yolu senayesinde 2013 cu ilde 160 minden cox insan isle temin olunmusdur ki bu da Qazaxistan ehalisinin demek olar ki 1 ni teskil edir Sebekenin cox hissesi Qazaxistan Demir Yollari terefinden idare olunur kicik bir hissesi meden ve neft senayesi sobelerine aiddir TarixiQazaxistan demir yollarinin insasi tarixi Inqilabdan evvelki dovr Demir yolu ilk defe 1893 1894 cu illerde muasir Qazaxistan erazisinden kecir Bu uzunlugu 369 km olan olan ensiz demiryolu xetti 1000 mm Pokrovskaya Sloboda Uralsk xetti idi Bundan elave Trans Sibir demir yolunun 190 kilometri de Qazaxistanin Petropavlovsk seherinden kecirdi Qazaxistanda demir yolu neqliyyatinin yaranma ili uzunlugu 1668 km olan Orenburq Daskend demir yolunun insasina basladigi 1904 cu il hesab olunur Bu magistral Avropa Rusiyasini Orta Asiya ile birlesdirirdi Yol artiq 1905 1906 ci illerde istismara verildi Demir yolu xetti boyunca seherler ve senaye merkezleri boyuyerek inkisaf etdi Aktyubinsk Novokazalinsk Turkistan Qizil Orda Aralsk ve s 1914 1924 cu illerde Semirechenskaya Aris Pispek yolu gelecek Turksibirin bir hissesi 1915 ci ilde Celyabinsk Troitsk Qustanay magistral yolu insa edildi 1915 1917 ci illerde insa edilen Altay demir yolunun Novosibirsk Semipalatinsk cemi 122 kilometri Qazaxistan erazisinden kecdi Bundan elave 1918 ci ile qeder Qazaxistanin simal serqinde 117 kilometrlik Voskresenskaya normal eni olan Ekibastuz Voskresenskaya marinasi Ermak indi Aksu merkezi Qazaxistanda ise 40 kilometrlik ensiz demir yolu Qaragan Spasski zavodu ve 120 kilometrlik Baykonur komur medenlerine aparan xett Karsakpay fealiyyet gosterirdi Sovet dovru 1918 ci ile qeder Qazaxistanda demir yollarinin umumi uzunlugu 2 575 km e catirdi Sovet dovrunde ilk demir yolu insasi 1920 1922 ci illerde tikilmis Petropavlovsk Kokcetav bolmesi idi 1926 1931 ci illerde Kurort Borovoye ve Akmolinsk stansiyalari vasitesile Karaqandaya qeder davam etdirilmis umumi uzunlugu 700 km den cox olmusdur 1924 cu ilde Kulunda Pavlodar demir yolu xetti insa edildi Emba neft yataqlarinin islenmesi ucun 1926 ci ilde Quryev Dossor dar olculu demir yolu insa istifadeye verilir Dovr yaradan hadise 1927 1930 cu illerde davam eden ve 1 444 km uzunlugunda olan Turkustan Sibir demir yolunun insasi idi Bununlada Qazaxistan Sibir ile bagladi ve respublikanin iqtisadi inkisafina bir cox sehra torpaqlarinin inkisafina tohfe verdi 1930 cu illerde qurul saheler karaqanda Balxas 490 km merkezi Qazaxistan Cimkent Lenqer Qazaxistanin cenubu Lokot Zascita 235 km Qazaxistan Altayi sonra Leninoqorsk ve Ziryanovska 1936 1939 cu illerde Qazaxistan Merkezi Rusiya ile birlesdirildi Ikinci Dunya muharibesi illerinde strateji ehemiyyetli demir yollarinin insasi davam edir Meselen Emba neft yataqlarini Ural ile birlesdiren ve Rusiyanin bir sira bolgeleri arasinda elaqeni yaxsilasdiran Quryev Kandagac Orsk xetti 1936 1944 xususen de Karaqanda komurunun Cenubi Ural semereli catdirilmasini temin eden Akmolinsk Kartali xetti 1939 1943 Koksu Tekeli Taldikorqan ve Atasu Karajal bolmeleri Bu zaman Qazaxistanin polad xetlerinin uzunlugu 10 min kilomertre catir Boyuk Veten muharibesi dovru Qazaxistanin demir yollarinda hereket ve yol qurgularinin temiri ucun senaye bazasinin yaradilmasi ile de yadda qalir Trans Qazax Demiryolu Cu stansiyasinda Turksibir ile baglanir 1950 ci ile qeder Minti Cu 440 km hissesi tikilIr Bu sekilde Turkustan Sibir Trans Sibir ve respublikanin butun erazisinden kecen Trans Qazax Demiryolu Petropavlovsk Kokchetav Akmolinsk Karaganda Chu ile kecen ilk meridian xetti meydana gelir 1950 ci illerde Qazaxistanin simal ve merkezi bolgelerinde intensiv demir yollarinin insasi bas verir 1955 1961 ci illerde Esil Arkalik xetti 224 km 1959 cu ile qeder Qustanay Tobol 1960 ci ile qeder Tobol Cetarqara 1950 ci illerde Qazaxistanda demir yolu sebekesinin sixligi iki defe artir Belelikle 20 ci esrin birinci yarisinda Qazaxistanin demir yolu sebekesi muasir formada inkisaf edir 1960 ci illerde Makat Manqislaq ve Manqislaq Uzen hisseleri cekilir umumi uzunlugu texminen 900 km 1964 cu ilde Qazaxistanda yolun ilk hissesi Selinograd Karaqanda elektriklesdirildi Bu Qazaxistan demir yollarinin aktiv elektriklesdirilmesine baslanilir Stepnoqorskda seher elektrik qatari istifadeye verilir Musteqillik dovruSovet Ittifaqinin dagilmasindan sonra Qazaxistanin ayri ayri bolgeleri arasinda rabite Rusiya ile serhedleri kecmek zeruriliyi yaradirdi Qazaxistanda bu cur cetinliklerin qarsisini almaq ucun respublikanin erazisinden kecen uc hisse tikildi Bunlardan birincisi 2001 ci ilin iyununda Aksu stansiyasini Konecnaya stansiyasi Deqelen ile baglanmasi olur 2 5 il erzinde Aksu Konecnaya xettinin 184 kilometri cekilir Bu xett Qazaxistanin simalini serqle birlesdirirdi Onlardan ikincisi Qazaxistanin simali ile qerbini birlesdirdi 18 oktyabr 2003 cu ilde Xromtau Altinsarino hissesinin Qostanay vilayeti tikintisi basa catdi Esas xetlerin uzunlugu 402 5 km stansiya yollarinin uzunlugu 40 22 km olur Burada 13 stansiya ve yol ayrici 11 korpu 151 boru kecidi var Bundan evvel Qazaxistanin qerbine geden qatarlar Rusiya serhedini iki defe kecerek Kartali ve Orsk stansiyalarindan kecirdi Ucuncusu Ust Kamenoqorsku Sar Turksibir stansiyasi ile baglandi Bu Rusiya serhedini kecmek ehtiyacini iki defe aradan qaldirdi cunki evveller Serqi Qazaxistan olkenin diger bolgeleri ile yalniz Rusiyanin Lokot stansiyasi vastesi ile temin edilirdi Tikinti islerine 60 dan cox podratci teskilat celb edilmis 153 km esas demir yolu xetti cekilmisdir ve 14 Den cox stansiya salinmisdir Umumilikde korpu insaatcilari 13 korpu 4 kecid 5 mal qara kecidi insa etdiler ve 95 den cox suoturucu qurgu qurasdirdilar 9 oktyabr 2008 ci ilde Sar Ust Kamenoqorsk demir yolu xettinin tikintisi basa catir Astana Aqtobe marsrutu uzre yuksek suretli xett cekilmesi meselesine baxilir Aktobe Uralsk duzlesdirilmis hissesinin tikilmesi planlasdirilir Hazirda qatarlar Rusiya Sol Iletskinden kecerek Orenburq bolgesindeki Rusiya serhedini iki defe kecib gedir 12 may 2013 cu ilde Qazaxistandan Turkmenistana demir yolu acilir Bolasak Qazaxistan ve Serxetak Turkmenistan stansiyalari arasinda beynelxalq kecid kecir 3 iyul 2012 ci ilde Qazaxistan iki yeni daxili rabite magistral yolunun insasina baslamisdir Arkalik Subarkol 214 km ve Jezkazqan Saksaulskaya 517 km Salkar Beineu 496 km Bu layihenin 2015 ci ile qeder heyata kecirilmesi Astana ve Jezkazqan arasindan Qazaxistanin cenub qerb bolgelerine qeder olan mesafeni ehemiyyetli derecede azaldacaqdir Suretli xettler 2011 ci ilin fevral ayinda Pekinde Q azaxistan Demir Yolari ile Cinin Demir Yollari Nazirliyi arasinda Astana Almati suretli demir yolunun insasinda emekdasliq haqqinda memorandum imzalanir Qatarin texmini sureti 350 km saat olmalidir 2011 ci ilin sonuna qeder tamamlanacaq texniki iqtisadi esaslandirmanin hazirlanmasi uzerinde is aparilir Rekord20 Fevral 1986 ci ilde Qazaxistan SSR de dunya rekordu qoyulur Celin demir yolunda 440 vaqondan ibaret qatar umumi cekisi 43 4 min ton ve uzunlugu 6 5 km teskil edir Istinadlar Osnovnye pokazateli zheleznodorozhnogo transporta za 2003 2017 gody 2018 12 12 tarixinde Istifade tarixi 2020 04 26 Chetvert vseh rabotnikov zheleznodorozhnoj otrasli Kazahstana sostavlyaet molodezh 2016 09 18 tarixinde Istifade tarixi 2020 04 26 KTZh planiruet zapustit skorostnoe zheleznodorozhnoe dvizhenie po marshrutu Astana Aktobe olu kecid Prezidenty Kazahstana i Turkmenii otkryli dorogu dayushuyu vyhod k Persidskomu zalivu 2013 06 08 tarixinde Istifade tarixi 2020 04 26 Put stabilnogo razvitiya 2016 03 05 tarixinde Istifade tarixi 2013 06 08 2014 04 13 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 04 26 V Pekine sostoyalas prezentaciya proekta stroitelstva vysokoskorostnoj zheleznodorozhnoj magistrali Astana Almaty olu kecid 20 interesnyh faktov o Kazahstane sostavlennye inostrannymi zhurnalistami olu kecid