Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Adi malay ayısı (lat. Helarctos malayanus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin yırtıcılar dəstəsinin ayıkimilər fəsiləsinin malay ayısı cinsinə aid heyvan növü. Öz cinsinin yeganə nümayəndəsidir.
| Adi malay ayısı | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Klad: Yarımtip: İnfratip: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Sinifüstü: Klad: Klad: Sinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Yarımsinif: Klad: İnfrasinif: Maqndəstə: Dəstəüstü: Klad: Qranddəstə: Mirdəstə: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Yarımdəstə: İnfradəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Adi malay ayısı | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Xarici görünüş
Malay ayısı ayıkimilər fəsiləsinə daxil olan növlər arasında ölçü baxımından ən kiçiyidir. Onun uzunluğu 1.5 m keçmir (üstəlik 3—7 sm-lik quyruq). Ayaqları qrərində hündürlüyü 50-70 sm, çəkisi 27—65 kq olur. Erkəklər bir qayda olaraq dişilərdən 10—20 % böyükdür. Bu canlılar uzun buruna malikdirlər. Üstəlik olduqca güçlüdürlər. Dırnaqları itidir. Yırtıcı dışlərı kiçikdir.
Bu canlıların xəzi qısa tükə sahibdir. Üstəlik sərt və hamardır. Rəngi qaradır. Sinə nahiyəsində ağımtıl və ya sarımtıl rənli ləkə olur. Öz elmi adınıda bu ləkədən almışdır.
Yayılması
Bu növ ayılar Şimal-şərqi Hindistan, Cənubi Çin, Myanma, Tayland, Hind-Çin və Malakka yarımadaları, İndoneziya (Sumatra və Kalimantan) kimi ərazilərdə yayılmışdır.
Kalimantan adasında ayıca Helarctos malayanus euryspilus yarımnövü yayılmışdır.
Qapalı vəziyyətdə
Bu növ ayıları xüsusi fermalarda saxlanılır. Onun piyi Asiya təbabətində istifadə edilir.
Həyat tərzi və qıdalanması
Bu növ ayılar Cənub-Şərqi Asiyanın tropik və subtropik meşələrində yayılmışlar. Ağaclara dırmanmağı xoşlayır. Əsasən gecə həyat tərzi keçirirlər. Gündüz ağacların üzərində günəş vanaları qəbul dirlər. Onlar ağaclarda özlərinə yuva kimi bir yataq yeri hazırlayırlar. Onlar elə ağacların üzərindəcə yarğaqlar və meyvələrlə qidalanırlar. Qış yuxusuna getmirlər.
Hər şeylə qidalanırlar. Əsasən qrışqa, bal, termit, qurtlar, bitkilər qidalansalarda omnların kərtənkələ, kiçik məməlilərlə qidalanırlar. Onlar leş yeməyəndirlər. Əsasən pələnglərdən sonra qalan leşləri yeyirlər. Ey heyvanlarını parçalaması belə məlumdur. Əsasənn banan, kakaos plantasiyalarına ziyan vururlar. İnsanla yaxın yaşayan bölgələrdə zibilliklərdəə eşələnirlər.
Çəki baxımından kiçik olmasına baxmayaraq olduqca aqressiv canlıdır. Hətta özünü pələng hücumundan belə qoruya bilir. Onların düşmənləri siyahısına , boz bəbir və olduqca iri olan torlu piton daxildir.
Çoxalması
Dişilər 95 gün boğazlıq dövrü keçirir. Adətən 1—2 bala verirlər. Balalar doğularkən cəmi 300 q olur. Balalar anaları ilə 3 il birgə yaşayırlar.
Orta ömür müddəti 24 ildir (qapalı ərazidə).
Statusu
Biruanqlar ayıların ən nadır növləri hesab edilir. Onlar Beynəlxalq Təbiəti mühafizə birliyinin Qırmızı kitabına daxil edilmişdir. Onların sayı dəqiq məlum deyildir.
Onları qapalı şəraitdə hətta bir ev heyvanı kimi saxlamaq mümkündür. Onların ürək və öd kisəsi ənənəvi Asiya tibbində istifadə edilir.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Adi malay ayisi lat Helarctos malayanus heyvanlar aleminin xordalilar tipinin memeliler sinfinin yirticilar destesinin ayikimiler fesilesinin malay ayisi cinsine aid heyvan novu Oz cinsinin yegane numayendesidir Adi malay ayisiElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Tipustu SonagizlilarTip XordalilarKlad Yarimtip OnurgalilarInfratip AgizcenelilerKlad Klad Klad Klad XoanlarKlad Klad Klad Klad Klad Sinifustu DordayaqlilarKlad Klad Sinif MemelilerKlad Klad Klad Klad Klad Klad Klad Yarimsinif Vehsi heyvanlarKlad EuteriyalarInfrasinif PlasentalilarMaqndeste Desteustu LavrazioterilerKlad Qranddeste Mirdeste FeraeKlad Klad Klad YirticikimilerDeste YirticilarYarimdeste ItkimilerInfradeste Fesile AyikimilerYarimfesile AyilarCins Malay ayisiNov Adi malay ayisiBeynelxalq elmi adiHelarctos malayanus Raffles 1821 Sekil axtarisiITIS 621847NCBI 9634EOL 328074Xarici gorunusMalay ayisi ayikimiler fesilesine daxil olan novler arasinda olcu baximindan en kiciyidir Onun uzunlugu 1 5 m kecmir ustelik 3 7 sm lik quyruq Ayaqlari qrerinde hundurluyu 50 70 sm cekisi 27 65 kq olur Erkekler bir qayda olaraq disilerden 10 20 boyukdur Bu canlilar uzun buruna malikdirler Ustelik olduqca gucludurler Dirnaqlari itidir Yirtici disleri kicikdir Bu canlilarin xezi qisa tuke sahibdir Ustelik sert ve hamardir Rengi qaradir Sine nahiyesinde agimtil ve ya sarimtil renli leke olur Oz elmi adinida bu lekeden almisdir YayilmasiBu nov ayilar Simal serqi Hindistan Cenubi Cin Myanma Tayland Hind Cin ve Malakka yarimadalari Indoneziya Sumatra ve Kalimantan kimi erazilerde yayilmisdir Kalimantan adasinda ayica Helarctos malayanus euryspilus yarimnovu yayilmisdir Qapali veziyyetde Bu nov ayilari xususi fermalarda saxlanilir Onun piyi Asiya tebabetinde istifade edilir Heyat terzi ve qidalanmasiBu nov ayilar Cenub Serqi Asiyanin tropik ve subtropik meselerinde yayilmislar Agaclara dirmanmagi xoslayir Esasen gece heyat terzi kecirirler Gunduz agaclarin uzerinde gunes vanalari qebul dirler Onlar agaclarda ozlerine yuva kimi bir yataq yeri hazirlayirlar Onlar ele agaclarin uzerindece yargaqlar ve meyvelerle qidalanirlar Qis yuxusuna getmirler Her seyle qidalanirlar Esasen qrisqa bal termit qurtlar bitkiler qidalansalarda omnlarin kertenkele kicik memelilerle qidalanirlar Onlar les yemeyendirler Esasen pelenglerden sonra qalan lesleri yeyirler Ey heyvanlarini parcalamasi bele melumdur Esasenn banan kakaos plantasiyalarina ziyan vururlar Insanla yaxin yasayan bolgelerde zibilliklerdee eselenirler Ceki baximindan kicik olmasina baxmayaraq olduqca aqressiv canlidir Hetta ozunu peleng hucumundan bele qoruya bilir Onlarin dusmenleri siyahisina boz bebir ve olduqca iri olan torlu piton daxildir CoxalmasiDisiler 95 gun bogazliq dovru kecirir Adeten 1 2 bala verirler Balalar dogularken cemi 300 q olur Balalar analari ile 3 il birge yasayirlar Orta omur muddeti 24 ildir qapali erazide StatusuBiruanqlar ayilarin en nadir novleri hesab edilir Onlar Beynelxalq Tebieti muhafize birliyinin Qirmizi kitabina daxil edilmisdir Onlarin sayi deqiq melum deyildir Onlari qapali seraitde hetta bir ev heyvani kimi saxlamaq mumkundur Onlarin urek ve od kisesi enenevi Asiya tibbinde istifade edilir IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 2003 Mammal Species of the World ing A Taxonomic and Geographic Reference D E Wilson D M Reeder 3 Baltimore JHU Press 2005 35 2142 p ISBN 978 0 8018 8221 0Hemcinin bax