Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Feminizmin birinci dalğası — XIX və XX əsrin əvvəllərində Qərb dünyasında feminist fəaliyyət və düşüncə dövrü. Əsas diqqət hüquqi məsələlərə, ilk növbədə qadınların səsvermə hüququnun təmin olunmasına yönəldilmişdir.
"Feminizmin ilk dalğası" termini Marta Lir tərəfindən 1968-ci ilin martında jurnalında təqdim edilmiş və eyni zamanda "feminizmin ikinci dalğası" ifadəsini istifadə etmişdir. İlk feminizm dalğası, faktiki olaraq (qeyri-rəsmi) bərabərsizliyə qarşı deyil, əsasən qadınların siyasi hüquqları uğrunda mübarizəyə yönəldildi.
Yaranması
Əsas məqalələr: Feminizm və
Qadın hüquqları uğrunda mübarizə XX əsrdən xeyli əvvəl başlamışdır. Simona de Bovuar, İkinci Seks kitabında “cinsiyyətini qorumaq üçün qələm alan” ilk qadının XV əsrdə olduğunu yazdı. XVI əsrdə alman humanist və alimi və venesiyalı yazıçı və şair qadın hüquqları uğrunda mübarizə apardılar. XVII əsrdə fransız yazıçı və filosof , amerikalı şair və fransız keşiş və filosof yaşayıb yaratmışdır.
Meri Uolstonkraft
İngilis yazıçı və filosof Meri Uolstonkraftın fikirləri, böyük ölçüdə Jan-Jak Russo və Maarifçilik fəlsəfəsindən təsirləndi. Russo bunu bir ideal — kişilərin bərabərliyinə əsaslanan, lakin qadınların tez-tez ayrı-seçkiliyə məruz qaldığı demokratik bir cəmiyyət kimi təyin etmişdir. Əvvəlcə mübahisəli görünsə də, Wollstonecraftın fikirləri Rousseau-ya əsaslanır və gender bərabərliyinə əsaslanan demokratik bir cəmiyyəti genişləndirmək idi.
Uolstonkraft, cinslərin sosial və mənəvi bərabərliyini müdafiə etdiyi ilk feminist traktatlardan biri olan "Qadın Hüquqlarının Müdafiəsi" ndə (1792) nəşr etdi və qadınların inkişafın aşağı mərhələsində dayanan canlılar olmadığını iddia etdi. kişilər, ancaq yetərincə təhsil olmadığı üçün belə görünür. Həm kişiləri, həm də qadınları ağıllı varlıqlar kimi qəbul etməyi təklif etdi və ağıla əsaslanan bir ictimai düzəni təmsil etdi. Uolstonkraft romanlarında nikah olaraq gördüklərini və bunun qadınlara zərərli təsirlərini tənqid etdi. İlk romanı Mary: A Fiction (1788), qəhrəman maddi səbəblərdən sevgi olmadan evlənmək məcburiyyətində qalır; evlilik xaricindəki sevgi və məhəbbət arzusunu iki ehtiraslı romantik münasibətlə kompensasiya edir: qadınla dostluq və kişiyə sevgi. Ölümündən sonra nəşr olunan yarımçıq qalmış Maria; və ya, qadının səhvləri (ing. Maria; or, The Wrongs of Woman, 1798), Uolstonkraftın ən radikal feminist əsəri sayılır. Uolstonkraft İngilis feminist hərəkatının "əcdadı" sayılır və onun fikirləri qadınlara səs hüququ uğrunda mübarizə aparan ilk səsvermənin düşüncəsini formalaşdırdı.
Erkən Amerika feminizmi
ABŞ-dakı erkən feminizm birbaşa ləğv hərəkatı ilə əlaqəli idi və bir çox görkəmli feminist onları dinlədi. ABŞ-dakı qadın azadlıq hərəkatının ilk fəalları arasında kölə əsilli , sosioloq və filosof Ceyn Addams, jurnalist və tibb diplomu alan ilk amerikalı qadın Elizabet Blekuell də var idi. Birinci feminizm dalğası əsasən orta sinifdən olan ağ qadınlar tərəfindən təşkil edildi və rəhbərlik edildi və yalnız feminizmin ikinci dalğasında rəngli qadınlar özünü göstərdi. Feminizm dövrü dövrünün siyasi illüstrasiyalı bir ideologiyası kimi meydana gəldi və bərabər oyun şəraitində demokratiyanın islahatı və düzəldilməsi barədə çıxışlarından meydana gəldi.
İstinadlar
- Henry, Astrid. 2. Finding Ourselves in the Past // Not My Mother's Sister: Generational Conflict and Third-Wave Feminism. Indiana University Press. 2004. səh. 58. ISBN .
- Vilchez, Jenny. "Week 14: Davis and Lorde". Berkeley City College – Feminist Philosophy (ingilis). 2012-04-29. 2013-07-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-05.
- Schneir, Miram. Feminism: The Essential Historical Writings. Vintage Books. 1994. səh. xiv. ISBN .
- Reuter, Martina. Jean-Jacques Rousseau and Mary Wollstonecraft on the imagination. 25 (British Journal for the History of Philosophy). . 2017. 1138–1160.
- Taylor, B. 9. Jemima and the beginnings of modern feminism // Mary Wollstonecraft and the Feminist Imagination. Cambridge Studies in Romanticism. Vol. 56. Cambridge University Press. Marilyn Butler, James Chandler, ed. 2003. 238–245. ISBN .
- "Feminist History". Feminists for Life (ingilis). 2013-07-19. 2017-01-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-02-04.
- "Four Waves of Feminism". Pacific University (ingilis). 2015-10-25. 2015-11-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-02-04.
- Offen, Karen. Defining Feminism: A Comparative Historical Approach. 14 (Signs: Journal of Women in Culture and Society). 1988. 119–157.
Ədəbiyyat
- Dicker, Rory Cooke. A History of U.S. Feminisms. Seal Studies. Berkeley, CA: Seal Press. 2008. ISBN .
- Rupp, Leila J. (2011): Transnational Women’s Movements, , Mainz: , retrieved: June 22, 2011.
- Biography of Mary Wollstonecraft with links to works 2019-04-18 at the Wayback Machine.
- Woodhull & Claflin’s Weekly
- .
- Dicker, Rory Cooke. A History of U.S. Feminisms. Seal Studies. Berkeley, CA: Seal Press. 2008. ISBN .
- Evans, Richard J. The Feminists: Women's Emancipation Movements in Europe, America, and Australasia, 1840-1920. Croom Helm. 1977. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Feminizmin birinci dalgasi XIX ve XX esrin evvellerinde Qerb dunyasinda feminist fealiyyet ve dusunce dovru Esas diqqet huquqi meselelere ilk novbede qadinlarin sesverme huququnun temin olunmasina yoneldilmisdir Feminizmin ilk dalgasi termini Marta Lir terefinden 1968 ci ilin martinda jurnalinda teqdim edilmis ve eyni zamanda feminizmin ikinci dalgasi ifadesini istifade etmisdir Ilk feminizm dalgasi faktiki olaraq qeyri resmi berabersizliye qarsi deyil esasen qadinlarin siyasi huquqlari ugrunda mubarizeye yoneldildi YaranmasiEsas meqaleler Feminizm ve Qadin huquqlari ugrunda mubarize XX esrden xeyli evvel baslamisdir Simona de Bovuar Ikinci Seks kitabinda cinsiyyetini qorumaq ucun qelem alan ilk qadinin XV esrde oldugunu yazdi XVI esrde alman humanist ve alimi ve venesiyali yazici ve sair qadin huquqlari ugrunda mubarize apardilar XVII esrde fransiz yazici ve filosof amerikali sair ve fransiz kesis ve filosof yasayib yaratmisdir Meri Uolstonkraft Esas meqale Meri Uolstonkraft Ingilis yazici ve filosof Meri Uolstonkraftin fikirleri boyuk olcude Jan Jak Russo ve Maarifcilik felsefesinden tesirlendi Russo bunu bir ideal kisilerin beraberliyine esaslanan lakin qadinlarin tez tez ayri seckiliye meruz qaldigi demokratik bir cemiyyet kimi teyin etmisdir Evvelce mubahiseli gorunse de Wollstonecraftin fikirleri Rousseau ya esaslanir ve gender beraberliyine esaslanan demokratik bir cemiyyeti genislendirmek idi Uolstonkraft cinslerin sosial ve menevi beraberliyini mudafie etdiyi ilk feminist traktatlardan biri olan Qadin Huquqlarinin Mudafiesi nde 1792 nesr etdi ve qadinlarin inkisafin asagi merhelesinde dayanan canlilar olmadigini iddia etdi kisiler ancaq yeterince tehsil olmadigi ucun bele gorunur Hem kisileri hem de qadinlari agilli varliqlar kimi qebul etmeyi teklif etdi ve agila esaslanan bir ictimai duzeni temsil etdi Uolstonkraft romanlarinda nikah olaraq gorduklerini ve bunun qadinlara zererli tesirlerini tenqid etdi Ilk romani Mary A Fiction 1788 qehreman maddi sebeblerden sevgi olmadan evlenmek mecburiyyetinde qalir evlilik xaricindeki sevgi ve mehebbet arzusunu iki ehtirasli romantik munasibetle kompensasiya edir qadinla dostluq ve kisiye sevgi Olumunden sonra nesr olunan yarimciq qalmis Maria ve ya qadinin sehvleri ing Maria or The Wrongs of Woman 1798 Uolstonkraftin en radikal feminist eseri sayilir Uolstonkraft Ingilis feminist herekatinin ecdadi sayilir ve onun fikirleri qadinlara ses huququ ugrunda mubarize aparan ilk sesvermenin dusuncesini formalasdirdi Erken Amerika feminizmi ABS daki erken feminizm birbasa legv herekati ile elaqeli idi ve bir cox gorkemli feminist onlari dinledi ABS daki qadin azadliq herekatinin ilk feallari arasinda kole esilli sosioloq ve filosof Ceyn Addams jurnalist ve tibb diplomu alan ilk amerikali qadin Elizabet Blekuell de var idi Birinci feminizm dalgasi esasen orta sinifden olan ag qadinlar terefinden teskil edildi ve rehberlik edildi ve yalniz feminizmin ikinci dalgasinda rengli qadinlar ozunu gosterdi Feminizm dovru dovrunun siyasi illustrasiyali bir ideologiyasi kimi meydana geldi ve beraber oyun seraitinde demokratiyanin islahati ve duzeldilmesi barede cixislarindan meydana geldi IstinadlarHenry Astrid 2 Finding Ourselves in the Past Not My Mother s Sister Generational Conflict and Third Wave Feminism Indiana University Press 2004 seh 58 ISBN 978 0 2531 1122 7 Vilchez Jenny Week 14 Davis and Lorde Berkeley City College Feminist Philosophy ingilis 2012 04 29 2013 07 19 tarixinde Istifade tarixi 2020 06 05 Schneir Miram Feminism The Essential Historical Writings Vintage Books 1994 seh xiv ISBN 978 0 679 75381 0 Reuter Martina Jean Jacques Rousseau and Mary Wollstonecraft on the imagination 25 British Journal for the History of Philosophy 2017 1138 1160 Taylor B 9 Jemima and the beginnings of modern feminism Mary Wollstonecraft and the Feminist Imagination Cambridge Studies in Romanticism Vol 56 Cambridge University Press Marilyn Butler James Chandler ed 2003 238 245 ISBN 978 0521004176 Feminist History Feminists for Life ingilis 2013 07 19 2017 01 29 tarixinde Istifade tarixi 2017 02 04 Four Waves of Feminism Pacific University ingilis 2015 10 25 2015 11 19 tarixinde Istifade tarixi 2017 02 04 Offen Karen Defining Feminism A Comparative Historical Approach 14 Signs Journal of Women in Culture and Society 1988 119 157 EdebiyyatDicker Rory Cooke A History of U S Feminisms Seal Studies Berkeley CA Seal Press 2008 ISBN 978 1580052344 Rupp Leila J 2011 Transnational Women s Movements Mainz retrieved June 22 2011 Biography of Mary Wollstonecraft with links to works 2019 04 18 at the Wayback Machine Woodhull amp Claflin s Weekly Dicker Rory Cooke A History of U S Feminisms Seal Studies Berkeley CA Seal Press 2008 ISBN 978 1 5800 5234 4 Evans Richard J The Feminists Women s Emancipation Movements in Europe America and Australasia 1840 1920 Croom Helm 1977 ISBN 978 0 8566 4212 8