Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Məxməri gərməşov (lat. Euonymus velutinus) — bitkilər aləminin celastrales dəstəsinin celastraceae fəsiləsinin gərməşov cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" – VU D2. Azərbaycanın nadir növüdür.
| Məxməri gərməşov | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Elmi təsnifat | ||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Məxməri gərməşov | ||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
| ||||
Qısa morfoloji təsviri
1,5–4 m hündürlüyündə koldur. Tumurcuqları yumurtavari, 3–5 mm uzunluğundadır. Yarpaqları uzunsov-ellipsvari və ya tərs–yumurtavari, 2–8 mm uzunluğunda və 1-3,5 sm enindədir; küt və ya itiucludur, kənarlarından xırdadişlidir, damarlar boyu xırda tükcüklüdür; saplağı qısa (1–6 mm) və tükcüklüdür. Çiçək qrupu bəsit və ya çətirvari, qısa qoltuq çiçək oxunda yerləşir. Çiçəkləri dördüzvlü, yaşılımtıl, xırdadır; ləçəkləri 4, uzunsovdur, uc tərəfdən dəyirmi, uzunluğu 3 mm-ə yaxındır; yumurtalığı konusvari, tükcüklüdür. Qozası dərin, 4 dilimli, uc tərəfdən çökəkdir, qanadsızdır, dilimləri dəyirmidir. Toxumu yumurtavari, qonur tamamilə örtüklə əhatə olunmuşdur.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
May-iyun aylarında çiçəkləyir, meyvələri avqustda yetişir. Tozlanması entomofildir. Mikrofanerofitdir. Toxum vasitəsilə və vegetativ üsulla çoxalır. Dəniz səviyyəsindən 1800 m yüksəkliyə kimi olan işıqlı meşələrdə, dağ yamaclarında və dərələr boyunca bitir, orta dağ qurşaqlarınadək qalxır. Seyrədilmiş meşələrdə, meşə kənarında, kollar arasında, dağ yamaclarında və vadilərdə dağınıq halda bitir. Dekorativ bitkidir. Yaşıllaşdırmada istifadə olunur. Yarpaqlarında alkaloidlər vardır. Kök qabığındakı kauçukabənzər maddələrin miqdarı 5-7%-dir.
Ümumi yayılması
İran və Оrta Asiyada təbii yayılma sahəsi vardır. Azərbaycanda yayılması: İsmayıllı-Zaqatala, Lənkəran-Astara, Gədəbəy bölgələrində yayılmışdır.
Azərbaycanda yayılması
Kür-Araz ovalığı, Kiçik Qafqazın mərkəzi və cənub hissəsi (Xocavənd), Böyük Qafqazın qərb (Zaqatala Dövlət Təbiət Qoruğu) və şərq hissəsi (İsmayıllı rayonu — Talıstan kəndi), Lənkəran Muğanı, Lənkəranın dağlıq hissəsi (Lənkəran rayonu – Bürcəli və Rvo kəndləri ətrafı; Lerik rayonu — Hamarat kəndi ətrafı).
Bitdiyi yer
Meşə kənarlarında, dağ yamaclarında işıq düşən yerlərdə rast gəlinir. Dəniz səviyyəsindən 1500–1800 m arasında hündürlüklərədək bitə bilir.
Sayı və tendensiyası
Antropogen amillər populyasiyanın azalmasını sürətləndirir.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Yanğınlar və ağacların qırılması nəticəsində bitmə şəraitinin pozulması, təbii bərpanın zəifliyidir.
Mühafizə tədbirləri
Hirkan Milli Parkında və Zaqatala Dövlət Təbiət Qoruğunda mühafizə olu
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mexmeri germesov lat Euonymus velutinus bitkiler aleminin celastrales destesinin celastraceae fesilesinin germesov cinsine aid bitki novu IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve statusu Nesli kesilmeye hessas olanlar VU D2 Azerbaycanin nadir novudur Mexmeri germesovElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste CelastralesFesile CelastraceaeYarimfesile Cins GermesovNov Mexmeri germesovBeynelxalq elmi adiEuonymus velutinus Fisch amp C A Mey 1838Sekil axtarisiQisa morfoloji tesviri1 5 4 m hundurluyunde koldur Tumurcuqlari yumurtavari 3 5 mm uzunlugundadir Yarpaqlari uzunsov ellipsvari ve ya ters yumurtavari 2 8 mm uzunlugunda ve 1 3 5 sm enindedir kut ve ya itiucludur kenarlarindan xirdadislidir damarlar boyu xirda tukcukludur saplagi qisa 1 6 mm ve tukcukludur Cicek qrupu besit ve ya cetirvari qisa qoltuq cicek oxunda yerlesir Cicekleri dorduzvlu yasilimtil xirdadir lecekleri 4 uzunsovdur uc terefden deyirmi uzunlugu 3 mm e yaxindir yumurtaligi konusvari tukcukludur Qozasi derin 4 dilimli uc terefden cokekdir qanadsizdir dilimleri deyirmidir Toxumu yumurtavari qonur tamamile ortukle ehate olunmusdur Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleriMay iyun aylarinda cicekleyir meyveleri avqustda yetisir Tozlanmasi entomofildir Mikrofanerofitdir Toxum vasitesile ve vegetativ usulla coxalir Deniz seviyyesinden 1800 m yuksekliye kimi olan isiqli meselerde dag yamaclarinda ve dereler boyunca bitir orta dag qursaqlarinadek qalxir Seyredilmis meselerde mese kenarinda kollar arasinda dag yamaclarinda ve vadilerde daginiq halda bitir Dekorativ bitkidir Yasillasdirmada istifade olunur Yarpaqlarinda alkaloidler vardir Kok qabigindaki kaucukabenzer maddelerin miqdari 5 7 dir Umumi yayilmasiIran ve Orta Asiyada tebii yayilma sahesi vardir Azerbaycanda yayilmasi Ismayilli Zaqatala Lenkeran Astara Gedebey bolgelerinde yayilmisdir Azerbaycanda yayilmasiKur Araz ovaligi Kicik Qafqazin merkezi ve cenub hissesi Xocavend Boyuk Qafqazin qerb Zaqatala Dovlet Tebiet Qorugu ve serq hissesi Ismayilli rayonu Talistan kendi Lenkeran Mugani Lenkeranin dagliq hissesi Lenkeran rayonu Burceli ve Rvo kendleri etrafi Lerik rayonu Hamarat kendi etrafi Bitdiyi yerMese kenarlarinda dag yamaclarinda isiq dusen yerlerde rast gelinir Deniz seviyyesinden 1500 1800 m arasinda hundurlukleredek bite bilir Sayi ve tendensiyasiAntropogen amiller populyasiyanin azalmasini suretlendirir Mehdudlasdirici amillerYanginlar ve agaclarin qirilmasi neticesinde bitme seraitinin pozulmasi tebii berpanin zeifliyidir Muhafize tedbirleriHirkan Milli Parkinda ve Zaqatala Dovlet Tebiet Qorugunda muhafize oluIstinadlarHemcinin bax