Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çavdar tatarları — monqol işğalları zamanı Anadoluya gəlmiş, adını son dəfə Ankara döyüşündə Teymurun tərəfinə keçməklə eşitdirmiş köçəri tayfa.
Kökənləri
Kökənləri haqqında tarixi qaynaqlar mübahisəlidir. Adlarını Alınaq Noyanın oğlu Çavdar bəydən aldıqları iddia edilir. Bu versiyaya görə, Çavdar tatarları keraitdir. Bir digər iddia isə adlarını 24 Oğuz boyundan biri olan Çavuldurlardan aldıqları və özlərini türkmən olduqlarıdır.
Din
İlk dinləri bilinməyir. Osmanlı ilə ilk qarşılaşdıqları və Germiyanoğulları daxilində olduqları zaman islam dininə artıq keçmişdilər.
Tarixləri
Çavdar tatarları Anadoluya monqol işğalı ilə gəlmiş, Ankara və Əskişəhər arasında köçəri həyat sürmüşlərdir. Keçimlərini heyvandarlıq və yağma ilə təmin etmişdirlər. Elxanlı hakimiyyətinin Anadoluda zəifləməsiylə bəyliklərə muzdlu əsgərlik etməyə başlamışlardır. Tarixi məlumatlar Germiyanoğulları bəyliyinə bağlı olduqları dövrdə Ayzanoyidə cəmləşdiklərini göstərməkdədir. Burada Bizans bölgələrinə etdikləri yağmalar qarşılığında Gemriyanoğullarından ödəmə almaqda idilər. Bu yağmalardan biri də Qaraca Hisar bazarına edilmiş, bu da Osmanlı bəyliyinin qurucusu Osman Qazinin, oğlu Orxan Qazini Çavdarların üzərinə göndərməsinə səbəb olmuşdur. Edilən Oynaş Hisarı döyüşünü Osmanlı qazanmış, Çavdaroğlu əsir düşmüşdür. Ancaq Osmanlının qonşu bəyliklərlə olan sülh siyasətinə görə bağlılıq şərtiylə Çavdarların bəyi və digər əsirlər sərbəst buraxılmışdır. Bu bəyin kim olduğu bilinməməklə bərabər, bəzi qaynaqlarda Çavdar bəyin oğlu olduğu bildirilməkdədir. Bu müharibə Orxan Qazinin ilk idarə etdiyi müharibə olmasına görə də önəmlidir.
Ankara müharibəsinə qədər Çavdar tatarları Osmanlılarla qarşılaşmamışdırlar. Bu zaman ərzində köçəri yaşamlarına davam etmişdirlər, lkin başqa qaynağa görə isə, Murad Xudavəndigar dövründə Çavdar tatarları Osmanlı mülkünü yağmalamış və bundan sonra Osmanlı Ankaranı almışdır. 1402-ci ildə Teymur ordusu ilə birlikdə Ankarada İldırım Bəyazid ilə qarşılaşdığında digər türk bəylikləri və Qara tatarlar ilə birlikdə Osmnalı sıralarından Teymurun tərəfinə keçmiş və döyüşün gedişatında Osmanlı əleyhinə rol oynamışdırlar. Teymur digər Qara tatarlar ilə birlikdə Çavdar tatarlarının da böyük bir qismini yanında aparmışdır. Osmanlı dövründə bir qisim Çavdar tatarı isə Balkana köçürülmüşdür. Osmanlı Çirmən bölgəsi qeydiyyat dəftərində Çavdar tatarlarından "Karye-i Çavdar" olaraq bəhs edilmişdir.
Hal-hazırda
Hal-hazırda Çavdar tatarları bir topluluq olaraq mövcud deyildir. Ancaq Anadoludakı bir necə məskunlaşma yerinin onlara aid olduğu və bəzilərinin Çavdar tatarlarından gəldikləri düşünülməkdədir. Balkanlarda tez-tez rast gəlinən Çavdar soyadının köçürülmüş Çavdar tatarları ilə əlaqəsinin olduğu düşünülür.
Türkiyə mətbuatında yeri
Çavdar tatarlarının ilk dəfə "Diriliş Ərtoğrul" adlı serialda adı çəkilmişdir. Burada Çavdar tatarları ismən tatar olaraq anılsa da, mədəniyyət baxımından digər türkmən obalarına bənzədilmişdir. Bundan əlavə, Çavdarları təmsilən qırmızı üzərinə ağ bayraqdan istifadə edilmişdir. Ancaq bu bayrağın tarixi gerçəkliyi bilinməməkdədir.
İstinadlar
- "Çavdar tatarları". bgc.org.tr. 14 iyun 2020 tarixində .
- "İlhanlı Devletinde Kerait bir aile: Alinak Noyan ve Emir Kurmişi". sosyalarastirmalar.com. 14 iyun 2020 tarixində .
- Aşıkpaşaoğlu Tarihi / Aşıqpaşaoğlu tarixi. Ötükən. səh. 21. ISBN .
- "Ayzanoyi". 13 sentyabr 2006 tarixində arxivləşdirilib.
- İslam Tarihi ve Medeniyeti / İslam tarixi və mədəniyyəti. səh. 11. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cavdar tatarlari monqol isgallari zamani Anadoluya gelmis adini son defe Ankara doyusunde Teymurun terefine kecmekle esitdirmis koceri tayfa KokenleriKokenleri haqqinda tarixi qaynaqlar mubahiselidir Adlarini Alinaq Noyanin oglu Cavdar beyden aldiqlari iddia edilir Bu versiyaya gore Cavdar tatarlari keraitdir Bir diger iddia ise adlarini 24 Oguz boyundan biri olan Cavuldurlardan aldiqlari ve ozlerini turkmen olduqlaridir DinIlk dinleri bilinmeyir Osmanli ile ilk qarsilasdiqlari ve Germiyanogullari daxilinde olduqlari zaman islam dinine artiq kecmisdiler TarixleriCavdar tatarlari Anadoluya monqol isgali ile gelmis Ankara ve Eskiseher arasinda koceri heyat surmuslerdir Kecimlerini heyvandarliq ve yagma ile temin etmisdirler Elxanli hakimiyyetinin Anadoluda zeiflemesiyle beyliklere muzdlu esgerlik etmeye baslamislardir Tarixi melumatlar Germiyanogullari beyliyine bagli olduqlari dovrde Ayzanoyide cemlesdiklerini gostermekdedir Burada Bizans bolgelerine etdikleri yagmalar qarsiliginda Gemriyanogullarindan odeme almaqda idiler Bu yagmalardan biri de Qaraca Hisar bazarina edilmis bu da Osmanli beyliyinin qurucusu Osman Qazinin oglu Orxan Qazini Cavdarlarin uzerine gondermesine sebeb olmusdur Edilen Oynas Hisari doyusunu Osmanli qazanmis Cavdaroglu esir dusmusdur Ancaq Osmanlinin qonsu beyliklerle olan sulh siyasetine gore bagliliq sertiyle Cavdarlarin beyi ve diger esirler serbest buraxilmisdir Bu beyin kim oldugu bilinmemekle beraber bezi qaynaqlarda Cavdar beyin oglu oldugu bildirilmekdedir Bu muharibe Orxan Qazinin ilk idare etdiyi muharibe olmasina gore de onemlidir Ankara muharibesine qeder Cavdar tatarlari Osmanlilarla qarsilasmamisdirlar Bu zaman erzinde koceri yasamlarina davam etmisdirler lkin basqa qaynaga gore ise Murad Xudavendigar dovrunde Cavdar tatarlari Osmanli mulkunu yagmalamis ve bundan sonra Osmanli Ankarani almisdir 1402 ci ilde Teymur ordusu ile birlikde Ankarada Ildirim Beyazid ile qarsilasdiginda diger turk beylikleri ve Qara tatarlar ile birlikde Osmnali siralarindan Teymurun terefine kecmis ve doyusun gedisatinda Osmanli eleyhine rol oynamisdirlar Teymur diger Qara tatarlar ile birlikde Cavdar tatarlarinin da boyuk bir qismini yaninda aparmisdir Osmanli dovrunde bir qisim Cavdar tatari ise Balkana kocurulmusdur Osmanli Cirmen bolgesi qeydiyyat defterinde Cavdar tatarlarindan Karye i Cavdar olaraq behs edilmisdir Hal hazirdaHal hazirda Cavdar tatarlari bir topluluq olaraq movcud deyildir Ancaq Anadoludaki bir nece meskunlasma yerinin onlara aid oldugu ve bezilerinin Cavdar tatarlarindan geldikleri dusunulmekdedir Balkanlarda tez tez rast gelinen Cavdar soyadinin kocurulmus Cavdar tatarlari ile elaqesinin oldugu dusunulur Turkiye metbuatinda yeriCavdar tatarlarinin ilk defe Dirilis Ertogrul adli serialda adi cekilmisdir Burada Cavdar tatarlari ismen tatar olaraq anilsa da medeniyyet baximindan diger turkmen obalarina benzedilmisdir Bundan elave Cavdarlari temsilen qirmizi uzerine ag bayraqdan istifade edilmisdir Ancaq bu bayragin tarixi gercekliyi bilinmemekdedir Istinadlar Cavdar tatarlari bgc org tr 14 iyun 2020 tarixinde Ilhanli Devletinde Kerait bir aile Alinak Noyan ve Emir Kurmisi sosyalarastirmalar com 14 iyun 2020 tarixinde Asikpasaoglu Tarihi Asiqpasaoglu tarixi Otuken seh 21 ISBN 978 975 437 868 9 Ayzanoyi 13 sentyabr 2006 tarixinde arxivlesdirilib Islam Tarihi ve Medeniyeti Islam tarixi ve medeniyyeti seh 11 ISBN 978 605 2375 49 5