Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zəncir ötürməsi — dartma ötürməsi olub, polad zəncirlərin köməyi ilə fırlanma hərəkətini paralel vallar arasında ötürməyə xidmət edir. Ötürmə , və ya dişli zəncirlərin köməyi ilə yerinə yetirilir. Fırlanma zamanı böyük mərkəzdənqaçma qüvvəsini yarandığına görə zəncir ötürməsi aşağı sürətlərdə böyük çevrəvi qüvvələrin ötürülməsində tətbiq edilir. Böyük güclərdə işləyən ötürmədə bir neçə zəncir boltlarla bir-birinə bərkidilir.
Konstruksiyası
Ən sadəsi oymaqlı zəncir ötürməsidir. O, oymaq preslənmiş lövhədən ibarət daxili və çivi preslənmiş xarici bənddən ibarətdir. Çivi oymağa keçirilərək hərəkətli birləşmə yaradır. Yeyilməni və səs yaranmasını azaltmaq üçün oymağa fırlanan diyircək keçirilir. İş zamanı bu diyircəklər ulduzcuqlarla təmasda olaraq səlis iş yaradır. Zəncirlərin birləşdirilib-açılması üçün ona qıfıl hissəsi əlavə edilir. Əvvəlcədən tarım çəkilməsinə ehtiyac yoxdur, çünki birləşmə kinematik ilişmə əsasında baş verir. Ona görə də, faydalı qüvvə (Fn) qollarda yaradılan qüvvəyə (F1) bərabər olur. Ancaq digər tərəfdən zəncirin boş asılması da yol verilməzdir. Bu, fırlanma zamanı zəncirin ulduzcuqlardan çıxmasına səbəb ola bilər.
Tətbiq sahəsi
Zəncir ötürməsinin geniş tətbiq sahəsi maşınqayırma, və ibarətdir. Maşınqayırmada zəncir ötürməsi 15 m/san-yə qədər sürətlərdə və 100 kVt-a qədər güc ötürməsində işlədilir. Xüsusi intiqallarda iş sürəti 35 m/san-yə, güc isə bir neçə min kVt həddində ola bilər. Bu ötürmənin köməyi ilə hərəkət 8m-ə qədər bir məsafəyə ötürülə bilər. Bundan əlavə onun kiçik qabarit ölçüləri, sabit ötürmə ədədi və yüksək f.i.ə.-na malik olması üstünlüklər verir. Zəncir ötürməsinin çatışmayan cəhətləri ondan ibarətdir ki, ulduzcuqların dişlərinin sayı və addımı arasında ciddi asılılıq mövcuddur. Bu pozulduqda ötürmədə problemlər yaranır. Məsələn, dişlərin sayı az, addım böyük olduqda zəncir ötürməsi səssli işləyir, yeyimə böyük olur, titrəmələr yaranır. Ötürmənin istiqamətini dəyişmək üçün ötürməni qabaqcadan saxlamaq lazımdır. Zəncir ötürməsində hərəkəti yalnız paralel vallar arasında ötürmək mümkündür.
Hazırlanması
Zəncir ötürməsinin davamlığına onun bəndlərinin möhkəmliyindən çox oymaq və çivilər arasında yeyilmə prosesi daha çox təsir edir. Yeyilmə zamanı bölgünün qiyməti böyüyür və nəticədə zəncir dişlərdən kənara sıçrayır. Buna görə də, zəncir yenisi ilə əvəz olunmalıdır. Zəncir lövhələri tablandırılmış ortakarbonlu və legirlənmiş poladlardan hazırlanır. Oymaq və diyircəklər üçün bərkliyi HRC 40…65 olan sementləşdirilmiş poladlar tətbiq edilir. bütöv və ya qüraşdırılmış konstruksiyalardan hazırlanır. Burada da ortakarbonlu poladlardan istifadə edilir. Səs-küyü və yeyilməni azaltmaq məqsədilə çox vaxt ulduzcuqların dişləri plastmasla örtülür. Zəncir ötürməsinin hazırlanması böyük xərclərlə bağlıdır. Ancaq onlar səssiz iş, aşağı poliqon effekti, yüksək çevrəvi sürət və diyircəkli quruluşda aşağı yeyilmə göstərirlər. Zəncir çarxları profilə malik olub, dişlərin yan səthləri 30° bucaq altında mailliyə malikdirlər. Qayış ötürməsindən fərqli olaraq zəncir ötürməsində gərilmə qüvvəsinin yaradılmasına ehtiyac yoxdur.
Mənbə
- Rezo Əliyev. Maşınqayırma leksikonu. II hissə, Bakı: Appostrof nəşriyyatı, 2012, 423 s.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Zencir oturmesi dartma oturmesi olub polad zencirlerin komeyi ile firlanma hereketini paralel vallar arasinda oturmeye xidmet edir Oturme ve ya disli zencirlerin komeyi ile yerine yetirilir Firlanma zamani boyuk merkezdenqacma quvvesini yarandigina gore zencir oturmesi asagi suretlerde boyuk cevrevi quvvelerin oturulmesinde tetbiq edilir Boyuk guclerde isleyen oturmede bir nece zencir boltlarla bir birine berkidilir Zencir oturmesiKonstruksiyasiMotosikl ve velosiped zencirleri En sadesi oymaqli zencir oturmesidir O oymaq preslenmis lovheden ibaret daxili ve civi preslenmis xarici bendden ibaretdir Civi oymaga kecirilerek hereketli birlesme yaradir Yeyilmeni ve ses yaranmasini azaltmaq ucun oymaga firlanan diyircek kecirilir Is zamani bu diyircekler ulduzcuqlarla temasda olaraq selis is yaradir Zencirlerin birlesdirilib acilmasi ucun ona qifil hissesi elave edilir Evvelceden tarim cekilmesine ehtiyac yoxdur cunki birlesme kinematik ilisme esasinda bas verir Ona gore de faydali quvve Fn qollarda yaradilan quvveye F1 beraber olur Ancaq diger terefden zencirin bos asilmasi da yol verilmezdir Bu firlanma zamani zencirin ulduzcuqlardan cixmasina sebeb ola biler Tetbiq sahesiZencir oturmesinin genis tetbiq sahesi masinqayirma ve ibaretdir Masinqayirmada zencir oturmesi 15 m san ye qeder suretlerde ve 100 kVt a qeder guc oturmesinde isledilir Xususi intiqallarda is sureti 35 m san ye guc ise bir nece min kVt heddinde ola biler Bu oturmenin komeyi ile hereket 8m e qeder bir mesafeye oturule biler Bundan elave onun kicik qabarit olculeri sabit oturme ededi ve yuksek f i e na malik olmasi ustunlukler verir Zencir oturmesinin catismayan cehetleri ondan ibaretdir ki ulduzcuqlarin dislerinin sayi ve addimi arasinda ciddi asililiq movcuddur Bu pozulduqda oturmede problemler yaranir Meselen dislerin sayi az addim boyuk olduqda zencir oturmesi sessli isleyir yeyime boyuk olur titremeler yaranir Oturmenin istiqametini deyismek ucun oturmeni qabaqcadan saxlamaq lazimdir Zencir oturmesinde hereketi yalniz paralel vallar arasinda oturmek mumkundur HazirlanmasiZencir oturmesinin davamligina onun bendlerinin mohkemliyinden cox oymaq ve civiler arasinda yeyilme prosesi daha cox tesir edir Yeyilme zamani bolgunun qiymeti boyuyur ve neticede zencir dislerden kenara sicrayir Buna gore de zencir yenisi ile evez olunmalidir Zencir lovheleri tablandirilmis ortakarbonlu ve legirlenmis poladlardan hazirlanir Oymaq ve diyircekler ucun berkliyi HRC 40 65 olan sementlesdirilmis poladlar tetbiq edilir butov ve ya qurasdirilmis konstruksiyalardan hazirlanir Burada da ortakarbonlu poladlardan istifade edilir Ses kuyu ve yeyilmeni azaltmaq meqsedile cox vaxt ulduzcuqlarin disleri plastmasla ortulur Zencir oturmesinin hazirlanmasi boyuk xerclerle baglidir Ancaq onlar sessiz is asagi poliqon effekti yuksek cevrevi suret ve diyircekli qurulusda asagi yeyilme gosterirler Zencir carxlari profile malik olub dislerin yan sethleri 30 bucaq altinda mailliye malikdirler Qayis oturmesinden ferqli olaraq zencir oturmesinde gerilme quvvesinin yaradilmasina ehtiyac yoxdur MenbeRezo Eliyev Masinqayirma leksikonu II hisse Baki Appostrof nesriyyati 2012 423 s