Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qazax atı — çöl atı olaraq müasir Qazaxıstan ərazisində formalaşmışdır. Qazax xalqının sleksiya yolu ilə yetişdirməsi nəticəsində meydana gəlmişdir. Hazırda belə ölkə daxilində yetişdirilir.
| Qazax atı | |
|---|---|
 | |
| Digər adları | Qazax atı |
| Cinsin istiqaməti | Əsasən minik, ətlik-südlük |
| Ölçüləri | 131-138 sm, beli enlidir |
| Yetişdirildiyi yer | Qazaxıstan |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Atları əsasən yerli çobanlar tərərindən saxlanılır. Onlar əsasən qoyun sürülərinin idarə edilməsinə cəlb edilir.
Yaranması
Növün yaranması müstəlif mərhələlərdən keçmişdir. Başqa cinslərin təsirinə məruz qalmışdır. Bəzi alimlər qazax atlarının monqol atlarından törədiyini bildirirlər. Onları formalaşmasında Monqol və Ərəb atları bir başa iştirak etmişdir. Rus işğalından sonra atların genefonduna ağır zərbələr dəymişdir. Belə ki, bu atlar rus atları ilə qarışdırılmışdır.
Əhəmiyyətləri
Qazax atları minik, yarış və ətlik-südlük istiqaməlidir. Qızıl Orda dövlətinin ərazisinə daxil ərazilərdə tarixən istər Monqol atı istəsə Qazax atından istifadə edilirdi. Qazax xalqı onların ətindən istifadə edirlər. Südündən isə hazırlanan içkiyə Kumıs adlandırılır. Bəzən qazax atları arasında yarış atlarına rast gəlinir. Xüsusi ilə uzaq məsafələrə yarışlarda yüksək dözümlülük göstərərək qalibiyyətə səbəb olur. Onlar müxtəlif məsafə yarışlarına belə cəlb edilirlər. Qazax atları istər Qazaxıstanın bölgəlır arasında yaranan iqlim fərqliliklərindən dolayı müxtəlif tiplərə və papulyasiyalara bölünmüşdür. Bu tiplərin formalaşmasında monqol və Axal təkə atları da öz rolunu oynamışdır. Adaev, Cebe, qərbi qazaxıstan, mərkəzi qazaxıstan və nayman tip və papulyasiyasını göstərmək olar. Bütün tiplər sərbəst dolaşırlar. Çöl, yarımsəhra və səhra şəaitinə dözümlüdürlər. Bağlı məkanda saxlanılmır. Onlar çöl bitkiləri ilə bəslənirlər. Qış ayları 40 sm qarın altında olan otlarla qidalanırlar.
Xüsusiyyətləri
Qazax atları qısa boyludur və əzələli mədən ururuluşuna sahibdir. Boyunları 131–138 sm olur. Bədənin çəpinə ölçüsü 140–144, sinə həlqəsinin ölçüsü 156–164 sm təşkil edir. Çəkisi adətən 320–360 kq olur. Gün ərzində 8–9 litr süd verə bilir. Qazax atları şaxtaya davamlı olması ilə seçilirlər. Dözümlü canlılardır. −45°S qədər şaxtalara belə dözə bilirlər. Bu şaxtalara hər at tab gətirə bilmir. Dözümlü olmaları onların uzaq məsafələrə qaçışlara cəlb olunmasına səbəb olur. Xüsusi ilə 25 km məsafə yarışlarında effektivdir. Onlar monqol atları ilə müqayisədə onlar iri, şaxtaya dözümlü və ətli olurlar. Onlar digər atlara nisbətdə daha çox kumıs verirlər.
Hazırda sayları 600,000 olaraq qiymətləndirilir
Həmçinin bax
Ədəbiyyat
Большая Советская Энциклопедия, Казахская лошадь.
İstinadlar
- Қазақстан Энциклопедиясы
- Staff. "Kazakh". Breeds of Livestock. Oklahoma State University. 8 May 1997 tarixində . İstifadə tarixi: 15 November 2014.
- Bongianni, Maurizio (1988). Simon & Schuster's Guide to Horses and Ponies. Simon & Schuster, Inc. p. 164. .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qazax ati col ati olaraq muasir Qazaxistan erazisinde formalasmisdir Qazax xalqinin sleksiya yolu ile yetisdirmesi neticesinde meydana gelmisdir Hazirda bele olke daxilinde yetisdirilir Qazax atiDiger adlari Qazax atiCinsin istiqameti Esasen minik etlik sudlukOlculeri 131 138 sm beli enlidirYetisdirildiyi yer Qazaxistan Vikianbarda elaqeli mediafayllarqazax ati ve Atlari esasen yerli cobanlar tererinden saxlanilir Onlar esasen qoyun surulerinin idare edilmesine celb edilir YaranmasiNovun yaranmasi mustelif merhelelerden kecmisdir Basqa cinslerin tesirine meruz qalmisdir Bezi alimler qazax atlarinin monqol atlarindan torediyini bildirirler Onlari formalasmasinda Monqol ve Ereb atlari bir basa istirak etmisdir Rus isgalindan sonra atlarin genefonduna agir zerbeler deymisdir Bele ki bu atlar rus atlari ile qarisdirilmisdir EhemiyyetleriQazax atlari minik yaris ve etlik sudluk istiqamelidir Qizil Orda dovletinin erazisine daxil erazilerde tarixen ister Monqol ati istese Qazax atindan istifade edilirdi Qazax xalqi onlarin etinden istifade edirler Sudunden ise hazirlanan ickiye Kumis adlandirilir Bezen qazax atlari arasinda yaris atlarina rast gelinir Xususi ile uzaq mesafelere yarislarda yuksek dozumluluk gostererek qalibiyyete sebeb olur Onlar muxtelif mesafe yarislarina bele celb edilirler Qazax atlari ister Qazaxistanin bolgelir arasinda yaranan iqlim ferqliliklerinden dolayi muxtelif tiplere ve papulyasiyalara bolunmusdur Bu tiplerin formalasmasinda monqol ve Axal teke atlari da oz rolunu oynamisdir Adaev Cebe qerbi qazaxistan merkezi qazaxistan ve nayman tip ve papulyasiyasini gostermek olar Butun tipler serbest dolasirlar Col yarimsehra ve sehra seaitine dozumludurler Bagli mekanda saxlanilmir Onlar col bitkileri ile beslenirler Qis aylari 40 sm qarin altinda olan otlarla qidalanirlar XususiyyetleriQazax atlari qisa boyludur ve ezeleli meden ururulusuna sahibdir Boyunlari 131 138 sm olur Bedenin cepine olcusu 140 144 sine helqesinin olcusu 156 164 sm teskil edir Cekisi adeten 320 360 kq olur Gun erzinde 8 9 litr sud vere bilir Qazax atlari saxtaya davamli olmasi ile secilirler Dozumlu canlilardir 45 S qeder saxtalara bele doze bilirler Bu saxtalara her at tab getire bilmir Dozumlu olmalari onlarin uzaq mesafelere qacislara celb olunmasina sebeb olur Xususi ile 25 km mesafe yarislarinda effektivdir Onlar monqol atlari ile muqayisede onlar iri saxtaya dozumlu ve etli olurlar Onlar diger atlara nisbetde daha cox kumis verirler Hazirda saylari 600 000 olaraq qiymetlendirilirHemcinin baxQirgiz atiEdebiyyatBolshaya Sovetskaya Enciklopediya Kazahskaya loshad IstinadlarҚazakstan Enciklopediyasy Staff Kazakh Breeds of Livestock Oklahoma State University 8 May 1997 tarixinde Istifade tarixi 15 November 2014 Bongianni Maurizio 1988 Simon amp Schuster s Guide to Horses and Ponies Simon amp Schuster Inc p 164 ISBN 0 671 66068 3