Şəmkirçay - Kürün sağ qoludur. Gədəbəy və Şəmkir rayonları ərazisindən axır. Başlanğıcını Kiçik Qafqazın şimal-şərq yamacından götürür və Kür çayına qovuşur.
Şəmkirçay | |
---|---|
azərb. Şəmkirçay | |
Ölkə | Azərbaycan |
Keçdiyi ərazilər | Gədəbəy və Şəmkir |
Mənbəyi | Kiçik Qafqaz:Hindaldağ |
• Yüksəkliyi | 3200 m |
Mənsəbi | Kür |
Uzunluğu | 95 km |
Su hövzəsi | Kür→Xəzər |
Hövzəsinin sahəsi | 1170 km² |
|
Ümumi məlumat
Uzunluğu 95 km, hövzəsinin sahəsi 1170 kvadrat km-dir. Sarısu və Ağdaşsu çaylarının birləşməsindən əmələ gəlir. Şamxorçay adını bu qollar qovuşandan sonra alır. Sarısu qolunun başlandığı sahə (Hindaldağın cənub ətəyi, hündürlüyü 3200 m) çayın mənbəyi hesab edilir. Başlıca qolları, sağdan Sarısu (uzunluğu 12 km), Qoşqar (uzunluğu 18 km), Şəmkir (uzunluğu 25 km), Əmiravan (uzunluğu 19 km), soldan isə Ağdaşsu (uzunluğu 11 km), Murquz (uzunluğu, 11 km) çaylarıdır.
Axımı yeraltı (45%), qar (35%) və yağış (20%) sularından əmələ gəlir. Yaz, yay fəsillərində qar suları çayda daşqınlar əmələ gətirir. Daşqın mart ayından başlayaraq iyun, iyul aylarına qədər (100-120 gün) davam edir. Bu dövrdə keçən axım orta illik axımdan 40-50 dəfə artıq.olur. Şamxorçay, Tərtərçay və Ağstafaçay müstəsna olmaqla, Kiçik Qafqazın şimal-şərq hissəsinin ən sulu çayıdır.
Çayın orta illik su sərfi 8,37 kub m/san-dir. Bunun da. 40%-i yaz, 35%-i yay, 15%-i payız, 10%-i isə qışda keçir. Orta illik asılı gətirmələr sərfi 2,0 kq/san, lillənməsi isə 250 q/kub m-dir. Çayın suyu orta mineral-laşmaya (300-500 mq/l) malik olmaqla hidrokarbonatlı-kalsiumludur.
Çaydan suvarma işlərində istifadə. edilir.
Həmçinin bax
Mənbə
- Şamxorçay
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Semkircay Kurun sag qoludur Gedebey ve Semkir rayonlari erazisinden axir Baslangicini Kicik Qafqazin simal serq yamacindan goturur ve Kur cayina qovusur Semkircayazerb Semkircay Olke AzerbaycanKecdiyi eraziler Gedebey ve SemkirMenbeyi Kicik Qafqaz Hindaldag Yuksekliyi 3200 mMensebi KurUzunlugu 95 kmSu hovzesi Kur XezerHovzesinin sahesi 1170 km menbeyi mensebiSemkircay Azerbaycanin fiziki xeritesinde 40 39 44 sm e 45 50 56 s u 40 56 47 sm e 46 04 10 s u Umumi melumatUzunlugu 95 km hovzesinin sahesi 1170 kvadrat km dir Sarisu ve Agdassu caylarinin birlesmesinden emele gelir Samxorcay adini bu qollar qovusandan sonra alir Sarisu qolunun baslandigi sahe Hindaldagin cenub eteyi hundurluyu 3200 m cayin menbeyi hesab edilir Baslica qollari sagdan Sarisu uzunlugu 12 km Qosqar uzunlugu 18 km Semkir uzunlugu 25 km Emiravan uzunlugu 19 km soldan ise Agdassu uzunlugu 11 km Murquz uzunlugu 11 km caylaridir Aximi yeralti 45 qar 35 ve yagis 20 sularindan emele gelir Yaz yay fesillerinde qar sulari cayda dasqinlar emele getirir Dasqin mart ayindan baslayaraq iyun iyul aylarina qeder 100 120 gun davam edir Bu dovrde kecen axim orta illik aximdan 40 50 defe artiq olur Samxorcay Tertercay ve Agstafacay mustesna olmaqla Kicik Qafqazin simal serq hissesinin en sulu cayidir Cayin orta illik su serfi 8 37 kub m san dir Bunun da 40 i yaz 35 i yay 15 i payiz 10 i ise qisda kecir Orta illik asili getirmeler serfi 2 0 kq san lillenmesi ise 250 q kub m dir Cayin suyu orta mineral lasmaya 300 500 mq l malik olmaqla hidrokarbonatli kalsiumludur Caydan suvarma islerinde istifade edilir Hemcinin baxAzerbaycan caylariMenbeSamxorcay