Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Köçəri ― Azərbaycanın milli rəqsi olan yallının bir növü. “Köçəri” (sinonim: ötəri) sözünün azərbaycanca mənası bir yerdə qərar tutmayan, tez-tez yerini dəyişən deməkdir. Bu amil rəqsin də gedişində özünü göstərir belə ki, rəqs edənlər bir-birlərinin kəmərlərindən tutaraq, dairəvi yallı gedirlər. Rəqs ritmikdir, əsasən balaban və nağara çalınır. 2/4 ritmində oynanılan bir rəqsidir. 1940-cı ildə erməni bəstəkarı Aram Xaçatryan konsert verərkən Azərbaycanın “Köçəri” rəqsindən istifadə edib. Bunun heç cür erməni rəqsinə bir aidiyyatı yoxdur. Qədim tarixə malik bu rəqs, Azərbaycanın folklor nümunəsidir.
| Köçəri | |
|---|---|
| Taktı | 2/4 |
| Tempi | Aramla |
| Mənşəyi | Azərbaycan, türk |
Tarixi
“Köçəri” rəqsi Yallı rəqsinin bir növü olduğundan, onun yaranma tarixi yallının tarixi qədər hesab oluna bilər. Azərbaycanda mərasim rəqsi sayılan “Yallı”nın tarixini eramızdan əvvəl V minnilliyə aid olduğunu sübuta yetirmişdir. Qobustandakı qayaüstü təsvirlərin yaranma tarixi üst Paleolit dövrünün orta Daş (Mezolit) dövrünə aid olunur. Buradakı qayaüstü təsvirlər ilk dəfə 1939-cu ildə aşkar edilmiş və ilk tədqiqat işi əməkdar elm xadimi İshaq Cəfərzadə tərəfindən aparılmışdır. Qobustanın qayaüstü təsvirlər kolleksiyası Böyükdaş, Kiçikdaş, Cingirdağ, Yazılıtəpə, Şonqar və Şıxqaya dağları sahəsində aşkar edilmişdir. Uzunluğu 15-20 km, eni isə 2 km olan bu ərazidə “petroqlif” üsulu ilə çəkilmiş (mənası; “daş üzərində naxış açma”) 6 mindən çox təsvir əldə olunmuşdur ki, bu təsvirlərin bəzilərində əl-ələ tutub yallı gedən insan cizgilərinə rast gəlirik. Ordubadın Tivi və Nəsirvazlı kəndlərinin şimal-şərqində yerləşən, dəniz səviyyəsindən 3907m yüksəklikdə qərarlaşan Gəmiqaya dağındakı qayaüstü təsvirlər isə ilk dəfə 1960-cı illərdə qeydə alınmışdır. Buradan çoxlu sayda “qazma”, “cızma”, “döymə” üsulu ilə icra edilmiş (çəkilmiş) rəsmlər və piktoqrafik yazı nümunələri tapılmışdır. Gəmiqayada uzun müddət arxeoloji tədqiqatlar aparmış istedadlı alim-arxeoloq Vəli Əliyev tərəfindən öyrənilmiş qaya təsvirləri arasında bəzi rəsmlər “yallı” o cümlədən onun növlərindən olan “Köçəri” rəqsinin tarixindən xəbər verir. Təsvirlərin birində qayanın mərkəzi hissəsində od və günəş rəmzi sayılan kiçik dairə, onun ətrafında isə qollarını yuxarı qaldırıb rəqs edən insan rəsmləri həkk olunmuşdur. Köçəri rəqsi əsasən Naxçıvanda geniş yayılmışdır. Qərbi Azərbaycanda (indiki Ermənistan), azərbaycanlılar oradan tamamilə deportasiya edilməzdən əvvəlki zamanlarda, azərbaycanlıların ifa etdikləri populyar rəqs idi. Qədim tarixə malik Naxçıvan diyarının Şərur, Sədərək, Kəngərli, Culfa və Şahbuz rayonlarının folklor kollektivləri tərəfindən repertuara daxil edilərək nümayiş olunmaqla, toy şənliklərinə xüsusi rövnəq verir. Xüsusən Naxçıvanda el şənliklərində geniş ifa edilir. Rəqsin adından göründüyü kimi, onun yaradıcıları köçərilərdir. Eyni zamanda Azərbaycan xalqının sevimli rəqsləri silsiləsinə daxildir. Asta və sürətli hissələrdən ibarət olan “Köçəri” rəqsi üç variantlıdır. Kişilərin və qadınların ya ardıcıl olaraq, ya da bir qadın, bir kişi vəziyyəti ilə düzülüşündə yallıbaşı əlinə çubuq alır. Bu çubuq ifaçıları cəzalandırmaq üçün yox, əslində rəqs xarakterlidir.
 | «Köçəri» çal, köçən mənəm, |  |
Türkiyədə də bu rəqs populyardır. Kars - yallı rəqslərindən biridir.Artvində də oynanılır. Avropanın bəzi ölkələrində də Köçəri rəqsinə yaxın yallı rəqslərinə rast gəlmək olur.
Rəqs qaydası
Digər Azərbaycan xalq rəqsləri kimi, Köçəri rəqsi də bir qayda olaraq, 3 hissədən ibarətdir: birinci hissə sürətlidir, dairə üzrə rəqs; ikinci hissə lirikdir, rəqqas sanki yerində donub qalır (“süzür”), bədənin qaməti qəti və vüqarlı tərzdə dik tutulur; uçüncü hissədə - yenə dairə üzrə rəqs, sür”ətli, təntənəli və böyük emosional coşğunluqla səciyyəvi olur. Rəqs edənlər bir-birlərinin kəmərlərindən tutaraq, dairəvi yallı gedirlər. Rəqs ritmikdir, əsasən onu balaban (bəzən ) və nağara müşayət edir. Rəqsin tempi 2/4 ritmindədir. Köçəri rəqsini əksər hallarda yalnız kişi, bəzən xalis qadın, yaxud ənənəvi olaraq qarışıq (kişi və qadın) tərkibli ifaçılar ifa edirlər.
İstinadlar
- "THE NATIONAL DANCINGS". 2020-12-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-08-22.
- Astaire to Zopy-Zopy by Robert Gottlieb (New York Times) 2022-04-07 at the Wayback Machine (ing.)
I find it difficult to imagine someone without a predisposition to read about such matters as Azerbaijani folk dance («One type of yally has various forms known as kochari, uchayag, tello, and galadangalaya; another type is a dance mixed with games called gazy-gazy, zopy-zopy, and chopu-chopu») browsing profitably through Oxford’s many hundreds of pages of such information.
- köçəri
- "köçəri". 2020-11-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-05-26.
- кочевой
- "Азербайджанско-русский словарь". 2016-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-05-26.
- "Lal həsrətin qoynunda doğulan poeziya, "Bir havasız hava çalın", Sona Vəliyeva, 22 октября 2011". 2019-09-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-05-26.
- . 2006-09-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-07.
- "Gülnaz Abdullazadə, Rauf Verdiyev. Konfransları... Ekspedisiyalar... "Musiqi dünyası" jurnalı". 2020-09-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-05-27.
Xarici keçidlər
- Azerbaijani Yalli Dance - Halay, Kochari
- Kochari Azerbaijan Dance Music Video 2015
- Rəqs şahzadəsi - Müsahibimiz xalq artisti Əminə xanım Dilbazidir[ölü keçid]
- http://www.artvin.gov.tr/h-ezgi/Akordiyon/kocari.MP3 2007-09-27 at the Wayback Machine
- http://www.anl.az/down/medeniyyet2008/avqust/medeniyyet2008_avqust.html
- Azərbaycan Milli Rəqsləri - Köçəri Yallisi (04:16)[ölü keçid]
- Köçəri yallısı
- National Dance of Azerbaijan - Kochari ( Кочари - Köçəri )
- Köçəri variant 2
- Köçəri variant 3
- Köçəri
- Azerbaijan instrumental music - köçəri rəqsi - Ğörkəmli oyun havasi...
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Koceri Azerbaycanin milli reqsi olan yallinin bir novu Koceri sinonim oteri sozunun azerbaycanca menasi bir yerde qerar tutmayan tez tez yerini deyisen demekdir Bu amil reqsin de gedisinde ozunu gosterir bele ki reqs edenler bir birlerinin kemerlerinden tutaraq dairevi yalli gedirler Reqs ritmikdir esasen balaban ve nagara calinir 2 4 ritminde oynanilan bir reqsidir 1940 ci ilde ermeni bestekari Aram Xacatryan konsert vererken Azerbaycanin Koceri reqsinden istifade edib Bunun hec cur ermeni reqsine bir aidiyyati yoxdur Qedim tarixe malik bu reqs Azerbaycanin folklor numunesidir KoceriTakti 2 4Tempi AramlaMenseyi Azerbaycan turkTarixi Koceri reqsi Yalli reqsinin bir novu oldugundan onun yaranma tarixi yallinin tarixi qeder hesab oluna biler Azerbaycanda merasim reqsi sayilan Yalli nin tarixini eramizdan evvel V minnilliye aid oldugunu subuta yetirmisdir Qobustandaki qayaustu tesvirlerin yaranma tarixi ust Paleolit dovrunun orta Das Mezolit dovrune aid olunur Buradaki qayaustu tesvirler ilk defe 1939 cu ilde askar edilmis ve ilk tedqiqat isi emekdar elm xadimi Ishaq Ceferzade terefinden aparilmisdir Qobustanin qayaustu tesvirler kolleksiyasi Boyukdas Kicikdas Cingirdag Yazilitepe Sonqar ve Sixqaya daglari sahesinde askar edilmisdir Uzunlugu 15 20 km eni ise 2 km olan bu erazide petroqlif usulu ile cekilmis menasi das uzerinde naxis acma 6 minden cox tesvir elde olunmusdur ki bu tesvirlerin bezilerinde el ele tutub yalli geden insan cizgilerine rast gelirik Ordubadin Tivi ve Nesirvazli kendlerinin simal serqinde yerlesen deniz seviyyesinden 3907m yukseklikde qerarlasan Gemiqaya dagindaki qayaustu tesvirler ise ilk defe 1960 ci illerde qeyde alinmisdir Buradan coxlu sayda qazma cizma doyme usulu ile icra edilmis cekilmis resmler ve piktoqrafik yazi numuneleri tapilmisdir Gemiqayada uzun muddet arxeoloji tedqiqatlar aparmis istedadli alim arxeoloq Veli Eliyev terefinden oyrenilmis qaya tesvirleri arasinda bezi resmler yalli o cumleden onun novlerinden olan Koceri reqsinin tarixinden xeber verir Tesvirlerin birinde qayanin merkezi hissesinde od ve gunes remzi sayilan kicik daire onun etrafinda ise qollarini yuxari qaldirib reqs eden insan resmleri hekk olunmusdur Koceri reqsi esasen Naxcivanda genis yayilmisdir Qerbi Azerbaycanda indiki Ermenistan azerbaycanlilar oradan tamamile deportasiya edilmezden evvelki zamanlarda azerbaycanlilarin ifa etdikleri populyar reqs idi Qedim tarixe malik Naxcivan diyarinin Serur Sederek Kengerli Culfa ve Sahbuz rayonlarinin folklor kollektivleri terefinden repertuara daxil edilerek numayis olunmaqla toy senliklerine xususi rovneq verir Xususen Naxcivanda el senliklerinde genis ifa edilir Reqsin adindan gorunduyu kimi onun yaradicilari kocerilerdir Eyni zamanda Azerbaycan xalqinin sevimli reqsleri silsilesine daxildir Asta ve suretli hisselerden ibaret olan Koceri reqsi uc variantlidir Kisilerin ve qadinlarin ya ardicil olaraq ya da bir qadin bir kisi veziyyeti ile duzulusunde yallibasi eline cubuq alir Bu cubuq ifacilari cezalandirmaq ucun yox eslinde reqs xarakterlidir Koceri cal kocen menem Yurd yerinden peren peren Cal gora geden qiz menem Ozum oynayim oynayim Turkiyede de bu reqs populyardir Kars yalli reqslerinden biridir Artvinde de oynanilir Avropanin bezi olkelerinde de Koceri reqsine yaxin yalli reqslerine rast gelmek olur Reqs qaydasiDiger Azerbaycan xalq reqsleri kimi Koceri reqsi de bir qayda olaraq 3 hisseden ibaretdir birinci hisse suretlidir daire uzre reqs ikinci hisse lirikdir reqqas sanki yerinde donub qalir suzur bedenin qameti qeti ve vuqarli terzde dik tutulur ucuncu hissede yene daire uzre reqs sur etli tenteneli ve boyuk emosional cosgunluqla seciyyevi olur Reqs edenler bir birlerinin kemerlerinden tutaraq dairevi yalli gedirler Reqs ritmikdir esasen onu balaban bezen ve nagara musayet edir Reqsin tempi 2 4 ritmindedir Koceri reqsini ekser hallarda yalniz kisi bezen xalis qadin yaxud enenevi olaraq qarisiq kisi ve qadin terkibli ifacilar ifa edirler Koceri reqsini musayet eden musiqi aletleriNagara source source source Boyuk nagaraBalabanZurnaIstinadlar THE NATIONAL DANCINGS 2020 12 03 tarixinde Istifade tarixi 2009 08 22 Astaire to Zopy Zopy by Robert Gottlieb New York Times 2022 04 07 at the Wayback Machine ing I find it difficult to imagine someone without a predisposition to read about such matters as Azerbaijani folk dance One type of yally has various forms known as kochari uchayag tello and galadangalaya another type is a dance mixed with games called gazy gazy zopy zopy and chopu chopu browsing profitably through Oxford s many hundreds of pages of such information koceri koceri 2020 11 19 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 05 26 kochevoj Azerbajdzhansko russkij slovar 2016 03 05 tarixinde Istifade tarixi 2015 05 26 Lal hesretin qoynunda dogulan poeziya Bir havasiz hava calin Sona Veliyeva 22 oktyabrya 2011 2019 09 13 tarixinde Istifade tarixi 2015 05 26 2006 09 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2008 10 07 Gulnaz Abdullazade Rauf Verdiyev Konfranslari Ekspedisiyalar Musiqi dunyasi jurnali 2020 09 23 tarixinde Istifade tarixi 2015 05 27 Xarici kecidlerAzerbaijani Yalli Dance Halay Kochari Kochari Azerbaijan Dance Music Video 2015 Reqs sahzadesi Musahibimiz xalq artisti Emine xanim Dilbazidir olu kecid http www artvin gov tr h ezgi Akordiyon kocari MP3 2007 09 27 at the Wayback Machine http www anl az down medeniyyet2008 avqust medeniyyet2008 avqust html Azerbaycan Milli Reqsleri Koceri Yallisi 04 16 olu kecid Koceri yallisi National Dance of Azerbaijan Kochari Kochari Koceri Koceri variant 2 Koceri variant 3 Koceri Azerbaijan instrumental music koceri reqsi Gorkemli oyun havasi Hemcinin baxAzerbaycan reqsleri