Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kristal qəfəsləri — kristal qəfəsinin düyünlərində hansı hissəciklərin yerləşməsindən asılı olaraq 4 tip-ion, atom, molekul və metal kristal qəfəsi olur.
İon kristal qəfəsləri
Düyünlərində ion rabitələrlə birləşmiş müsbət və mənfi yüklü ionlar olan kristal qəfəslərinə ion kristal qəfəsləri deyilir. İon kristal qəfəsli birləşmələrin tipik nümayəndələri duzlardır. Məsələn, natrium-xloridin
{NaCl} kristal qəfəsi kub şəklindədir və onun düyünlərində müsbət yüklü natrium və mənfi yüklü xlorid ionları yerləşir. İon birləşmələrində ionlar arasındakı cəzbetmə qüvvələri yüksək olduğundan, bu maddələr nisbətən çətinəriyən, az uçucu və müəyyən bərklikdə olur.
Atom kristal qəfəsləri
Düyün nöqtələrində bir-birilə kovalent rabitələrlə əlaqələnmiş atomlar olan kristal qəfəsinə atom kristal qəfəsləri deyilir. Atom kristal qəfəsi olan maddələrə:
▪️ B
▪️ C (almaz, qrafit)
▪️ Si
▪️ SiO2 (kvars)
▪️ SiC
▪️ qara və qırmızı fosforu
kimi maddələri misal göstərmək olar. Bu maddələrin əksəriyyəti çox bərk olur və onlar üçün yüksək ərimə temperaturu xarakterikdir.
Molekul kristal qəfəsləri
Düyün nöqtələrində molekullar olan kristal qəfəslərinə molekul kristal qəfəsləri deyilir. Molekulyar maddələr molekul tipli kristal qəfəsi əmələ gətirir. Qeyri-polyar kovalent rabitəli maddələrin (H2, N2, O2, F2, Cl2, Br2, J2, P4, S8 və s) molekul kristal qəfəslərində molekullararası rabitəni yalnız zəif molekullararası qüvvələr yaradır. Buna görə də onların ərimə temperaturları çox aşağı olur. Polyar kovalent rabitəli maddələrin (HF, HCl, HBr, HJ, SO2, CO2, H2S, CH4, NH3, H2SO4, H3PO4 və s.) kristal qəfəslərində düyünlər arasında həm molekullararası qüvvələr, həm də elektrostatik cazibə qüvvələri təsir göstərir. Ona görə də bu maddələrin ərimə temperaturu ion kristal qəfəsli birləşmələrinkindən aşağı, qeyri-polyar kovalent rabitəli molekul kristal qəfəsi olan birləşmələrinkindən isə yuxarı olur. P4, İ2, S8, HPO3, H4P2O7, H3BO3, fenollar, karbohidratlar və s. adi şəraitdə molekul kristal qəfəs əmələ gətirir.
Metal kristal qəfəsləri
Düyünlərində bir-birilə ümumiləşmiş elektronlarla əlaqələnmiş ayrı-ayrı atomlar və ya metal ionları olan kristal qəfəslərinə metal kristal qəfəsləri deyilir. Metallar (Na, Ca, Fe, Al, Cu və s.) və bir çox ərintilər metal kristal qəfəsi əməıə gətirir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Kristal qəfəslər". 2021-10-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-06-14.
Xarici keçidlər
- Bravais, A. "Mémoire sur les systèmes formés par les points distribués régulièrement sur un plan ou dans l'espace" [Memoir on the systems formed by points regularly distributed on a plane or in space]. J. Ecole Polytech. 19. 1850: 1–128. (English: Memoir 1, Crystallographic Society of America, 1949.)
- Hahn, Theo, redaktorInternational Tables for Crystallography, Volume A: Space Group Symmetry. A (5th). Berlin, New York: . 2002. doi:10.1107/97809553602060000100. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kristal qefesleri kristal qefesinin duyunlerinde hansi hisseciklerin yerlesmesinden asili olaraq 4 tip ion atom molekul ve metal kristal qefesi olur Ion kristal qefesleriDuyunlerinde ion rabitelerle birlesmis musbet ve menfi yuklu ionlar olan kristal qefeslerine ion kristal qefesleri deyilir Ion kristal qefesli birlesmelerin tipik numayendeleri duzlardir Meselen natrium xloridin NaCl kristal qefesi kub seklindedir ve onun duyunlerinde musbet yuklu natrium ve menfi yuklu xlorid ionlari yerlesir Ion birlesmelerinde ionlar arasindaki cezbetme quvveleri yuksek oldugundan bu maddeler nisbeten cetineriyen az ucucu ve mueyyen berklikde olur Atom kristal qefesleriDuyun noqtelerinde bir birile kovalent rabitelerle elaqelenmis atomlar olan kristal qefesine atom kristal qefesleri deyilir Atom kristal qefesi olan maddelere B C almaz qrafit Si SiO2 kvars SiC qara ve qirmizi fosforu kimi maddeleri misal gostermek olar Bu maddelerin ekseriyyeti cox berk olur ve onlar ucun yuksek erime temperaturu xarakterikdir Molekul kristal qefesleriDuyun noqtelerinde molekullar olan kristal qefeslerine molekul kristal qefesleri deyilir Molekulyar maddeler molekul tipli kristal qefesi emele getirir Qeyri polyar kovalent rabiteli maddelerin H2 N2 O2 F2 Cl2 Br2 J2 P4 S8 ve s molekul kristal qefeslerinde molekullararasi rabiteni yalniz zeif molekullararasi quvveler yaradir Buna gore de onlarin erime temperaturlari cox asagi olur Polyar kovalent rabiteli maddelerin HF HCl HBr HJ SO2 CO2 H2S CH4 NH3 H2SO4 H3PO4 ve s kristal qefeslerinde duyunler arasinda hem molekullararasi quvveler hem de elektrostatik cazibe quvveleri tesir gosterir Ona gore de bu maddelerin erime temperaturu ion kristal qefesli birlesmelerinkinden asagi qeyri polyar kovalent rabiteli molekul kristal qefesi olan birlesmelerinkinden ise yuxari olur P4 I2 S8 HPO3 H4P2O7 H3BO3 fenollar karbohidratlar ve s adi seraitde molekul kristal qefes emele getirir Metal kristal qefesleriDuyunlerinde bir birile umumilesmis elektronlarla elaqelenmis ayri ayri atomlar ve ya metal ionlari olan kristal qefeslerine metal kristal qefesleri deyilir Metallar Na Ca Fe Al Cu ve s ve bir cox erintiler metal kristal qefesi emeie getirir Hemcinin baxMiller indeksleriIstinadlar Kristal qefesler 2021 10 23 tarixinde Istifade tarixi 2018 06 14 Xarici kecidlerBravais A Memoire sur les systemes formes par les points distribues regulierement sur un plan ou dans l espace Memoir on the systems formed by points regularly distributed on a plane or in space J Ecole Polytech 19 1850 1 128 English Memoir 1 Crystallographic Society of America 1949 Hahn Theo redaktorInternational Tables for Crystallography Volume A Space Group Symmetry A 5th Berlin New York 2002 doi 10 1107 97809553602060000100 ISBN 978 0 7923 6590 7