Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Bu məqalənin şübhə doğurur. |
Erməni Apostol Kilsəsi, Erməni Həvari Kilsəsi,Erməni Qriqorian Kilsəsi və ya Erməni Qriqoryan Kilsəsi (erm. Հայ Առաքելական Եկեղեցի, bəzən erm. Հայաստանեայց Առաքելական Եկեղեցի) — dini vəzifələri yerinə yetirməklə yanaşı, həm də erməni cəmiyyətinin həyatında aktiv rol oynayan qurum. Avtokefal antixalkidon kilsədir.
| Erməni Həvari kilsəsi | |
|---|---|
 | |
| Din | Antixalkidon kilsələr |
| Mərkəzi | |
| Başçı | II Qaragen |
| armenianchurch.org | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Hal-hazırda iki katolikosat mövcuddur, biri Eçmiadzində (Üçkilsə kilsəsi), digəri isə Livanın Əntilyas şəhərində yerləşən Kilikiya katolikosluğudur. Eçmiadzindəki katolikosla Kilikiyadaki patriarx arasında, ilk baxışda çox gözə çarpmayan rəqabət mövcuddur.
Katalikosun rəhbərlik etdiyi kilsəyə Rusiya, Ukrayna keçmiş SSRİ respublikalarında yerləşən yeparxiyalar habelə bir sıra Avropa ölkələrində yerləşən yeparxiyalar tabedir, Kilikiya katalikosluğu isə Livan, Suriya və Kiprdaki yeparxiyanı idarə edir.
Bunlardan əlavə daha iki muxtar patriarxat mövcuddur ki, bunlar da İstanbul və Qüds patriarxatıdı. Qüds və İstanbul patriarxları Arxiyepiskop dini rütbəsinin daşıyıcısıdırlar. Qüds patriarxılığı İsrail və İordaniyanın erməni kilsələrini, İstanbul patriarxlığı isə Türkiyənin və Krit adasının erməni kilsələrini idarə edir.
Siyasətdə rolu
Uzun müddət erməni dövlətçiliyinin olmaması, ermənilərin kilsə ətrafında sıx birləşməsinə səbəb olmuşdur. Bunun nəticəsində kilsə tək dini məsələlərlə qənaətlənməmiş həm də siyasi məsələlərlə məşğul olmuşdur.
Kilsə xadimləri siyasi təbliğat aparır, əhalidən müxtəlif siyasi və hərbi güclərə dəstək vermələrini istəyir, bu məqsədlə ianə toplayırdılar. Həmçinin erməni kilsəsi aparıcı erməni partiyaları və təşkilatları ilə sıx əlaqəyə malikdir, və fəaliyyətlərini onlarla razılaşdırır. Kilsə xadimlərinin səyi nəticəsində ələxsüs XIX əsrdə və XX əsrin əvvəllərində müxtəlif ölkələrdə bir çox erməni məktəbi açılmışdır. Ermənistanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra, Eçmiadzindəki katalikosun hakimiyyəti SSRİ-nin sərhədlərindən kənarda zəifləyir buradakı kilsələr, diaspor təşkilatlarının və siyasi partiyaların təsiri altına düşür, bunlar əsasən Daşnaksütun və partiyaları həmçinin Amerika Erməniləri Milli Komitəsidir.
Bir çox erməni kilssə xadimləri ermənilərin terror fəaliyyətini qınamaqdan çəkinir, hətta ona bəraət qazandırır.
Bu fikirlə razı olmayan kilsə xadimləri ya kilsədən kənarlaşdırılır ya da arxiyepiskop Qevond Turyan kimi qətlə yetirilirdilər.
"Erməni dövləti" fikri
Erməni Qriqorian Kilsəsi, tarixi boyunca, mövcudiyyətini qoruya bilmək üçün bir dövlətə ehtiyac duyub. Başqa sözlə, "erməni dövləti" fikirini ortaya atanlar, məhz erməni kilsəsi və erməni ruhanilər olmuşdur. Türkiyənin Van və Ərzurumda Rusiyanın Baş konsulu olmuş general Mayevski də bu haqda deyirdi:[]
"Erməni dini liderlərinin dini fəaliyyəti az qala yox kimidir. Lakin bunun müqabilində, milli fikirlərin yayılması sahəsində çox böyük xidmətləri vardır".
Tənqid
Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin sədri Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə Türk Dövlətləri Təşkilatına üzv ölkələrin müsəlman dini liderlərinin 20 oktyabr 2022-ci ildə Şuşada keçirilən 3-cü görüşündə çıxışı zamanı deyib ki, "Erməni Apostol Kilsəsi erməni revanşizminin önündə gedir, qisas təbliğatı, beynəlxalq müstəvidə Azərbaycana qarşı qarayaxma kampaniyası aparır"
Həmçinin bax
İstinadlar
- Килсә // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. V ҹилд: Италија—Куба. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1981. С. 369.
- Ermənistan Respublikası, QESAM. səh. 8[ölü keçid]
- Tarix və onun problemləri, № 3 2013 səh. 158 2022-07-05 at the Wayback Machine
- "Dini qurumlar". 2021-04-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-01-09.
- Respublika qəzeti[ölü keçid]
- DİA[ölü keçid]
- Azərbaycan — state.gov, səh. 4 2017-07-10 at the Wayback Machine
- . Azərbaycan.az Portal Heydər Əliyev Fondu tərəfindən yaradılmışdır. 2016-12-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-01-10.
- Хачын // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. X ҹилд: Фрост—Шүштәр. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1987. С. 62.
- "Allahşükür Paşazadə: "Erməni Apostol Kilsəsi erməni revanşizminin önündə gedir, qisas təbliğatı aparır"". 2022-10-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-10-20.
Xarici keçidlər
- Armenia Facts
- Армянская Апостольская Церковь
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Bu meqalenin neytralligi subhe dogurur Meqalede teref tutma ve ya pislemek meqsedi dasiyan ve dogrulugu subut edilmeyen fikirlerin oldugu iddia edilir Xahis olunur bu mesele ile elaqedar istirak edesiniz Ermeni Apostol Kilsesi Ermeni Hevari Kilsesi Ermeni Qriqorian Kilsesi ve ya Ermeni Qriqoryan Kilsesi erm Հայ Առաքելական Եկեղեցի bezen erm Հայաստանեայց Առաքելական Եկեղեցի dini vezifeleri yerine yetirmekle yanasi hem de ermeni cemiyyetinin heyatinda aktiv rol oynayan qurum Avtokefal antixalkidon kilsedir Ermeni Hevari kilsesiDin Antixalkidon kilselerMerkezi Uckilse kafedraliBasci II Qaragenarmenianchurch org Vikianbarda elaqeli mediafayllarErmeni apostol kilsesinin bayragi Hal hazirda iki katolikosat movcuddur biri Ecmiadzinde Uckilse kilsesi digeri ise Livanin Entilyas seherinde yerlesen Kilikiya katolikoslugudur Ecmiadzindeki katolikosla Kilikiyadaki patriarx arasinda ilk baxisda cox goze carpmayan reqabet movcuddur Katalikosun rehberlik etdiyi kilseye Rusiya Ukrayna kecmis SSRI respublikalarinda yerlesen yeparxiyalar habele bir sira Avropa olkelerinde yerlesen yeparxiyalar tabedir Kilikiya katalikoslugu ise Livan Suriya ve Kiprdaki yeparxiyani idare edir Bunlardan elave daha iki muxtar patriarxat movcuddur ki bunlar da Istanbul ve Quds patriarxatidi Quds ve Istanbul patriarxlari Arxiyepiskop dini rutbesinin dasiyicisidirlar Quds patriarxiligi Israil ve Iordaniyanin ermeni kilselerini Istanbul patriarxligi ise Turkiyenin ve Krit adasinin ermeni kilselerini idare edir Siyasetde roluUzun muddet ermeni dovletciliyinin olmamasi ermenilerin kilse etrafinda six birlesmesine sebeb olmusdur Bunun neticesinde kilse tek dini meselelerle qenaetlenmemis hem de siyasi meselelerle mesgul olmusdur Kilse xadimleri siyasi tebligat aparir ehaliden muxtelif siyasi ve herbi guclere destek vermelerini isteyir bu meqsedle iane toplayirdilar Hemcinin ermeni kilsesi aparici ermeni partiyalari ve teskilatlari ile six elaqeye malikdir ve fealiyyetlerini onlarla razilasdirir Kilse xadimlerinin seyi neticesinde elexsus XIX esrde ve XX esrin evvellerinde muxtelif olkelerde bir cox ermeni mektebi acilmisdir Ermenistanda sovet hakimiyyeti qurulduqdan sonra Ecmiadzindeki katalikosun hakimiyyeti SSRI nin serhedlerinden kenarda zeifleyir buradaki kilseler diaspor teskilatlarinin ve siyasi partiyalarin tesiri altina dusur bunlar esasen Dasnaksutun ve partiyalari hemcinin Amerika Ermenileri Milli Komitesidir Bir cox ermeni kilsse xadimleri ermenilerin terror fealiyyetini qinamaqdan cekinir hetta ona beraet qazandirir Bu fikirle razi olmayan kilse xadimleri ya kilseden kenarlasdirilir ya da arxiyepiskop Qevond Turyan kimi qetle yetirilirdiler Ermeni dovleti fikriErmeni Qriqorian Kilsesi tarixi boyunca movcudiyyetini qoruya bilmek ucun bir dovlete ehtiyac duyub Basqa sozle ermeni dovleti fikirini ortaya atanlar mehz ermeni kilsesi ve ermeni ruhaniler olmusdur Turkiyenin Van ve Erzurumda Rusiyanin Bas konsulu olmus general Mayevski de bu haqda deyirdi menbe gosterin Ermeni dini liderlerinin dini fealiyyeti az qala yox kimidir Lakin bunun muqabilinde milli fikirlerin yayilmasi sahesinde cox boyuk xidmetleri vardir TenqidQafqaz Muselmanlari Idaresinin sedri Seyxulislam Allahsukur Pasazade Turk Dovletleri Teskilatina uzv olkelerin muselman dini liderlerinin 20 oktyabr 2022 ci ilde Susada kecirilen 3 cu gorusunde cixisi zamani deyib ki Ermeni Apostol Kilsesi ermeni revansizminin onunde gedir qisas tebligati beynelxalq mustevide Azerbaycana qarsi qarayaxma kampaniyasi aparir Hemcinin baxAlban Hevari kilsesiIstinadlarKilsә Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә V ҹild Italiјa Kuba Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1981 S 369 Ermenistan Respublikasi QESAM seh 8 olu kecid Tarix ve onun problemleri 3 2013 seh 158 2022 07 05 at the Wayback Machine Dini qurumlar 2021 04 19 tarixinde Istifade tarixi 2017 01 09 Respublika qezeti olu kecid DIA olu kecid Azerbaycan state gov seh 4 2017 07 10 at the Wayback Machine Azerbaycan az Portal Heyder Eliyev Fondu terefinden yaradilmisdir 2016 12 11 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 01 10 Hachyn Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә X ҹild Frost Shүshtәr Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1987 S 62 Allahsukur Pasazade Ermeni Apostol Kilsesi ermeni revansizminin onunde gedir qisas tebligati aparir 2022 10 20 tarixinde Istifade tarixi 2022 10 20 Xarici kecidlerArmenia Facts Armyanskaya Apostolskaya Cerkov