Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ostarbayter (alm. Ostarbeiter alman: , hərf. "Şərq işçisi") — İkinci Dünya müharibəsi zamanı Almaniyada məcburi əməyi yerinə yetirmək üçün işğal edilmiş Mərkəzi və Şərqi Avropadan toplanmış əcnəbi qul işçiləri üçün nasist alman təyinatı. Müharibənin əvvəlində almanlar mülki insanları deportasiya etməyə başladılar və onlar bunu 1941-ci ildə Barbarossa əməliyyatından sonra görünməmiş səviyyədə etməyə başladılar. Onlar ostarbayterləri Ukraynanın Reyxskomissariatının, Qalisiya dairəsinin (özü də Baş Hökumətə tabedir) və Reyxskomissariat Ostlandın yeni yaradılmış alman rayonlarından tuturdular. Bu ərazilərə Almaniyanın işğal etdiyi Polşa və Sovet İttifaqının işğal olunmuş əraziləri daxildir. Pavel Polyana görə, ostarbayterlərin 50%-dən çoxu müasir Ukrayna ərazisindən gələn keçmiş sovet təbəələri idi, daha sonra polşalı qadın işçilər (ümuminin 30%-ə yaxını) gəlir. Şərq işçiləri arasında etnik ukraynalılar, polyaklar, belaruslar, ruslar, ermənilər, tatarlar və başqaları var idi.Ostarbayterlərin sayı təxminən 3 milyon ilə 5,5 milyon arasında dəyişir.
1944-cü ilə qədər yeni işçilərin əksəriyyəti 16 yaşından kiçik idi, çünki daha yaşlı işçilər adətən Almaniyada xidmətə çağırılırdılar; 30%-i evlərindən götürüldükdə 12-14 yaşlarında idi. 1943-cü ilin noyabrında yaş həddi 10-a endirildi. Ostarbayterlər tez-tez təcavüz qurbanı olur və təcavüz səbəbiylə on minlərlə hamiləlik baş verirdi.
Ostarbayter çox vaxt ac qalır və mühafizə olunan əmək düşərgələrində yaşamağa məcbur edilirdi. Bir çoxları aclıqdan, həddən artıq işdən, bombardmanlardan (çox vaxt bomba sığınacaqlarına daxil olmaqdan məhrum edilirdilər), sui-istifadədən və alman nəzarətçiləri tərəfindən həyata keçirilən edamdan ölürdülər. Bu işçilərə çox vaxt maaş verilmirdi; onlar ödəniş aldıqda, yalnız yaşadıqları düşərgələrdə xüsusi məhsullar almaq üçün istifadə edilə bilən xüsusi valyuta ilə ödəniş alırdılar.
Müharibədən sonra işğalçı dövlətlər 2,5 milyondan çox azad edilmiş Ostarbayterin çoxunu vətənə qaytardılar. SSRİ-yə qayıdanlar sosial ostrakizmdən əziyyət çəkirdilər. Amerika səlahiyyətliləri 1945-ci ilin oktyabrında Ostarbayterin repatriasiyasını qadağan etdi və onlardan bəziləri ABŞ-a, eləcə də şərq blokuna daxil olmayan digər ölkələrə mühacirət etdi. 2000-ci ildə Almaniya hökuməti və minlərlə alman şirkəti nasist rejiminin Ostarbayter qurbanlarına birdəfəlik 5 milyard avrodan bir qədər çox ödəniş etdi.
Terminologiya
1944-cü ilin yayın sonuna aid rəsmi alman qeydlərində “Böyük Alman Reyxinin” ərazisində 7,6 milyon əcnəbi mülki işçi və hərbi əsir qeyd olunurdu ki, onların əksəriyyəti oraya zorla gətirilmişdi. Beləliklə, onlar o dövrdə Alman Reyxinin bütün iqtisadiyyatında qeydiyyatdan keçmiş işçilərin təxminən dörddə birini təmsil edirdilər.
Almaniyaya gətirilən fremdarbayterlər (xarici işçilər) arasında sinif sistemi yaradıldı. Çoxsəviyyəli sistem milli iyerarxiyaların təbəqələrinə əsaslanırdı. Alman ölkələrindən, Skandinaviyadan və İtaliyadan olan "qonaq işçilər" adlanan Gastarbeitnehmer ən yüksək statusa sahib idi. Zwangsarbeiter (məcburi işçilər) tərkibinə Militärinternierte (hərbi internirlər), əsirlər, Zivilarbayter (mülki işçilər); və ilk növbədə Ümumi Hökumətdən Polşa məhbusları. Onlar azaldılmış əmək haqqı və yemək payı aldılar və əvvəlkindən daha uzun saatlar işləməli oldular, ictimai obyektlərdən (məsələn, ictimai nəqliyyat, restoranlar və ya kilsələr) istifadə edə bilmədilər, müəyyən əşyalara sahib olmaq qadağan edildi və bəzilərindən işarə taxmaq tələb olundu. "Polşa P" - paltarlarına yapışdırılır. Ostarbayterlər, ilk növbədə, Ukrayna Reyx Komissarlığından olan Şərq işçiləri idi. Onlar "OST" ( Şərq ) yazılan nişanla işarələnmişdilər və mülki işçilərdən daha sərt şərtlərə məruz qalmışdılar. Onlar tikanlı məftillərlə hasarlanmış və mühafizə altında olan xüsusi düşərgələrdə yaşamağa məcbur edilmiş, xüsusilə gestaponun və ticarət sənayesi zavodunun mühafizəçilərinin özbaşınalığına məruz qalmışdılar. Müharibənin sonunda 5,5 milyon Ostarbayter SSRİ-yə qaytarıldı.
Tarixi
1941-ci ilin sonunda Almaniyada yeni böhran yarandı. Kişilərin kütləvi ordularına səfərbər olunmasından sonra ölkə müharibə sənayesini dəstəkləmək üçün işçi qüvvəsi çatışmazlığı ilə üzləşdi. Bu çatışmazlığı aradan qaldırmaq üçün Görinq Mərkəzi və Şərqi Avropada Barbarossa əməliyyatı zamanı ələ keçirilən ərazilərdən insanları gətirmək qərarına gəldi. Bu işçilərə Ostarbayter deyilirdi. Sovet İttifaqı ilə müharibə davam etdikcə böhran daha da dərinləşdi. 1944-cü ilə qədər siyasət, digər oxşar layihələr arasında Todt Təşkilatının əmək ehtiyaclarını ödəmək üçün faktiki olaraq hər kəsin kütləvi şəkildə qaçırılmasına çevrildi; 10-14 yaş arası 40.000-dən 50.000-ə qədər polşalı uşaq Alman işğalçı qüvvələri tərəfindən qaçırıldı və Heuaktion adlanan dövrdə qul işçiləri kimi Almaniyaya aparıldı.Heuaktion (alm. hərfi mənası: saman əməliyyatı) öz qəyyumlarının əvəzinə toplanan evsiz, valideynsiz və evsiz uşaqlar üçün nəzərdə tutulmuş abbreviatura idi. Almaniyaya çatdıqdan sonra uşaqlar Reyx Əmək Xidmətinə və ya Junkers təyyarə zavoduna təhvil verilib. Bu oğurluqların ikinci məqsədi yetkin əhaliyə uşaqların əvəzinə qeydiyyatdan keçmələri üçün daha da təzyiq göstərmək idi.
İşə götürmə və adam oğurluğu
Əvvəlcə 1942-ci ilin yanvarında Fritz Zaukel tərəfindən işçilərin Almaniyaya getməsi üçün işə qəbul kampaniyası başladıldı. "Yanvarın 28-də ilk xüsusi qatar Kiyev, Zdolbunov və Prjemışlda isti yeməklə Almaniyaya yola düşəcək", - deyə elanda bildirilir. Yanvarın 22-də Kiyevdən yola düşən ilk qatar dolu idi.
Təbliğat sonrakı aylarda da davam etdi. “Almaniya sizi çağırır! Gözəl Almaniyaya gedin! Artıq 100 min ukraynalı azad Almaniyada işləyir. Bəs sən?” 1942-ci il martın 3-də Kiyev qəzetində elan verilmişdi. Lakin, ukraynalıların Almaniyada qarşılaşdıqları köləlik şərtləri və kampaniya kifayət qədər könüllüləri cəlb edə bilmədiyi söz geri döndü. Təbliğat hələ də onları könüllülər kimi təsvir etsə də, məcburi işə qəbul həyata keçirildi.
Almaniyada bir çox Ostarbayterin üzləşdiyi dəhşətli şərtlərlə bağlı xəbərlə könüllülər hovuzu tezliklə qurudu. Nəticədə, almanlar kütləvi toplaşmalara müraciət etmək məcburiyyətində qaldılar, tez-tez idman tədbirlərində kilsə yığıncaqları və izdiham kimi böyük yığıncaqları hədəf almaq hiyləsindən istifadə etdilər, bütün qruplar sadəcə silah gücü ilə gözləyən mal-qara maşınlarına doğru yürüş etdilər və Almaniyaya deportasiya etdilər.
Dayələr
Xüsusi kateqoriyalardan biri dayə kimi fəaliyyət göstərmək üçün işə götürülən gənc qadınlar idi; Hitler iddia edirdi ki, bir çox qadın uşaq sahibi olmaq istəyir və onların bir çoxu ev yardımının olmaması ilə məhdudlaşır. (Bu, doğum nisbətini artırmaq üçün edilən bir çox səylərdən biri idi.) Dayələr alman uşaqları ilə yaxın münasibətdə olduqlarından və cinsi istismara məruz qala biləcəkləri bir vəziyyətdə olduqları üçün onlardan almanlaşmaya uyğun olmaları tələb olunurdu.Himmler beləliklə, alman qanını geri qaytarmaqdan və Almaniyada işləmək və hətta orada evlənmək şansı ilə sosial yüksəliş əldə edəcək qadınlara da fayda verməsindən danışdı. Onları yalnız dayələri də lazımi qaydada öyrədən çoxuşaqlı ailələrə təyin etmək olardı. Bu tapşırıqlar NS-Frauenschaft tərəfindən həyata keçirilib. Əvvəlcə bu işə qəbul yalnız Polşanın ilhaq edilmiş ərazilərində həyata keçirilirdi, lakin müayinədən keçən qadınların olmaması onu bütün Polşaya, eləcə də SSRİ-nin işğal olunmuş ərazilərinə şamil etdi.
Statistika
İkinci Dünya müharibəsində (1941-44) Almaniyanın Mərkəzi və Şərqi Avropanı işğalı zamanı 3 milyondan çox insan Ostarbayter adı ilə Almaniyaya aparıldı. Bəzi hesablamalara görə, bu rəqəm 5,5 milyona çatır. 3.000.000-dan çox Ostarbayterin üçdə ikisi yaxud dörddə üçü ukraynalılar idi. Prof. Konduforun statistikasına görə, İkinci Dünya müharibəsi zamanı Almaniyada 2 milyon 244 min ukraynalı qul əməyinə məcbur edilib. Başqa bir statistik məlumatda Almaniyadakı ukraynalı Ostarbayter kölələrinin ümumi sayının 2,196,166 olduğunu göstərir (Dallin, s. 452). Bu statistikanın hər ikisi, ehtimal ki, bir neçə yüz minlərlə ukraynalıları Qalısiyadan istisna edir, buna görə də yekun ümumi sayı təxminən 2,5 milyon ola bilər.
Ostarbayter kişilərdən bir qədər çox qadın idi. Onlar kənd təsərrüfatında, mədənçilikdə, silah-sursat istehsalında, metal istehsalı və dəmir yollarında işlədilər.Ostarbeiter əvvəlcə ara düşərgələrə göndərildi, burada işçilər birbaşa əmək aclığı çəkən şirkətlərin nümayəndələri tərəfindən təyinatları üçün seçildi. Kölndəki Ford-Werke və Rüsselsheim və Brandenburqdakı Opelin hər biri öz zavodlarında minlərlə belə Ostarbeiter işlədirdi .
Bəzi Ostarbayterlər özəl firmalarda işləyirdi, baxmayaraq ki, bir çoxu silah istehsal edən fabriklərdə işləyirdi. Bu fabriklər Müttəfiqlərin bombardmanları üçün əsas hədəflər idi. Ostarbeiter olduqca məhsuldar və səmərəli hesab olunurdu. Alman fəhləsinin 60-80%-nin kişilər, 90-100%-nin isə qadın olduğu düşünülürdü. İki milyon ukraynalı əsasən silah fabriklərində, o cümlədən Peenemündedəki V-2 raket zavodunda işləyirdi.
Aleksander Dallinə görə, 1944-cü ilin dekabrına olan məlumata görə, yerləşdirmə sayı belə idi:
| Tapşırıq | Ostarbayter sayı |
|---|---|
| Kənd təsərrüfatı işi | 725.000 |
| Mədən | 93.000 |
| Maşın və avadanlıqların istehsalı | 180.000 |
| Metal sənayeləri | 170.000 |
| Dəmir yolları | 122.000 |
Tibbi təcrübələr
Onların kobud rəftarları nəticəsində Ostarbayter yüksək səviyyədə psixoloji travma aldı və psixiatrik xəstəxanalara yerləşdirilənlər tez-tez zorakılıq və qətlin qurbanı oldular. Nasist rejimi Ostarbayterin tibbi təcrübələrdə istifadəsinə də icazə verdi.
6 sentyabr 1944-cü ildə Daxili İşlər Naziri Reyxdəki bir neçə psixiatriya xəstəxanasında Ostarbayter üçün xüsusi bölmələrin yaradılması haqqında əmr verdi. Səbəb belə idi: "Alman Reyxinə işçi qüvvəsi kimi gətirilən xeyli sayda Ostarbayter ilə onların Alman psixiatriya xəstəxanalarına ruhi xəstə kimi qəbulu daha tez-tez baş verirdi. Alman xəstəxanalarında yer çatışmazlığı ilə yaxın gələcəkdə işə yaramayacaq bu xəstələrin Almaniya müəssisələrində uzun müddət müalicə edilməsi məsuliyyətsizlikdir. "Bu psixiatriya müəssisələrində öldürülən Ostarbayterlərin dəqiq sayı hələlik məlum deyil. 189 Ostarbayter Heil-und Pflegeanstalt Kaufbeuren-in Ostarbeiter bölməsinə yerləşdirildi; 49-u aclıq pəhrizindən və ya ölümcül iynələrdən öldü.
Repatriasiya
Müharibədən sonra Ostarbayterlərin çoxu əvvəlcə DP (köçkün) düşərgələrinə yerləşdirildi, daha sonra emal olunmaq üçün Kemptenə köçürüldü və mənşə ölkələrinə, ilk növbədə SSRİ-yə qaytarıldı. Sovetlər çoxlu Ostarbayteri qayıtmağa inandırmaq üçün xüsusi Agit briqadalarından da istifadə etdilər.
Ostarbayterlərin çoxu aparılarkən hələ uşaq və ya gənc yeniyetmə idilər və evlərinə valideynlərinin yanına qayıtmaq istəyirdilər. Müharibədən sonrakı siyasi reallıqdan xəbərdar olan və ya başa düşən digərləri geri qayıtmaqdan imtina etdilər. Sovet işğal zonalarında olanlar avtomatik olaraq geri qaytarıldı. Fransa və İngiltərə işğal zonalarında olanlar Yalta müqaviləsinin şərtlərinə əsasən geri qayıtmağa məcbur oldular, burada deyilirdi ki, "Sovet İttifaqı və Yuqoslaviya vətəndaşları razılıqlarından asılı olmayaraq öz ölkələrinə təhvil verilməlidir".
1945-ci ilin oktyabrında general Duayt Eyzenhauer Amerika zonasında repatriasiya zamanı güc tətbiqini qadağan etdi. Nəticədə, bir çox Ostarbeiter Amerika zonasına qaçmağa başladı. Bəziləri sovet reallığına qayıdışla üzləşdikdə intihar etməyi seçdilər.
Sovet İttifaqına qayıtdıqdan sonra Ostarbayter ilə çox vaxt xain kimi rəftar olunurdu. Bir çoxları Sovet İttifaqının ucqar yerlərinə aparıldı və əsas hüquqlardan və əlavə təhsil almaq şansından məhrum edildi. Evə qayıdanlar da fiziki və mənəvi cəhətdən sındırılırdılar. Üstəlik, onlar hakimiyyət tərəfindən “şübhəli loyallığa” malik hesab olunurdular və buna görə də ayrı-seçkiliyə məruz qaldılar və bir çox vətəndaşlıq hüquqlarından məhrum edildilər.
Ostarbayter pasportlarında (və uşaqlarının və qohumlarının pasportlarında) müharibə zamanı Almaniyada keçirdikləri vaxtların qeyd edildiyi xüsusi arayışlarla dövlət tərəfindən icazə verilən damğadan əziyyət çəkirdi. Nəticədə, belə bir statusu daşımaq şansı olmayan hər kəs üçün bir çox iş yerləri qadağan edildi və repressiya dövründə keçmiş qul işçiləri çox vaxt daha geniş Sovet ictimaiyyəti tərəfindən kənarlaşdırılırdılar. Bir çox qurbanlar müharibədən bəri öz həmvətənlərinin ömür boyu təhqir və şübhələrinə məruz qaldıqlarını, bir çoxları onları almanlara kömək edən və Ukrayna yanarkən Üçüncü Reyxdə rahat yaşayan xain olmaqda ittiham etdiklərini ifadə etdi.
Təqaüdlər
2000-ci ildə Almaniya Federal Hökumətinin və Alman Sənaye Fondu Təşəbbüsünün 6500 şirkətinin layihəsi olan "Xatıra, Məsuliyyət və Gələcək" Fondu yaradıldı və keçmiş məcburi işçilərə 10 milyard mark (5,1 milyard avro) verdi. Bu, hər bir işçi üçün təxminən 2000 avro məbləğində birdəfəlik ödənişdir ki, bu da onların əməyinin inflyasiyaya uyğunlaşdırılmış dəyərindən xeyli azdır. Ukraynadakı 2 milyondan çox Ostarbayterdən , 467 000 nəfər hər bir işçiyə 4 300 marka birdəfəlik ödəniş təyin edilməklə ümumi məbləği 867 milyon avro aldı. Son ödənişlər 2007-ci ildə həyata keçirilib.
Tədqiqi
Ostarbayter təcrübəsi ilə bağlı dərc edilmiş şahid ifadələri Ukraynada demək olar ki, mövcud deyil, baxmayaraq ki, onların 2 milyon 244 min nəfəri Ukraynadan olub. Ukraynanın Dövlət Arxiv Xidmətində indi Almaniya hökumətinin Ukraynadakı işğalı ilə bağlı dərc etdiyi rəsmi bildirişləri göstərən onlayn sənədlər toplusu var. Almaniyaya cəmi 3.000.000 Ostarbayter aparılıb və ukraynalıların ümumi sayının təxminən 75%-ni təşkil etdiyi təxmin edilir. Ukrayna, bəzi mənbələrə görə, İkinci Dünya Müharibəsində 10 milyona yaxın insan itirdi ki, bu da hər bir ölkənin müharibədə ən böyük itkilərindən biri idi.
Bəzi Ostarbayterlər müharibədən sağ çıxdı və Avropadan kənar ölkələrə, ilk növbədə ABŞ-a mühacirət etmək məcburiyyətində qaldı, baxmayaraq ki, bir ovuc Argentina, Avstraliya, Kanada və Braziliyaya da getdi. İngilis və ya Fransız zonalarında olan Ostarbayter avtomatik olaraq repatriasiya edildi. Yalnız Amerika zonasında olanlar mənşə ölkələrinə qayıtmağa məcbur edilmədi. Müqayisə üçün qeyd edək ki, Qərbi Ukraynadan və Baltikyanı regiondan olan ukraynalılar Sovet İttifaqına qayıtmağa məcbur deyildilər, çünki Böyük Britaniya həmin əraziləri SSRİ-nin bir hissəsi kimi tanımırdı.
Ədəbiyyat
İstinadlar
- Alexander von Plato, Almut Leh, Christoph Thonfeld. Hitler's Slaves: Life Stories of Forced Labourers in Nazi-Occupied Europe. Berghahn Books. 2010. 251–262. ISBN . 2023-08-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-29.
- Hannes Heer (redaktor).
- Cezary Gmyz, magazine (Number 17/18/2007), ""Seksualne Niewolnice III Rzeszy" [Sex-slaves of the Third Reich]". 22 April 2007. May 13, 2008 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-02-14. pp. 1–3.
- International Military Tribunal, Nazi Conspiracy and Aggression - Volume 1 Chapter X - The Slave Labor Program, The Illegal Use of Prisoners of War. 2010-08-04 at the Wayback Machine Avalon Project, Documents in Law, History and Diplomacy.
- Ulrich Herbert (16 March 1999), Universitaet Freiburg.
- "Andrew Gregorovich - World War II in Ukraine". 2019-05-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-29.
- Roman Hrabar. Hitlerowski rabunek dzieci polskich (1939-1945) [Nazi Kidnapping of Polish Children]. Śląsk. 1960. 99, 75, 146. 2023-08-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-29 – Google Books vasitəsilə.
- , Nazi empire-building, UNC Press Books, 2005, səh. 117, ISBN
- Europe at Work in Germany "Background 2013-01-29 at the Wayback Machine"
- "Challenging WWII Taboos". 2015-09-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-29.
- , Cruel World, p. 256, ISBN .
- , The 12-Year Reich, p 237, ISBN
- Nicholas, p. 255
- , The 12-Year Reich, p 258, ISBN
- Dallin, Alexander. German rule in Russia.
- "Forced Labourers in Psychiatry". 2012-02-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-29.
- Press release 2011-07-16 at the Wayback Machine
- {{{2}}} Press release Error in Webarchive template: Empty url.
- "State Archives of Ukraine online collection of German and Ukrainian documents regarding forced transportation of Ukrainian civilians for forced labor in Germany". 2017-09-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-09-07.
Biblioqrafiya
- Berliner Unterwelten e.V. (2010), Dokumentartheater Berlin production.
- Billstein, Reinhold editor (November 2000) Working for the Enemy: Ford, General Motors, and Forced Labor in Germany During the Second World War Berghahn Books. ISBN
- Gregorovich, Andrew (1995) "World War II in Ukraine: Ostarbeiter Slave Labor" InfoUkes: Ukrainian History; reprint from Forum: A Ukrainian Review by Ukrainian Fraternal Association, Scranton, Pennsylvania.
- Cruel World: The Children of Europe in the Nazi Web. Knopf Doubleday Publishing Group. 2009 [2005]. ISBN – Google Books vasitəsilə.
- Petrenko, Liebe (2000) "Третій шлях німецьких католиків" OST-ARBEITER ("The Third road for Germans Catholics"), POSTUP/BRAMA № 136 (580), Ukrainian.
- An Ostarbeiter 's Employment Identification Document
- Павел Полян - Остарбайтеры
- КОЛИШНI ОСТАРБАЙТЕРИ В НIМЕЧЧИНI
- "Europe at Work in Germany" propaganda aimed at Germans about the program
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ostarbayter alm Ostarbeiter alman herf Serq iscisi Ikinci Dunya muharibesi zamani Almaniyada mecburi emeyi yerine yetirmek ucun isgal edilmis Merkezi ve Serqi Avropadan toplanmis ecnebi qul iscileri ucun nasist alman teyinati Muharibenin evvelinde almanlar mulki insanlari deportasiya etmeye basladilar ve onlar bunu 1941 ci ilde Barbarossa emeliyyatindan sonra gorunmemis seviyyede etmeye basladilar Onlar ostarbayterleri Ukraynanin Reyxskomissariatinin Qalisiya dairesinin ozu de Bas Hokumete tabedir ve Reyxskomissariat Ostlandin yeni yaradilmis alman rayonlarindan tuturdular Bu erazilere Almaniyanin isgal etdiyi Polsa ve Sovet Ittifaqinin isgal olunmus erazileri daxildir Pavel Polyana gore ostarbayterlerin 50 den coxu muasir Ukrayna erazisinden gelen kecmis sovet tebeeleri idi daha sonra polsali qadin isciler umuminin 30 e yaxini gelir Serq iscileri arasinda etnik ukraynalilar polyaklar belaruslar ruslar ermeniler tatarlar ve basqalari var idi Ostarbayterlerin sayi texminen 3 milyon ile 5 5 milyon arasinda deyisir Arbeitsbuch Fur Auslander Ecnebiler ucun emek kitabcasi 1942 1945 ci illerde bir Ostarbayterin Reyx erazisinde qalmasini tenzimleyen esas sened 1944 cu ile qeder yeni iscilerin ekseriyyeti 16 yasindan kicik idi cunki daha yasli isciler adeten Almaniyada xidmete cagirilirdilar 30 i evlerinden goturuldukde 12 14 yaslarinda idi 1943 cu ilin noyabrinda yas heddi 10 a endirildi Ostarbayterler tez tez tecavuz qurbani olur ve tecavuz sebebiyle on minlerle hamilelik bas verirdi Ostarbayter cox vaxt ac qalir ve muhafize olunan emek dusergelerinde yasamaga mecbur edilirdi Bir coxlari acliqdan hedden artiq isden bombardmanlardan cox vaxt bomba siginacaqlarina daxil olmaqdan mehrum edilirdiler sui istifadeden ve alman nezaretcileri terefinden heyata kecirilen edamdan olurduler Bu iscilere cox vaxt maas verilmirdi onlar odenis aldiqda yalniz yasadiqlari dusergelerde xususi mehsullar almaq ucun istifade edile bilen xususi valyuta ile odenis alirdilar Muharibeden sonra isgalci dovletler 2 5 milyondan cox azad edilmis Ostarbayterin coxunu vetene qaytardilar SSRI ye qayidanlar sosial ostrakizmden eziyyet cekirdiler Amerika selahiyyetlileri 1945 ci ilin oktyabrinda Ostarbayterin repatriasiyasini qadagan etdi ve onlardan bezileri ABS a elece de serq blokuna daxil olmayan diger olkelere muhaciret etdi 2000 ci ilde Almaniya hokumeti ve minlerle alman sirketi nasist rejiminin Ostarbayter qurbanlarina birdefelik 5 milyard avrodan bir qeder cox odenis etdi Terminologiya1944 cu ilin yayin sonuna aid resmi alman qeydlerinde Boyuk Alman Reyxinin erazisinde 7 6 milyon ecnebi mulki isci ve herbi esir qeyd olunurdu ki onlarin ekseriyyeti oraya zorla getirilmisdi Belelikle onlar o dovrde Alman Reyxinin butun iqtisadiyyatinda qeydiyyatdan kecmis iscilerin texminen dordde birini temsil edirdiler Almaniyaya getirilen fremdarbayterler xarici isciler arasinda sinif sistemi yaradildi Coxseviyyeli sistem milli iyerarxiyalarin tebeqelerine esaslanirdi Alman olkelerinden Skandinaviyadan ve Italiyadan olan qonaq isciler adlanan Gastarbeitnehmer en yuksek statusa sahib idi Zwangsarbeiter mecburi isciler terkibine Militarinternierte herbi internirler esirler Zivilarbayter mulki isciler ve ilk novbede Umumi Hokumetden Polsa mehbuslari Onlar azaldilmis emek haqqi ve yemek payi aldilar ve evvelkinden daha uzun saatlar islemeli oldular ictimai obyektlerden meselen ictimai neqliyyat restoranlar ve ya kilseler istifade ede bilmediler mueyyen esyalara sahib olmaq qadagan edildi ve bezilerinden isare taxmaq teleb olundu Polsa P paltarlarina yapisdirilir Ostarbayterler ilk novbede Ukrayna Reyx Komissarligindan olan Serq iscileri idi Onlar OST Serq yazilan nisanla isarelenmisdiler ve mulki iscilerden daha sert sertlere meruz qalmisdilar Onlar tikanli meftillerle hasarlanmis ve muhafize altinda olan xususi dusergelerde yasamaga mecbur edilmis xususile gestaponun ve ticaret senayesi zavodunun muhafizecilerinin ozbasinaligina meruz qalmisdilar Muharibenin sonunda 5 5 milyon Ostarbayter SSRI ye qaytarildi Tarixi1941 ci ilin sonunda Almaniyada yeni bohran yarandi Kisilerin kutlevi ordularina seferber olunmasindan sonra olke muharibe senayesini desteklemek ucun isci quvvesi catismazligi ile uzlesdi Bu catismazligi aradan qaldirmaq ucun Gorinq Merkezi ve Serqi Avropada Barbarossa emeliyyati zamani ele kecirilen erazilerden insanlari getirmek qerarina geldi Bu iscilere Ostarbayter deyilirdi Sovet Ittifaqi ile muharibe davam etdikce bohran daha da derinlesdi 1944 cu ile qeder siyaset diger oxsar layiheler arasinda Todt Teskilatinin emek ehtiyaclarini odemek ucun faktiki olaraq her kesin kutlevi sekilde qacirilmasina cevrildi 10 14 yas arasi 40 000 den 50 000 e qeder polsali usaq Alman isgalci quvveleri terefinden qacirildi ve Heuaktion adlanan dovrde qul iscileri kimi Almaniyaya aparildi Heuaktion alm herfi menasi saman emeliyyati oz qeyyumlarinin evezine toplanan evsiz valideynsiz ve evsiz usaqlar ucun nezerde tutulmus abbreviatura idi Almaniyaya catdiqdan sonra usaqlar Reyx Emek Xidmetine ve ya Junkers teyyare zavoduna tehvil verilib Bu ogurluqlarin ikinci meqsedi yetkin ehaliye usaqlarin evezine qeydiyyatdan kecmeleri ucun daha da tezyiq gostermek idi Ise goturme ve adam ogurlugu Polyak dilinde alman tebligat plakati Gelin Almaniyada kend teserrufati isleri ile mesgul olaq Derhal oz isteyinizi bildirin Evvelce 1942 ci ilin yanvarinda Fritz Zaukel terefinden iscilerin Almaniyaya getmesi ucun ise qebul kampaniyasi basladildi Yanvarin 28 de ilk xususi qatar Kiyev Zdolbunov ve Prjemislda isti yemekle Almaniyaya yola dusecek deye elanda bildirilir Yanvarin 22 de Kiyevden yola dusen ilk qatar dolu idi Tebligat sonraki aylarda da davam etdi Almaniya sizi cagirir Gozel Almaniyaya gedin Artiq 100 min ukraynali azad Almaniyada isleyir Bes sen 1942 ci il martin 3 de Kiyev qezetinde elan verilmisdi Lakin ukraynalilarin Almaniyada qarsilasdiqlari kolelik sertleri ve kampaniya kifayet qeder konulluleri celb ede bilmediyi soz geri dondu Tebligat hele de onlari konulluler kimi tesvir etse de mecburi ise qebul heyata kecirildi Almaniyada bir cox Ostarbayterin uzlesdiyi dehsetli sertlerle bagli xeberle konulluler hovuzu tezlikle qurudu Neticede almanlar kutlevi toplasmalara muraciet etmek mecburiyyetinde qaldilar tez tez idman tedbirlerinde kilse yigincaqlari ve izdiham kimi boyuk yigincaqlari hedef almaq hiylesinden istifade etdiler butun qruplar sadece silah gucu ile gozleyen mal qara masinlarina dogru yurus etdiler ve Almaniyaya deportasiya etdiler Dayeler Xususi kateqoriyalardan biri daye kimi fealiyyet gostermek ucun ise goturulen genc qadinlar idi Hitler iddia edirdi ki bir cox qadin usaq sahibi olmaq isteyir ve onlarin bir coxu ev yardiminin olmamasi ile mehdudlasir Bu dogum nisbetini artirmaq ucun edilen bir cox seylerden biri idi Dayeler alman usaqlari ile yaxin munasibetde olduqlarindan ve cinsi istismara meruz qala bilecekleri bir veziyyetde olduqlari ucun onlardan almanlasmaya uygun olmalari teleb olunurdu Himmler belelikle alman qanini geri qaytarmaqdan ve Almaniyada islemek ve hetta orada evlenmek sansi ile sosial yukselis elde edecek qadinlara da fayda vermesinden danisdi Onlari yalniz dayeleri de lazimi qaydada oyreden coxusaqli ailelere teyin etmek olardi Bu tapsiriqlar NS Frauenschaft terefinden heyata kecirilib Evvelce bu ise qebul yalniz Polsanin ilhaq edilmis erazilerinde heyata kecirilirdi lakin muayineden kecen qadinlarin olmamasi onu butun Polsaya elece de SSRI nin isgal olunmus erazilerine samil etdi Statistika Cerkassidan olan ukraynalilar isci quvvesi kimi xidmet etmek ucun fasist Almaniyasina yola dusurler 1942 Ikinci Dunya muharibesinde 1941 44 Almaniyanin Merkezi ve Serqi Avropani isgali zamani 3 milyondan cox insan Ostarbayter adi ile Almaniyaya aparildi Bezi hesablamalara gore bu reqem 5 5 milyona catir 3 000 000 dan cox Ostarbayterin ucde ikisi yaxud dordde ucu ukraynalilar idi Prof Konduforun statistikasina gore Ikinci Dunya muharibesi zamani Almaniyada 2 milyon 244 min ukraynali qul emeyine mecbur edilib Basqa bir statistik melumatda Almaniyadaki ukraynali Ostarbayter kolelerinin umumi sayinin 2 196 166 oldugunu gosterir Dallin s 452 Bu statistikanin her ikisi ehtimal ki bir nece yuz minlerle ukraynalilari Qalisiyadan istisna edir buna gore de yekun umumi sayi texminen 2 5 milyon ola biler Ostarbayter kisilerden bir qeder cox qadin idi Onlar kend teserrufatinda medencilikde silah sursat istehsalinda metal istehsali ve demir yollarinda islediler Ostarbeiter evvelce ara dusergelere gonderildi burada isciler birbasa emek acligi ceken sirketlerin numayendeleri terefinden teyinatlari ucun secildi Kolndeki Ford Werke ve Russelsheim ve Brandenburqdaki Opelin her biri oz zavodlarinda minlerle bele Ostarbeiter isledirdi Bezi Ostarbayterler ozel firmalarda isleyirdi baxmayaraq ki bir coxu silah istehsal eden fabriklerde isleyirdi Bu fabrikler Muttefiqlerin bombardmanlari ucun esas hedefler idi Ostarbeiter olduqca mehsuldar ve semereli hesab olunurdu Alman fehlesinin 60 80 nin kisiler 90 100 nin ise qadin oldugu dusunulurdu Iki milyon ukraynali esasen silah fabriklerinde o cumleden Peenemundedeki V 2 raket zavodunda isleyirdi Aleksander Dalline gore 1944 cu ilin dekabrina olan melumata gore yerlesdirme sayi bele idi Tapsiriq Ostarbayter sayiKend teserrufati isi 725 000Meden 93 000Masin ve avadanliqlarin istehsali 180 000Metal senayeleri 170 000Demir yollari 122 000Tibbi tecrubeler Onlarin kobud reftarlari neticesinde Ostarbayter yuksek seviyyede psixoloji travma aldi ve psixiatrik xestexanalara yerlesdirilenler tez tez zorakiliq ve qetlin qurbani oldular Nasist rejimi Ostarbayterin tibbi tecrubelerde istifadesine de icaze verdi 6 sentyabr 1944 cu ilde Daxili Isler Naziri Reyxdeki bir nece psixiatriya xestexanasinda Ostarbayter ucun xususi bolmelerin yaradilmasi haqqinda emr verdi Sebeb bele idi Alman Reyxine isci quvvesi kimi getirilen xeyli sayda Ostarbayter ile onlarin Alman psixiatriya xestexanalarina ruhi xeste kimi qebulu daha tez tez bas verirdi Alman xestexanalarinda yer catismazligi ile yaxin gelecekde ise yaramayacaq bu xestelerin Almaniya muessiselerinde uzun muddet mualice edilmesi mesuliyyetsizlikdir Bu psixiatriya muessiselerinde oldurulen Ostarbayterlerin deqiq sayi helelik melum deyil 189 Ostarbayter Heil und Pflegeanstalt Kaufbeuren in Ostarbeiter bolmesine yerlesdirildi 49 u acliq pehrizinden ve ya olumcul iynelerden oldu Repatriasiya OST Ostarbeiter nisanlari taxan qadin mecburi isciler Lodz yaxinligindaki dusergeden azad edilir Muharibeden sonra Ostarbayterlerin coxu evvelce DP kockun dusergelerine yerlesdirildi daha sonra emal olunmaq ucun Kemptene kocuruldu ve mense olkelerine ilk novbede SSRI ye qaytarildi Sovetler coxlu Ostarbayteri qayitmaga inandirmaq ucun xususi Agit briqadalarindan da istifade etdiler Ostarbayterlerin coxu aparilarken hele usaq ve ya genc yeniyetme idiler ve evlerine valideynlerinin yanina qayitmaq isteyirdiler Muharibeden sonraki siyasi realliqdan xeberdar olan ve ya basa dusen digerleri geri qayitmaqdan imtina etdiler Sovet isgal zonalarinda olanlar avtomatik olaraq geri qaytarildi Fransa ve Ingiltere isgal zonalarinda olanlar Yalta muqavilesinin sertlerine esasen geri qayitmaga mecbur oldular burada deyilirdi ki Sovet Ittifaqi ve Yuqoslaviya vetendaslari raziliqlarindan asili olmayaraq oz olkelerine tehvil verilmelidir 1945 ci ilin oktyabrinda general Duayt Eyzenhauer Amerika zonasinda repatriasiya zamani guc tetbiqini qadagan etdi Neticede bir cox Ostarbeiter Amerika zonasina qacmaga basladi Bezileri sovet realligina qayidisla uzlesdikde intihar etmeyi secdiler Sovet Ittifaqina qayitdiqdan sonra Ostarbayter ile cox vaxt xain kimi reftar olunurdu Bir coxlari Sovet Ittifaqinin ucqar yerlerine aparildi ve esas huquqlardan ve elave tehsil almaq sansindan mehrum edildi Eve qayidanlar da fiziki ve menevi cehetden sindirilirdilar Ustelik onlar hakimiyyet terefinden subheli loyalliga malik hesab olunurdular ve buna gore de ayri seckiliye meruz qaldilar ve bir cox vetendasliq huquqlarindan mehrum edildiler Ostarbayter pasportlarinda ve usaqlarinin ve qohumlarinin pasportlarinda muharibe zamani Almaniyada kecirdikleri vaxtlarin qeyd edildiyi xususi arayislarla dovlet terefinden icaze verilen damgadan eziyyet cekirdi Neticede bele bir statusu dasimaq sansi olmayan her kes ucun bir cox is yerleri qadagan edildi ve repressiya dovrunde kecmis qul iscileri cox vaxt daha genis Sovet ictimaiyyeti terefinden kenarlasdirilirdilar Bir cox qurbanlar muharibeden beri oz hemvetenlerinin omur boyu tehqir ve subhelerine meruz qaldiqlarini bir coxlari onlari almanlara komek eden ve Ukrayna yanarken Ucuncu Reyxde rahat yasayan xain olmaqda ittiham etdiklerini ifade etdi Teqaudler2000 ci ilde Almaniya Federal Hokumetinin ve Alman Senaye Fondu Tesebbusunun 6500 sirketinin layihesi olan Xatira Mesuliyyet ve Gelecek Fondu yaradildi ve kecmis mecburi iscilere 10 milyard mark 5 1 milyard avro verdi Bu her bir isci ucun texminen 2000 avro mebleginde birdefelik odenisdir ki bu da onlarin emeyinin inflyasiyaya uygunlasdirilmis deyerinden xeyli azdir Ukraynadaki 2 milyondan cox Ostarbayterden 467 000 nefer her bir isciye 4 300 marka birdefelik odenis teyin edilmekle umumi meblegi 867 milyon avro aldi Son odenisler 2007 ci ilde heyata kecirilib TedqiqiOstarbayter tecrubesi ile bagli derc edilmis sahid ifadeleri Ukraynada demek olar ki movcud deyil baxmayaraq ki onlarin 2 milyon 244 min neferi Ukraynadan olub Ukraynanin Dovlet Arxiv Xidmetinde indi Almaniya hokumetinin Ukraynadaki isgali ile bagli derc etdiyi resmi bildirisleri gosteren onlayn senedler toplusu var Almaniyaya cemi 3 000 000 Ostarbayter aparilib ve ukraynalilarin umumi sayinin texminen 75 ni teskil etdiyi texmin edilir Ukrayna bezi menbelere gore Ikinci Dunya Muharibesinde 10 milyona yaxin insan itirdi ki bu da her bir olkenin muharibede en boyuk itkilerinden biri idi Bezi Ostarbayterler muharibeden sag cixdi ve Avropadan kenar olkelere ilk novbede ABS a muhaciret etmek mecburiyyetinde qaldi baxmayaraq ki bir ovuc Argentina Avstraliya Kanada ve Braziliyaya da getdi Ingilis ve ya Fransiz zonalarinda olan Ostarbayter avtomatik olaraq repatriasiya edildi Yalniz Amerika zonasinda olanlar mense olkelerine qayitmaga mecbur edilmedi Muqayise ucun qeyd edek ki Qerbi Ukraynadan ve Baltikyani regiondan olan ukraynalilar Sovet Ittifaqina qayitmaga mecbur deyildiler cunki Boyuk Britaniya hemin erazileri SSRI nin bir hissesi kimi tanimirdi EdebiyyatIstinadlarAlexander von Plato Almut Leh Christoph Thonfeld Hitler s Slaves Life Stories of Forced Labourers in Nazi Occupied Europe Berghahn Books 2010 251 262 ISBN 978 1845459901 2023 08 07 tarixinde Istifade tarixi 2022 12 29 Hannes Heer redaktor Cezary Gmyz magazine Number 17 18 2007 Seksualne Niewolnice III Rzeszy Sex slaves of the Third Reich 22 April 2007 May 13 2008 tarixinde Istifade tarixi 2016 02 14 pp 1 3 International Military Tribunal Nazi Conspiracy and Aggression Volume 1 Chapter X The Slave Labor Program The Illegal Use of Prisoners of War 2010 08 04 at the Wayback Machine Avalon Project Documents in Law History and Diplomacy Ulrich Herbert 16 March 1999 Universitaet Freiburg Andrew Gregorovich World War II in Ukraine 2019 05 25 tarixinde Istifade tarixi 2022 12 29 Roman Hrabar Hitlerowski rabunek dzieci polskich 1939 1945 Nazi Kidnapping of Polish Children Slask 1960 99 75 146 2023 08 07 tarixinde Istifade tarixi 2022 12 29 Google Books vasitesile Nazi empire building UNC Press Books 2005 seh 117 ISBN 978 0 8078 2960 8 Europe at Work in Germany Background 2013 01 29 at the Wayback Machine Challenging WWII Taboos 2015 09 29 tarixinde Istifade tarixi 2022 12 29 Cruel World p 256 ISBN 0 679 77663 X The 12 Year Reich p 237 ISBN 0 03 076435 1 Nicholas p 255 The 12 Year Reich p 258 ISBN 0 03 076435 1 Dallin Alexander German rule in Russia Forced Labourers in Psychiatry 2012 02 07 tarixinde Istifade tarixi 2022 12 29 Press release 2011 07 16 at the Wayback Machine 2 Press release Error in Webarchive template Empty url State Archives of Ukraine online collection of German and Ukrainian documents regarding forced transportation of Ukrainian civilians for forced labor in Germany 2017 09 22 tarixinde Istifade tarixi 2017 09 07 BiblioqrafiyaBerliner Unterwelten e V 2010 Dokumentartheater Berlin production Billstein Reinhold editor November 2000 Working for the Enemy Ford General Motors and Forced Labor in Germany During the Second World War Berghahn Books ISBN 1 57181 224 5 Gregorovich Andrew 1995 World War II in Ukraine Ostarbeiter Slave Labor InfoUkes Ukrainian History reprint from Forum A Ukrainian Review by Ukrainian Fraternal Association Scranton Pennsylvania Cruel World The Children of Europe in the Nazi Web Knopf Doubleday Publishing Group 2009 2005 ISBN 978 0307739711 Google Books vasitesile Petrenko Liebe 2000 Tretij shlyah nimeckih katolikiv OST ARBEITER The Third road for Germans Catholics POSTUP BRAMA 136 580 Ukrainian An Ostarbeiter s Employment Identification Document Pavel Polyan Ostarbajtery KOLIShNI OSTARBAJTERI V NIMEChChINI Europe at Work in Germany propaganda aimed at Germans about the program