Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şərq Cəbhəsi Komandanlığı — 1918-ci ilin iyulun 16–18-də Azərbaycan və Türkiyə hərbi hissələrindən ibarət Qafqaz İslam Ordusu (QİO) qüvvələrinin daha çevik və səmərəli idarəsinə nail olmaq məqsədilə yaradılmış taktiki qrup.
Haqqında
QİO-nun hissə və bölmələri S.Şaumyanın başçılıq etdiyi Bakı Sovetinin bolşevik-daşnak qüvvələrinə qarşı Göyçay-Şamaxı-Bakı şose yolu və Gəncə-Bakı dəmir yolu xətti boyunca hücuma başlamışdı. Müsüslü-Qaraməryəm və Ağsu-Kürdəmir xəttindəki döyüşlər vahid plan əsasında həyata keçirilirdi. Lakin hücum istiqamətləri bir-birindən məsafəcə uzaqlaşdığından bu və ya digər hissənin qısa müddət ərzində Göyçay-Şamaxı-Bakı şose yolundan dəmir yolu ətrafına atılması və ya geri çəkilməsi çətinləşirdi. Ona görə QİO komandanlığının əmri ilə Bakıya gedən şose yolu ilə hərəket edəcək hissə və bölmələr bir taktiki qrupda birləşdirildi. 10-cu Qafqaz piyada alayının komandiri şimal qrupu adlandırılan bu taktiki qrupun komandiri təyin edildi. Dəmir yolu boyunca hərəkət edən qüvvələr isə Cənub qrupu adlandırıldı və polkovnik Həbib bəy Səlimov onun komandiri təyin edildi. Bu iki taktiki qrupa rəhbərlik isə xüsusi olaraq yaradılmış Şərq Cəbhəsi Komandanlığına tapşırıldı. Bu komandanlıq bəzən Bakı cəbhəsi komandanlığı da adlandırılırdı. 5-ci Qafqaz firqəsinin komandiri Mürsəl bəy Şərq Cəbhəsi komandanı təyin edildi. İstər Şimal Cəbhəsi Komandanlığının, istərsə də Şimal və Cənub qurplarının müstəqil qərargahları var idi. Ağsudan və Karrar stansiyasmdan başlayaraq, həlledici Bakı əməliyyatına qədər bütün döyüşləri Şərq Cəbhəsi Komandanlığı aparırdı.
1918-ci il avqustun son günlərində Şərq cəbhəsi komandanlığının tərkibində üç taktiki qrup — Şimal, Qərb ve Cənub qrupları yaradıldı. Şimal qrupunun komandiri yenidən Osman bəy təyin edildi. Bu qrup Xırdalan-Mərdəkan xəttində olan sahədə fəaliyyət göstərməli idi. Qərb qrupu isə Xırdalanla Puta arasında yerləşməli idi. Onun komandiri Cəmil Cahid bəy təyin edildi. Puta ilə Ələt stansiyası arasında yerləşən Cənub qrupu isə qayməqam Həlim Pərtov bəyin rəhbərliyi altın fəaliyyət göstərməliydi.
Həlledici Bakı əməliyyatı ərəfəsində, yəni 1918-ci ilin sentyabrın 10-da QİO-nun komandanı Nuru paşanın əmri ilə Şərq Cəbhəsi komandanlığına daxil olan türk hissələri yenidən 5-ci Qafqaz fırqəsinin komandirinə tabe edildi və bununla Şərq Cəbhəsi Komandanlığının fəaliyyəti dayandırıldı.
Tərkibi
Cənub qrupu
Cənub qrupu 1918-ci il iyulun 16-da Şərq cəbhəsi komandanlığının tərkibində təşkil edilmiş taktiki qrup olmuşdur. Onun bazasını Müsüslü dəstəsinə daxil olmuş Azərbaycan hissə və bölmələri təşkil edirdi. Bundan başqa, 10-cu türk alayının 26-cı taborunun bir bölüyü, 5-ci Qafqaz firqəsinin istehkam bölüyü, 2 ədəd top və bir zirehli qatar, Azərbaycana yenicə gəlmiş 38-ci türk piyada alayının bir taboru da Cənub qrupuna verilmişdi. Qrup Gəncə-Bakı dəmir yolu xətti boyunca Bakıya doğru hərəkət etməli idi. Onun komandiri vəzifəsinə Kürdəmir döyüşünün gedişində polkovnik rütbəsinə layiq görülmüş Həbib bəy Səlimov təyin edilmişdi.
1918-ci il avqustun 13-də Qafqaz İslam Ordusu qüvvələri Bakı ətrafında olarkən H.Səlimov Gəncəyə çağırıldı və onun yerinə Cəmil Cahid bəy təyin edildi. 1918-ci il avqustun sonunda Şərq cəbhəsi komandanlığında yeni taktiki qruplaşma aparıldıqdan sonra Cənub qrupuna komandir qaim-məqam Həlim Pərtov bəy təyin edildi. Bakıya həlledici hücum ərəfəsində 1918-ci il sentyabrın 11-də Cəmil Cahid bəy yenidən Cənub qrupunun komandiri təyin edildi. Həmin vaxt qrupun tərkibində 4-cü Ağdam piyada alayının 1-ci və 2-ci taborları, iki süvari bölüyü, ayrıca bir Azərbaycan süvari bölüyü, 2 ədəd Krupp dağ topu və 2 ədəd rus səhra topu var idi. Bakıya həlledici hücum ərəfəsində qrup şəhərin cənub-qərbində (sahil boyunca) mövqe tutmuşdu.
İstinadlar
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. II cild. Bakı: "Lider". 2005. səh. 370-371. ISBN .
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası I cild, Bakı, "Lider Nəşriyyat", 2004, s. 310
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Serq Cebhesi Komandanligi 1918 ci ilin iyulun 16 18 de Azerbaycan ve Turkiye herbi hisselerinden ibaret Qafqaz Islam Ordusu QIO quvvelerinin daha cevik ve semereli idaresine nail olmaq meqsedile yaradilmis taktiki qrup HaqqindaQIO nun hisse ve bolmeleri S Saumyanin basciliq etdiyi Baki Sovetinin bolsevik dasnak quvvelerine qarsi Goycay Samaxi Baki sose yolu ve Gence Baki demir yolu xetti boyunca hucuma baslamisdi Mususlu Qarameryem ve Agsu Kurdemir xettindeki doyusler vahid plan esasinda heyata kecirilirdi Lakin hucum istiqametleri bir birinden mesafece uzaqlasdigindan bu ve ya diger hissenin qisa muddet erzinde Goycay Samaxi Baki sose yolundan demir yolu etrafina atilmasi ve ya geri cekilmesi cetinlesirdi Ona gore QIO komandanliginin emri ile Bakiya geden sose yolu ile hereket edecek hisse ve bolmeler bir taktiki qrupda birlesdirildi 10 cu Qafqaz piyada alayinin komandiri simal qrupu adlandirilan bu taktiki qrupun komandiri teyin edildi Demir yolu boyunca hereket eden quvveler ise Cenub qrupu adlandirildi ve polkovnik Hebib bey Selimov onun komandiri teyin edildi Bu iki taktiki qrupa rehberlik ise xususi olaraq yaradilmis Serq Cebhesi Komandanligina tapsirildi Bu komandanliq bezen Baki cebhesi komandanligi da adlandirilirdi 5 ci Qafqaz firqesinin komandiri Mursel bey Serq Cebhesi komandani teyin edildi Ister Simal Cebhesi Komandanliginin isterse de Simal ve Cenub qurplarinin musteqil qerargahlari var idi Agsudan ve Karrar stansiyasmdan baslayaraq helledici Baki emeliyyatina qeder butun doyusleri Serq Cebhesi Komandanligi aparirdi 1918 ci il avqustun son gunlerinde Serq cebhesi komandanliginin terkibinde uc taktiki qrup Simal Qerb ve Cenub qruplari yaradildi Simal qrupunun komandiri yeniden Osman bey teyin edildi Bu qrup Xirdalan Merdekan xettinde olan sahede fealiyyet gostermeli idi Qerb qrupu ise Xirdalanla Puta arasinda yerlesmeli idi Onun komandiri Cemil Cahid bey teyin edildi Puta ile Elet stansiyasi arasinda yerlesen Cenub qrupu ise qaymeqam Helim Pertov beyin rehberliyi altin fealiyyet gostermeliydi Helledici Baki emeliyyati erefesinde yeni 1918 ci ilin sentyabrin 10 da QIO nun komandani Nuru pasanin emri ile Serq Cebhesi komandanligina daxil olan turk hisseleri yeniden 5 ci Qafqaz firqesinin komandirine tabe edildi ve bununla Serq Cebhesi Komandanliginin fealiyyeti dayandirildi TerkibiCenub qrupu Cenub qrupu 1918 ci il iyulun 16 da Serq cebhesi komandanliginin terkibinde teskil edilmis taktiki qrup olmusdur Onun bazasini Mususlu destesine daxil olmus Azerbaycan hisse ve bolmeleri teskil edirdi Bundan basqa 10 cu turk alayinin 26 ci taborunun bir boluyu 5 ci Qafqaz firqesinin istehkam boluyu 2 eded top ve bir zirehli qatar Azerbaycana yenice gelmis 38 ci turk piyada alayinin bir taboru da Cenub qrupuna verilmisdi Qrup Gence Baki demir yolu xetti boyunca Bakiya dogru hereket etmeli idi Onun komandiri vezifesine Kurdemir doyusunun gedisinde polkovnik rutbesine layiq gorulmus Hebib bey Selimov teyin edilmisdi 1918 ci il avqustun 13 de Qafqaz Islam Ordusu quvveleri Baki etrafinda olarken H Selimov Genceye cagirildi ve onun yerine Cemil Cahid bey teyin edildi 1918 ci il avqustun sonunda Serq cebhesi komandanliginda yeni taktiki qruplasma aparildiqdan sonra Cenub qrupuna komandir qaim meqam Helim Pertov bey teyin edildi Bakiya helledici hucum erefesinde 1918 ci il sentyabrin 11 de Cemil Cahid bey yeniden Cenub qrupunun komandiri teyin edildi Hemin vaxt qrupun terkibinde 4 cu Agdam piyada alayinin 1 ci ve 2 ci taborlari iki suvari boluyu ayrica bir Azerbaycan suvari boluyu 2 eded Krupp dag topu ve 2 eded rus sehra topu var idi Bakiya helledici hucum erefesinde qrup seherin cenub qerbinde sahil boyunca movqe tutmusdu IstinadlarAzerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi II cild Baki Lider 2005 seh 370 371 ISBN 9952 417 44 4 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi I cild Baki Lider Nesriyyat 2004 s 310Hemcinin baxQafqaz Islam Ordusu Hebib bey Selimov