Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şaman Qayası burnu, həmçinin Burxan burnu, Şaman burnu, Mağara burnu (bur. Ойхон Баабай, rus. Мыс Скала Шаманка) — Baykal gölündə yerləşən Olxon addasının qərb sahillərində yerləşir. İki zirvəli qaya «Şaman-qaya» adı ilə tanınır. Hal-hazırda təbiət və tariixi abidə olaraq qorunur..
| Şaman Qayası burnu | |
|---|---|
 | |
| Yerləşməsi | |
| Akvatoriya | Baykal gölü |
| Ölkə |  Rusiya |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İnzibati cəhətdən İrkutsk vilayəti, Olxonski rayonu, Xujir qəsəbəsi ərazisinə daxildir. Onun ərazisi Pribaykal milli parkı ərazisində yerləşir. Burunun Baykal daxilinə uzanması, sahildən ensiz bərzəxlə ayrılmasına görə onu burunların «adayabənzər tipinə» daxil etmək olar. Burun kristallaşmış əhəng daşından, bitişik sahil isə qranit və qneysdən təşkil olunmuşduir. Bərzəx isə düzən əraziyə sahibdir və çöküntülərlə örtülmüşdür.
«Burxan burnu» adı isə Pribaykal ərazisinə XVII əsrdə Tibet buddizminin gəlməsi ilə qoyulmuşdur. Buddist-buryatlar Baykalın əsas tanrısını «Burxan» adlandırmağa başlamışdılar.
Şaman-qaya
Şaman-qaya Asiyanın doqquz "müqəddəs" yerlərindən biri sayılır. Baykalın isə ən məşhur ərazisidir. Göl haqqında çəkilən istənilən filmdə və ya foto təsvirdə bu burunun olması vahib hal alır.
İki zirvəli qaya mərmər və dolomitləşmiş əhəng daşından təşkil olunmuşdur. Bəzi hissələrdə isə qrafit belə mövcuddur. Qayanın üzəri qırmızı rəngli şibyələrlə örtülmüşdür. Sahilə yaxın qayanın hündürlüyü 30 m, ikincininin isə 42 metrdir. Sahilə yaxın qayada bir mağara vardır. Mağara suyun əhəng daşını yuma və erroziya fəaliyyəti sayəsində meydana gəlmişdir. Mağaranın girişində uzunluq 12 m, eni 3 - 4,5 m, hündürlüyü isə 1 - 6,5 m arasında dəyişir. Mağaraya giriş iki istiqamətdəndir: şimal-şərq və qərb. Mağarada yan dəhlizlər və ensiz keçidlər vardır. qayanın qərb hissəsində qəhvəyi suxurun onun səthinə çıxması ilə təbii şəkildə meydana gəlmiş bir əjdaha təsviri vardır.
Arxeoloji tapıntılar və qatyaüstü təsvirlər
Şaman Qayası və onun ətrafında çoxlu sayda axeoloji qazıntılar aparılmış və külli miqdarda tapıntılar aşkarlanmışdır. Burada yerləşən mağara ilk dəfə 1879-cu ildə İvan Çerski tərəfindən baxılmış və təsvir edilmişdir. Sonradan burada aparılan qazıntılar zamanı XVIII əsrə aid pullar aşkarlanmışdır. 1989-ci ildə isə aparılan əsaslı qazıntılar zamanı XVII—XIX əsrlərə aid tapıntılar aşkarlanmışdır. Neolit dövrünə aid olan tapıntılar belə vardır. Tapıntıların bir qismi Xujir muzeyində saxlanılır
Daha böyük arxeoloji tapıntılar bərzəx ərazisində aşkarlanmışdır. Burada olan qədim yaşayış yerinin tarixi neolit və bürünc dövrünə gedir. Aşkarlanan tapıntılar arasında nefritdən qılınc və balta, ox ucluqları, dəmir, bürünc, qızıl və sümükdən olan alətlər belə vardır.
1879-cu ildə İvan Çernski və P. Xoroşinnin 1924-cü illər təsvirlərində qayanın Xujir qəsəbəsinə baxan hissəində XVIII—XIX əsrlərə aid tibet dilində yazılar olmuşdur. Onların izlərinə hələ XX əsrin —60-cı illərində rastlamaq mümkün idi. Hazırda isə bu yazılar qalmamışdır. Mağarada 1952-ci ildə P. Xoroşix qazıtılar apararkən şist suxurunun üzərində qadın şamanların təsviri olan daş parçası tapmışdır. Buna bənzər təsvirlər Saqan-Zaba adlı yerdə və Aya buxtasl sahillərində aşkarlanmışdır. 1953-cü ildə mağaraya girişdən bir qədər şərqdə Xoroşix qayaüstü təsvir aşkar etmişdir. O, burada olan dairəvi şəkillərin buben musiqi aləti olmasını düşünmüşdür. Bu təsvirlərin nə zaman meydana gəmləsi barədə məlumat yoxdur.
Buna bənzər digər təsvir 1980-ci illərdə A. Tıvanenko tərəfindən aşkarlanmılşdır. Burada şaman və sağ əlində buben təsvir edilir. Oxra ilə işlənmiş təvir əsas girişdən 5 metr solda yerləşir.
Qayada, mağaranın girişinə yaxın tibet və monqol dillərində yazılar vardır. Əvvəllər isə buddist tanrılarının təsvirləri belə olmuşdur.
Fotoqalereya
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
Olkhon adası. Gün batımında Rok Şamanka
İstinadlar
- "N-48-107". 2021-08-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-11-01.
- "Burxan burnu". «Baykalın magiyası». 2012-02-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-10.
- "Мыс Бурхан (скала Шаманка) у посёлка Хужир". discoverybaikal.com. 2012-02-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-10.
Mənmbə
- Сферическая панорама 360° 2019-04-02 at the Wayback Machine
- Burxan burnu — Baykalın magıyası
- Burxan burnu (Şaman Qayası) 2018-11-02 at the Wayback Machine
- Burxan burnu (Şaman Qayası) Arxivləşdirilib 2012-02-22 at WebCite — discoverybaikal.com
- Burxan burnu — Baykalın təbiəti fotoşəkillər)
- Легенды о Байкале: Хозяин Ольхона 2017-09-04 at the Wayback Machine (по материалам сборника Василий Пантелеймоновича «Омулёвая бочка»)
- Эжин Эжимея — дух великого шамана (о переселении хозяина Ольхона с горы Жима в пещеру на Шаман-скале) 2014-08-09 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Saman Qayasi burnu hemcinin Burxan burnu Saman burnu Magara burnu bur Ojhon Baabaj rus Mys Skala Shamanka Baykal golunde yerlesen Olxon addasinin qerb sahillerinde yerlesir Iki zirveli qaya Saman qaya adi ile taninir Hal hazirda tebiet ve tariixi abide olaraq qorunur Saman Qayasi burnuYerlesmesi53 12 14 sm e 107 20 29 s u Akvatoriya Baykal goluOlke RusiyaSaman Qayasi burnu Vikianbarda elaqeli mediafayllar Inzibati cehetden Irkutsk vilayeti Olxonski rayonu Xujir qesebesi erazisine daxildir Onun erazisi Pribaykal milli parki erazisinde yerlesir Burunun Baykal daxiline uzanmasi sahilden ensiz berzexle ayrilmasina gore onu burunlarin adayabenzer tipine daxil etmek olar Burun kristallasmis eheng dasindan bitisik sahil ise qranit ve qneysden teskil olunmusduir Berzex ise duzen eraziye sahibdir ve cokuntulerle ortulmusdur Burxan burnu adi ise Pribaykal erazisine XVII esrde Tibet buddizminin gelmesi ile qoyulmusdur Buddist buryatlar Baykalin esas tanrisini Burxan adlandirmaga baslamisdilar Saman qayaSaman qaya Asiyanin doqquz muqeddes yerlerinden biri sayilir Baykalin ise en meshur erazisidir Gol haqqinda cekilen istenilen filmde ve ya foto tesvirde bu burunun olmasi vahib hal alir Iki zirveli qaya mermer ve dolomitlesmis eheng dasindan teskil olunmusdur Bezi hisselerde ise qrafit bele movcuddur Qayanin uzeri qirmizi rengli sibyelerle ortulmusdur Sahile yaxin qayanin hundurluyu 30 m ikincininin ise 42 metrdir Sahile yaxin qayada bir magara vardir Magara suyun eheng dasini yuma ve erroziya fealiyyeti sayesinde meydana gelmisdir Magaranin girisinde uzunluq 12 m eni 3 4 5 m hundurluyu ise 1 6 5 m arasinda deyisir Magaraya giris iki istiqametdendir simal serq ve qerb Magarada yan dehlizler ve ensiz kecidler vardir qayanin qerb hissesinde qehveyi suxurun onun sethine cixmasi ile tebii sekilde meydana gelmis bir ejdaha tesviri vardir Arxeoloji tapintilar ve qatyaustu tesvirlerSaman Qayasi ve onun etrafinda coxlu sayda axeoloji qazintilar aparilmis ve kulli miqdarda tapintilar askarlanmisdir Burada yerlesen magara ilk defe 1879 cu ilde Ivan Cerski terefinden baxilmis ve tesvir edilmisdir Sonradan burada aparilan qazintilar zamani XVIII esre aid pullar askarlanmisdir 1989 ci ilde ise aparilan esasli qazintilar zamani XVII XIX esrlere aid tapintilar askarlanmisdir Neolit dovrune aid olan tapintilar bele vardir Tapintilarin bir qismi Xujir muzeyinde saxlanilir Rusiya Bankina aid xatire sikkesi Daha boyuk arxeoloji tapintilar berzex erazisinde askarlanmisdir Burada olan qedim yasayis yerinin tarixi neolit ve burunc dovrune gedir Askarlanan tapintilar arasinda nefritden qilinc ve balta ox ucluqlari demir burunc qizil ve sumukden olan aletler bele vardir 1879 cu ilde Ivan Cernski ve P Xorosinnin 1924 cu iller tesvirlerinde qayanin Xujir qesebesine baxan hisseinde XVIII XIX esrlere aid tibet dilinde yazilar olmusdur Onlarin izlerine hele XX esrin 60 ci illerinde rastlamaq mumkun idi Hazirda ise bu yazilar qalmamisdir Magarada 1952 ci ilde P Xorosix qazitilar apararken sist suxurunun uzerinde qadin samanlarin tesviri olan das parcasi tapmisdir Buna benzer tesvirler Saqan Zaba adli yerde ve Aya buxtasl sahillerinde askarlanmisdir 1953 cu ilde magaraya girisden bir qeder serqde Xorosix qayaustu tesvir askar etmisdir O burada olan dairevi sekillerin buben musiqi aleti olmasini dusunmusdur Bu tesvirlerin ne zaman meydana gemlesi barede melumat yoxdur Buna benzer diger tesvir 1980 ci illerde A Tivanenko terefinden askarlanmilsdir Burada saman ve sag elinde buben tesvir edilir Oxra ile islenmis tevir esas girisden 5 metr solda yerlesir Qayada magaranin girisine yaxin tibet ve monqol dillerinde yazilar vardir Evveller ise buddist tanrilarinin tesvirleri bele olmusdur FotoqalereyaOlkhon adasi Gun batiminda Rok SamankaIstinadlar N 48 107 2021 08 03 tarixinde Istifade tarixi 2018 11 01 Burxan burnu Baykalin magiyasi 2012 02 22 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 07 10 Mys Burhan skala Shamanka u posyolka Huzhir discoverybaikal com 2012 02 22 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 07 10 MenmbeSfericheskaya panorama 360 2019 04 02 at the Wayback Machine Burxan burnu Baykalin magiyasi Burxan burnu Saman Qayasi 2018 11 02 at the Wayback Machine Burxan burnu Saman Qayasi Arxivlesdirilib 2012 02 22 at WebCite discoverybaikal com Burxan burnu Baykalin tebieti fotosekiller Legendy o Bajkale Hozyain Olhona 2017 09 04 at the Wayback Machine po materialam sbornika Vasilij Pantelejmonovicha Omulyovaya bochka Ezhin Ezhimeya duh velikogo shamana o pereselenii hozyaina Olhona s gory Zhima v pesheru na Shaman skale 2014 08 09 at the Wayback Machine