Sariya Əhmədovna Lakoba (anadan olanda Cihoğlu; 1904, Batum, Batum vilayəti, Rusiya imperiyası – 16 may 1939, Tbilisi, SSRİ) — NKVD həbsxanasında dözümlülüyü, mərdliyi ilə seçilən ərinə qarşı ifadəyə məcbur edilsə də, bunu etməyən Sovet Abxaziyasının dövlət xadimi "xalq düşməni" Nestor Lakobanın həyat yoldaşı.
Sariya Əhmədovna Lakoba-Cihoğlu | |
---|---|
Digər adı | Sariya Əhmədovna Cihoğlu |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 16 may 1939 |
Vəfat yeri | |
Həyat yoldaşı | |
Uşağı | oğlu Rauf(1922-1941) |
Atası | Məhəmməd — Əhməd Cihoğlu |
Anası | Mələk Patladze |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Bioqrafiya
Sariya Əhmədovna Cihoğlu Batumi şəhərində varlı acar ailəsində anadan olmuşdur . Atası Əhməd-Məmməd Cihoğlu bir çörək, bir neçə kiçik dükan, habelə çimərlik sahilində icarəyə verilən üç evə sahib idi. Anası Mələk Patladze, əslən Oçamçiradan olan müsəlman gürcülərdən idi. O, Əhməd Cihoğlu ilə 7 övlad böyüdürdü.
1920-ci ildə Nestor Lakoba İngilis işğalçılarından onun valideynlərinin evində gizlənirdi. 1921-ci ildə onlar nigaha daxil oldular. Onlar ailə quranda Sariya hələ məktəbi bitirməmişdi, bu səbəbdən Nestor Lakoba Suxumda onun üçün repititor tutmuşdu. Sariya ekstern şəkildə imtahan verdikdən sonra yetkinlik atestatı aldı, sonra isə "özünü təhsili ilə məşğul oldu, çoxlu mütaliə etdi" - Adilə Abbas oğlu xatirələrində yazırdı . "Saria çoxlu mütaliə edir və nadir kitablar toplayırdı" - Abbas oğlu danışırdı.
"Sariya nadir gözəlliyə malikdi. İncə bellli, iri qəhvəyi məxmər gözləri, valehedici və xeyirxah bir təbəssümü olan qarasac qadın idi. Səsi yumşaq və melodik idi, gedişi yüngül idi. Bütün bunlarla yanaşı o, cəsarətli, iradəli bir xarakteri ilə seçilirdi , "zərifliyi və incə zövqü ilə də fərqlənirdi" . - deyə Adilə Abbas oğlu xatırlayırdı.
Stalinin həyat yoldaşı Nadejda 1932-ci ildə həyat yoldaşı ilə Qafqazda istirahət zamanı ona tapança , hədiyyə etmişdi.
Sariyanın qardaşının həyat yoldaşı Adilə Abbas oğlu xatırlayırdı: “Stalinin hətta Sariyaya gizli aşiq olduğu barədə şayiələr gəzirdi. Xeyr, aralarında heç nə yox idi. Ancaq o, açıq şəkildə onu heyranlıqla seyr edirdi və bir dəfə hamının yanında Beriyaya dedi: Bax, Nestor hər şeydə səni üstələyib, hətta belə bir gözəl qadınla evlənib! "” . Stalin və Sariya arasındakı sevgi münasibətlərini Lakobanın mühafizəçisi - Davlet Kandali də inkar edirdi .
Adilə Abbas oğlu xatırlayırdı: "Saryia ağıllı bir qadın idi, başa düşürdü ki, əgər onları Moskvada qəbul edirlərsə, onda necə davranmaq, düzgün geyinmək, süfrə açmaq lazımdır. O deyirdi: bizim abxaz adətlərimiz özümüzə qalmalıdır. Moskvadan bir qonaq gələndə biz ona mədəniyyətli insan olduğumuzu göstərməliyik. O, gözəl rəqs edir, gürcü, türk, rus, abxaz dillərində sərbəst danışırdı ”.
Nestorun zəhərlənməsi
Nestor Lakobanın qətlindən sonra onun yaxınlarının həbsləri başladı. 1937-ci il avqustun 17-də Sariyanın özü də həbs olundu. NKVD həbsxanalarında Sariyaya Nestorun Stalinə qarşı sui-qəsdin təşkilatçısı olduğunu etiraf etməsi üçün işgəncələr verilirdi. Şahidlərin sözlərinə görə, Sariya iki il boyunca bütün işgəncələrə və təhqirlərə mərdcəsinə dözürdü. O, yarım meyit vəziyyətinə düşəndə həbsxana xəstəxanasına yerləşdirilirdi və orada huşunu bərpa edəndən sonra işgəncələrə yenidən başlanırdı.
Sariyanın ölümü
Xarici şəkil | |
---|---|
Şəkil | |
Nestor və Sariya | |
Sariya bacısı ilə | |
Oğlu ilə | |
Sariya |
Sariya Lakoba həyatının otuz beşinci ilində, 1939-cu il 16 mayda Ortocalski həbsxana xəstəxanasında öldü.
Daha sonralar SSRİ Baş Prokuroru Roman Rudenko Sariya haqqında belə deyirdi: "Bu qadına abidə ucaltmaq lazımdır!" Yazıçı Fazil İsgəndər də Sariyə abidəsinin yaradılacağına ümid etdiyini bildirirdi.
Ölümündən sonra
Bu gün Sariya qadın adı Abxaziyada geniş yayılmış isimdi. Bu ad, qızlarını cəsarətli və güclü bir qadının şərəfinə çağırmaq üçün istifadə olunur. Təşəbbüs qrupu tərəfindən "Sariya Lakoba Fondu" yaradılmışdır. Fondun əsas məqsədi və vəzifələri arasında Sariyə abidəsinin qoyulması, həyatı və ölümü ilə bağlı sənədli və bədii filmlərin çəkilməsi olacaq.
Sariya incəsənətdə
Kinematoqrafda
- "Baltazarın ziyafətləri, ya da Stalinlə bir gecə" (1989) filmində - Sariya rolunda Tamara Yandieva .
- "Unuda bilmirəm" filmində.
Poeziyada
Sariyanın faciəli taleyinə Semyon Lipkin "Nestor və Sariya" şeirini həsr etmişdir :
"... saçlarını baçının arxasına çəkir, Beləcə indi uzun qara hörgü yoxdur. "Nə oldu orada? Boynuna aldı? " "Murdar dinmir." "Dindirməyə davam et." Qorxudur. Bayquş kimidir. Və qanlı bir başla Düz, yerindən tərpənir. Nə qədər güclü, gözəl bir görünüş Canını imanla yandırır! Sual Zərbə. Sual Zərbə. Sual ... Qışqırıq - qışqırıq, amma göz yaşını gözləməyin! Gözlərinə sancaqlar yapışdırılır Və budur indi o ağıllı qəhvəyi gözlər yoxdur ..." Semyon Lipkin |
İstinadlar
- Фонд «Сария Лакоба»? Наконец-то[ölü keçid]
- "ПЕРВАЯ ЛЕДИ АБХАЗИИ::: Аббас-Оглы Адиля Шахбасовна - Не могу забыть::: Аббас-Оглы Адиля Шахбасовна::: Воспоминания о ГУЛАГе:: База данных:: Авторы и тексты". 2013-03-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-03-15.
- "В ДОМЕ ЛАКОБА::: Аббас-Оглы Адиля Шахбасовна - Не могу забыть::: Аббас-Оглы Адиля Шахбасовна::: Воспоминания о ГУЛАГе:: База данных:: Авторы и тексты". 2013-03-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-03-15.
- "ВОЖДЬ АБХАЗСКОГО НАРОДА. 70 ЛЕТ СО ДНЯ ГИБЕЛИ НЕСТОРА ЛАКОБЫ". 2013-10-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-12-14.
- "Танцы с Берия". 2021-11-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-11-06.
- "Огонек: НЕСТОР И ТЕНЬ". 2012-07-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-10-17.
- "АРЕСТ САРИИ И РАУФА::: Аббас-Оглы Адиля Шахбасовна — Не могу забыть::: Аббас-Оглы Адиля Шахбасовна::: Воспоминания о ГУЛАГе:: База данных:: Авторы и тексты". 2015-09-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-11-06.
- . 2019-10-31 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-06.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sariya Ehmedovna Lakoba anadan olanda Cihoglu 1904 Batum Batum vilayeti Rusiya imperiyasi 16 may 1939 Tbilisi SSRI NKVD hebsxanasinda dozumluluyu merdliyi ile secilen erine qarsi ifadeye mecbur edilse de bunu etmeyen Sovet Abxaziyasinin dovlet xadimi xalq dusmeni Nestor Lakobanin heyat yoldasi Sariya Ehmedovna Lakoba CihogluDiger adi Sariya Ehmedovna CihogluDogum tarixi 1904Dogum yeri Batum Batum vilayeti Rusiya imperiyasiVefat tarixi 16 may 1939 1939 05 16 Vefat yeri Tbilisi SSRIHeyat yoldasi Nestor LakobaUsagi oglu Rauf 1922 1941 Atasi Mehemmed Ehmed CihogluAnasi Melek Patladze Vikianbarda elaqeli mediafayllarBioqrafiyaSariya ve Nestor 1930 cu iller Sariya Ehmedovna Cihoglu Batumi seherinde varli acar ailesinde anadan olmusdur Atasi Ehmed Memmed Cihoglu bir corek bir nece kicik dukan habele cimerlik sahilinde icareye verilen uc eve sahib idi Anasi Melek Patladze eslen Ocamciradan olan muselman gurculerden idi O Ehmed Cihoglu ile 7 ovlad boyudurdu 1920 ci ilde Nestor Lakoba Ingilis isgalcilarindan onun valideynlerinin evinde gizlenirdi 1921 ci ilde onlar nigaha daxil oldular Onlar aile quranda Sariya hele mektebi bitirmemisdi bu sebebden Nestor Lakoba Suxumda onun ucun repititor tutmusdu Sariya ekstern sekilde imtahan verdikden sonra yetkinlik atestati aldi sonra ise ozunu tehsili ile mesgul oldu coxlu mutalie etdi Adile Abbas oglu xatirelerinde yazirdi Saria coxlu mutalie edir ve nadir kitablar toplayirdi Abbas oglu danisirdi Sariya nadir gozelliye malikdi Ince bellli iri qehveyi mexmer gozleri valehedici ve xeyirxah bir tebessumu olan qarasac qadin idi Sesi yumsaq ve melodik idi gedisi yungul idi Butun bunlarla yanasi o cesaretli iradeli bir xarakteri ile secilirdi zerifliyi ve ince zovqu ile de ferqlenirdi deye Adile Abbas oglu xatirlayirdi Stalinin heyat yoldasi Nadejda 1932 ci ilde heyat yoldasi ile Qafqazda istirahet zamani ona tapanca hediyye etmisdi Sariyanin qardasinin heyat yoldasi Adile Abbas oglu xatirlayirdi Stalinin hetta Sariyaya gizli asiq oldugu barede sayieler gezirdi Xeyr aralarinda hec ne yox idi Ancaq o aciq sekilde onu heyranliqla seyr edirdi ve bir defe haminin yaninda Beriyaya dedi Bax Nestor her seyde seni usteleyib hetta bele bir gozel qadinla evlenib Stalin ve Sariya arasindaki sevgi munasibetlerini Lakobanin muhafizecisi Davlet Kandali de inkar edirdi Adile Abbas oglu xatirlayirdi Saryia agilli bir qadin idi basa dusurdu ki eger onlari Moskvada qebul edirlerse onda nece davranmaq duzgun geyinmek sufre acmaq lazimdir O deyirdi bizim abxaz adetlerimiz ozumuze qalmalidir Moskvadan bir qonaq gelende biz ona medeniyyetli insan oldugumuzu gostermeliyik O gozel reqs edir gurcu turk rus abxaz dillerinde serbest danisirdi Nestorun zeherlenmesi Sariya Lakoba Stalin represiyalarinin qurbani Nestor Lakobanin qetlinden sonra onun yaxinlarinin hebsleri basladi 1937 ci il avqustun 17 de Sariyanin ozu de hebs olundu NKVD hebsxanalarinda Sariyaya Nestorun Staline qarsi sui qesdin teskilatcisi oldugunu etiraf etmesi ucun isgenceler verilirdi Sahidlerin sozlerine gore Sariya iki il boyunca butun isgencelere ve tehqirlere merdcesine dozurdu O yarim meyit veziyyetine dusende hebsxana xestexanasina yerlesdirilirdi ve orada husunu berpa edenden sonra isgencelere yeniden baslanirdi Sariyanin olumu Xarici sekilSekilNestor ve SariyaSariya bacisi ileOglu ileSariya Sariya Lakoba heyatinin otuz besinci ilinde 1939 cu il 16 mayda Ortocalski hebsxana xestexanasinda oldu Daha sonralar SSRI Bas Prokuroru Roman Rudenko Sariya haqqinda bele deyirdi Bu qadina abide ucaltmaq lazimdir Yazici Fazil Isgender de Sariye abidesinin yaradilacagina umid etdiyini bildirirdi Olumunden sonra Bu gun Sariya qadin adi Abxaziyada genis yayilmis isimdi Bu ad qizlarini cesaretli ve guclu bir qadinin serefine cagirmaq ucun istifade olunur Tesebbus qrupu terefinden Sariya Lakoba Fondu yaradilmisdir Fondun esas meqsedi ve vezifeleri arasinda Sariye abidesinin qoyulmasi heyati ve olumu ile bagli senedli ve bedii filmlerin cekilmesi olacaq Sariya poct markasi uzerindeSariya incesenetde Kinematoqrafda Baltazarin ziyafetleri ya da Stalinle bir gece 1989 filminde Sariya rolunda Tamara Yandieva Unuda bilmirem filminde Poeziyada Sariyanin facieli taleyine Semyon Lipkin Nestor ve Sariya seirini hesr etmisdir saclarini bacinin arxasina cekir Belece indi uzun qara horgu yoxdur Ne oldu orada Boynuna aldi Murdar dinmir Dindirmeye davam et Qorxudur Bayqus kimidir Ve qanli bir basla Duz yerinden terpenir Ne qeder guclu gozel bir gorunus Canini imanla yandirir Sual Zerbe Sual Zerbe Sual Qisqiriq qisqiriq amma goz yasini gozlemeyin Gozlerine sancaqlar yapisdirilir Ve budur indi o agilli qehveyi gozler yoxdur Semyon LipkinIstinadlarFond Sariya Lakoba Nakonec to olu kecid PERVAYa LEDI ABHAZII Abbas Ogly Adilya Shahbasovna Ne mogu zabyt Abbas Ogly Adilya Shahbasovna Vospominaniya o GULAGe Baza dannyh Avtory i teksty 2013 03 15 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 03 15 V DOME LAKOBA Abbas Ogly Adilya Shahbasovna Ne mogu zabyt Abbas Ogly Adilya Shahbasovna Vospominaniya o GULAGe Baza dannyh Avtory i teksty 2013 03 16 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 03 15 VOZhD ABHAZSKOGO NARODA 70 LET SO DNYa GIBELI NESTORA LAKOBY 2013 10 29 tarixinde Istifade tarixi 2012 12 14 Tancy s Beriya 2021 11 21 tarixinde Istifade tarixi 2019 11 06 Ogonek NESTOR I TEN 2012 07 21 tarixinde Istifade tarixi 2012 10 17 AREST SARII I RAUFA Abbas Ogly Adilya Shahbasovna Ne mogu zabyt Abbas Ogly Adilya Shahbasovna Vospominaniya o GULAGe Baza dannyh Avtory i teksty 2015 09 24 tarixinde Istifade tarixi 2019 11 06 2019 10 31 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 11 06