Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mtsxeta-Mtianeti diyarı (gürc. მცხეთა-მთიანეთის მხარე), Gürcüstanın doqquz diyarından (gürcücə: მხარე) biri. İnzibati mərkəzi Gürcüstanın qədim paytaxtı olan Mtsxeta şəhəridir. Ölkə Rusiya ilə həmsərhəddir və bir neçə gürcü tarixi bölgələrini əhatə edir: Ertso-Tianeti, Mtiuleti, Xevi, Xevsureti, Pşaviya və Daxili Kartli. Mtsxeta-Mtianetinin bir hissəsi hal-hazırda separatçı Cənubi Osetiya qüvvələrinin işğalı altındadır.
| Msxeta-Mtianeti | |
|---|---|
| მცხეთა-მთიანეთის მხარე | |
 | |
|
| |
| Ölkə | |
| İnzibati mərkəz | Mtsxeta |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Yaradılıb | 1995 |
| Sahəsi |
|
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| ISO kodu | GE-MM |
| Rəsmi sayt | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İnzibati-ərazi bölgüsü
Mtsxeta-Mtianeti rəsmi olaraq beş bələdiyyədən ibarətdir:
- — hal-hazırda tanınmamış Cənubi Osetiya respublikasının işğalı altındadır.
Coğrafiyası
Qafqaz dağları ölkəni iki yerə bölür. Daha kiçik olan şimal hissəsində Kazbegi və qismən Duşeti bələdiyyəsi yerləşir, qalan bələdiyyələr isə cənubdadır.
Tarixi
1801-ci ildə Rusiya imperiyasının tərkibinə girməkdən əvvəl Mtsxeta-Mtianetinin ərazisi Kartli-Kaxeti çarlığının bir hissəsi olmuşdur. Çar dövründə 1840–1846 ildə Gürcüstan-İmeretiya quberniyası, sonradan isə Qutayıs və Tiflis quberniyaları arasında bölünmüşdür.
Siyasi vəziyyəti
1990-cı illərin əvvəlində nəticəsində Axalqori bələdiyyəsinin qərb hissəsi separatçı qüvvələr tərəfindən işğal altına düşmüşdür, lakin bələdiyyə mərkəzi faktiki olaraq Gürcüstanın nəzarəti altında idi. 2008-ci il Rusiya-Gürcüstan müharibəsi nəticəsində Axalqori bələdiyyəsi bütövlüklə işğalçı qüvvələr tərəfindən zəbt olunmuş, əhalinin 80%-inə qədər insan məcburi köçkün kimi Gürcüstanın digər bölgələrinə üz tutmuşdur.
Əhalisi
2002-ci ildə Mtsxeta-Mtianetidə (Gürcüstanın nəzarət etdiyi ərazidə) 125.443 nəfər yaşamışdır. 2008-ci ilin əvvəlində qiymətləndirməyə görə bu rəqəm 118.100 nəfərə, 2009-cu ildə isə (Axalqori bələdiyyəsi çıxmaqla) 97.600 nəfərə enmişdir.
2014-cü ildə Gürcüstan əhalisinin rəsmi siyahıyaalmasına görə diyarın əhalisi 94.573 nəfər. Mtsxeta-Mtianetinin əhalisi əksərən gürcülərdən (94.573 nəf., 94,5%), o cümlədən onların azsaylı subetnik qrupları olan pşavlar, moxevlər və xevsurlardan ibarətdir. Osetinlər (1.327 nəf., 1,4%) Kazbegi bələdiyyəsinin qərb hissəsində (Truso keçidində) və Tiflisin yaxınlığındakı Mtsxeta bələdiyyəsində yaşayırlar. Mtsxetada həmçinin nisbətən çoxsaylı azərbaycanlı (2.316 nəf., 2,4%) icması da yaşayır. Digər etnik qrupların sayı (ruslar, ermənilər və s.) min nəfəri ötmür.
-
![image]()
Arqun vadisi -
![image]()
Bagineti dağından Mtsxetanın və Svetitsxoveli məbədinin mənzərəsi -
![image]()
Muxrani dərəsində Ksani qalası -
![image]()
Qudaurinin ətrafı, Qudi keçidi -
![image]()
"Nataxtari" pivə zavodu -
![image]()
Şatili kəndi
İstinadlar
- 2003–2008-ci illərdə Gürcüstan əhalisinin Gürcüstan Respublikası İqtisadi inkisaf Nazirliyi statistika departamentinin qiymətləndirməsi (ingiliscə)[ölü keçid]
- "Ethnic composition of Georgia 2014". 2018-11-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-26.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mtsxeta Mtianeti diyari gurc მცხეთა მთიანეთის მხარე Gurcustanin doqquz diyarindan gurcuce მხარე biri Inzibati merkezi Gurcustanin qedim paytaxti olan Mtsxeta seheridir Olke Rusiya ile hemserheddir ve bir nece gurcu tarixi bolgelerini ehate edir Ertso Tianeti Mtiuleti Xevi Xevsureti Psaviya ve Daxili Kartli Mtsxeta Mtianetinin bir hissesi hal hazirda separatci Cenubi Osetiya quvvelerinin isgali altindadir Msxeta Mtianetiმცხეთა მთიანეთის მხარე42 17 sm e 44 45 s u Olke GurcustanInzibati merkez MtsxetaTarixi ve cografiyasiYaradilib 1995Sahesi 6 785 km Saat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 94 573 nef 2014 Reqemsal identifikatorlarISO kodu GE MMResmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllarInzibati erazi bolgusuMtsxeta Mtianeti resmi olaraq bes belediyyeden ibaretdir hal hazirda taninmamis Cenubi Osetiya respublikasinin isgali altindadir CografiyasiQafqaz daglari olkeni iki yere bolur Daha kicik olan simal hissesinde Kazbegi ve qismen Duseti belediyyesi yerlesir qalan belediyyeler ise cenubdadir Tarixi1801 ci ilde Rusiya imperiyasinin terkibine girmekden evvel Mtsxeta Mtianetinin erazisi Kartli Kaxeti carliginin bir hissesi olmusdur Car dovrunde 1840 1846 ilde Gurcustan Imeretiya quberniyasi sonradan ise Qutayis ve Tiflis quberniyalari arasinda bolunmusdur Siyasi veziyyeti1990 ci illerin evvelinde neticesinde Axalqori belediyyesinin qerb hissesi separatci quvveler terefinden isgal altina dusmusdur lakin belediyye merkezi faktiki olaraq Gurcustanin nezareti altinda idi 2008 ci il Rusiya Gurcustan muharibesi neticesinde Axalqori belediyyesi butovlukle isgalci quvveler terefinden zebt olunmus ehalinin 80 ine qeder insan mecburi kockun kimi Gurcustanin diger bolgelerine uz tutmusdur Ehalisi2002 ci ilde Mtsxeta Mtianetide Gurcustanin nezaret etdiyi erazide 125 443 nefer yasamisdir 2008 ci ilin evvelinde qiymetlendirmeye gore bu reqem 118 100 nefere 2009 cu ilde ise Axalqori belediyyesi cixmaqla 97 600 nefere enmisdir 2014 cu ilde Gurcustan ehalisinin resmi siyahiyaalmasina gore diyarin ehalisi 94 573 nefer Mtsxeta Mtianetinin ehalisi ekseren gurculerden 94 573 nef 94 5 o cumleden onlarin azsayli subetnik qruplari olan psavlar moxevler ve xevsurlardan ibaretdir Osetinler 1 327 nef 1 4 Kazbegi belediyyesinin qerb hissesinde Truso kecidinde ve Tiflisin yaxinligindaki Mtsxeta belediyyesinde yasayirlar Mtsxetada hemcinin nisbeten coxsayli azerbaycanli 2 316 nef 2 4 icmasi da yasayir Diger etnik qruplarin sayi ruslar ermeniler ve s min neferi otmur Arqun vadisi Bagineti dagindan Mtsxetanin ve Svetitsxoveli mebedinin menzeresi Muxrani deresinde Ksani qalasi Qudaurinin etrafi Qudi kecidi Nataxtari pive zavodu Satili kendiIstinadlar2003 2008 ci illerde Gurcustan ehalisinin Gurcustan Respublikasi Iqtisadi inkisaf Nazirliyi statistika departamentinin qiymetlendirmesi ingilisce olu kecid Ethnic composition of Georgia 2014 2018 11 04 tarixinde Istifade tarixi 2021 01 26