Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mərzə (lat. Origanum majorana) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin qaraqınıq cinsinə aid bitki növü.
| Mərzə | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Mərzə | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
İstifadəsi
Mərzənin xammalı otdur. Tam çiçəkləmə dövründə birinci çalımdan yığılır. İkinci çalım boy uzatma tədbiri kimi aparılır. Cavan, yaxşı yarpaqlamış budaqlarında və çiçək qruplarında efir yağları vardır. Onlar rutin, askorbin turşusu, karotin və aşı maddələri ilə zəngindir.Mərzə quru və təzə halda ətirli ədviyyat kimi kolbas hazırlan maşında, xiyar və pomidorun duza qoyulmasında, salatlarda, şorbalarda, balıq və tərəvəz yeməklərində (ikinci yeməklərdə) istifadə edilir. Mərzədən alınan efiryağları isə ətriyyat-kosmetika sənayesində istifadə olunur. Mərzə otu tibbi praktikada mərkəzi sinir sistemini sakitləşdirici kimi, mədə-bağırsaq fəaliyyətini stimullaşdıran vasitə kimi, iflic, astma, əsəb xəstəliklərində, öyümə-qusma zamanı, qadınlarda aybaşı pozulmasında, rematizm və s. xəstəliklərdə tətbiq edilir. Mərzə həm də yaxşı balverən bitkidir.
Yay aylarında mərzənin təzə göyü (göyərtisi) müxtəlif yeməklərdə, şorbalarda, salatlarda ət yeməklərində istifadə edilir. Mərzə bütün yeməklərə xüsusi cazibə və orijinal dad verir. Göy soğan, mərzə, şüyüd və əvəlikdən, çox vitaminli salat alınır və orqanizmdə yaxşı mənimsənilir. Mərzənin bütün yerüstü hissəsi efir yağları ilə zəngin olduğundan tibbin müxtəlif sahələrində, birinci növbədə isə aromaterapiyada istifadə edilir. Mərzinin efir yağı sarımtıl rəngli, şirintəhər dadlı, büzüşdürücü ətirli mayedir. Onun iyi optimizmin və öz gücünə inamın simvolu hesab edilir. Əgər otaq mütəmadi olaraq mərzə ətri ilə havalandırılsa, əla effekt alınır və əsəb sisteminə xeyir edir. Aqressiya azalır, əsəblər sakitləşir əhvali-ruhiyyə yaxşılaşır, gümrahlıq və nəfəsalma yüksəlir. Daha yaxşı effekt almaq üçün yaxşı olar ki, ətirli çıraqlar (aromaçıraqlar) istifa də olunsun.
Mərzədən alınmış efir massaj vaxtı və ya müalicə kimi də istifadə etmək olar. Məsələn, onu ostraxandroz, gərilmə və ayaqlardakı ağırlaşmaları aradan qaldırmaq üçün tətbiq etmək olar. Bundan başqa o, ev şəraitində kosmetologiya üçün də yararlıdır. Bu efir yağları ilə ziyilləri, keratozları və qabarları aradan qaldırmaq olar. Bu yağdan 3-4 damcı hər hansı bir bitki yağına əlavə etmək və müntəzəm olaraq problemli yerə sürtmək kifayətdir.Mərzədən alınmış efir yağlarını saça, üzə və bədənə qulluq vasitələrinə də əlavə etmək olar. Mərzə yağı əl və ayağa sürtüldükdə də yaxşı təsir edir. Onun müvafiq kremlərə və gellərə əlavə edilməsi əl və ayaq dərisini yumşaq, elastik və gözəl edir. Göründüyü kimi mərzənin təsir dairəsi olduqca genişdir. Özünün pozitiv (müsbət) təsirlərinə görə mərzə başqa xeyirli bitkiləri bir neçə dəfə ötüb keçir.
Tarixi
Bağ mərzəsi (Majorana hortensis Moench) 4 mərzə növündən biri olub, çox qədim zamanlardan Misirdə, Elladada (Yunanıstan) və Romada mədəni şəkildə məlum idi. Burada o ədviyyə, dərman və dekorativ bitki kimi qiymətləndirilirdi. Mərzə cinsinin latın adı tərcümədə daimi, unudulmaz, əbədi, uzunömürlü mənasını verir. Bu ad ona çiçəyinin güclü və davamlı ətirli iyinə görə veril mişdir. Aralıq dənizi ölkələrində mərzə qədim zamanlardan bağça-bağlarda becərilmişdir. Bağ mərzəsi adı da buradan götürülmüşdür. Hal-hazırda Avropa, Asiya və Amerika qitələrində geniş becərilir. Bağ mərzəsi Rusiyanın Avropa hissəsində birillik bitki kimi, Orta Asiyada isə çoxillik bitki kimi becərilir.
İstinadlar
- Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 590.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Merze lat Origanum majorana bitkiler aleminin dalamazcicekliler destesinin dalamazkimiler fesilesinin qaraqiniq cinsine aid bitki novu MerzeElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad AsteridsKlad Deste DalamazciceklilerFesile DalamazkimilerYarimfesile NepetoideaeTriba MentheaeCins QaraqiniqNov MerzeBeynelxalq elmi adiOriganum majorana L 1753Sekil axtarisiITIS 32631NCBI 268884EOL 579365IstifadesiMerzenin xammali otdur Tam cicekleme dovrunde birinci calimdan yigilir Ikinci calim boy uzatma tedbiri kimi aparilir Cavan yaxsi yarpaqlamis budaqlarinda ve cicek qruplarinda efir yaglari vardir Onlar rutin askorbin tursusu karotin ve asi maddeleri ile zengindir Merze quru ve teze halda etirli edviyyat kimi kolbas hazirlan masinda xiyar ve pomidorun duza qoyulmasinda salatlarda sorbalarda baliq ve terevez yemeklerinde ikinci yemeklerde istifade edilir Merzeden alinan efiryaglari ise etriyyat kosmetika senayesinde istifade olunur Merze otu tibbi praktikada merkezi sinir sistemini sakitlesdirici kimi mede bagirsaq fealiyyetini stimullasdiran vasite kimi iflic astma eseb xesteliklerinde oyume qusma zamani qadinlarda aybasi pozulmasinda rematizm ve s xesteliklerde tetbiq edilir Merze hem de yaxsi balveren bitkidir Yay aylarinda merzenin teze goyu goyertisi muxtelif yemeklerde sorbalarda salatlarda et yemeklerinde istifade edilir Merze butun yemeklere xususi cazibe ve orijinal dad verir Goy sogan merze suyud ve evelikden cox vitaminli salat alinir ve orqanizmde yaxsi menimsenilir Merzenin butun yerustu hissesi efir yaglari ile zengin oldugundan tibbin muxtelif sahelerinde birinci novbede ise aromaterapiyada istifade edilir Merzinin efir yagi sarimtil rengli sirinteher dadli buzusdurucu etirli mayedir Onun iyi optimizmin ve oz gucune inamin simvolu hesab edilir Eger otaq mutemadi olaraq merze etri ile havalandirilsa ela effekt alinir ve eseb sistemine xeyir edir Aqressiya azalir esebler sakitlesir ehvali ruhiyye yaxsilasir gumrahliq ve nefesalma yukselir Daha yaxsi effekt almaq ucun yaxsi olar ki etirli ciraqlar aromaciraqlar istifa de olunsun Merzeden alinmis efir massaj vaxti ve ya mualice kimi de istifade etmek olar Meselen onu ostraxandroz gerilme ve ayaqlardaki agirlasmalari aradan qaldirmaq ucun tetbiq etmek olar Bundan basqa o ev seraitinde kosmetologiya ucun de yararlidir Bu efir yaglari ile ziyilleri keratozlari ve qabarlari aradan qaldirmaq olar Bu yagdan 3 4 damci her hansi bir bitki yagina elave etmek ve muntezem olaraq problemli yere surtmek kifayetdir Merzeden alinmis efir yaglarini saca uze ve bedene qulluq vasitelerine de elave etmek olar Merze yagi el ve ayaga surtuldukde de yaxsi tesir edir Onun muvafiq kremlere ve gellere elave edilmesi el ve ayaq derisini yumsaq elastik ve gozel edir Gorunduyu kimi merzenin tesir dairesi olduqca genisdir Ozunun pozitiv musbet tesirlerine gore merze basqa xeyirli bitkileri bir nece defe otub kecir TarixiBag merzesi Majorana hortensis Moench 4 merze novunden biri olub cox qedim zamanlardan Misirde Elladada Yunanistan ve Romada medeni sekilde melum idi Burada o edviyye derman ve dekorativ bitki kimi qiymetlendirilirdi Merze cinsinin latin adi tercumede daimi unudulmaz ebedi uzunomurlu menasini verir Bu ad ona ciceyinin guclu ve davamli etirli iyine gore veril misdir Araliq denizi olkelerinde merze qedim zamanlardan bagca baglarda becerilmisdir Bag merzesi adi da buradan goturulmusdur Hal hazirda Avropa Asiya ve Amerika qitelerinde genis becerilir Bag merzesi Rusiyanin Avropa hissesinde birillik bitki kimi Orta Asiyada ise coxillik bitki kimi becerilir IstinadlarLinnaei C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 2 S 590 Hemcinin bax