Feysəl ibn Hüseyn əl-Haşimi (ərəb. فيصل بن الحسين بن علي الهاشمي; tam adı: Feysəl ibn Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi; 20 may 1885, 20 may 1883 və ya 20 may 1886, Taif, Məkkə bölgəsi[d] və ya Məkkə, Hicaz vilayəti – 8 sentyabr 1933, Bern) - 1920-1921-ci ildə Suriya Ərəb Krallığının, 1921-1933-cü illərdə İraqın 1-ci kralı. 1916-1924-cü illərdə hakimiyyətdə olmuş Hicaz kralı Hüseyn ibn Əlinin oğlu idi.
Feysəl ibn Hüseyn əl-Haşimi | |
---|---|
ərəb. فيصل بن الحسين بن علي الهاشمي Fayṣal al-Awwal ibn al-Ḥusayn ibn ‘Alī | |
8 mart 1920 – 24 iyul 1921 | |
Əvvəlki | vəzifə təsis edilib |
Sonrakı | vəzifə ləğv edilib |
23 avqust 1921 – 8 sentyabr 1933 | |
Əvvəlki | vəzifə təsis edilib |
Sonrakı | Qazi ibn Feysəl |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Taif, Osmanlı İmperiyası |
Vəfat tarixi | (50 yaşında) |
Vəfat yeri | Bern, İsveçrə |
Vəfat səbəbi | ürək çatışmazlığı |
Dəfn yeri | |
Fəaliyyəti | siyasətçi, hərbi qulluqçu |
Atası | Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi |
Anası | Əbdiyyə ibn Abdullah |
Həyat yoldaşı | Hüzeymə bint Nasir |
Uşaqları | Qazi ibn Feysəl əl-Haşimi Əzzə Racihə Rəifə |
Ailəsi | Haşimilər |
Dini | İslam (Sünni) |
Elmi fəaliyyəti | |
Elm sahəsi | siyasət, Aktiv idarəçilik |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Feysəl ibn Hüseyn, 1883-cü ildə Məkkə yaxınlığındakı Taif şəhərində anadan olmuşdu. I Dünya müharibəsi zamanı bəzi ərəb sülalə liderləri Osmanlılara qarşı çıxmağa başlamışdılar. İçində Suriya ərəblərinində olduğu bir çox sülalə Hüseyn ibn Əlini öz liderləri kimi görürdü. 1915-ci ildə Feysəl Osmanlılara qarşı mübarizədə ərəblərin onları hansı şərtlər daxilində dəstəkləyəcəyini öyrənmək üçün Şam şəhərinə getdi.
1916-cı ildən başlayan Ərəb hərəkatında Feysəlin önəmli rolu vardır. 1918-ci ilin sentyabrında Şam işğal edildi və Feysəl Suriya kralı elan edilir (1920). Ancaq, Feysəl Versal konfransına qatılmaq üçün 1919-cu ildə Parisə getdi. Fransızlar bu zaman Livan və Suriyanı ələ keçirməkdə qərarlı olduğunu görüb fransızlarla razılaşmaq məcburiyyətində qaldı. 1920-ci ildə Şama döndü. 1920-ci ilin iyulunda Fransızlar Şamı işğal etdilər. Feysəl ölkədən ayrılmaq məcburiyyətində qaldı və ingilislərin dəvəti ilə Londona getdi.
1920-ci ilin sonlarında İngilislər İraqı işğal etmişlərdi. Ölkədə yaranan hərəkatı zəiflətmək üçün Feysəli burda qurulacaq hökumətin kralı elan etdilər. 1921-ci ilin avqust ayında Feysəl kral elan edilir. O, ağıllı siyasət yeridərək həm Ərəb milliyyətçilərinin dəstəyini, həm də İngilislərin dəstəyini özündə saxlayırdı. Bunun nəticəsində 1930-cı ildə müstəqilləşdi və 1932-ci ildə Millətlər Birliyinə daxil oldu. 1933-cü ildə İsveçrənin Bern şəhərində qəflətən vəfat etdi. Yerinə oğlu Qazi ibn Feysəl keçdi.
Həmçinin bax
Mənbə
İstinadlar
- "IRAQ — Resurgence In The Shiite World — Part 8 — Jordan & The Hashemite Factors". 2012-07-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-30.
- Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- ""rulers.org"". 2018-12-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-11-30.
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Feisal I. // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Fejsal (Faisal) I. // Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (xorv.). 2009.
- Feisal ibn Hussein [Fayṣal ibn Ḥusayn] // Oxford Dictionary of National Biography (ing.). / C. Matthew Oxford: OUP, 2004.
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Allawi, Ali A. (2014). Faisal I of Iraq. Yale University Press.
- 78 years after the murder of King Faisal the First, Al Janabi, K., Iraq Law Net, Iraq Al-Qanoun 2014-03-03 at the Wayback Machine
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Feysel ibn Huseyn el Hasimi ereb فيصل بن الحسين بن علي الهاشمي tam adi Feysel ibn Huseyn ibn Eli el Hasimi 20 may 1885 20 may 1883 ve ya 20 may 1886 Taif Mekke bolgesi d ve ya Mekke Hicaz vilayeti 8 sentyabr 1933 Bern 1920 1921 ci ilde Suriya Ereb Kralliginin 1921 1933 cu illerde Iraqin 1 ci krali 1916 1924 cu illerde hakimiyyetde olmus Hicaz krali Huseyn ibn Elinin oglu idi Feysel ibn Huseyn el Hasimiereb فيصل بن الحسين بن علي الهاشمي Fayṣal al Awwal ibn al Ḥusayn ibn AliSuriya krali8 mart 1920 24 iyul 1921Evvelkivezife tesis edilibSonrakivezife legv edilibIraq krali23 avqust 1921 8 sentyabr 1933Evvelkivezife tesis edilibSonrakiQazi ibn FeyselSexsi melumatlarDogum tarixi 20 may 1883Dogum yeri Taif Osmanli ImperiyasiVefat tarixi 8 sentyabr 1933 50 yasinda Vefat yeri Bern IsvecreVefat sebebi urek catismazligiDefn yeri BagdadFealiyyeti siyasetci herbi qulluqcuAtasi Huseyn ibn Eli el HasimiAnasi Ebdiyye ibn AbdullahHeyat yoldasi Huzeyme bint NasirUsaqlari Qazi ibn Feysel el Hasimi Ezze Racihe ReifeAilesi HasimilerDini Islam Sunni Elmi fealiyyetiElm sahesi siyaset Aktiv idarecilik Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiFeysel ibn Huseyn 1883 cu ilde Mekke yaxinligindaki Taif seherinde anadan olmusdu I Dunya muharibesi zamani bezi ereb sulale liderleri Osmanlilara qarsi cixmaga baslamisdilar Icinde Suriya ereblerininde oldugu bir cox sulale Huseyn ibn Elini oz liderleri kimi gorurdu 1915 ci ilde Feysel Osmanlilara qarsi mubarizede ereblerin onlari hansi sertler daxilinde destekleyeceyini oyrenmek ucun Sam seherine getdi 1916 ci ilden baslayan Ereb herekatinda Feyselin onemli rolu vardir 1918 ci ilin sentyabrinda Sam isgal edildi ve Feysel Suriya krali elan edilir 1920 Ancaq Feysel Versal konfransina qatilmaq ucun 1919 cu ilde Parise getdi Fransizlar bu zaman Livan ve Suriyani ele kecirmekde qerarli oldugunu gorub fransizlarla razilasmaq mecburiyyetinde qaldi 1920 ci ilde Sama dondu 1920 ci ilin iyulunda Fransizlar Sami isgal etdiler Feysel olkeden ayrilmaq mecburiyyetinde qaldi ve ingilislerin deveti ile Londona getdi 1920 ci ilin sonlarinda Ingilisler Iraqi isgal etmislerdi Olkede yaranan herekati zeifletmek ucun Feyseli burda qurulacaq hokumetin krali elan etdiler 1921 ci ilin avqust ayinda Feysel kral elan edilir O agilli siyaset yeriderek hem Ereb milliyyetcilerinin desteyini hem de Ingilislerin desteyini ozunde saxlayirdi Bunun neticesinde 1930 ci ilde musteqillesdi ve 1932 ci ilde Milletler Birliyine daxil oldu 1933 cu ilde Isvecrenin Bern seherinde qefleten vefat etdi Yerine oglu Qazi ibn Feysel kecdi Hemcinin baxHuseyn ibn Eli el Hasimi Qazi ibn Eli el HasimiMenbeIstinadlar IRAQ Resurgence In The Shiite World Part 8 Jordan amp The Hashemite Factors 2012 07 09 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 11 30 Cex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi rulers org 2018 12 26 tarixinde Istifade tarixi 2015 11 30 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Feisal I Brockhauz Ensiklopediyasi alm Fejsal Faisal I Proleksis enciklopedija Opca i nacionalna enciklopedija xorv 2009 Feisal ibn Hussein Fayṣal ibn Ḥusayn Oxford Dictionary of National Biography ing C Matthew Oxford OUP 2004 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Allawi Ali A 2014 Faisal I of Iraq Yale University Press 78 years after the murder of King Faisal the First Al Janabi K Iraq Law Net Iraq Al Qanoun 2014 03 03 at the Wayback MachineXarici kecidler