Bornit — kubik sinqoniya – yüksək temperaturlu (>228 °C) modifikasiya; triqonal sinqoniya – aşağı temperaturlu metastabil modifikasiya; tetraqonal sinqoniya – aşağı temperaturlu (<228 °C) modifikasiya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: çox da tez-tez rast gəlməyən.
Bornit | |
---|---|
Ümumi məlumatlar | |
Kateqoriya | Mineral |
Formul (təkrarlanan vahid) | Cu₅FeS₄ |
II/A.02 | |
Xüsusiyyətləri | |
Kristalloqrafik sinqoniya | rombik[d] |
Sıxlıq | 5,1 ± 0,2 q/sm³ |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Xassələri
Rəng – dəyişilməmiş təzə səthində tuncu-sarı, tünd misi-qırmızı. Havada dərhal tutqunlaşır və göy, qırmızımtıl və bənövşəyi çalarlı əlvan oksidləşmə rəngləri alır; Mineralın cizgisinin rəngi – bozumtul-qara; Parıltı – metal; Şəffaflıq – qeyri-şəffaf; Sıxlıq–4,9–5,3; Sərtlik – 3; Kövrəkdir; Ayrılma – {110} üzrə qeyri-mükəmməl; Sınıqlar – qeyri-hamar, yarımqabıqvari; Başqa xassələr – elektrik keçiriliciyi ilə səciyyələnir; Morfologiya – kristallar: çox nadir heksaedrik, dodekaedrik, oktaedrik; Mineral aqreqatları: dənəvər, sıx kütlələr, damarcıqlar, püruzlar, qabıqlar, haşiyələr, lövhəciklər.
Mənşəyi və yayılması
Həm endogen, həm də ekzogen proseslərin məhsuludur. Mineralın hipogen əmələgəlmələrinə maqmatik (mis-nikel), skarn tipli və hidrotermal yataqlarda, hipergen əmələgəlmələrinə isə mis filizi yataqlarının törəmə sulfidlərlə zənginləşmə zonasında rast gəlinir. Misli qumdaşları və misli şistlər içərisində yerləşən stratiform tipli yataqlarda geniş yayılmışdır. Autigen mineral və sement kimi çox az hallarda çökmə süxurlarda tapılır. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: xalkozin, digenit, kovellin, xalkopirit, tetraedrit, tennantit, enargit. Mineralın tapıldığı yerlər: Mansfeld (Almaniya); Cezkazqan, Uspenski (Qazaxıstan); Dzerjinski, Qay, Lyovixa (Rusiya); Byutt (ABŞ); Braden (Çili); Sumeb (Namibiya) və b. Azərbaycanda Paraqaçay, Qapıcıq, Misdağ, Gədəbəy, Qızılbulaq, Bittibulaq, Daşkəsən, Katsdağ, Cixix-Saqator, Mazımçay, Filizçay yataqlarında, həmçinin başqa filiz obyektlərində qeyd edilir.
Tətbiqi
Mühüm mis filizidir.
İstinadlar
- Strunz K. H., Tennyson C. Mineralogische Tabellen : Eine Klassifizierung der Mineralien auf kristallchemischer Grundlage, mit einer Einfuhrung in die Kristallchemie. 8 Leypsiq: Akademische Verlagsgesellschaft, 1982.
- mineralienatlas.de (ing.).
Mənbə
- Azərbaycan mineralları. Bakı: Nafta-Press, 2004.
Xarici keçidlər
- THE MINERAL BORNITE
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bornit kubik sinqoniya yuksek temperaturlu gt 228 C modifikasiya triqonal sinqoniya asagi temperaturlu metastabil modifikasiya tetraqonal sinqoniya asagi temperaturlu lt 228 C modifikasiya Rast gelme tezliyi skalasi cox da tez tez rast gelmeyen BornitUmumi melumatlarKateqoriya MineralFormul tekrarlanan vahid Cu FeS II A 02XususiyyetleriKristalloqrafik sinqoniya rombik d Sixliq 5 1 0 2 q sm Vikianbarda elaqeli mediafayllarXasseleriReng deyisilmemis teze sethinde tuncu sari tund misi qirmizi Havada derhal tutqunlasir ve goy qirmizimtil ve benovseyi calarli elvan oksidlesme rengleri alir Mineralin cizgisinin rengi bozumtul qara Parilti metal Seffafliq qeyri seffaf Sixliq 4 9 5 3 Sertlik 3 Kovrekdir Ayrilma 110 uzre qeyri mukemmel Siniqlar qeyri hamar yarimqabiqvari Basqa xasseler elektrik keciriliciyi ile seciyyelenir Morfologiya kristallar cox nadir heksaedrik dodekaedrik oktaedrik Mineral aqreqatlari denever six kutleler damarciqlar puruzlar qabiqlar hasiyeler lovhecikler Menseyi ve yayilmasiHem endogen hem de ekzogen proseslerin mehsuludur Mineralin hipogen emelegelmelerine maqmatik mis nikel skarn tipli ve hidrotermal yataqlarda hipergen emelegelmelerine ise mis filizi yataqlarinin toreme sulfidlerle zenginlesme zonasinda rast gelinir Misli qumdaslari ve misli sistler icerisinde yerlesen stratiform tipli yataqlarda genis yayilmisdir Autigen mineral ve sement kimi cox az hallarda cokme suxurlarda tapilir Birlikde rast geldiyi minerallar xalkozin digenit kovellin xalkopirit tetraedrit tennantit enargit Mineralin tapildigi yerler Mansfeld Almaniya Cezkazqan Uspenski Qazaxistan Dzerjinski Qay Lyovixa Rusiya Byutt ABS Braden Cili Sumeb Namibiya ve b Azerbaycanda Paraqacay Qapiciq Misdag Gedebey Qizilbulaq Bittibulaq Daskesen Katsdag Cixix Saqator Mazimcay Filizcay yataqlarinda hemcinin basqa filiz obyektlerinde qeyd edilir TetbiqiMuhum mis filizidir IstinadlarStrunz K H Tennyson C Mineralogische Tabellen Eine Klassifizierung der Mineralien auf kristallchemischer Grundlage mit einer Einfuhrung in die Kristallchemie 8 Leypsiq Akademische Verlagsgesellschaft 1982 mineralienatlas de ing MenbeAzerbaycan minerallari Baki Nafta Press 2004 Xarici kecidlerTHE MINERAL BORNITE