Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Viktoriya xaçı (ing. Victoria Cross, VC) — Britaniyanın ən yüksək hərbi mükafatıdır və döyüşdə göstərilən qəhrəmanlığa görə verilir. Viktoriya xaçı bütün rütbə və xidmət sahələrinin hərbi qulluqçularına, eləcə də hərbi komandanlığa tabe mülki şəxslərə verilə bilər.
| Viktoriya xaçı | |
|---|---|
| Victoria Cross | |
  | |
| | |
| Ölkə | |
| Tip | hərbi mükafat[d], xaç[d] |
| Təltif edir |
|
| Statistika | |
| Təsis tarixi | 29 yanvar 1856 |
| İlk təltif |
|
| Son təltif |
|
| Təltif sayı | 1.356 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ümumi məlumat
Mükafat 29 yanvar 1856-cı ildə təsis edilib, fərman 1854-cü ilə qədər olan hadisələrə görə mükafatlandırmağa icazə verirdi, bu, Krım müharibəsi zamanı fərqlənənləri də mükafatlandırmaq üçün edilmişdi. İlk mükafatlandırma mərasimi 26 iyun 1857-ci ildə baş tutdu və cəmi 1356 mükafat verildi. Bir döyüşün nəticələrinə əsasən ən çox "Viktoriya xaçı" mükafatı 1879-cu ildə (ing. Battle of Rorke’s Drift)dən sonra verildi: bir dəfəyə bu şərəfə 11 nəfər layiq görüldü.
Viktoria xaçı bürüncdən hazırlanmışdır və Cross pattée adlanan formaya malikdir (şüaların mərkəzə doğru daraldığı, lakin Malta xaçından fərqli olaraq uclarında kəsiklər olmayan xaç) ön tərəfində tac üzərində dayanmış şir və üzərində "Şücaətə görə" sözləri yazılmış lent təsvir edilmişdir (ing. For Valor). Xaç moruq rəngli muar lentlə örtülmüş blokun köməyi ilə paltara bərkidilir. Blokun arxa tərəfində mükafatlandırılan şəxsin nömrəsi, adı, rütbəsi və bölüyü, xaçın arxa tərəfində isə — göstərilən şücaətin baş verdiyi tarix həkk olunur.
Ümumiyyətlə belə hesab edilir ki, bütün xaçlar Sevastopolun alınmasından sonra ələ keçirilən rus silahlarının bürüncündən hazırlanır, lakin müasir tədqiqatlar xaçların 1914-cü ilə qədər hazırlandığını və 1942–1945-ci illər arasında hazırlanmış xaçların həqiqətən də bu metaldan töküldüyünü şübhə altında qoyur.
1991-ci ilin yanvarında Avstraliya üçün Viktoriya Xaçı təsis edildi (ilk mükafat 2009-cu ildə), 1993-cü ilin fevralında Kanada üçün Viktoriya Xaçı təsis edildi (hələ təltif edilməyib), 1999-cu ilin sentyabrında Yeni Zelandiya üçün Viktoriya Xaçı təsis edildi (ilk və hələki yeganə təltif 2007-ci ildə — onbaşı (ing. Bill Henry «Willie» Apiata)). Bu mükafatlar təsis olunmazdan əvvəl Britaniya Birliyinin bu ölkələrinin vətəndaşlarına adi Viktoriya xaçları verilirdi.
Hal-hazırda (2019-cu ilin oktyabr ayının sonuna) orijinal Viktoriya Xaçının 5 kavaleri sağdır (həmçinin, İkinci Dünya Müharibəsi zamanı xaç almış bir şəxs), Avstraliya üçün Viktoriya xaçının 3 və Yeni üçün Viktoria xaçının 1 kavaleri var. 2015-ci ilin fevralında son xaç alan kavaler (ing. Joshua Mark Leakey)dir.
XIX əsrdə 50-dən çox Viktoriya xaçı sahiblərinin portreti rəssam (ing. Louis William Desanges) tərəfindən hazırlanmış və Viktoriya xaçı qalereyasında yerləşdirilmişdir. Bu günə qədər kolleksiya dağıdılıb.
Yaşayan kavalerləri
| Adı | Doğum tarixi | Təltif ili |
|---|---|---|
| (ing. John Alexander Cruickshank) | 1920 | 1944 |
| (ing. Rambahadur Limbu) | 1939 | 1966 |
| (ing. Keith Payne) | 1933 | 1969 |
| (ing. Johnson Gideon Beharry) | 1979 | 2005 |
| (ing. Bill Henry «Willie» Apiata) Yeni Zelandiya üçün Viktoriya xaçı | 1972 | 2007 |
| (ing. Mark Donaldson) Avstraliya üçün Viktoriya xaçı | 1979 | 2009 |
| (ing. Ben Roberts-Smith) Avstraliya üçün Viktoriya xaçı | 1978 | 2011 |
| (ing. Daniel Alan Keighran) Avstraliya üçün Viktoriya xaçı | 1983 | 2012 |
| (ing. Joshua Mark Leakey) | 1988 | 2015 |
İstinadlar
- // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
- "Author explodes myth of the gunmetal VC", статья в газете The Telegraph 2007-12-24 at the Wayback Machine (ing.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Viktoriya xaci ing Victoria Cross VC Britaniyanin en yuksek herbi mukafatidir ve doyusde gosterilen qehremanliga gore verilir Viktoriya xaci butun rutbe ve xidmet sahelerinin herbi qulluqcularina elece de herbi komandanliga tabe mulki sexslere verile biler Viktoriya xaciVictoria CrossOlke Birlesmis KralliqTip herbi mukafat d xac d Teltif edir Boyuk Britaniya monarxi d StatistikaTesis tarixi 29 yanvar 1856Ilk teltif 1856Son teltif 26 fevral 2015Teltif sayi 1 356 Vikianbarda elaqeli mediafayllarUmumi melumatMukafat 29 yanvar 1856 ci ilde tesis edilib ferman 1854 cu ile qeder olan hadiselere gore mukafatlandirmaga icaze verirdi bu Krim muharibesi zamani ferqlenenleri de mukafatlandirmaq ucun edilmisdi Ilk mukafatlandirma merasimi 26 iyun 1857 ci ilde bas tutdu ve cemi 1356 mukafat verildi Bir doyusun neticelerine esasen en cox Viktoriya xaci mukafati 1879 cu ilde ing Battle of Rorke s Drift den sonra verildi bir defeye bu serefe 11 nefer layiq goruldu Viktoria xaci buruncden hazirlanmisdir ve Cross pattee adlanan formaya malikdir sualarin merkeze dogru daraldigi lakin Malta xacindan ferqli olaraq uclarinda kesikler olmayan xac on terefinde tac uzerinde dayanmis sir ve uzerinde Sucaete gore sozleri yazilmis lent tesvir edilmisdir ing For Valor Xac moruq rengli muar lentle ortulmus blokun komeyi ile paltara berkidilir Blokun arxa terefinde mukafatlandirilan sexsin nomresi adi rutbesi ve boluyu xacin arxa terefinde ise gosterilen sucaetin bas verdiyi tarix hekk olunur Umumiyyetle bele hesab edilir ki butun xaclar Sevastopolun alinmasindan sonra ele kecirilen rus silahlarinin buruncunden hazirlanir lakin muasir tedqiqatlar xaclarin 1914 cu ile qeder hazirlandigini ve 1942 1945 ci iller arasinda hazirlanmis xaclarin heqiqeten de bu metaldan tokulduyunu subhe altinda qoyur 1991 ci ilin yanvarinda Avstraliya ucun Viktoriya Xaci tesis edildi ilk mukafat 2009 cu ilde 1993 cu ilin fevralinda Kanada ucun Viktoriya Xaci tesis edildi hele teltif edilmeyib 1999 cu ilin sentyabrinda Yeni Zelandiya ucun Viktoriya Xaci tesis edildi ilk ve heleki yegane teltif 2007 ci ilde onbasi ing Bill Henry Willie Apiata Bu mukafatlar tesis olunmazdan evvel Britaniya Birliyinin bu olkelerinin vetendaslarina adi Viktoriya xaclari verilirdi Hal hazirda 2019 cu ilin oktyabr ayinin sonuna orijinal Viktoriya Xacinin 5 kavaleri sagdir hemcinin Ikinci Dunya Muharibesi zamani xac almis bir sexs Avstraliya ucun Viktoriya xacinin 3 ve Yeni ucun Viktoria xacinin 1 kavaleri var 2015 ci ilin fevralinda son xac alan kavaler ing Joshua Mark Leakey dir XIX esrde 50 den cox Viktoriya xaci sahiblerinin portreti ressam ing Louis William Desanges terefinden hazirlanmis ve Viktoriya xaci qalereyasinda yerlesdirilmisdir Bu gune qeder kolleksiya dagidilib Yasayan kavalerleriAdi Dogum tarixi Teltif ili ing John Alexander Cruickshank 1920 1944 ing Rambahadur Limbu 1939 1966 ing Keith Payne 1933 1969 ing Johnson Gideon Beharry 1979 2005 ing Bill Henry Willie Apiata Yeni Zelandiya ucun Viktoriya xaci 1972 2007 ing Mark Donaldson Avstraliya ucun Viktoriya xaci 1979 2009 ing Ben Roberts Smith Avstraliya ucun Viktoriya xaci 1978 2011 ing Daniel Alan Keighran Avstraliya ucun Viktoriya xaci 1983 2012 ing Joshua Mark Leakey 1988 2015IstinadlarViktorii krest Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Author explodes myth of the gunmetal VC statya v gazete The Telegraph 2007 12 24 at the Wayback Machine ing