II Perdikka (q.yun. Περδίκκας Β΄ της Μακεδονίας) — e.ə.454-413-cü illərdə hökmranlıq edən Makedoniya çarı. I Aleksandrın ölümündən sonra oğulları arasında daxili münaqişə yarandı və bu münaqişədə Perdikka qalib gəldi. Onun taxta çıxdığı dövrdə Makedoniya geridə qalmış bir dövlət idi, həm cənubda Afina dəniz ittifaqı, həm də şimalda tərəfindən işğal edilmək təhlükəsi ilə üzləşmişdi. Əvvəlcə Perdikka hər vasitə ilə açıq silahlı qarşıdurmadan qaçmağa və yalnız sərhədlərində bir çox yunan koloniyalarının yaranmasına müşahidə etməyə məcbur oldu. Peloponnes müharibəsinin başlaması ilə Makedoniya kralı, dövlət üçün maksimum fayda ilə, Halkidiki, Afina, Sparta və Korinfdəki yunan polisləri arasındakı mürəkkəb əlaqələrdən istifadə etdi. Perdikka ən azı on dəfə müharibənin əsas iştirakçıları ilə ittifaqlara girdi və onu dayandırdı.
II Perdikka | |
---|---|
q.yun. Περδίκκας | |
Doğum tarixi | e. ə. V əsr |
Vəfat tarixi | e.ə. 413 |
Vəfat yeri | |
Fəaliyyəti | monarx |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Perdikkanın ikisifətli siyasəti Afinanın təsirinin ölkədə zəifləməsinə səbəb oldu. Makedoniya regionda əsas oyunçuya çevrildi. Makedoniya üçün Perdikkanın əsas xidmətləri ölkə tarixinin kritik anlarında dövləti qoruyub saxlaması olmuşdur. Müasirləri arasında Perdikka hiyləgər və xain siyasətçi kimi şöhrət qazanmışdı. Məsələn, o, məşhur spartalı hərbi liderlərdən biri Halkidiki kampaniyasına qoşulmuş, Afinaya müttəfiq olan bir sıra şəhərləri tutmuşdu. Spartalı komandir Perdikkanın qonşularının mülklərini ələ keçirmək əmrini yerinə yetirməkdən imtina etdikdən sonra Makedoniya çarı Afina ilə ittifaqa girdi. Müvafiq dəstək olmadan Brasidin ordusu hücum əməliyyatlarını davam etdirə bilmədi və spartalı komandirin özü afinalılarla döyüşdə öldü.
Perdikka Makedoniyanı yunan mədəniyyəti ilə çulğalaşdırmağa çalışırdı. Onun sarayında məşhur şairlər və elm adamları sığınacaq tapmışdılar ki, onların arasında "tibbin atası" Hippokratı xüsusilə vurğulamaq lazımdır.
Mənbələr
Perdikka haqqında ən mühüm və tam olan qədim mənbə Fukididin "Tarix"idir. Tarixçi təkcə Makedoniya çarı Perdikkanın müasiri deyildi, güman olunur onun varisi Arxelayı da ziyarət etmişdi. Lakin, Fukididlə Perdikka arasında şəxsi tanışlıq ehtimalı da istisna edilmir. Buna baxmayaraq, antik tarixçi Perdikkanın özünün şəxsiyyəti ilə maraqlanmırdı. Makedoniya çarının hərəkətlərinə səpələnmiş istinadlar Peloponnes müharibəsinin gedişi haqqında hekayənin ana xətti ilə əlaqələndirilir. Fukididin təqdimatının belə xüsusiyyətlərinə görə alimlər Makedoniya ilə Afina arasındakı əlaqəni ətraflı təsvir edə bilərlər. Lakin onlar Makedoniyanın daxili siyasəti, qonşuları ilə münasibətləri, bu tarixi dövrdə regionun inkişaf xüsusiyyətləri haqqında tam məlumata malik deyillər.
Fukidid Perdikkini öz yatağında ölən, “kulis oyununun” ən uğurlu ustalarından, taktik və strateqlərdən biri kimi qiymətləndirdi. Antik tarixçi Makedoniya çarının siyasətini pisləmir və əsaslandırmır. Bəlkə də başa düşürdü ki, bu yolla Perdikka “iki od arasında” qalaraq öz mövqeyini qoruyub saxlaya bilib.
Fukididdən başqa Afina komediyaçılarında Perdikka haqqında dağınıq məlumatlara rast gəlinir. Hermippin “Səbətləri daşıyan” komediyasında (qədim yunanca: Φορμοφόροι) dramaturq Afinaya bütöv yalan vədlər göndərən Makedoniya çarına istehza ilə baxır. Makedoniya çarı haqqında Platon, afinalı natiqlər Demosfen və də məlum verib. Digərləri arasında, Perdikka "ədalət, dostlara fayda verməkdən və düşmənlərə zərər verməkdən ibarətdir" kimi kinli ifadə ilə hesab olunurdu. Son antik müəlliflərdən Mark Yunian Yustin Perdikka haqqında Historiarum Philippicarum epitomunda yazmışdır. Bu mənbələr həm Perdikkanın ittifaq müqavilələrini tez-tez pozması, həm də Makedoniya əleyhinə Afina təbliğatı nəticəsində yaranan “xain” və şərəfsiz hökmdar obrazı ilə xarakterizə olunur.
Epiqrafikada yazılı mənbələrlə yanaşı Perdikkanın həyatı və hakimiyyəti dövrü ilə bağlı mühüm məlumatlar yer alır. Numizmatik məlumatlar təsvir edilən dövrdə Perdikkanın daxili siyasəti və Makedoniyanın ticarət əlaqələri haqqında dolayı nəticə çıxarmağa imkan verir.
- Müller, 2017
- Синицын, 2017
- Ярхо, 2002
- Платон, 2007, Государство. Книга I, 336a и прим. 16
- Борза, 2013
Ədəbiyyat
Mənbələr
- . Пир мудрецов. Литературные памятники. М.: Наука. Пер. Н. Т. Голинкевича. Комм. М. Г. Витковской, А. А. Григорьевой, Е. С. Иванюк, О. Л. Левинской, Б. М. Никольского, И. В. Рыбаковой. Отв. ред. . 2003. ISBN .
- Демосфен. Речи Демосфена в 3-х томах. . М.: . Перевод с греческого , , , В.В. Вальченко, Л.М. Глускиной, А.Я. Тыжова, . Ответственные редакторы: , , . 1994. ISBN .
- Диодор Сицилийский. Историческая библиотека. Античное наследие. М.: . Перевод, статья, комментарии и указатель О. П. Цыбенко. 2000.
- Платон. Собрание сочинений в четырёх томах. Философское наследие. М.: . Общая редакция , , . Автор вступительной статьи и статей в примечаниях . 1990. ISBN .
- Платон. Сочинения в четырёх томах. СПб.: Изд-во С.-Петерб. ун-та. Под общей редакцией А. Ф. Лосева и В. Ф. Асмуса. 2007. ISBN .
- Плутарх. Сравнительные жизнеописания в двух томах. М.: Наука. Перевод С. П. Маркиша, обработка перевода для настоящего переиздания — С. С. Аверинцева, переработка комментария — М. Л. Гаспарова. 1994.
- Фукидид. [[История (Фукидид)|История]]. М.: , . 1999. ISBN .
Tədqiqat əsərləri
- История античной Македонии (до Александра Великого). Историческая библиотека. СПб.: Нестор-История. пер. с англ. М. М. Холода при участии А. Бодрова, О. и В. Иванцовых, 3. Барзах; научная ред. и вступ. статья М. М. Холода; приложения М. М. Холода, Э. Д. Фролова и Ю. Н. Кузьмина. 2013. ISBN .
- История афинской демократии. «Studia Classica». СПб.: ИЦ «Гуманитарная Академия». Вступ. ст. Э. Д. Фролова; науч. редакция текста Э. Д. Фролова, Μ. М. Холода. 2003. ISBN .
- . М.: Ладомир. Под редакцией , , Дж.-К. Дэвиса, . 2014. ISBN .
- Киляшова К. А. Политическая роль женщин при дворе македонских царей династии Аргеадов. Диссертация на соискание учёной степени кандидата исторических наук. Каз.: Казанский (Приволжский) федеральный университет. Научный руководитель доктор исторических наук, профессор Э. В. Рунг. 2018.
- История Греции. СПб.: Издательство . Составитель, автор вступительной статьи Э. Д. Фролов. 1993. ISBN .
- Синицын А. А. Замечания к истории "Тройственного союза": Пердикка II, Брасид и полисы Халкидики во Фракийской кампании. . 2017.
- Геродот. Жизнь замечательных людей: сер. биогр.; вып. 1174. М.: . 2009. ISBN .
- История античной Македонии. Каз.: . 1960.
- Греческая и греко-римская комедия. Античное наследие. М.: Лабиринт. 2002. ISBN .
- Carney E. D. Women and Monarchy in Macedonia. Norman: University of Oklahoma Press. 2000. ISBN .
- Cole J. W. Perdiccas and Athens. Classical Association of Canada. 1974.
- , Griffith G. T. A History of Macedonia. Oxf.: Clarendon Press. 1979. ISBN .
- Müller Sabine. Perdikkas II. — Retter Makedoniens. Berlin: Frank&Timme GmbH. 2017. ISBN .
- Pinault J. R. Hippocratic Lives and Legends. Leiden; ; Köln: . 1992. ISBN .
- Roisman Joseph, Worthington Ian. A Companion to Ancient Macedonia. Wiley. 2010. ISBN .
- Vasilev M. The Military-Political Campaign of Sitalces against Perdiccas II and Chalcidians (431-429 BC). Skopje. 2011.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
II Perdikka q yun Perdikkas B ths Makedonias e e 454 413 cu illerde hokmranliq eden Makedoniya cari I Aleksandrin olumunden sonra ogullari arasinda daxili munaqise yarandi ve bu munaqisede Perdikka qalib geldi Onun taxta cixdigi dovrde Makedoniya geride qalmis bir dovlet idi hem cenubda Afina deniz ittifaqi hem de simalda terefinden isgal edilmek tehlukesi ile uzlesmisdi Evvelce Perdikka her vasite ile aciq silahli qarsidurmadan qacmaga ve yalniz serhedlerinde bir cox yunan koloniyalarinin yaranmasina musahide etmeye mecbur oldu Peloponnes muharibesinin baslamasi ile Makedoniya krali dovlet ucun maksimum fayda ile Halkidiki Afina Sparta ve Korinfdeki yunan polisleri arasindaki murekkeb elaqelerden istifade etdi Perdikka en azi on defe muharibenin esas istirakcilari ile ittifaqlara girdi ve onu dayandirdi II Perdikkaq yun PerdikkasDogum tarixi e e V esrVefat tarixi e e 413Vefat yeri Makedoniya ImperiyasiFealiyyeti monarx Vikianbarda elaqeli mediafayllar Perdikkanin ikisifetli siyaseti Afinanin tesirinin olkede zeiflemesine sebeb oldu Makedoniya regionda esas oyuncuya cevrildi Makedoniya ucun Perdikkanin esas xidmetleri olke tarixinin kritik anlarinda dovleti qoruyub saxlamasi olmusdur Muasirleri arasinda Perdikka hiyleger ve xain siyasetci kimi sohret qazanmisdi Meselen o meshur spartali herbi liderlerden biri Halkidiki kampaniyasina qosulmus Afinaya muttefiq olan bir sira seherleri tutmusdu Spartali komandir Perdikkanin qonsularinin mulklerini ele kecirmek emrini yerine yetirmekden imtina etdikden sonra Makedoniya cari Afina ile ittifaqa girdi Muvafiq destek olmadan Brasidin ordusu hucum emeliyyatlarini davam etdire bilmedi ve spartali komandirin ozu afinalilarla doyusde oldu Perdikka Makedoniyani yunan medeniyyeti ile culgalasdirmaga calisirdi Onun sarayinda meshur sairler ve elm adamlari siginacaq tapmisdilar ki onlarin arasinda tibbin atasi Hippokrati xususile vurgulamaq lazimdir MenbelerPerdikka haqqinda en muhum ve tam olan qedim menbe Fukididin Tarix idir Tarixci tekce Makedoniya cari Perdikkanin muasiri deyildi guman olunur onun varisi Arxelayi da ziyaret etmisdi Lakin Fukididle Perdikka arasinda sexsi tanisliq ehtimali da istisna edilmir Buna baxmayaraq antik tarixci Perdikkanin ozunun sexsiyyeti ile maraqlanmirdi Makedoniya carinin hereketlerine sepelenmis istinadlar Peloponnes muharibesinin gedisi haqqinda hekayenin ana xetti ile elaqelendirilir Fukididin teqdimatinin bele xususiyyetlerine gore alimler Makedoniya ile Afina arasindaki elaqeni etrafli tesvir ede bilerler Lakin onlar Makedoniyanin daxili siyaseti qonsulari ile munasibetleri bu tarixi dovrde regionun inkisaf xususiyyetleri haqqinda tam melumata malik deyiller Fukidid Perdikkini oz yataginda olen kulis oyununun en ugurlu ustalarindan taktik ve strateqlerden biri kimi qiymetlendirdi Antik tarixci Makedoniya carinin siyasetini pislemir ve esaslandirmir Belke de basa dusurdu ki bu yolla Perdikka iki od arasinda qalaraq oz movqeyini qoruyub saxlaya bilib Fukididden basqa Afina komediyacilarinda Perdikka haqqinda daginiq melumatlara rast gelinir Hermippin Sebetleri dasiyan komediyasinda qedim yunanca Formoforoi dramaturq Afinaya butov yalan vedler gonderen Makedoniya carina istehza ile baxir Makedoniya cari haqqinda Platon afinali natiqler Demosfen ve de melum verib Digerleri arasinda Perdikka edalet dostlara fayda vermekden ve dusmenlere zerer vermekden ibaretdir kimi kinli ifade ile hesab olunurdu Son antik muelliflerden Mark Yunian Yustin Perdikka haqqinda Historiarum Philippicarum epitomunda yazmisdir Bu menbeler hem Perdikkanin ittifaq muqavilelerini tez tez pozmasi hem de Makedoniya eleyhine Afina tebligati neticesinde yaranan xain ve serefsiz hokmdar obrazi ile xarakterize olunur Epiqrafikada yazili menbelerle yanasi Perdikkanin heyati ve hakimiyyeti dovru ile bagli muhum melumatlar yer alir Numizmatik melumatlar tesvir edilen dovrde Perdikkanin daxili siyaseti ve Makedoniyanin ticaret elaqeleri haqqinda dolayi netice cixarmaga imkan verir Muller 2017 Sinicyn 2017 Yarho 2002 Platon 2007 Gosudarstvo Kniga I 336a i prim 16 Borza 2013EdebiyyatMenbeler Pir mudrecov Literaturnye pamyatniki M Nauka Per N T Golinkevicha Komm M G Vitkovskoj A A Grigorevoj E S Ivanyuk O L Levinskoj B M Nikolskogo I V Rybakovoj Otv red 2003 ISBN 5 02 011816 8 Demosfen Rechi Demosfena v 3 h tomah M Perevod s grecheskogo V V Valchenko L M Gluskinoj A Ya Tyzhova Otvetstvennye redaktory 1994 ISBN 5 88451 08 X Diodor Sicilijskij Istoricheskaya biblioteka Antichnoe nasledie M Perevod statya kommentarii i ukazatel O P Cybenko 2000 Platon Sobranie sochinenij v chetyryoh tomah Filosofskoe nasledie M Obshaya redakciya Avtor vstupitelnoj stati i statej v primechaniyah 1990 ISBN 5 244 00451 4 Platon Sochineniya v chetyryoh tomah SPb Izd vo S Peterb un ta Pod obshej redakciej A F Loseva i V F Asmusa 2007 ISBN 978 5 288 04369 7 Plutarh Sravnitelnye zhizneopisaniya v dvuh tomah M Nauka Perevod S P Markisha obrabotka perevoda dlya nastoyashego pereizdaniya S S Averinceva pererabotka kommentariya M L Gasparova 1994 Fukidid Istoriya Fukidid Istoriya M 1999 ISBN 5 86218 359 0 Tedqiqat eserleri Istoriya antichnoj Makedonii do Aleksandra Velikogo Istoricheskaya biblioteka SPb Nestor Istoriya per s angl M M Holoda pri uchastii A Bodrova O i V Ivancovyh 3 Barzah nauchnaya red i vstup statya M M Holoda prilozheniya M M Holoda E D Frolova i Yu N Kuzmina 2013 ISBN 978 5 44690 015 2 Istoriya afinskoj demokratii Studia Classica SPb IC Gumanitarnaya Akademiya Vstup st E D Frolova nauch redakciya teksta E D Frolova M M Holoda 2003 ISBN 5 93762 021 6 M Ladomir Pod redakciej Dzh K Devisa 2014 ISBN 978 5 86218 519 5 Kilyashova K A Politicheskaya rol zhenshin pri dvore makedonskih carej dinastii Argeadov Dissertaciya na soiskanie uchyonoj stepeni kandidata istoricheskih nauk Kaz Kazanskij Privolzhskij federalnyj universitet Nauchnyj rukovoditel doktor istoricheskih nauk professor E V Rung 2018 Istoriya Grecii SPb Izdatelstvo Sostavitel avtor vstupitelnoj stati E D Frolov 1993 ISBN 5 288 00645 8 Sinicyn A A Zamechaniya k istorii Trojstvennogo soyuza Perdikka II Brasid i polisy Halkidiki vo Frakijskoj kampanii 2017 Gerodot Zhizn zamechatelnyh lyudej ser biogr vyp 1174 M 2009 ISBN 978 5 235 03226 2 Istoriya antichnoj Makedonii Kaz 1960 Grecheskaya i greko rimskaya komediya Antichnoe nasledie M Labirint 2002 ISBN 5 87604 007 X Carney E D Women and Monarchy in Macedonia Norman University of Oklahoma Press 2000 ISBN 0 8061 3212 4 Cole J W Perdiccas and Athens Classical Association of Canada 1974 Griffith G T A History of Macedonia Oxf Clarendon Press 1979 ISBN 0 l9 814814 3 Muller Sabine Perdikkas II Retter Makedoniens Berlin Frank amp Timme GmbH 2017 ISBN 978 3 7329 9605 6 Pinault J R Hippocratic Lives and Legends Leiden Koln 1992 ISBN 9004095748 Roisman Joseph Worthington Ian A Companion to Ancient Macedonia Wiley 2010 ISBN 9781444351637 Vasilev M The Military Political Campaign of Sitalces against Perdiccas II and Chalcidians 431 429 BC Skopje 2011