Ankara zəfəranı (lat. Crocus ancyrensis) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin süsənkimilər fəsiləsinin zəfəran cinsinə aid bitki növü. Türkiyənin endemik bitkisidir. Beynəlxalq Təbiətin və Təbii Sərvətlərin Mühafizəsi Birliyi tərəfindən Kiçik təhlükə altında olan növ kimi göstərilir. Öz elmi adını Ankaranın antik adından almışdır — Ancyra.
Ankara zəfəranı | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Ankara zəfəranı | ||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
|
Yayılması
Yabanı halda Türkiyənin şimal-şərqində və Mərkəzi Anadolu ərazisində yayılmışdır. Türkiyənin Amasiya, Ankara, Bolu, Çorum, Kastamonu, Kırşəhər, Kayseri, Qəhrəmanmaraş, Samsun, Sivas və Yozğad illəri ərazisində rastlanılır. Əsasən 1000-1600 metr hündürlükdə, qayalı torpaqlarda, quru meşələr, çəmənliklər, kolluqlar və iynəyarpaqlı meşələrdə rastlanılırlar. Şaxtaya davamlı, isti sevməz, suya tələbkar bitkidir.
Avropada bahalı dibçək bitki kimi yetişdirilir və "Golden Bunch" (qızıl buket) kimi tanınır.
Botanik təsviri
Soğanaqlı çox illik bitki olan Ankara zəfəranı 10—12 sm hündürlüyə malik olur. Növ XIX əsrdə alim Naydem Villiam Herbert və Cek Mav tərəfindən aşkar edilərək təsvir edilmişdir. Kyu kral botanika bağlarında aparılan araşdırmadan sonra 1881-ci ildə müstəqil növ kimi qeydə alınmışdır
Bitkinin soğanağı sərt örtük lifləri ilə örtülmüşdür. Yarpaqları ensizdir. Eni 0.5–1 mm genişliyindədir. Çiçəkləmədən sonra dahada uzanır. Çiçəkləri narıncı-sarı rəngdə olur. Qarların əriməsindən sonra çiçək açır. Çiçəkləmə əsasən fevral-mart aylarına təsadüf edir. Çiçəkləmə müddəti 20 gündür. Ankara zəfəranı Sarı zəfərana bənzəsə də rənginin daha çox qızılı olması və incə yarpaqları ilə fərqlənir. Bu bitkinin soğanaqları nişasta və şəkərin yüksək miqdarına görə ya xam şəkildə və ya bişirilərək istifadə edilirdi. Hazırda isə onun Vaxtsızçiçəklərə bənzəməsi səbəbindən istifadəsində azalma müşahidə edilir (Vaxtsızçiçəklərin soğanaqları zəhərli olur)
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ankara zeferani lat Crocus ancyrensis bitkiler aleminin qulancarcicekliler destesinin susenkimiler fesilesinin zeferan cinsine aid bitki novu Turkiyenin endemik bitkisidir Beynelxalq Tebietin ve Tebii Servetlerin Muhafizesi Birliyi terefinden Kicik tehluke altinda olan nov kimi gosterilir Oz elmi adini Ankaranin antik adindan almisdir Ancyra Ankara zeferaniElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad BirlepelilerDeste QulancarciceklilerFesile SusenkimilerYarimfesile Triba Cins ZeferanNov Ankara zeferaniBeynelxalq elmi adiCrocus ancyrensis MawSekil axtarisiNCBI 481016EOL 5868545YayilmasiYabani halda Turkiyenin simal serqinde ve Merkezi Anadolu erazisinde yayilmisdir Turkiyenin Amasiya Ankara Bolu Corum Kastamonu Kirseher Kayseri Qehremanmaras Samsun Sivas ve Yozgad illeri erazisinde rastlanilir Esasen 1000 1600 metr hundurlukde qayali torpaqlarda quru meseler cemenlikler kolluqlar ve iyneyarpaqli meselerde rastlanilirlar Saxtaya davamli isti sevmez suya telebkar bitkidir Avropada bahali dibcek bitki kimi yetisdirilir ve Golden Bunch qizil buket kimi taninir Botanik tesviriSoganaqli cox illik bitki olan Ankara zeferani 10 12 sm hundurluye malik olur Nov XIX esrde alim Naydem Villiam Herbert ve Cek Mav terefinden askar edilerek tesvir edilmisdir Kyu kral botanika baglarinda aparilan arasdirmadan sonra 1881 ci ilde musteqil nov kimi qeyde alinmisdir Bitkinin soganagi sert ortuk lifleri ile ortulmusdur Yarpaqlari ensizdir Eni 0 5 1 mm genisliyindedir Ciceklemeden sonra dahada uzanir Cicekleri narinci sari rengde olur Qarlarin erimesinden sonra cicek acir Cicekleme esasen fevral mart aylarina tesaduf edir Cicekleme muddeti 20 gundur Ankara zeferani Sari zeferana benzese de renginin daha cox qizili olmasi ve ince yarpaqlari ile ferqlenir Bu bitkinin soganaqlari nisasta ve sekerin yuksek miqdarina gore ya xam sekilde ve ya bisirilerek istifade edilirdi Hazirda ise onun Vaxtsizciceklere benzemesi sebebinden istifadesinde azalma musahide edilir Vaxtsizciceklerin soganaqlari zeherli olur Istinadlar