Qız Qalası SES (tam adı: Qız Qalası Su Elektrik Stansiyası) — Araz çayı üzərində Azərbaycan və İran arasında beynəlxalq sərhədi kəsən bənddir. Azərbaycanın Cəbrayıl rayonunda və İranın Şərqi Azərbaycan ostanı, Xudafərin şəhristanında, Xudafərin SES-dan 12 km aşağıda yerləşir. Həm elektrik enerjisi istehsalı, həm də bölgənin düzənliklərinin suvarılması üçün inşa edilən Araz çayı üzərində üçüncü Azərbaycan–İran birgə layihəsidir. Qız Qalası su anbarı 12.000 hektar ərazini su ilə təmin edəcək.
Qız Qalası SES | |
---|---|
Ümumi məlumatlar | |
Çay | Araz çayı |
Sahibi | Azərenerji ASC / Şərqi Azərbaycan Regional Su İdarəsi |
Əsas xüsusiyyətləri | |
Elektrik enerjisi gücü | 80 MVt |
Əsas qurğular | |
Bənd tipi | Torpaq |
Bəndin hündürlüyü | 37 m |
Bəndin uzunluğu | 834 m |
Yerləşməsi | |
Ölkə | |
Yer | Cəbrayıl rayonu, Xudafərin şəhristanı |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
Qız Qalası bəndinin tikintisinin əsas məqsədləri su elektrik enerjisi istehsalı və suvarma idi. Layihə 1977-ci ilin oktyabrında Sovet İttifaqı ilə İran arasında bağlanmış müqavilə əsasında hazırlanmışdır. Layihə 1982-ci ildə tamamlandı.
1993-cü ildə bəndin tikilməli olduğu ərazi Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikası tərəfindən işğal altında idi.
1994-cü il iyunun 28-dən iyulun 2-dək Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin İrana ilk rəsmi səfəri zamanı layihənin həyata keçirilməsinə dair memorandum imzalandı.
2016-cı ilin fevralında Azərbaycan və İran hökumətləri arasında Xudafərin və Qız Qalası su anbarlarının tikintisi, istismarı, enerji və su ehtiyatlarından istifadə sahəsində əməkdaşlıq haqqında saziş imzalanıb.
18 oktyabr 2020-ci ildə Azərbaycan bəndin öz tərəfinə aid hissəsinə nəzarəti geri qaytardı.
2024-cü il mayın 19-da Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və İran Prezidenti İbrahim Rəisi Qız qalası hidroelektrik kompleksinin inşası yerində görüşərək onu təntənəli şəkildə açmış, həmçinin Xudafərin hidroelektrik kompleksinin istifadəyə verilmişdir. Həmin gün Rəisi və digər yüksək rütbəli İran rəsmiləri Təbrizə gedərkən helikopterin qəzaya uğraması nəticəsində həlak olublar.
Texniki göstəriciləri
Silsilə boyunca bəndin uzunluğu 834 metr, hündürlüyü isə 37 metrdir. Su anbarının həcmi 62 milyon m³-dir. Su buraxma qabiliyyəti 3440 m³/san-dir.
İstinadlar
- "Xudafərin" və "Qız Qalası" Su Elektrik Stansiyaları
- "İran Qız Qalası su anbarından istifadəyə hazırlaşır". 2021-09-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-28.
- Reducing Transboundary Degradation in the Kura-Ara(k)s River Basin (updated transboundary diagnostic analysis)
- "Tural Gəncəliyev: "Xudafərin" və "Qız Qalası" su qovşaqları ilə bağlı məsələ ən yüksək səviyyədə tənzimlənir". 2020-05-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-28.
- "Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə İran İslam Respublikası Hökuməti arasında Araz çayı üzərində "Xudafərin" və "Qız Qalası" hidroqovşaqlarının və su elektrik stansiyalarının tikintisinin davam etdirilməsi, istismarı, energetika və su ehtiyatlarından istifadə sahəsində əməkdaşlıq haqqında" Sazişin təsdiq edilməsi barədə Azərbaycan Respublikasının Qanunu
- ""Xudafərin" və "Qız Qalası" hidroqovşaqları və SES-lərinin tikintisinin davam etdirilməsinə dair mühüm Saziş". 2021-09-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-28.
- "Азербайджан взял под контроль Худаферинский мост в Карабахе, заявил Алиев". 2020-10-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-28.
- Azərbaycan və İran prezidentlərinin iştirakı ilə "Xudafərin" hidroqovşağının istismara verilməsi və "Qız Qalası" hidroqovşağının açılış mərasimi keçirilib
- "Qiz-Qalasi Dam symbol of cooperation between Tehran, Baku". 2024-05-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-28.
- PM Shehbaz announces day of mourning on Tuesday for Iranian helicopter crash victims
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qiz Qalasi SES tam adi Qiz Qalasi Su Elektrik Stansiyasi Araz cayi uzerinde Azerbaycan ve Iran arasinda beynelxalq serhedi kesen benddir Azerbaycanin Cebrayil rayonunda ve Iranin Serqi Azerbaycan ostani Xudaferin sehristaninda Xudaferin SES dan 12 km asagida yerlesir Hem elektrik enerjisi istehsali hem de bolgenin duzenliklerinin suvarilmasi ucun insa edilen Araz cayi uzerinde ucuncu Azerbaycan Iran birge layihesidir Qiz Qalasi su anbari 12 000 hektar erazini su ile temin edecek Qiz Qalasi SESUmumi melumatlarCay Araz cayiSahibi Azerenerji ASC Serqi Azerbaycan Regional Su IdaresiEsas xususiyyetleriElektrik enerjisi gucu 80 MVtEsas qurgularBend tipi TorpaqBendin hundurluyu 37 mBendin uzunlugu 834 mYerlesmesi39 10 45 sm e 47 01 58 s u Olke Azerbaycan IranYer Cebrayil rayonu Xudaferin sehristaniQiz Qalasi SES Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiQiz Qalasi bendinin tikintisinin esas meqsedleri su elektrik enerjisi istehsali ve suvarma idi Layihe 1977 ci ilin oktyabrinda Sovet Ittifaqi ile Iran arasinda baglanmis muqavile esasinda hazirlanmisdir Layihe 1982 ci ilde tamamlandi 1993 cu ilde bendin tikilmeli oldugu erazi Qondarma Dagliq Qarabag Respublikasi terefinden isgal altinda idi 1994 cu il iyunun 28 den iyulun 2 dek Azerbaycan Prezidenti Heyder Eliyevin Irana ilk resmi seferi zamani layihenin heyata kecirilmesine dair memorandum imzalandi 2016 ci ilin fevralinda Azerbaycan ve Iran hokumetleri arasinda Xudaferin ve Qiz Qalasi su anbarlarinin tikintisi istismari enerji ve su ehtiyatlarindan istifade sahesinde emekdasliq haqqinda sazis imzalanib 18 oktyabr 2020 ci ilde Azerbaycan bendin oz terefine aid hissesine nezareti geri qaytardi 2024 cu il mayin 19 da Azerbaycan Prezidenti Ilham Eliyev ve Iran Prezidenti Ibrahim Reisi Qiz qalasi hidroelektrik kompleksinin insasi yerinde goruserek onu tenteneli sekilde acmis hemcinin Xudaferin hidroelektrik kompleksinin istifadeye verilmisdir Hemin gun Reisi ve diger yuksek rutbeli Iran resmileri Tebrize gederken helikopterin qezaya ugramasi neticesinde helak olublar Iran Prezidenti Ibrahim Reisi solda Azerbaycan Prezidenti Ilham Eliyevle sagda birlikde Qiz Qalasi su elektrik kompleksinin acilisinda istirak etmek meqsedile Azerbaycan Iran serhedinde goruserken 19 may 2024 Texniki gostericileriSilsile boyunca bendin uzunlugu 834 metr hundurluyu ise 37 metrdir Su anbarinin hecmi 62 milyon m dir Su buraxma qabiliyyeti 3440 m san dir Istinadlar Xudaferin ve Qiz Qalasi Su Elektrik Stansiyalari Iran Qiz Qalasi su anbarindan istifadeye hazirlasir 2021 09 05 tarixinde Istifade tarixi 2024 05 28 Reducing Transboundary Degradation in the Kura Ara k s River Basin updated transboundary diagnostic analysis Tural Genceliyev Xudaferin ve Qiz Qalasi su qovsaqlari ile bagli mesele en yuksek seviyyede tenzimlenir 2020 05 13 tarixinde Istifade tarixi 2024 05 28 Azerbaycan Respublikasi Hokumeti ile Iran Islam Respublikasi Hokumeti arasinda Araz cayi uzerinde Xudaferin ve Qiz Qalasi hidroqovsaqlarinin ve su elektrik stansiyalarinin tikintisinin davam etdirilmesi istismari energetika ve su ehtiyatlarindan istifade sahesinde emekdasliq haqqinda Sazisin tesdiq edilmesi barede Azerbaycan Respublikasinin Qanunu Xudaferin ve Qiz Qalasi hidroqovsaqlari ve SES lerinin tikintisinin davam etdirilmesine dair muhum Sazis 2021 09 05 tarixinde Istifade tarixi 2024 05 28 Azerbajdzhan vzyal pod kontrol Hudaferinskij most v Karabahe zayavil Aliev 2020 10 24 tarixinde Istifade tarixi 2024 05 28 Azerbaycan ve Iran prezidentlerinin istiraki ile Xudaferin hidroqovsaginin istismara verilmesi ve Qiz Qalasi hidroqovsaginin acilis merasimi kecirilib Qiz Qalasi Dam symbol of cooperation between Tehran Baku 2024 05 19 tarixinde Istifade tarixi 2024 05 28 PM Shehbaz announces day of mourning on Tuesday for Iranian helicopter crash victims