Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İlk iqtisadçılar amillərin real istehsala təsir etməsinə inanmırdılar, bazarın özü-özünü tənzimlədiyini və ona müdaxilənin çox cüzi, hətta olmamasının tərəfdarı idilər. Con Meynard Keyns isə belə klassik düşüncələri təkzib edirdi və iqtisadiyyata mikroiqtisadi və fərdi cəhətdən yox, məcmu halda yanaşan ümumi nəzəriyyəni formalaşdırdı. Bu isə makroiqtisadi düşüncəyə (nəzəriyyəyə) ilk addım idi. O, işsizlik və böhranları izah etməyə çalışan zaman müəyyən edib ki, böhtan zamanı insanların və şirkətlərin pula olan ehtiyacı artır və investisiya qoyuluşu həyata keçirməkdən qaçırlar. Həmçinin Keyns, klassik məktəbin nümayəndələrinin “bazarlar həmişə tarazlıqdadır, bazarda əlavə məhsul qalmır və hamsı reallaşır və işçi qüvvəsi boş dayanmır” kimi ideyalarını etibarsızlığını irəli sürüb.
Orta sətr: Solow, Friedman,
Aşağı sətr: Sargent, Fischer, Prescott
Keynsin davamçıları onun nəzəriyyəsi ilə neoklassik nəzəriyyəni birləşdirərək neoklassik sintez yaradıblar. Baxmayaraq ki, Keynsin nəzəriyyəsi qiymət səviyyəsi və inflyasiyaya diqqət yetirməmişdi, sonradan Keynsçilər qiymət səviyyəsinin dəyişməsi modeli olan “Fillips əyrisini” qəbul ediblər. Bəzi Keynsçilər isə bu nəzəriyyənin bazar tarazlığı modeli ilə sintez edilməsinə qarşı idilər. Onlar qeyri-tarazlıq modelini müdafiə edirdilər. Milton Fridman tərəsindən əsası qoyulmuş nəzəriyyənin davamçıları olan Monetaristlər bəzi Keynsçi ideyaları, xüsusilə pula olan tələbin vacibliyini qəbul edir, amma pul təklifinin inflyasiyaya təsirinin olmamasını təkzib edirdilər. Robert Lukas və digər neoklassik makroiqtisadçılar Keyns modelini rasional gözləmələri nəzərə almadığı və mikroiqtisadi əsaslar üzərində qurulmadığını üçün tənqid ediblər.
Yeni klassik məktəb real biznes tsiklləri nəzəriyyəsi (RBT) ilə kluminasiya nöktəsinə çatdı. Əvvəlki klassik iqtisadi modelllər kimi, RBT modeli də hesab edirdi ki, bazarlar tarazlıqdadır və biznes tsiklləri tələbdəki yox, texnologiya və təklifdəki dəyişikliklər səbəbindən baş verir. Yeni kensçilər yeni klassiklərə bir çox tənqidlər ünvanladılar və yeni klassiklər də eyni ilə hərəkət edirdilər. Bundan sonra yeni noeklassik sintez meydana gəldi. Belə ki, bu həm yeni klassik məktəbin, həm də yeni keynsçilərin ideyalarını özündə birləşdirirdi. Bəzi iqtisadçılar isə bu iki məktəbin qısa müddətli iqtisadiyyatla bağlı müzakirələrindən qaçaraq, uzunmüddətli iqtisadi artım nəzəriyyələrini hazırladılar. Necə ki, Böyük Depresiya dövlətin iqtisadiyyata müdaxiləsinin əhəmiyyətini ortaya çıxardı, son baş verən hadisələr isə diqqəti heterodoks məktəbinə çevirir.
Keyns məktəbi
Demək olar ki, modern makroiqtisadiyyat Con Menyard Keyns və onun “Məşğulluğun, Faizin və Pulun Ümumi Nəzəriyyəsi” kitabı ilə bağlıdır. Keyns likvid üstünlüklər konsepsiyasını inkişaf etdirib və iqtisadiyyatın necə işlədiyi ilə bağlı ümumi nəzəriyyə formalaşdırıb. Keyns öz nəzəriyyəsində ilk dəfə monetar və real iqtisadi faktorlara toxunub, işsizliyi və iqtisadi sabitliyə çatmanın yollarını izah edib.
Keynsçilər
Bu məktəbin davamçıları Keyns modelinin dəqiq konsepsiyası və mexanizminin yaradılması üzərində çalışıblar. Kenys məktəbinin ortodoksal qolu adlanan bir qrup iqtisadçı Keyns modeli ilə klassiklərin mikroiqtisadi düşünçələrini birləşdirərək “neoklassik sintez” yaradmışdılar . Bu sintez 1940-cı illərdən 1970-ci illərin əvvəllərinə qədər hakim mövqe tutmuşdu. Bu vaxtlar Kensçilərin iki qolu seçilirdi. Bir qrup Keynsin qeyri-tarazlıq ideyası üzərində cəmləşmişdi, digərləri isə keynsin nəzəriyyəsinə fundamentalist mövqedən yanaşırdılar və heterodoks post-Keynsçi ənənəni başlatdılar .
Monetarizm
Milton Fridman Keynsin makroiqtisadi nəzəriyyəsinə alternariv olan nəzəriyyə olan monetarizmi inkişaf etdirdi. Ümumilikdə, monetarizim pulun təklifinin iqtisadiyyata necə təsir etdiyini öyrənir . Monetarizmin ilk yarandığı 1950-60-cı illərdə kensçilər pulun inflyasiyada və biznes tsilklərinə təsirini inkar etdilər, monetaristlər isə birbaşa olaraq bunu müdafiə edirdilər .
Yeni klassik məktəb
Yeni klassik məktəb monetarizmdən formalaşıb və Keyns məktəbinə qarşı yeni iddealar irəli sürüblər . İlk vaxtlar yeni klassiklər özlərini monetarist hesab edirdilər, amma sonra yeni məktəbi formalaşdırdılar . Onlar monetaristlərdən fərqli olaraq monetar siyasətin iqtisadiyyatı sistematik idarə edəcəyinə inanmırdılar və sonda real biznes tsiklləri nəzəriyyəsini yaratdılar .
Yeni keynsçilər
Yeni klassiklər neoklassik sintezi tənqid edirdilər, çünki bu sintez özündə Valrasın mikroiqtisadi bazar tarazlığı modelini, həm də Keynsin makroiqtisadi qeyri-tarazlıq modellərini birləşdirirdi. Yeni kensçilər bu paradoksla tanış idilər amma, yeni klassiklər kensin ideyalarını tənqid edəndən sonra, yeni kensçilərdə Valrasın bazar tarazlığı ideyasından imtina etdilər . 1970-80-ci illərdə yeni kensçilər inhisarçı rəqabət bazarını, yapışqan qiymətləri və digər mikroiqtisadi hadisələrin necə keynsçi makroiqtisadiyyatla uzlaşdığını tədqiq ediblər .
Biblioqrafiya
- Snowdon, Brian; Vane, Howard (2005). Modern Macroeconomics. Cheltenham, UK: Edward Elgar. .
- McCallum, Bennett T. (2008). "Monetarism". The Concise Encyclopedia of Economics. Library of Economics and Liberty. Retrieved 27 June 2010.
- Mankiw, N. Gregory (2006). "The Macroeconomist as Scientist and Engineer". Journal of Economic Perspectives 20 (4): 29–46.
- Blanchard, Olivier (2000). "What Do We Know About Macroeconomics That Fisher and Wicksell Did Not?". Quarterly Journal of Economics 115 (4): 1375–1409.
- Patinkin, Dan (2008). Durlauf, Steven N.; Blume, Lawrence E., eds. "The New Palgrave Dictionary of Economics". The New Palgrave Dictionary of Economics (Palgrave Macmillan).
- Fletcher, Gordon (2002). "Neoclassical Synthesis". In Snowdon, Brian; Vane, Howard. An Encyclopedia of Macroeconomics. Northhampton, Massachusetts: Edward Elgar Publishing. pp. 522–525.
- Froyen, Richard (1990). Macroeconomics, Theories and Policies (3rd ed.). New York: Macmillan.
- Case, Karl E.; Fair, Ray C. (2006). Principles of Economics. Englewood Cliffs: Prentice Hall.
- Romer, David (1993). "The New Keynesian Synthesis". The Journal of Economic Perspectives 7 (1): 5–22.
İstinadlar
- Snowdon, Vane, 2005. səh. 69
- McCallum, 2008
- Mankiw, 2006. səh. 37–38
- Blanchard, 2000. səh. 1378–1379
- Patinkin, 2008
- Snowdon, Vane, 2005. səh. 70–71
- Fletcher, 2002. səh. 522
- Snowdon, Vane, 2005. səh. 71
- Case, Fair, 2006. səh. 684
- Mankiw, 2006. səh. 5
- Snowdon, Vane, 2005. səh. 222
- Froyen, 1990. səh. 333
- Fischer, 2008
- Romer, 1993. səh. 6
- Mankiw, 2006. səh. 36
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ilk iqtisadcilar amillerin real istehsala tesir etmesine inanmirdilar bazarin ozu ozunu tenzimlediyini ve ona mudaxilenin cox cuzi hetta olmamasinin terefdari idiler Con Meynard Keyns ise bele klassik dusunceleri tekzib edirdi ve iqtisadiyyata mikroiqtisadi ve ferdi cehetden yox mecmu halda yanasan umumi nezeriyyeni formalasdirdi Bu ise makroiqtisadi dusunceye nezeriyyeye ilk addim idi O issizlik ve bohranlari izah etmeye calisan zaman mueyyen edib ki bohtan zamani insanlarin ve sirketlerin pula olan ehtiyaci artir ve investisiya qoyulusu heyata kecirmekden qacirlar Hemcinin Keyns klassik mektebin numayendelerinin bazarlar hemise tarazliqdadir bazarda elave mehsul qalmir ve hamsi reallasir ve isci quvvesi bos dayanmir kimi ideyalarini etibarsizligini ireli surub Yuxari setr Keynes Modigliani Orta setr Solow Friedman Asagi setr Sargent Fischer Prescott Keynsin davamcilari onun nezeriyyesi ile neoklassik nezeriyyeni birlesdirerek neoklassik sintez yaradiblar Baxmayaraq ki Keynsin nezeriyyesi qiymet seviyyesi ve inflyasiyaya diqqet yetirmemisdi sonradan Keynsciler qiymet seviyyesinin deyismesi modeli olan Fillips eyrisini qebul edibler Bezi Keynsciler ise bu nezeriyyenin bazar tarazligi modeli ile sintez edilmesine qarsi idiler Onlar qeyri tarazliq modelini mudafie edirdiler Milton Fridman teresinden esasi qoyulmus nezeriyyenin davamcilari olan Monetaristler bezi Keynsci ideyalari xususile pula olan telebin vacibliyini qebul edir amma pul teklifinin inflyasiyaya tesirinin olmamasini tekzib edirdiler Robert Lukas ve diger neoklassik makroiqtisadcilar Keyns modelini rasional gozlemeleri nezere almadigi ve mikroiqtisadi esaslar uzerinde qurulmadigini ucun tenqid edibler Yeni klassik mekteb real biznes tsiklleri nezeriyyesi RBT ile kluminasiya noktesine catdi Evvelki klassik iqtisadi modelller kimi RBT modeli de hesab edirdi ki bazarlar tarazliqdadir ve biznes tsiklleri telebdeki yox texnologiya ve teklifdeki deyisiklikler sebebinden bas verir Yeni kensciler yeni klassiklere bir cox tenqidler unvanladilar ve yeni klassikler de eyni ile hereket edirdiler Bundan sonra yeni noeklassik sintez meydana geldi Bele ki bu hem yeni klassik mektebin hem de yeni keynscilerin ideyalarini ozunde birlesdirirdi Bezi iqtisadcilar ise bu iki mektebin qisa muddetli iqtisadiyyatla bagli muzakirelerinden qacaraq uzunmuddetli iqtisadi artim nezeriyyelerini hazirladilar Nece ki Boyuk Depresiya dovletin iqtisadiyyata mudaxilesinin ehemiyyetini ortaya cixardi son bas veren hadiseler ise diqqeti heterodoks mektebine cevirir Keyns mektebiDemek olar ki modern makroiqtisadiyyat Con Menyard Keyns ve onun Mesgullugun Faizin ve Pulun Umumi Nezeriyyesi kitabi ile baglidir Keyns likvid ustunlukler konsepsiyasini inkisaf etdirib ve iqtisadiyyatin nece islediyi ile bagli umumi nezeriyye formalasdirib Keyns oz nezeriyyesinde ilk defe monetar ve real iqtisadi faktorlara toxunub issizliyi ve iqtisadi sabitliye catmanin yollarini izah edib KeynscilerBu mektebin davamcilari Keyns modelinin deqiq konsepsiyasi ve mexanizminin yaradilmasi uzerinde calisiblar Kenys mektebinin ortodoksal qolu adlanan bir qrup iqtisadci Keyns modeli ile klassiklerin mikroiqtisadi dusuncelerini birlesdirerek neoklassik sintez yaradmisdilar Bu sintez 1940 ci illerden 1970 ci illerin evvellerine qeder hakim movqe tutmusdu Bu vaxtlar Kenscilerin iki qolu secilirdi Bir qrup Keynsin qeyri tarazliq ideyasi uzerinde cemlesmisdi digerleri ise keynsin nezeriyyesine fundamentalist movqeden yanasirdilar ve heterodoks post Keynsci eneneni baslatdilar MonetarizmMilton Fridman Keynsin makroiqtisadi nezeriyyesine alternariv olan nezeriyye olan monetarizmi inkisaf etdirdi Umumilikde monetarizim pulun teklifinin iqtisadiyyata nece tesir etdiyini oyrenir Monetarizmin ilk yarandigi 1950 60 ci illerde kensciler pulun inflyasiyada ve biznes tsilklerine tesirini inkar etdiler monetaristler ise birbasa olaraq bunu mudafie edirdiler Yeni klassik mektebYeni klassik mekteb monetarizmden formalasib ve Keyns mektebine qarsi yeni iddealar ireli surubler Ilk vaxtlar yeni klassikler ozlerini monetarist hesab edirdiler amma sonra yeni mektebi formalasdirdilar Onlar monetaristlerden ferqli olaraq monetar siyasetin iqtisadiyyati sistematik idare edeceyine inanmirdilar ve sonda real biznes tsiklleri nezeriyyesini yaratdilar Yeni keynscilerYeni klassikler neoklassik sintezi tenqid edirdiler cunki bu sintez ozunde Valrasin mikroiqtisadi bazar tarazligi modelini hem de Keynsin makroiqtisadi qeyri tarazliq modellerini birlesdirirdi Yeni kensciler bu paradoksla tanis idiler amma yeni klassikler kensin ideyalarini tenqid edenden sonra yeni kenscilerde Valrasin bazar tarazligi ideyasindan imtina etdiler 1970 80 ci illerde yeni kensciler inhisarci reqabet bazarini yapisqan qiymetleri ve diger mikroiqtisadi hadiselerin nece keynsci makroiqtisadiyyatla uzlasdigini tedqiq edibler BiblioqrafiyaSnowdon Brian Vane Howard 2005 Modern Macroeconomics Cheltenham UK Edward Elgar ISBN 978 1 84542 208 0 McCallum Bennett T 2008 Monetarism The Concise Encyclopedia of Economics Library of Economics and Liberty Retrieved 27 June 2010 Mankiw N Gregory 2006 The Macroeconomist as Scientist and Engineer Journal of Economic Perspectives 20 4 29 46 Blanchard Olivier 2000 What Do We Know About Macroeconomics That Fisher and Wicksell Did Not Quarterly Journal of Economics 115 4 1375 1409 Patinkin Dan 2008 Durlauf Steven N Blume Lawrence E eds The New Palgrave Dictionary of Economics The New Palgrave Dictionary of Economics Palgrave Macmillan Fletcher Gordon 2002 Neoclassical Synthesis In Snowdon Brian Vane Howard An Encyclopedia of Macroeconomics Northhampton Massachusetts Edward Elgar Publishing pp 522 525 Froyen Richard 1990 Macroeconomics Theories and Policies 3rd ed New York Macmillan Case Karl E Fair Ray C 2006 Principles of Economics Englewood Cliffs Prentice Hall Romer David 1993 The New Keynesian Synthesis The Journal of Economic Perspectives 7 1 5 22 IstinadlarSnowdon Vane 2005 seh 69 McCallum 2008 Mankiw 2006 seh 37 38 Blanchard 2000 seh 1378 1379 Patinkin 2008 Snowdon Vane 2005 seh 70 71 Fletcher 2002 seh 522 Snowdon Vane 2005 seh 71 Case Fair 2006 seh 684 Mankiw 2006 seh 5 Snowdon Vane 2005 seh 222 Froyen 1990 seh 333 Fischer 2008 Romer 1993 seh 6 Mankiw 2006 seh 36