Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qəmbərov Yunis Heydər oğlu (1926-1991) — azərbaycanlı kimyaçı, kimya elmləri doktoru (1968), professor (1971), AMEA-nın müxbir üzvü (1980).
| Yunis Qəmbərov | |
|---|---|
| Yunus Heydər oğlu Qəmbərov | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Kürdlər, Füzuli rayonu, Azərbaycan SSR, SSRİ |
| Vəfat tarixi | (65 yaşında) |
| Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ |
| Vətəndaşlığı |  SSRİ |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Elm sahəsi | kimya |
| Elmi dərəcəsi | kimya elmləri doktoru (1968) |
| Elmi adı | professor (1971) |
| Təhsili | BDU-nun Kimya fakültəsi (1944-1949) Azərbaycan SSR EA Neft İnstitutunun aspiranturası (1950-1952) |
| Üzvlüyü | AMEA (1980) |
| Mükafatları | |
Həyatı
Yunis Qəmbərov 5 mart 1926-cı il Füzuli rayonunun Kürdlər kəndində kəndli ailəsində anadan olub. 1933-1943-cü illərdə orta məktəbdə təhsil alıb. 1944-cü ildə Bakı Dövlət Universitetinin Kimya fakültəsinə qəbul olunub. 1949-cu ildə Bakı Dövlət Universitetini fərqlənmə diplomu ilə bitirib. 1950-1952-ci illərdə Azərbaycan SSR EA Neft İnstitutunun aspiranturasında oxuyub. 1956-1958-ci illərdə Azərbaycan SSR EA Neft İnstitutunda aspirantura təhsilini başa vurub.
Əmək fəaliyyəti
Yunis Qəmbərov 1952-1956-cı illərdə "Azxəzərneft" Birliyinin Antikorroziya xidməti kontorunda istehsalat şöbəsinin rəisi vəzifəsində işləyib. 1959-1962-ci illərdə Dövlət Kimya Komitəsinin Bakı Təcrübə Zavodunun mərkəzi laboratoriyasının müdiri olub. 1962-ci ildə həmin zavod əsasında Ümumittifaq Elmi-Tədqiqat Olefinlər İnstitutu (VNİİOlefin) yarandıqdan sonra Piroliz laboratoriyasına müdir, 1973-cü ildə Olefinlər İnstitutunda Karbohidrogen monomerləri şöbəsinə rəhbər, 1976-cı ildə isə elmi işlər üzrə direktor müavini təyin edilib. 1990-cı illərdə həmin institutun direktoru olub.
Elmi fəaliyyəti
Yunis Qəmbərov 1960-cı ildə kimya elmləri namizədi almaq üçün "Neft fraksiyalarının və bəzi fərdi karbohidrogenlərin termiki parçalanmasının tədqiqi" mövzununda namizədlik, 1968-ci ildə isə texnika elmləri doktoru dərəcəsi almaq üçün "Pirolizin səmərələşdirilmiş şəraitində aşağı molekullu doymamış və aromatik karbohidrogenlərin alınması" mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə edib. 1971-ci ildə professor elmi adına layiq görülüb. 1980-ci ildə isə Azəraycan SSR EA-nın müxbir üzvü seçilib. 1991-ci ildə ölümündən sonra Başkordostan EA-nın həqiqi üzvü seçilib.
Yunis Qəmbərov neft kimyası və neft-kimya sintezi sahəsində yüksək erudisiyaya malik tanınmış alim idi. Onun əsas elmi tədqiqatları təbii karbohidrogen xammalının və onların emal məhsullarının yüksək temperaturda termiki və hidrogen iştirakı ilə çevrilmələrinin öyrənilməsinə və bu yolla kiçik molekullu olefin və aromatik karbohidrogenlərin alınması üçün yeni yüksək effektivliyə malik texnoloji proseslərin yaradılmasına aiddir. Onun rəhbərliyi ilə işlənib hazırlanmış yüksək təmizlikli benzolun alınması prosesi geçmiş Sovet İttifaqının bir sıra iri neft-kimya komplekslərində tətbiq edilmiş və eləcə də Sumqayıt EP-300 etilen kompleksində də həyata keçirilir.
Yunis Qəmbərovun rəhbərliyi altında aparılan elmi-tədqiqat işləri içərisində olefin və aromatik karbohidrogenlərin alınması üçün müxtəlif fərdi karbohidrogenlərin və eləcə də pirolizin maye məhsullarının və digər mənşəli texniki aromatik qatışıqların yüksək temperaturlu termiki çevrilmələrinin hərtərəfli öyrənilməsi mühüm yer tutur. Onun rəhbərliyi ilə həmçinin toluoldan və digər fərdi alkilaromatik karbohidrogenlərdən termiki və katalitik hidrodealkilləşmə yolu ilə benzolun alınması prosesi işlənib hazırlanıb, eləcə də benzolla yanaşı naftalinin, difenilin və digər qiymətli aromatik karbohidrogenlərin alınması üçün pirolizin maye məhsullarının müxtəlif səmərəli kompleks emalı variantları hazırlanıb və sənayeyə tövsiyə edilib.
Yunis Qəmbərovun apardığı tədqiqatların nəticələri 6 monoqrafiyada, 220 məqalədə, o cümlədən 40 ixtirada öz əksini tapıb. Onun rəhbərliyi altında 1 elmlər doktoru, 25 elmlər namizədi hazırlanıb. O, elmi-tədqiqat işləriylə yanaşı nüfuzlu bir alim kimi elmi-ictimai işlərdə də fəal iştirak edirdi. Bir sıra elmi-koordinasiya şuralarının və ixtisaslaşmış şuraların üzvü, Azərbaycan Sovet Ensiklopediyasının və "Azərbaycan Neft Təsərrüfatı" jurnalının redaksiya heyətinin üzvü olub. Sistematik olaraq neft-kimya sintezinə dair keçirilən beynəlxalq simpozium, qurultay və konfranslarda (Leipziq, Alma-Ata, Moskva, Leninqrad, Bakı) respublika elmini ləyaqətlə təmsil etmiş və dərin məzmunlu məruzələrlə çıxış etmişdir. O, keçmiş Sovet İttifaqının Neft-Kimya Sənayesi Nazirliyinin Elmi-Texniki Şurasının və sosialist ölkələrinin Qarşılıqlı İqtisadi Yardım Şurasının neft-kimya üzrə daimi işçi qrupunun üzvü kimi 1972-1983-cü illərdə bir sıra ölkələrdə olub: Çexoslovakiya (1972), Polşa, ADR, Macarıstan, Çexoslovakiya (1973), Bolqarıstan (1976), Rumıniya (1981), Fransa (1983).
Təltif və mükafatları
Yunis Qəmbərov "Qırmızı Əmək Bayrağı", "Xalqlar Dostluğu" ordenləri və bir sıra medallarla təltif olunub.
Vəfatı
Yunis Qəmbərov 1991-ci il sentyabr ayının 7-də qəflətən vəfat edib.
İstinadlar
- "Qəmbərov Yunis Heydər oğlu" (Azərbaycan). science.gov.az. 2023-05-14 tarixində .
- "Yunis Heydər oğlu Qəmbərov" (Azərbaycan). www.nkpi.az.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qemberov Yunis Heyder oglu 1926 1991 azerbaycanli kimyaci kimya elmleri doktoru 1968 professor 1971 AMEA nin muxbir uzvu 1980 Yunis QemberovYunus Heyder oglu QemberovDogum tarixi 5 mart 1926Dogum yeri Kurdler Fuzuli rayonu Azerbaycan SSR SSRIVefat tarixi 7 sentyabr 1991 65 yasinda Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIVetendasligi SSRIMilliyyeti azerbaycanliElm sahesi kimyaElmi derecesi kimya elmleri doktoru 1968 Elmi adi professor 1971 Tehsili BDU nun Kimya fakultesi 1944 1949 Azerbaycan SSR EA Neft Institutunun aspiranturasi 1950 1952 Uzvluyu AMEA 1980 MukafatlariHeyatiYunis Qemberov 5 mart 1926 ci il Fuzuli rayonunun Kurdler kendinde kendli ailesinde anadan olub 1933 1943 cu illerde orta mektebde tehsil alib 1944 cu ilde Baki Dovlet Universitetinin Kimya fakultesine qebul olunub 1949 cu ilde Baki Dovlet Universitetini ferqlenme diplomu ile bitirib 1950 1952 ci illerde Azerbaycan SSR EA Neft Institutunun aspiranturasinda oxuyub 1956 1958 ci illerde Azerbaycan SSR EA Neft Institutunda aspirantura tehsilini basa vurub Emek fealiyyetiYunis Qemberov 1952 1956 ci illerde Azxezerneft Birliyinin Antikorroziya xidmeti kontorunda istehsalat sobesinin reisi vezifesinde isleyib 1959 1962 ci illerde Dovlet Kimya Komitesinin Baki Tecrube Zavodunun merkezi laboratoriyasinin mudiri olub 1962 ci ilde hemin zavod esasinda Umumittifaq Elmi Tedqiqat Olefinler Institutu VNIIOlefin yarandiqdan sonra Piroliz laboratoriyasina mudir 1973 cu ilde Olefinler Institutunda Karbohidrogen monomerleri sobesine rehber 1976 ci ilde ise elmi isler uzre direktor muavini teyin edilib 1990 ci illerde hemin institutun direktoru olub Elmi fealiyyetiYunis Qemberov 1960 ci ilde kimya elmleri namizedi almaq ucun Neft fraksiyalarinin ve bezi ferdi karbohidrogenlerin termiki parcalanmasinin tedqiqi movzununda namizedlik 1968 ci ilde ise texnika elmleri doktoru derecesi almaq ucun Pirolizin semerelesdirilmis seraitinde asagi molekullu doymamis ve aromatik karbohidrogenlerin alinmasi movzusunda doktorluq dissertasiyasi mudafie edib 1971 ci ilde professor elmi adina layiq gorulub 1980 ci ilde ise Azeraycan SSR EA nin muxbir uzvu secilib 1991 ci ilde olumunden sonra Baskordostan EA nin heqiqi uzvu secilib Yunis Qemberov neft kimyasi ve neft kimya sintezi sahesinde yuksek erudisiyaya malik taninmis alim idi Onun esas elmi tedqiqatlari tebii karbohidrogen xammalinin ve onlarin emal mehsullarinin yuksek temperaturda termiki ve hidrogen istiraki ile cevrilmelerinin oyrenilmesine ve bu yolla kicik molekullu olefin ve aromatik karbohidrogenlerin alinmasi ucun yeni yuksek effektivliye malik texnoloji proseslerin yaradilmasina aiddir Onun rehberliyi ile islenib hazirlanmis yuksek temizlikli benzolun alinmasi prosesi gecmis Sovet Ittifaqinin bir sira iri neft kimya komplekslerinde tetbiq edilmis ve elece de Sumqayit EP 300 etilen kompleksinde de heyata kecirilir Yunis Qemberovun rehberliyi altinda aparilan elmi tedqiqat isleri icerisinde olefin ve aromatik karbohidrogenlerin alinmasi ucun muxtelif ferdi karbohidrogenlerin ve elece de pirolizin maye mehsullarinin ve diger menseli texniki aromatik qatisiqlarin yuksek temperaturlu termiki cevrilmelerinin herterefli oyrenilmesi muhum yer tutur Onun rehberliyi ile hemcinin toluoldan ve diger ferdi alkilaromatik karbohidrogenlerden termiki ve katalitik hidrodealkillesme yolu ile benzolun alinmasi prosesi islenib hazirlanib elece de benzolla yanasi naftalinin difenilin ve diger qiymetli aromatik karbohidrogenlerin alinmasi ucun pirolizin maye mehsullarinin muxtelif semereli kompleks emali variantlari hazirlanib ve senayeye tovsiye edilib Yunis Qemberovun apardigi tedqiqatlarin neticeleri 6 monoqrafiyada 220 meqalede o cumleden 40 ixtirada oz eksini tapib Onun rehberliyi altinda 1 elmler doktoru 25 elmler namizedi hazirlanib O elmi tedqiqat isleriyle yanasi nufuzlu bir alim kimi elmi ictimai islerde de feal istirak edirdi Bir sira elmi koordinasiya suralarinin ve ixtisaslasmis suralarin uzvu Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasinin ve Azerbaycan Neft Teserrufati jurnalinin redaksiya heyetinin uzvu olub Sistematik olaraq neft kimya sintezine dair kecirilen beynelxalq simpozium qurultay ve konfranslarda Leipziq Alma Ata Moskva Leninqrad Baki respublika elmini leyaqetle temsil etmis ve derin mezmunlu meruzelerle cixis etmisdir O kecmis Sovet Ittifaqinin Neft Kimya Senayesi Nazirliyinin Elmi Texniki Surasinin ve sosialist olkelerinin Qarsiliqli Iqtisadi Yardim Surasinin neft kimya uzre daimi isci qrupunun uzvu kimi 1972 1983 cu illerde bir sira olkelerde olub Cexoslovakiya 1972 Polsa ADR Macaristan Cexoslovakiya 1973 Bolqaristan 1976 Ruminiya 1981 Fransa 1983 Teltif ve mukafatlariYunis Qemberov Qirmizi Emek Bayragi Xalqlar Dostlugu ordenleri ve bir sira medallarla teltif olunub VefatiYunis Qemberov 1991 ci il sentyabr ayinin 7 de qefleten vefat edib Istinadlar Qemberov Yunis Heyder oglu Azerbaycan science gov az 2023 05 14 tarixinde Yunis Heyder oglu Qemberov Azerbaycan www nkpi az