Məhəmməd Hatəmi Tantəkin

Məhəmməd Hatəmi Tantəkin ― Azərbaycanda milli azadlıq hərəkatının rəhbərlərindən biri, Milli Qurtuluş Partiyasının və Çənlibel təşkilatının qurucusudur.

Məhəmməd Hatəmi Tantəkin
Doğum tarixi	22 iyul 1935(1935-07-22)
Doğum yeri	Astara, Mərkəz bəxşi, Astara şəhristanı, Gilan ostanı, İran
Vəfat tarixi	13 iyun 2016(2016-06-13) (80 yaşında)
Vəfat yeri	Bakı, Azərbaycan
Fəaliyyəti	folklorşünas, siyasətçi

I Qarabağ müharibəsində "Milli Qurtuluş" batalyonunun tərkibində döyüşlərdə iştirak edib.

Haqqında

Məhəmməd Hatəmi 1935-ci il iyulun 22-də Astara şəhərində anadan olub.

1945-ci il dekabrın 12-də mərkəzi Təbriz olan Azərbaycan Milli Hökuməti qurulduqdan sonra Azərbaycan Demokrat Firqəsinin gənclər təşkilatına üzv olub. Azərbaycan Milli Hökuməti dağıdıldıqdan sonra isə ailəsi ilə birlikdə əvvəlcə Qaraçala kəndinə sonra Şamaxıya daha sonra isə Xudata köçürülürlər. 1956-cı ildə Xudat şəhərində məktəbi bitirir. 1957-ci ildə məktəbi bitirdikdən sonra Azərbaycan Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsinə daxil olub. 1963-cü ildə Şeyx Məhəmməd Xiyabani haqqında yazdığı diplom işi ilə universiteti bitirib.

Azərbaycan Demokrat Firqəsinin üzvü olub və onun mətbuat orqanı olan "Azərbaycan" qəzetində yazıb. O dövrdə bir neçə partiya yoldaşı ilə birlikdə Azərbaycan Demokrat Firqəsinin sədri olan Qulam Yəhyaya qarşı çıxıb və onun istefa verməsini tələb edib. Bundan sonra firqədən qovulur. 1965-ci ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasında işləməyə başlayıb. 1972-ci ildə "Xalq yaradıcılığında atəşpərəstliyin ifadəsi" mövzusunda dissertasiyanı müdafiə edərək, filologiya elmləri namizədi adını alıb.

Azərbaycanda milli-azadlıq mübarizəsində fəal iştirak etmiş ilk təşkilatlarından olan "Çənlibel" cəmiyyətinin qurucusudur. 1988-ci il oktyabrın 30-da Çənlibel təşkilatının son iclasında Xalq Hərəkatı Cəbhəsinin yarandığı elan edilib və Məhəmməd Hatəmi XHC-nin sədri seçilib. 1988-ci il noyabrın 17-də Azadlıq meydanında başlanan ümumxalq mitinqlərinin təşkilatçılarından biri olub. 1988-ci il dekabrın 4-də sovet qoşunları meydanı dağıtdıqdan sonra həbs edilib. 1989-cu il iyunun 6-da həbsxanadan azad edilib. 1989-cu il noyabrın 8-də Xalq Hərəkatı Cəbhəsi (Qızılbaşlar) və Müstəqil Azərbaycan Təşkilatlarını birləşdirərək Milli Qurtuluş Partiyasını təsis edib.

Qara Yanvar faicəsindən sonra 1990-cı il yanvarın 26-da həbs edilərək Lefortovo həbsxanasına aparılıb və 9 ay həbsdə qalıb.

I Qarabağ müahribəsində "Milli Qurtuluş" batalyonunda döyüşlərdə iştirak edib. 1993-cü ildə əvvəlki iş yerinə, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasına qayıdaraq, folklorşünas kimi elmi işlərini davam etdirib. Milli azadlıq hərəkatı ilə bağlı "Acı həqiqətlər" kitabını yazıb.

2016-cı il yunun 10-da səhhəti kəskin pisləşdiyi üçün xəstəxanaya yerləşdirilib. İyunun 14-də dünyasını dəyişib.Bülbülə kənd qəbiristanlığında dəfn edilib.

Ailəsi

Atası Fərzulla Hatəmi Hətəmxan oğlu Ərdəbil mahalının Üçbulaq kəndində anadan olub. 1945-ci il dekabrın 12-də qurulmuş Azərbaycan Milli Hökuməti dövründə baş leytenantı rütbəsi alıb və ilə təltif edilib. Anası Sitarə xanım isə Astaranın Muğanlı kəndindəndir.

Həmçinin bax

• Vurğun Əyyub
• İsfəndiyar Bərxu

İstinadlar

1. Zeynallı, Əvəz. "Qardaşından Məhəmməd Hatəmi haqqında anım yazısı:"Qızıl Qoç" necə "Çənlibel"oldu?". Ovqat.com. 2018-06-14. 2024-01-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-29.
2. Şamil, Əli; Şamil, Əzizə. Dissident sorağında (1956-1986) (az.). Bakı: "Elm və təhsil". 2018. 119. ISBN . 2024-01-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-30.
3. Zeynallı, Əvəz. "Tomrid Hatəmi "Azadlıq salnaməsi"ndə (II hissə): ""Çənlibel" bu cür yarandı…"". xural.com. 2024-01-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-29.
4. Şamil, Əli; Şamil, Əzizə. Dissident sorağında (1956-1986) (az.). Bakı: "Elm və təhsil". 2018. 120. ISBN . 2024-01-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-30.
5. Şamil, Əli; Şamil, Əzizə. Dissident sorağında (1956-1986) (az.). Bakı: "Elm və təhsil". 2018. 121. ISBN . 2024-01-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-30.
6. Şamil, Əli; Şamil, Əzizə. Dissident sorağında (1956-1986) (az.). Bakı: "Elm və təhsil". 2018. 122. ISBN . 2024-01-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-30.
7. Bingöl, Namidə. "Vurğun Əyyub Hatəmi HAQDA: "Yollarımız ayrıldı"". modern.az (az.). 2016-06-14. 2024-01-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-29.
8. Səlimov, İlkin. "İntelligentsiya, millətçilik və Milli Azadlıq Hərəkatı (1988-1991) - Baku Research Institute". bakuresearchinstitute.org (az.). 2023-04-14. İstifadə tarixi: 2024-01-29.^{[ölü keçid]}
9. Şamil, Əli. Dissident sorağında (1956-1986) (az.). Bakı: "Elm və təhsil". 2018. 125. ISBN . (#accessdate_missing_url)
10. "Məhəmməd Hatəmi Tantəkin vəfat edib". MEYDAN.TV (az.). 2016-06-14. 2024-01-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-29.
11. Şamil, Əli; Şamil, Əzizə. Dissident sorağında (1956-1986) (az.). Bakı: "Elm və təhsil". 2018. 126. ISBN . 2024-01-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-30.
12. Paşasoy, Elşad. "Məhəmməd Hatəmi Tantəkin: "Bayılda Elçibəylə vuruşduq"". musavat.com. 2013-11-17. 2018-03-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-29.
13. "Məhəmməd Hatəmi vəfat edib". kaspi.az (az.). 2016-06-14. 2024-01-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-29.
14. "Məhəmməd Hatəmi vəfat edib". Azadlıq Radiosu (az.). 2016-06-14. 2024-01-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-29.
15. "Lefortovo məhbusu "əlvida" dedi". sherg.az (az.). 2016-06-15. 2024-01-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-29. (#first_missing_last)
16. "Milli azadlıq hərəkatının liderlərindən olan Məhəmməd Hatəmi Tantəkin dünyasını dəyişib". Report İnformasiya Agentliyi (az.). 2020-06-21. 2024-01-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-29.
17. Rais, Əli. "Xalq hərəkatının ünlü siması Məhəmməd Hatəmi torpağa tapşırıldı". musavat.com. 2016-06-15. İstifadə tarixi: 2024-01-29.
18. Zeynallı, Əvəz. "Tomrid Hatəmi "Azadlıq salnaməsi"ndə (I hissə): "Nəsillikcə inqilabçı olmuşuq"-VİDEO". xural.com. 2017-11-17. 2024-01-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-29.

Xarici keçidlər

• GünazTv July.23.2014 Yalanlama: "Fars dili olmasa ölkə dağılar."