Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalənin şübhə doğurur. |
Boradigah — Azərbaycanın Masallı rayonunun tabeliyində şəhər tipli qəsəbə (1966-cı ildən).
| Boradigah | |
|---|---|
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Rayon | Masallı rayonu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 7 000 nəfər |
| Rəsmi dili | |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Poçt indeksi | AZ4413 |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İnzibati ərazi vahidi üzrə Boradigah qəsəbəsi Mollaoba Türkoba və Babaser kəndlərini özündə birləşdirir.
Tarixi
-
![image]()
Boradigah Cümə Məscidi
(1853-1854) -
![image]()
Böyük Vətən Müharibəsi
şəhidlərinin xatirə abidəsi -
![image]()
Boradigah qəsəbə 1 saylı
orta məktəb -
![image]()
Boradigah qəsəbə 2 saylı
orta məktəb
"Boradigah" toponimi haqqında müxtəlif mülahizələr söylənilir. Boradigahı "bura digahdır" (yəni bura kənd yeridir) kimi izah edənlər də var. Daha inandırıcı mülahizəni coğrafiya elmləri doktoru, dosent N. Məmmədov söyləyir. O, "Boradigah" toponimi haqqında yazır: "Toponimin yazılışı "Bırə diqo"dur. Mənası tikanlıqdakı kənd yeri deməkdir. Talışca "Bır" – tikan, "o" – birləşdirici səs, "di" — kənd, "qo" — yer mənasındadır.
XVIII əsrə qədərki tarixi mənbələrdə Boradigah toponiminə demək olar ki, rast gəlinmir. Talış xanlığı inkişaf etmiş, ticarət, sənətkarlıq və mühüm yaşayış məntəqələrindən biri kimi tanınmağa başlayır. Təsadüfi deyil ki, xanlığın ərazi inzibati xəritələrində mühüm yaşayış məntəqəsi kimi Boradigah da göstərilir. Boradigah toponiminə XIX əsrə aid olan mənbələrdə tez-tez rast gəlinir. Belə ki, XIX əsrdə yaşayıb-yaratmış şairlərdən Mirzə Əziz şeirlərindən birində Lənkəran qəzasına məxsus 14 toponim sırasında Boradigahın da adını çəkir:
Məlum olduğu kimi, talış hakimi Mir Mustafa xan (1787–1814) mülkiyyətini sağlığında ikən ailə üzvləri arasında bölüşdürmüşdü. Boradigah onun ikinci oğlu Mir Hüseyn xana məxsus əraziyə daxil idi. Boradigahlılar vergini ona verirdilər. Tədqiqatçı F. Əsədovun fikrincə, Mir Hüseyn xan hər il Boradigahdan 360 tümən vergi alır və bundan əlavə 9 dəyirmandan gələn gəlir də ona çatırdı.
1853–1854-cü illərdə Boradigahda inşa olunmuş memarlıq abidəsi olan məscid hazırda da istifadə olunur. Onun tikintisi Boradigahın tarixində mühüm mədəni hadisələrdən biridir.
1913-cü ildə cəmi 700 həyətdən ibarət olan Boradigah kənd icması Mir Əsgər xanın 130 desyatin torpağını zəbt edərək ona icarə haqqı verməkdən imtina etmişdi. Hətta Yusif adlı kəndli xanı öldürmək məqsədilə ona güllə də atmışdı. Maraqlı budur ki, Mir Əsgər xan boradigahlıların öhdəsindən gələ bilməmiş, acizanə surətdə Qafqaz canişini N. Nikolayeviçə şikayətlənərək yazmışdı: "Boradigahlılar bizim torpaq sahələrimizi zəbt etmişlər, bizə icarə haqqı da vermirlər".
Qəsəbədə çay fabriki, 2 orta məktəb, kinoklub, xəstəxana, avtomat telefon stansiyası var. Boradigahda arxeoloji abidələrdən "Ağbala təpəsi" və "Mehti təpəsi" (Tunc dövrü) mühafizə olunmuşdur.
Qəsəbədə "Həzrəti Əli" məscidi dini icması fəaliyyət göstərir.
Fiziki-coğrafi mövqeyi
Boradigah qəsəbəsi Lənkəran ovalığında, rayon mərkəzindən 12 km cənubda, Boladi çayının sol qolu olan Boradigah çayının hər iki sahilində yerləşir.
Boradigah çayı
Boradigah qəsəbəsinin kənd təsərrüfatında su həlledici rol oynayırdı. Uzunluğu 21 km olan ilə əlaqədar Boradigah və qonşu Qəzvinoba kənd sakinləri arasında tez-tez ciddi mübahisələr olurdu. Hər iki kəndin camaatı çayın haçalandığı qolları öz tərəfinə axıtmağa cəhd edirdi. Hətta bu mübahisələr dava-dalaşa səbəb olurdu. Nəhayət, 1914-cü ildə hər iki kəndin camaatı bu mübahisəyə son qoymaq məqsədilə çayın haçalandığı yerdə ucu sivri bir paya basdırır. Kəndlilər şərtləşirlər ki, kim özünü bu payanın üstünə atıb öldürərsə, su həmin şəxsin yaşadığı kəndin olacaq. Boradigah qəsəbəsindən olan Kulə Kələ ləqəbli bir kişi özünü payanın üstünə atıb öldürür və çay o vaxtdan Boradigahın içi ilə axmağa başlayır.
Hadisənin canlı şahidlərindən olan Boradigah ağsaqqalları indi də Kulə Kələnin fədakarlığından – öz ölümü ilə iki kənd camaatı arasındakı su mübahisəsinə son qoymasından danışır.
Əhalisi
14 may — 17 dekabr 1886-cı ildə ailələr üzrə aparılmış kameral siyahıyaalmaya əsasən Bakı quberniyası, Lənkəran qəzası, Ərkivan şöbəsi, Boradigah kənd cəmiyyətinə daxil olan Boradigah kəndində, həmçinin bu kənd sakinlərinin yeni saldıqları Qəzvinoba, Şatıroba, Babaser, Mollaoba və Tüklə kəndlərində toplam 291 evdə şiə təriqətli müsəlman azərbaycan türklərindən ibarət 2.628 nəfər (1.508 nəfəri kişilər, 1.120 nəfəri isə qadınlar) əhali yaşayırdı.
2009-cu il siyahıyaalınmasına əsasən, Boradigah qəsəbəsi sakinlərinin sayı 10681 nəfərdir (qəsəbə mərkəzində 6280 nəfər). Onların böyük bir qismi türk, az bir qismi isə talışlardan ibarətdir.
Bələdiyyə
Boradigah qəsəbə bələdiyyəsi 1999-cu ilin dekabr ayında keçirilmiş ilk bələdiyyə seçkilərində yaranmışdır. Bələdiyyənin 11 üzvü vardır. Bələdiyyənin ilk sədri Talıbzadə Hümmət Davud oğlu olmuşdur. Sonra isə Əhmədov Ədalət Ağahuseyn oğlu olmusdur
Tanınmış şəxsiyyətləri
- Xəlil Məmmədov
- Vaqif Nəsirov
- Gülhüseyn Hüseynoğlu
- Məmməd Qurbanov
- Qubad Nəsirov
- Şeyx Məhəmməd Sadiq Boradigahi
Şəhidlər
- Cavadov Zəfər Əlihüseyn oğlu (12.09.1974–20.04.1994)
- Əliyev Niyaməddin Məmməd oğlu (12.12.1973–21.11.1993)
- Məmmədov Qeysər Heybət oğlu
- Nağıyev İnqilab Şabala oğlu
- Paşayev Fərasət Qubad oğlu (02.12.1973–02.02.1994)
- Şiriyev Bəxtiyar Qurbanəli oğlu (22.04.1973–06.08.1992)
- (15.08.1973–30.09.1992)
- İbrahim Rükabzadə (14.10.2000–21.10.2020)
- Əbdülrza Rəfibəyli (2.06.1998–23.10.2020)
Şəkillər
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2020-06-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-03.
- Azərpoçt. "İndekslər" (az.). www.azerpost.az. 2016-04-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-19.
- MÜSƏLMAN DİNİ İCMALAR — 2017-ci ildə qeydiyyatdan keçənlər 2022-06-26 at the Wayback Machine. scwra.gov.az (az.)
- Свод статистических данных о населении Закавказского края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Без пагинации Arxivləşdirilib 2022-05-25 at the Wayback Machine). Изд. по распоряжению главноначальствующего гражд. частью на Кавказе Завкавк. стат. ком. — 1893
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalenin neytralligi subhe dogurur Meqalede teref tutma ve ya pislemek meqsedi dasiyan ve dogrulugu subut edilmeyen fikirlerin oldugu iddia edilir Xahis olunur bu mesele ile elaqedar istirak edesiniz Boradigah Azerbaycanin Masalli rayonunun tabeliyinde seher tipli qesebe 1966 ci ilden Boradigah38 55 40 sm e 48 42 31 s u Olke AzerbaycanRayon Masalli rayonuTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 7 000 neferResmi dili Azerbaycan diliReqemsal identifikatorlarPoct indeksi AZ4413Xeriteni goster gizle Boradigah Vikianbarda elaqeli mediafayllar Inzibati erazi vahidi uzre Boradigah qesebesi Mollaoba Turkoba ve Babaser kendlerini ozunde birlesdirir TarixiBoradigah qesebesi Boradigah Cume Mescidi 1853 1854 Boyuk Veten Muharibesi sehidlerinin xatire abidesi Boradigah qesebe 1 sayli orta mekteb Boradigah qesebe 2 sayli orta mekteb Boradigah toponimi haqqinda muxtelif mulahizeler soylenilir Boradigahi bura digahdir yeni bura kend yeridir kimi izah edenler de var Daha inandirici mulahizeni cografiya elmleri doktoru dosent N Memmedov soyleyir O Boradigah toponimi haqqinda yazir Toponimin yazilisi Bire diqo dur Menasi tikanliqdaki kend yeri demekdir Talisca Bir tikan o birlesdirici ses di kend qo yer menasindadir XVIII esre qederki tarixi menbelerde Boradigah toponimine demek olar ki rast gelinmir Talis xanligi inkisaf etmis ticaret senetkarliq ve muhum yasayis menteqelerinden biri kimi taninmaga baslayir Tesadufi deyil ki xanligin erazi inzibati xeritelerinde muhum yasayis menteqesi kimi Boradigah da gosterilir Boradigah toponimine XIX esre aid olan menbelerde tez tez rast gelinir Bele ki XIX esrde yasayib yaratmis sairlerden Mirze Eziz seirlerinden birinde Lenkeran qezasina mexsus 14 toponim sirasinda Boradigahin da adini cekir Melum oldugu kimi talis hakimi Mir Mustafa xan 1787 1814 mulkiyyetini sagliginda iken aile uzvleri arasinda bolusdurmusdu Boradigah onun ikinci oglu Mir Huseyn xana mexsus eraziye daxil idi Boradigahlilar vergini ona verirdiler Tedqiqatci F Esedovun fikrince Mir Huseyn xan her il Boradigahdan 360 tumen vergi alir ve bundan elave 9 deyirmandan gelen gelir de ona catirdi 1853 1854 cu illerde Boradigahda insa olunmus memarliq abidesi olan mescid hazirda da istifade olunur Onun tikintisi Boradigahin tarixinde muhum medeni hadiselerden biridir 1913 cu ilde cemi 700 heyetden ibaret olan Boradigah kend icmasi Mir Esger xanin 130 desyatin torpagini zebt ederek ona icare haqqi vermekden imtina etmisdi Hetta Yusif adli kendli xani oldurmek meqsedile ona gulle de atmisdi Maraqli budur ki Mir Esger xan boradigahlilarin ohdesinden gele bilmemis acizane suretde Qafqaz canisini N Nikolayevice sikayetlenerek yazmisdi Boradigahlilar bizim torpaq sahelerimizi zebt etmisler bize icare haqqi da vermirler Qesebede cay fabriki 2 orta mekteb kinoklub xestexana avtomat telefon stansiyasi var Boradigahda arxeoloji abidelerden Agbala tepesi ve Mehti tepesi Tunc dovru muhafize olunmusdur Qesebede Hezreti Eli mescidi dini icmasi fealiyyet gosterir Boradigah Eli MescidiFiziki cografi movqeyiBoradigah qesebesi Lenkeran ovaliginda rayon merkezinden 12 km cenubda Boladi cayinin sol qolu olan Boradigah cayinin her iki sahilinde yerlesir Boradigah cayi Boradigah qesebesinin kend teserrufatinda su helledici rol oynayirdi Uzunlugu 21 km olan ile elaqedar Boradigah ve qonsu Qezvinoba kend sakinleri arasinda tez tez ciddi mubahiseler olurdu Her iki kendin camaati cayin hacalandigi qollari oz terefine axitmaga cehd edirdi Hetta bu mubahiseler dava dalasa sebeb olurdu Nehayet 1914 cu ilde her iki kendin camaati bu mubahiseye son qoymaq meqsedile cayin hacalandigi yerde ucu sivri bir paya basdirir Kendliler sertlesirler ki kim ozunu bu payanin ustune atib oldurerse su hemin sexsin yasadigi kendin olacaq Boradigah qesebesinden olan Kule Kele leqebli bir kisi ozunu payanin ustune atib oldurur ve cay o vaxtdan Boradigahin ici ile axmaga baslayir Hadisenin canli sahidlerinden olan Boradigah agsaqqallari indi de Kule Kelenin fedakarligindan oz olumu ile iki kend camaati arasindaki su mubahisesine son qoymasindan danisir Ehalisi14 may 17 dekabr 1886 ci ilde aileler uzre aparilmis kameral siyahiyaalmaya esasen Baki quberniyasi Lenkeran qezasi Erkivan sobesi Boradigah kend cemiyyetine daxil olan Boradigah kendinde hemcinin bu kend sakinlerinin yeni saldiqlari Qezvinoba Satiroba Babaser Mollaoba ve Tukle kendlerinde toplam 291 evde sie teriqetli muselman azerbaycan turklerinden ibaret 2 628 nefer 1 508 neferi kisiler 1 120 neferi ise qadinlar ehali yasayirdi 2009 cu il siyahiyaalinmasina esasen Boradigah qesebesi sakinlerinin sayi 10681 neferdir qesebe merkezinde 6280 nefer Onlarin boyuk bir qismi turk az bir qismi ise talislardan ibaretdir BelediyyeBoradigah qesebe belediyyesi 1999 cu ilin dekabr ayinda kecirilmis ilk belediyye seckilerinde yaranmisdir Belediyyenin 11 uzvu vardir Belediyyenin ilk sedri Talibzade Hummet Davud oglu olmusdur Sonra ise Ehmedov Edalet Agahuseyn oglu olmusdurTaninmis sexsiyyetleriXelil Memmedov Vaqif Nesirov Gulhuseyn Huseynoglu Memmed Qurbanov Qubad Nesirov Seyx Mehemmed Sadiq BoradigahiSehidler Cavadov Zefer Elihuseyn oglu 12 09 1974 20 04 1994 Eliyev Niyameddin Memmed oglu 12 12 1973 21 11 1993 Memmedov Qeyser Heybet oglu Nagiyev Inqilab Sabala oglu Pasayev Feraset Qubad oglu 02 12 1973 02 02 1994 Siriyev Bextiyar Qurbaneli oglu 22 04 1973 06 08 1992 15 08 1973 30 09 1992 Ibrahim Rukabzade 14 10 2000 21 10 2020 Ebdulrza Refibeyli 2 06 1998 23 10 2020 SekillerIstinadlar Arxivlenmis suret 2020 06 07 tarixinde Istifade tarixi 2020 05 03 Azerpoct Indeksler az www azerpost az 2016 04 19 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 04 19 MUSELMAN DINI ICMALAR 2017 ci ilde qeydiyyatdan kecenler 2022 06 26 at the Wayback Machine scwra gov az az Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskogo kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Bez paginacii Arxivlesdirilib 2022 05 25 at the Wayback Machine Izd po rasporyazheniyu glavnonachalstvuyushego grazhd chastyu na Kavkaze Zavkavk stat kom 1893Hemcinin baxVikianbarda Boradigah ile elaqeli mediafayllar var Masalli rayonu