Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Araqvi (qədim adı Araqva; gürc. არაგვი) — Gürcüstanın şərqindən axan, Kazbek, Duşeti və Msxeta bələdiyyələrinin ərazisindən keçən çay, Kürün sol qolu.
| Araqvi | |
|---|---|
| ka/არაგვი | |
 Msxeta şəhəri yaxınlığında Araqvinin mənbəyi | |
| Ölkə |  Gürcüstan |
| Region | |
| Rayonlar |
|
| Mənbəyi | Baş Qafqaz silsiləsi |
| Mənsəbi | Kür çayı |
| Uzunluğu | 112 km |
| Su hövzəsi | Kür/Xəzər dənizi |
| Hövzəsinin sahəsi | 2740 km |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Çayın uzunluğu 112 km-dir. Drenaj hövzəsinin sahəsi 2740 km²-dir. İllik su axınının həcmi isə 1,8 km³-dir.
Çayın yatağı əsasən qumdaşı, şist və əhəngdaşıdır. Jinvali su anbarı və onun 130 MVt gücündəki su elektrik stansiyası Gürcüstanın enerjisinin çox hissəsini istehsal edir. Su anbarı 1986-cı ildə tikilib.
Adı
Çayın qədim adı Araqvadır. Gürcü dilindən "sürətli", "təxminən" kimi tərcümə olunur.
Adı qədim Midiya *Aragv(ī), proto-İran dilindən *Ragvī- "sürətli" sözlərindən gələ bilər (*ragu-dan "sürətli"). Və ya abxazca arakua — "budaq", məcazi mənada — "axın" sözündən də gələ bilər.
Təsviri
Araqvi çayı mənbəyini Baş Qafqaz silsiləsinin cənub yamaclarında götürür. Əvvəlcə çay Ağ (Mtiulskaya) Araqvi adlanırdı. Çay şist və əhəng daşı üzərindən axır ki, bu da suya ağımtıl rəng verir. Pasanauri kəndində Ağ Araqvi qara şistlərdən axan Qara Araqvi ilə birləşir, buna görə də suyun rəngi tünd rəng alır. Birləşdikdən sonra çayda su müəyyən məsafədə iki: açıq və tünd paralel zolaq əmələ gətirir. Bundan sonra çay sadəcə Araqvi adlanır. Jinvali kəndi yaxınlığında Pşavskaya Araqvi Böyük Borbalo dağının qərb yamaclarından axan və şimal qolu Xevsurskaya Araqvi olan Araqviyə axır. Birləşdirilmiş dörd Araqvidə Gürcüstan paytaxtını su və elektrik enerjisi ilə təmin edən Jinvali su anbarı və su elektrik stansiyaları yaradılıb. Gürcüstanın qədim paytaxtı İberiya, Msxeta şəhəri yaxınlığında Araqvi Kürə axır. Çayın qidalanması fərqli olsa da, əsasən buzlaqlarla qidalanır. Hərbi Gürcüstan yolu Araqva vadisindən keçir.
Ədəbiyyatdan qeydlər
- Bir neçə il əvvəl,: Harada ki, səs-küy var,: İki bacı kimi qucaqlaşan,: Qədim Araqvi və Kür şaylarının birləşməsində,: Bir monastır var idi. .
- Mixail Yuryeviç Lermontov "Mtsıri"
- Araqvanın kölgəli sahillərdə keçdiyi yerdə, …
- Orada insanlar dağlarda yuva qururlar, …
- Aleksandr Sergeyeviç Puşkin "Qafqaz"
- Gürcüstanın təpələrində gecənin qaranlığı yatır;
- Qarşımda səs-küylü Araqva axır…
- Aleksandr Sergeyeviç Puşkin "Gecənin qaranlığı Gürcüstanın təpələrində yatır…"
İstifadəsi və infrastrukturu
Jinvali tərəfdə 102 metr (335 fut) yüksəklikdə olan üzərində tiklmiş su anbarı Gürcüstanın ən böyük bəndlərindən biridir. 130 MVt-a qədər elektrik enerjisi istehsal etməklə yanaşı, Araqvinin sularından Tbilisini içməli su ilə təmin etmək və əkin sahələrini suvarmaq üçün 36,7 kilometr (22,8 mil) istifadə olunur.
Qalereya
-
![image]()
Jinvali su anbarı -
![image]()
Ananuri qalası -
![image]()
Araqvi üzərində hidroelektrik bənd -
![image]()
Qudaurinin şimalındakı Araqvi çayının mənbəyi
İstinadlar
- არაგვი // ენციკლოპედია „საქართველო. 1. 1997.
- "Statistical Yearbook of Georgia: 2020" (PDF). www.geostat.ge (ingilis). 2021-04-13 tarixində (PDF)., National Statistics Office of Georgia, Tbilisi, 2020, p. 12.
- // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
- Твёрдый, Александр Васильевич. Топонимический словарь Северного Кавказа. Краснодар: Краснодарское книжное издательство. 2006.
- Периханян А. Г. Материалы к этимологическому словарю древнеармянского языка. Часть I. Ереван: Изд-во НАН РА. 1993. 13.
- Д. Гулия. История Абхазии. 1. Тифлис. 1925. 62.
- Цабаев Василий Георгиевич. По Военно-Грузинской дороге. : Книжное издательство Управления по печати при Совете Министров СО АССР. 1971.
- "А. С. Пушкин Собр. соч. в 10 тт. Т. 2. Стихотворения 1823—1836. 1829". rvb.ru (rus). 2020-08-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-12.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Araqvi qedim adi Araqva gurc არაგვი Gurcustanin serqinden axan Kazbek Duseti ve Msxeta belediyyelerinin erazisinden kecen cay Kurun sol qolu Araqvika არაგვიMsxeta seheri yaxinliginda Araqvinin menbeyiOlke GurcustanRegion Msxeta Mtianeti diyariRayonlar Msxeta belediyyesiDuseti belediyyyesiKazbek belediyyesiMenbeyi Bas Qafqaz silsilesiMensebi Kur cayiUzunlugu 112 kmSu hovzesi Kur Xezer deniziHovzesinin sahesi 2740 km Vikianbarda elaqeli mediafayllar Cayin uzunlugu 112 km dir Drenaj hovzesinin sahesi 2740 km dir Illik su axininin hecmi ise 1 8 km dir Cayin yatagi esasen qumdasi sist ve ehengdasidir Jinvali su anbari ve onun 130 MVt gucundeki su elektrik stansiyasi Gurcustanin enerjisinin cox hissesini istehsal edir Su anbari 1986 ci ilde tikilib AdiCayin qedim adi Araqvadir Gurcu dilinden suretli texminen kimi tercume olunur Adi qedim Midiya Aragv i proto Iran dilinden Ragvi suretli sozlerinden gele biler ragu dan suretli Ve ya abxazca arakua budaq mecazi menada axin sozunden de gele biler TesviriAraqvi cayi menbeyini Bas Qafqaz silsilesinin cenub yamaclarinda goturur Evvelce cay Ag Mtiulskaya Araqvi adlanirdi Cay sist ve eheng dasi uzerinden axir ki bu da suya agimtil reng verir Pasanauri kendinde Ag Araqvi qara sistlerden axan Qara Araqvi ile birlesir buna gore de suyun rengi tund reng alir Birlesdikden sonra cayda su mueyyen mesafede iki aciq ve tund paralel zolaq emele getirir Bundan sonra cay sadece Araqvi adlanir Jinvali kendi yaxinliginda Psavskaya Araqvi Boyuk Borbalo daginin qerb yamaclarindan axan ve simal qolu Xevsurskaya Araqvi olan Araqviye axir Birlesdirilmis dord Araqvide Gurcustan paytaxtini su ve elektrik enerjisi ile temin eden Jinvali su anbari ve su elektrik stansiyalari yaradilib Gurcustanin qedim paytaxti Iberiya Msxeta seheri yaxinliginda Araqvi Kure axir Cayin qidalanmasi ferqli olsa da esasen buzlaqlarla qidalanir Herbi Gurcustan yolu Araqva vadisinden kecir Edebiyyatdan qeydlerBir nece il evvel Harada ki ses kuy var Iki baci kimi qucaqlasan Qedim Araqvi ve Kur saylarinin birlesmesinde Bir monastir var idi Mixail Yuryevic Lermontov Mtsiri dd Araqvanin kolgeli sahillerde kecdiyi yerde Orada insanlar daglarda yuva qururlar Aleksandr Sergeyevic Puskin Qafqaz dd dd Gurcustanin tepelerinde gecenin qaranligi yatir Qarsimda ses kuylu Araqva axir Aleksandr Sergeyevic Puskin Gecenin qaranligi Gurcustanin tepelerinde yatir dd dd Istifadesi ve infrastrukturuJinvali terefde 102 metr 335 fut yukseklikde olan uzerinde tiklmis su anbari Gurcustanin en boyuk bendlerinden biridir 130 MVt a qeder elektrik enerjisi istehsal etmekle yanasi Araqvinin sularindan Tbilisini icmeli su ile temin etmek ve ekin sahelerini suvarmaq ucun 36 7 kilometr 22 8 mil istifade olunur QalereyaJinvali su anbari Ananuri qalasi Araqvi uzerinde hidroelektrik bend Qudaurinin simalindaki Araqvi cayinin menbeyiIstinadlarარაგვი ენციკლოპედია საქართველო 1 1997 Statistical Yearbook of Georgia 2020 PDF www geostat ge ingilis 2021 04 13 tarixinde PDF National Statistics Office of Georgia Tbilisi 2020 p 12 Aragva Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Tvyordyj Aleksandr Vasilevich Toponimicheskij slovar Severnogo Kavkaza Krasnodar Krasnodarskoe knizhnoe izdatelstvo 2006 Perihanyan A G Materialy k etimologicheskomu slovaryu drevnearmyanskogo yazyka Chast I Erevan Izd vo NAN RA 1993 13 D Guliya Istoriya Abhazii 1 Tiflis 1925 62 Cabaev Vasilij Georgievich Po Voenno Gruzinskoj doroge Knizhnoe izdatelstvo Upravleniya po pechati pri Sovete Ministrov SO ASSR 1971 A S Pushkin Sobr soch v 10 tt T 2 Stihotvoreniya 1823 1836 1829 rvb ru rus 2020 08 05 tarixinde Istifade tarixi 2020 05 12