Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yan Myen (norv. Jan Mayen) — Qrenland dənizi ilə Norveç dənizi arasında yerləşən ada. Ada Qrenlandiyadan 600 km, İslandiyadan 500 km, Norveçdən isə 1000 km məsafədə yerləşir.
| Yan Mayen adası | |
|---|---|
| norv. Jan Mayen | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Sahəsi | 377 km² |
| Uzunluğu |
|
| Eni | 15 km |
| Sahil uzunluğu | 124.100 m |
| Hündür nöqtəsi | 2277 m |
| Əhalisi | 18 nəfər |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Norveç |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiya
Coğrafi koordinatlar: 71°00′ş. e., 8°00′q. u.
- Torpaq sərhədlərinin uzunluğu: 0 km.
- Şahil xəttinin uzunluğu: 124,1 km.
Dəniz hüququ:
- ərazi suları:4 dəniz mili
- bitişik zona: 10 dəniz mili
- iqtisadi zona: 200 dəniz mili
- materik şelfi: 200 metr dərinliyi və ya inkişaf dərinliyi zonası
İqlimi: dümanla müşahidə edilən qütb dəniz iqlimi.
Relyef: vulkanik mənşəlli ada. Bəzi hissəsi buzla örtülüdür.
Yüksəklik aralığı:
- minimum hündürlük: Norveç dənizi — 0 m
- maksimum hündürlük: Berenberq vulkanı — 2277,3 m.
Təbii ehtiyatlar: yoxdur
Torpaqdan istifadə:
- əkin sahəsi: 0 %
- daimi əkilən sahələr: 0 %
- digərləri: 100 % (2001)
Suvarılan torpaqlar: 0 km².
Təbii risklər: yatmış Berenberq vulkanı 1970-ci ildən fəallaşmışdır.
Ətraf mühit. Mövcud vəziyyət: qismən mamır və ot ilə örtülmüş, vulkanik ada.
Adanın uzunluğu — 55 km şimal-şərqdən cənub-qərbə).
Topoqrafiya
Jan Mayen adası vulkanik mənşəli olub bəzi əraziləri buzlaqlarla əhatə olunmuşdur (117 km²). Ada iki hissədən ibarətdir ki, böyük bir hissəsi şimalda (Nord-Jan) və kiçik bir hissə cənubda (Sør-Jan) yerləşir. Onlarda təxminən 2,5 kilometr eni olan bərzəxlə birləşirlər.
Adanın yaranması 7000 mon il öncəyə aiddir.
Relyefi dağliqdır. Ən hündür zirvəsi olan Berenberq adanın şimalında yerləşir (2277,3 metr dəniz səviyyəsindən yuxarıda).
Bərzəxdə iki böyük su tutarı var: Cənubi laqun (Sørlaguna) və Şimali laqun (Nordlaguna).
Geologiya
Ada Şimali Amerika plitəsi ilə Avrasiya plitəsinin qovşağından 170 km məsafədə yerləşir. Bu səbəbdən bölgədə yüksək tektonik fəaliyyət vardır.
Adanın şimal hissəsini təşkil edən Berenberq vulkanı Yer üzündə ən şimal fəal vulkandır. 1732-ci ildən 1985-ci ilə qədər olan dövrdə altı ədəd püskürməsi qeydə alınmışdır. Son püskürmələr 1970, 1973 və 1985-ci illərdə baş vermişdir. Ən güclü zəlzələ Rixter şkalasında 5 olmuşdur. 1970-ci ildəki püskürmə zamanı dənizə lava tökülməsi nəticəsində adanın sahəsi 4 kvadrat kilometrədək artmışdır.
İqlim
Adanın iqlimi dənizin stabilləşdirici təsirinə görə temperaturda kiçik fərqlər olur. Şimalına Qolfstrim cərəyanı təsir edir.
Adada yay ayları orta temperatur +5 °C, maksimal isə +18 °C-dir. Qışda orta temperatur −5 °C, nadir hallarda −20 °C olur.
Havalar tez-tez buludlu, xüsusilə payız və yaz mövsümlərində tez-tez duman müşahidə olunur. Tez-tez istiqamətini dəyişkən güclü küləklər əsir.
Flora
Adada əsl ağac və kollar yoxdur. Ancaq damarlı bitkilərin 76 növü mövcuddur. 2002-ci ildə isə yenisi aşkar edilmişdi. Xüsusilə damar bitkiləri arasında 3 dənəsi endemikdir və bu səbəbdən xüsusi qorunma tələb edir.
Yan Mayen florasına həmçinin 176 növ mamır, 140 növ şibyə və 66 növ göbələk daxildir.
Fauna
Adada 98 növ quş yaşayır. Onlardan 18 növü yuva qurur, daha 7 növün isə qurması ehtimal olunur. Adada məməlilərdən bəzən ağ və mavi arktika tülküsünü və ağ ayılarıgörmək olur. Ağ ayılar adaya ya qalın buz qatı altında girmək məqsədi ilə gəlirlər yada üzən buzlaqlarda təsadüfən adaya gəlirlər.
Tarix
Ada onu 1614-cü ildə aşkar etmiş hollandiyalı balina ov gəmisinin kapitanının şərəfinə adlandırılmışdır. Daha əvvəlki iddialar — , (1607); (1612); (1614) — isə inandırıcı deyildir.
Ancaq 1595-cildə Dyusburqda dərc olunmuş Şimal Buzlu okeanının xəritəsində Herard Merkator (1512–1594) Qrenland və Norveç dənizləri arasında Beeren Syland adlı adanı qeyd etmişdir [1].
Sonrakı əsrlərdə adanı yalnız Şimail Qrenlandiya şirkətini balina və dəniz məməlilərini ovlayan gəmiləri nadir hallarda ziyarət edirdi. Ada 1929-cu ildən Norveçin idarəçilindədir. Uzun müddət yatmiş Berenberq vulkanı ( dağları) 1970-ci ildə aktivləşmişdir. Bu yer üzündəki şimal qütbünə ən yaxın aktiv vulkandır.
1961-ci ildə ada yaxınlığında K-19 sualtı qayığında qəza baş vermişdir.
Əhali
Yerli əhali yoxdur. Olonkinbyuen qəsəbəsində uzunmüddətli naviqasiya, meteorologiya stansiyasının və Sahil Mühafizəsi xitmətinin (iyul 2004) əməkdaşları yaşayır. Adada inzibati və mülki idarə etməni Loran-C stansiya deleqasiyasının rəhbəriicra edir.
Dil: norveç dili.
Tərəflərin statusu: Norveç ərazisi; 1994-cü ilin avqustundan Oslodan olan qubernator vasitəsilə idarə olunur. Buna baxmayaraq adada hakimiyyət Norveç Müdafiə Əlaqə Xidməti stansiyasının komandirinə verilmişdir.
Qnunverici sistem: Norveçin qanunvericilik sistemi
Bayraq: Norveç bayrağı istifadə edilir.
İqtisadiyyat
Yan Mayen əhəmiyyətli təbii ehtiyatları olmayan bir vulkanik adadır. Adada iqtisadi fəaliyyət Norveç radionaviqasiya və meteoroloji stansiyalarının əməkdaşları üçün xidmətlərin göstərilməsi ilə məhdudlaşır.
Nəqliyyat
Limanlar: yoxdur; yalnız xarici dayanacaqlar
Hava limanları: 1 (2003)
Torpaq örtüklü hava limanları:
ümumi: 1 1524–2437 m: 1 (2004)
Silahlı qüvvələr
Adanın qorunması Norveçin məsuliyyətidir. Bu məsələdə beynəlxalq anlaşılmazlıq yoxdur.
Mənbə
- www.jan-mayen.no
- Jan Mayen at Norwegian Polar Institute 2013-08-31 at the Wayback Machine
- TopoJanMayen – Interactive map of Jan Mayen by the Norwegian Polar Institute
- Glaciers of Jan Mayen
- www.janmayen2011.org — a site about JX5O — international ham radio expedition to Jan Mayen island in 2011 2012-01-10 at the Wayback Machine
- Weather forecasts for Jan Mayen at yr.no (Norwegian Meteorological institute and NRK)
- [2] 2014-02-08 at the Wayback Machine uscg spar 403 1966
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yan Myen norv Jan Mayen Qrenland denizi ile Norvec denizi arasinda yerlesen ada Ada Qrenlandiyadan 600 km Islandiyadan 500 km Norvecden ise 1000 km mesafede yerlesir Yan Mayen adasinorv Jan MayenUmumi melumatlarSahesi 377 km Uzunlugu 54 kmEni 15 kmSahil uzunlugu 124 100 mHundur noqtesi 2277 mEhalisi 18 neferYerlesmesi71 02 47 sm e 8 13 49 q u Olke NorvecYan Mayen adasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyaYan Myen adasinin xeritesi Cografi koordinatlar 71 00 s e 8 00 q u Torpaq serhedlerinin uzunlugu 0 km Sahil xettinin uzunlugu 124 1 km Deniz huququ erazi sulari 4 deniz mili bitisik zona 10 deniz mili iqtisadi zona 200 deniz mili materik selfi 200 metr derinliyi ve ya inkisaf derinliyi zonasi Iqlimi dumanla musahide edilen qutb deniz iqlimi Relyef vulkanik menselli ada Bezi hissesi buzla ortuludur Yukseklik araligi minimum hundurluk Norvec denizi 0 m maksimum hundurluk Berenberq vulkani 2277 3 m Tebii ehtiyatlar yoxdur Torpaqdan istifade ekin sahesi 0 daimi ekilen saheler 0 digerleri 100 2001 Suvarilan torpaqlar 0 km Tebii riskler yatmis Berenberq vulkani 1970 ci ilden feallasmisdir Etraf muhit Movcud veziyyet qismen mamir ve ot ile ortulmus vulkanik ada Adanin uzunlugu 55 km simal serqden cenub qerbe TopoqrafiyaJan Mayen adasi vulkanik menseli olub bezi erazileri buzlaqlarla ehate olunmusdur 117 km Ada iki hisseden ibaretdir ki boyuk bir hissesi simalda Nord Jan ve kicik bir hisse cenubda Sor Jan yerlesir Onlarda texminen 2 5 kilometr eni olan berzexle birlesirler Adanin yaranmasi 7000 mon il onceye aiddir Relyefi dagliqdir En hundur zirvesi olan Berenberq adanin simalinda yerlesir 2277 3 metr deniz seviyyesinden yuxarida Berzexde iki boyuk su tutari var Cenubi laqun Sorlaguna ve Simali laqun Nordlaguna GeologiyaAda Simali Amerika plitesi ile Avrasiya plitesinin qovsagindan 170 km mesafede yerlesir Bu sebebden bolgede yuksek tektonik fealiyyet vardir Adanin simal hissesini teskil eden Berenberq vulkani Yer uzunde en simal feal vulkandir 1732 ci ilden 1985 ci ile qeder olan dovrde alti eded puskurmesi qeyde alinmisdir Son puskurmeler 1970 1973 ve 1985 ci illerde bas vermisdir En guclu zelzele Rixter skalasinda 5 olmusdur 1970 ci ildeki puskurme zamani denize lava tokulmesi neticesinde adanin sahesi 4 kvadrat kilometredek artmisdir IqlimAdanin iqlimi denizin stabillesdirici tesirine gore temperaturda kicik ferqler olur Simalina Qolfstrim cereyani tesir edir Adada yay aylari orta temperatur 5 C maksimal ise 18 C dir Qisda orta temperatur 5 C nadir hallarda 20 C olur Havalar tez tez buludlu xususile payiz ve yaz movsumlerinde tez tez duman musahide olunur Tez tez istiqametini deyisken guclu kulekler esir FloraAdada esl agac ve kollar yoxdur Ancaq damarli bitkilerin 76 novu movcuddur 2002 ci ilde ise yenisi askar edilmisdi Xususile damar bitkileri arasinda 3 denesi endemikdir ve bu sebebden xususi qorunma teleb edir Yan Mayen florasina hemcinin 176 nov mamir 140 nov sibye ve 66 nov gobelek daxildir FaunaAdada 98 nov qus yasayir Onlardan 18 novu yuva qurur daha 7 novun ise qurmasi ehtimal olunur Adada memelilerden bezen ag ve mavi arktika tulkusunu ve ag ayilarigormek olur Ag ayilar adaya ya qalin buz qati altinda girmek meqsedi ile gelirler yada uzen buzlaqlarda tesadufen adaya gelirler Berenberq vulkani Norvec poct markasinda 1957 TarixAda onu 1614 cu ilde askar etmis hollandiyali balina ov gemisinin kapitaninin serefine adlandirilmisdir Daha evvelki iddialar 1607 1612 1614 ise inandirici deyildir Ancaq 1595 cilde Dyusburqda derc olunmus Simal Buzlu okeaninin xeritesinde Herard Merkator 1512 1594 Qrenland ve Norvec denizleri arasinda Beeren Syland adli adani qeyd etmisdir 1 Sonraki esrlerde adani yalniz Simail Qrenlandiya sirketini balina ve deniz memelilerini ovlayan gemileri nadir hallarda ziyaret edirdi Ada 1929 cu ilden Norvecin idarecilindedir Uzun muddet yatmis Berenberq vulkani daglari 1970 ci ilde aktivlesmisdir Bu yer uzundeki simal qutbune en yaxin aktiv vulkandir 1961 ci ilde ada yaxinliginda K 19 sualti qayiginda qeza bas vermisdir EhaliYerli ehali yoxdur Olonkinbyuen qesebesinde uzunmuddetli naviqasiya meteorologiya stansiyasinin ve Sahil Muhafizesi xitmetinin iyul 2004 emekdaslari yasayir Adada inzibati ve mulki idare etmeni Loran C stansiya deleqasiyasinin rehberiicra edir Dil norvec dili Tereflerin statusu Norvec erazisi 1994 cu ilin avqustundan Oslodan olan qubernator vasitesile idare olunur Buna baxmayaraq adada hakimiyyet Norvec Mudafie Elaqe Xidmeti stansiyasinin komandirine verilmisdir Qnunverici sistem Norvecin qanunvericilik sistemi Bayraq Norvec bayragi istifade edilir IqtisadiyyatYan Mayen ehemiyyetli tebii ehtiyatlari olmayan bir vulkanik adadir Adada iqtisadi fealiyyet Norvec radionaviqasiya ve meteoroloji stansiyalarinin emekdaslari ucun xidmetlerin gosterilmesi ile mehdudlasir NeqliyyatLimanlar yoxdur yalniz xarici dayanacaqlar Hava limanlari 1 2003 Torpaq ortuklu hava limanlari umumi 1 1524 2437 m 1 2004 Silahli quvvelerAdanin qorunmasi Norvecin mesuliyyetidir Bu meselede beynelxalq anlasilmazliq yoxdur Menbewww jan mayen no Jan Mayen at Norwegian Polar Institute 2013 08 31 at the Wayback Machine TopoJanMayen Interactive map of Jan Mayen by the Norwegian Polar Institute Glaciers of Jan Mayen www janmayen2011 org a site about JX5O international ham radio expedition to Jan Mayen island in 2011 2012 01 10 at the Wayback Machine Weather forecasts for Jan Mayen at yr no Norwegian Meteorological institute and NRK 2 2014 02 08 at the Wayback Machine uscg spar 403 1966