Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aleksandr Kalder (22 iyul 1898[…], Filadelfiya, Pensilvaniya – 11 noyabr 1976[…], Nyu-York, Nyu-York ştatı[…]) — həm öz estetik, həm də statik "stabil"ləri və monumental ictimai heykəlləri ilə tanınan amerikalı heykəltəraşdır. Kalder öz işini təhlil etməməyə üstünlük verərək, "Nəzəriyyələr rəssamın özü üçün çox yaxşı ola bilər, amma başqa insanlara yayım olmamalıdır" dedi.
| Aleksandr Kalder | |
|---|---|
| ing. Alexander Calder | |
 | |
| Doğum tarixi | 22 iyul 1898[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 11 noyabr 1976[…](78 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Vəfat səbəbi | ürək-damar xəstəliyi[d] |
| Fəaliyyəti | heykəltaraş, rəssam, fotoqraf, dizayner, zərgərlik dizayneri, qrafika ustası[d], illüstrasiyaçı[d], rəssam-qravüraçı[d], memarlıq çertyojçusu[d], boyakar[d], vizual incəsənət rəssamı, prodüser |
| Təhsili | |
| Janrlar | abstraksionizm |
| Stillər | Kinetik incəsənət |
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |  |
 | |
| calder.org | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Erkən yaş
Aleksandr "Sendi" Kalder 1898-ci ildə Pensilvaniya ştatının Lawnton şəhərində anadan olmuşdur. Onun doğum tarixi qarışıqlıq mənbəyi olaraq qalır. Kalderin anası Nanettenin (née Lederer) sözlərinə görə, Kalder avqustun 22-də anadan olub. Bununla belə, onun Filadelfiya Şəhər Zalında doğum haqqında şəhadətnaməsi, əllə yazılmış yazıya əsasən 22 iyul tarixində yazılıb. Kalderin ailəsi doğum haqqında şəhadətnamədən xəbər tutanda şəhər məmurlarının səhv etdiyini əminliklə iddia etdilər. Anası yəhudi və alman mənşəli, atası isə Kalvinist və şotland mənşəli idi, lakin Kalder özü heç vaxt heç bir dinə etiqad etmirdi və millətçiliyi rədd edirdi. Kalderin babası, heykəltəraş Aleksandr Milne Kalder Şotlandiyada anadan olub, 1868-ci ildə Filadelfiyaya mühacirət edib. O, Filadelfiya şəhər zalının qülləsində Uilyam Pennin nəhəng heykəli ilə tanınır. Atası Aleksandr Stirlinq Kalder tanınmış heykəltəraş idi. O, bir çox ictimai qurğu yaratmışdı, onların əksəriyyəti Filadelfiyada idi. Kalderin anası peşəkar portret rəssamı idi. O, 1888-ci ildən 1893-cü ilə qədər Parisdə Académie Julian və Sorbonnada təhsil almışdı. O, Filadelfiyaya köçdü və burada Pensilvaniya Gözəl sənətlər Akademiyasında təhsil alarkən Stirlinq Kalderlə tanış oldu. Kalderin valideynləri 22 fevral 1895-ci ildə evləndilər. Aleksandr Kalderin bacısı Marqaret Kalder Heyz UC Berkli İncəsənət Muzeyinin inkişafında böyük rol oynamışdır.
Dörd yaşlı Kalder atasının heykəli "The Man Cub" üçün çılpaq pozalar verib. Bu heykəlin kastı hazırda Nyu-Yorkdakı Metropolitan İncəsənət Muzeyindədir. 1902-ci ildə o, eyni zamanda gil fil olan ən erkən heykəlciyini də tamamladı. 1905-ci ildə atası vərəm xəstəliyinə tutulur. Kalderin valideynləri Arizona ştatının Oracle şəhərindəki bir rançoya köçürlər. Uşaqları bir il ailə dostlarının himayəsində qoyur. Uşaqlar 1906-cı ilin mart ayında valideynlərinə qovuşdular və həmin yay aylarında Arizona rançosunda qaldılar.
Kalder ailəsi Arizonadan Kaliforniyanın Pasadena şəhərinə köçmüşdür. Ailə evinin pəncərəli karxanası Kalderin ilk studiyası oldu və o, ilk alətlər dəstini aldı. O, bacısının kuklaları üçün zinət əşyaları düzəltmək üçün mis tellərin qırıntılarından istifadə edirdi. 1 yanvar 1907-ci ildə Nanette Kalder oğlunu Pasadenada keçirilən "Roses Parade" turnirinə aparır və burada dörd atlı-atlı yarışı müşahidə edir. Bu tədbir üslubu sonralar Kalderin miniatür sirk tamaşalarının finalına çevrildi.
1909-cu ilin sonlarında ailə Filadelfiyaya qayıtdı və orada Kalder qısa müddət ərzində Germantaun Akademiyasına getdi, sonra onlar Kroton-on-Hadsona (Nyu-York) köçdülər. Həmin Milad bayramında o, ata-anası üçün hədiyyə olaraq bir it və bir ördək vərəqdən misdən ördəyi heykəl etdi. Heykəlciklər üçölçülü, ördək isə kinetikdir, çünki nazik-nazik taplananda qayaya bürünür. Krotonda, orta məktəb illərində Kalder atasının boyaçı dostu Everett Şinn ilə dost olmuşdu. Onunla birlikdə mexaniki qatarlardan ibarət cazibə qüvvəsi sistemi qurmuşdur. Kalder bunu belə təsvir etmişdi: "Biz qatarı şpalların tutduğu taxta dəmiryollarla idarə edirdik; incline aşağı doğru hərəkət edən dəmir parçası maşınları sürətləndirdi. Hətta bəzi maşınları şam işığı ilə işıqlandırdıq". Krotondan sonra Kalderlər Nyu-York şəhərinə daha yaxın olmaq üçün Spuyten Duyvillə köçdülər. Burada Stirlinq Kalder studiya kirayələyirdi. Spuyten Duyvildə yaşayarkən Kalder Yonkers yaxınlığında orta məktəbdə oxumuşdur. 1912-ci ildə Kalderin atası Kaliforniyanın San-Fransisko şəhərində Panama-Sakit okean Beynəlxalq Eksklyuzyasının heykəltəraşlıq şöbəsinin rəhbəri vəzifəsinə təyin edildi, 1915-ci ildə keçirilmiş eksklyuzya üçün heykəllər üzərində işə başladı.
Kalderin orta məktəb illərində (1912–1915) ailə Nyu-York və Kaliforniya arasında geriyə və irəliyə doğru hərəkət etdi. Hər yeni məkanda Kalderin valideynləri öz oğulları üçün studiya kimi karxana yeri saxlayırdılar. Bu dövrün sonuna yaxın Kalder valideynləri Nyu-Yorka qayıdarkən Kaliforniyada dostlarının yanında qalır ki, San-Fransiskodakı Lowell Liseyini bitirsin. Kalder 1915-ci il sinfi ilə məzun olmuşdur.
Həyat və karyera
Aleksandr Kalderin valideynləri onun rəssam olmasını istəmirdilər, buna görə də o, mexanika ixtisası üzrə təhsil almaq qərarına gəldi. Uşaqlıqdan intuitiv mühəndis olan Kalder, mexaniki mühəndisliyin nə olduğunu belə bilmirdi. "Mən bu terminin nə məna kəsb etdiyini çox dəqiq bilməzdim, amma düşünürdüm ki, daha yaxşı olar ki, onu mənimsəyim", — o, daha sonra yazıb. 1915-ci ildə Nyu-Cersi ştatının Hoboken şəhərində Stevens Texnologiya İnstitutuna daxil olmuşdur. İncəsənətin əvəzinə mexanika mühəndisliyini öyrənmək qərarına gəldiyini soruşduqda, Kalder dedi: "Mən mühəndis olmaq istəyirdim, çünki daha çox xoşuma gələn bir oğlan mexaniki mühəndis idi, bütün bunlar". Stevens-də Kalder Delta Tau Deltası fraternity üzvü idi və riyaziyyatda mükəmməl idi. O, çox bəyənilmiş və sinif illik kitabında aşağıdakı təsvir var idi, "Görünür, Sendi həmişə xoşbəxt, və ya bəlkə də, müəyyən zarafat etmək üçün. Çünki onun üzü həmişə eyni pis, yeniyetmə kədər ilə bükülüb. Bu, əlbəttə ki, kişinin xasiyyətinin indeksidir, çünki o, ən yaxşı xasiyyətli insanlardan biridir".
1916-cı ilin yayında Kalder 1918 həftə Plattsburq mülki hərbi təlim düşərgəsində təlim keçirdi. 19-cu ildə o, Stivensdə "Tələbə Ordusu" təlim korpusuna, "Dəniz böyr" korpusuna daxil olur və batalyonun bələdçisi olur.
Kalder 1919-cu ildə Stevensdən diplom almışdır. O, New York Edison Company üçün hidravlik mühəndis və draughtsman daxil olmaqla müxtəlif işlər tutdu. 1922-ci ilin iyununda Kalder "H. F. İsgəndər" sərnişin gəmisində mexaniki mövqe tutdu. San-Fransiskodan Nyu-Yorka gedərkən Kalder güşədə yatır və bir gün səhər tezdən Qvatemala sahillərində oyanır və həm günəşin doğduğunun, həm də tam ayın əks üfüqlərdə batdığının şahidi olur. O, öz avtobioqrafiyasında deyir: "Bir gün səhər tezdən Qvatemalanın sahilində, sakit bir dənizdə, mənim çarpayımın üstündə, yəni kəndirdən ibarət olan bir dirhəmin üstündə gördüm ki, bir tərəfdən qızarmış günəşin, o biri tərəfində isə ay gümüş dirhəmin başlanğıcını görür".
San-Fransiskoda yerləşən H. F. Aleksandr dokunu, Kalder isə Aberdin şəhərinə (Vaşinqton) səyahət etdi. Onun bacısı və əri Kennet Heys burada yaşayırdılar. Kalder ağac kəsimi düşərgəsində vaxt keşikçisi kimi işə qəbul oldu. Dağ mənzərəsi onu boya və fırça istəmək üçün evə yazmağa ilhamlandırırdı. Bundan qısa müddət sonra Kalder yenidən Nyu-Yorka köçərək rəssam kimi karyera qurmağa qərar verir. Nyu-Yorkda Kalder İncəsənət Tələbələri Liqasına daxil olur, Corc Luks, Boardman Robinson və Con Sloan ilə qısa təhsil alır. Tələbə ikən Milli Polis Qəzetində işləmişdi.
1925-ci ildə onun təyin etdiyi tapşırıqlardan biri Rinqlinq Bros. və Barnum & Bailey Sirkinin eskizləri idi. Kalder sirk fəaliyyəti ilə maraqlanmağa başladı. Bu mövzu sonrakı işlərində yenidən peyda olacaqdı.
1926-cı ildə Kalder Parisə köçdü, Académie de la Grande Chaumière-ə yazıldı və Montparnasse Məhəlləsində 22 rue Daguerre studiyası yaratdı. 1929-cu ilin iyun ayında Parisdən Nyu-Yorka qayıqla gedərkən Kalder gələcək həyat yoldaşı Luiza Ceymslə (1905–1996) tanış olur. O, Eduard Holton Ceymsin qızı və yazıçı Henri Ceymsin və filosof Uilyam Ceymsin nəvəsi idi. 1931-ci ildə evləndilər. Parisdə olarkən Kalder bir sıra avanqard rəssamlarla, o cümlədən Fernand Leyger, Jan Arp və Marsel Düçampla dostluq etmişdir. Leger 1931-ci ildə "Galerie Percier"də keçirilmiş mücərrəd tikintilərin Kalderin ilk sərgisinin kataloqu üçün ön söz yazmışdır. Kalder və Luiza 1933-cü ildə Amerikaya, Konnektikut ştatının Roksberi şəhərində aldıqları fermaya qayıtdılar. Burada onlar ailə böyütmüşlər (Sandra 1935-ci ildə anadan olmuş, Meri 1939-cu ildə anadan olmuşdur). İkinci dünya müharibəsi zamanı Kalder dənizçilərə camofleur kimi qoşulmağa cəhd göstərsə də, rədd edildi. 1955-ci ildə Luiza ilə üç ay ərzində Hindistanı gəzmiş, burada Kalder doqquz heykəl, eləcə də bəzi zinət əşyaları istehsal etmişdir. 1963-cü ildə Kalder Aşağı Çevrière vadisinə baxaraq İndre-et-Loire (Fransa) şəhərində Yerləşən Saché'ye baxan yeni emalatxanaya yerləşdi. O, 1974-cü ildən şəhər meydanında yerləşən heykəlciyi şəhərə bağışladı. İncəsənət karyerası boyunca Kalder bir çox əsərlərini son olaraq nümayiş etdirmək üçün nəzərdə tutulan yerdən asılı olmayaraq fransız dilində adlandırmışdı. 1966-cı ildə Kalder öz Avtobioqrafiyasını kürəkəni Jan Devidsonun köməyi ilə "Pictures" ilə birgə nəşr etdirdi.
Kalder 1976-cı ilin noyabrında gözlənilmədən ürək tutmasından vəfat etdi, Nyu-Yorkdakı Uitni muzeyində böyük retrospektiv şounun açılmasından qısa müddət sonra.
Rəssamlıq fəaliyyəti
Heykəltaraşlıq
1926-cı ildə Parisdə Kalder özünün "Cirque Calder" adlı miniatür sirkini yaratmağa başlayır. Onun üzərində tel, bez, ip, rezin, kork və başqa tapılmış əşyalardan hazırlanmış miniatür sirk var. Daşına bilən (beş böyük çamadanı doldurmaq üçün böyüdü) üçün nəzərdə tutulmuş sirk Atlantik okeanın hər iki tərəfində təqdim edilmişdir. Tezliklə onun Cirque Calder (indiki Amerika İncəsənət Muzeyində baxışda) Paris avanqardı ilə məşhurlaşdı. 1929-cu ildə Parisdə Galerie Billiet-də ilk solo nümayişi olmuşdur. Salam!, Honolulu İncəsənət Muzeyinin kolleksiyasında rəssamın tel heykəltəraşlığı ilk nümunəsidir. Montparnasse kafedrallarından olan dostu rəssam Jül Pascin kataloqa ön söz yazmışdır.
1930-cu ildə Piter Mondrianinin studiyasına baş çəkən və ətraf mühit-as-instalyasiya onu abstrakt incəsənəti tam mənimsəməyə "şoka saldı" Məhz onun Mondrianla gəlişindən sonra yalnız mücərrəd heykəltəraşlıq inkişaf etdirmək üçün apardığı təcrübələrin qarışığı onun ilk həqiqətən kinetik heykəllərinə gətirib çıxardı. Bu heykəllər motorlar tərəfindən hərəkətə gətirldi, bu da onun imza incəsənət əsərlərinə çevriləcəkdi. Kalderin kinetik heykəlləri incəsənət işinin statik obyekt kimi ənənəvi təsəvvüründən şüurlu şəkildə ayrılan və jest və qeyri-maddilik ideyalarını estetik amillər kimi özündə birləşdirən incəsənətin ilk təzahürlərindən hesab olunur.
1931-ci ilə aid olan Kalderin motorlarla idarə olunan diskret hərəkətli hissələrin abstrakt heykəlləri Marsel Düçamp tərəfindən "mobillər" kimi qəbul edilmişdir. Fransız punu həm "hərəkət" həm də "motiv" mənasını verir. Lakin Kalder gördü ki, motorlaşdırılmış əsərlər bəzən onların təyin olunmuş hərəkətlərində monotonlaşır. Onun 1932-ci ildə gəldiyi çıxış yolu, onların hərəkətini toxunma və ya hava axınlarından əldə edən heykəllər asmaq idi. Bunlardan ən qədimi 1920-ci illərdən bəri Calderin istifadə etdiyi tel, tapılmış əşyalar və taxtadan hazırlanmışdır. 1934-cü ildə asma mobillər sənaye materiallarında açıq havada dayanan mobillər tərəfindən izlənildi və bu mobillər açıq hava ilə hərəkətə keçdi. Külək mobillərində havanın ən cüzi axarı ilə hərəkət edən pivoting dəyənəklər üzərində həssas şəkildə balanslaşdırılmış abstrakt formalar nümayiş etdirilmişdi. Bu, formaların və uzlaşdırma münasibətlərinin təbii növbəli oynamasına imkan verir. Kalder, həmçinin özünü dəstəkləyən, statik, mücərrəd heykəllər üzərində təcrübələr edirdi. Bu heykəllər 1932-ci ildə Jan Arp tərəfindən mobillərdən fərqləndirilməsi üçün "stabillər" adlandırılırdı. "Exposition Internationale des Arts et Techniques dans la Vie Moderne" (1937) adlı ispan pavilyonuna Kalderin "Merkuri bulağı" heykəli daxil idi. İkinci dünya müharibəsi zamanı Kalder heykəltəraşlıqla məşğul olmağa davam etdi, müharibə zamanı "bürclər" adlanan yeni açıq formada oyulmuş taxtaya qayıdaraq alüminiumun azlığına uyğunlaşdı. Müharibədən sonra Kalder vərəq metalından formaları evokativ formalara kəsməyə və öz xarakterik cəsarətli rənglərində əl boyamağa başladı. Calder asma baza-plata ilə bu dövr ətrafından kiçik bir qrup əsər yaratdı. Məsələn, Lily of Force (1945), Baby Flat Top (1946), Red isə dominantdır (1947). O, həmçinin "Seven Horizontal Discs" (1946) kimi əsərlər də düzəldib. Lily of Force (1945) və Baby Flat Top (1946) kimi, o zaman poçt xidməti tərəfindən qoyulan sərt ölçü məhdudiyyətlərinə baxmayaraq, Parisdəki Galerie Louis Carré-də qarşıdan gələn şou üçün poçt vasitəsilə söküb göndərə bildi. Onun 1946-cı ildə Duchamp tərəfindən təşkil edilmiş Carré-də nümayiş etdirdiyi şou əsasən asma və ayaqüstü mobillərdən ibarət idi və bu, fransız filosofu Jan-Pol Sartrın kataloqu üçün yazdığı esse kimi böyük təsir bağışladı. 1951-ci ildə Kalder bürcləri ilə struktur olaraq əlaqəli olan yeni növ heykəl qurdu. Divara mismarla bərkidilən bu "qüllələr" divardan jut edən tel strutlarından və tirlərdən ibarətdir.
Kalderin heykəltəraş kimi gücünü inkar etməsə də, XX əsr incəsənətinin tarixinə alternativ baxış Kalderin 1930-cu illərin əvvəllərində mühərriklə işləyən əsərlərindən küləklə idarə olunan mobilinin xeyrinə geri dönməsini sitat gətirir. Bu, Modernizmin insan işlərində tənqidi və potensial ifadəedici yeni element kimi aparata olan əvvəlki öhdəliyindən imtina etməsində həlledici an kimi qeyd olunur. Bu nöqteyi-nəzərə görə, mobil həmçinin Modernizmin elm və mühəndisliklə yaxınlaşmanın daha böyük məqsədinin tərk edilməsi və müasir incəsənət üçün bədbəxt uzunmüddətli nəticələrlə müşayiət olundu.
Monumental heykəllər
1934-cü ildə Kalder özünün Roxbury, Connecticut studiyasında açıq havada ilk əsərlərini, kiçik əsərləri ilə eyni üsul və materiallardan istifadə edərək etmişdir. Bayırda nümayiş olunan Kalderin ilk ayaqüstü mobilləri küləkdə zərif hərəkət edir, bobinq edir və təbii, spontan ritmlərdə əsirdi. İlk açıq havada olan əsərlər güclü küləklər üçün həddindən artıq həssas idi və bu da Kalderi öz uydurma prosesini yenidən nəzərdən keçirmək məcburiyyətində qaldı. 1936-cı ildə o, öz iş üsullarını dəyişdi və daha sonra monumental ölçülərə qədər genişləndirdiyi kiçik ölçülü maquetlər yaratmağa başladı. Monumental heykəlin hazırlanmasında ilk addım olan kiçik maquet Kalder tərəfindən öz ixtiyarında heykəl hesab olunurdu. Daha böyük əsərlərdə ənənəvi heykəltəraşların, o cümlədən onun atası və babasının klassik genişlədici üsullarından istifadə edilirdi. O, öz dizaynlarını kağız üzərində çəkərək şəbəkə vasitəsilə genişləndirmiş oldu. Onun irihəcmli əsərləri dəqiq spesifikasiyalarına əsasən yaradılmışdı, eyni zamanda, lazım gələrsə, azadlığın forma və ya xətti düzəltməsinə və ya düzəltməsinə imkan yaradırdı.
1950-ci illərdə Calder daha çox diqqətini monumental heykəllərin hazırlanmasına cəmləmiş (onun agrandissementsements dövrü) monumental heykəllərin hazırlanmasına daha çox diqqət cəmləşdirmiş və ictimai komissiyalar getdikcə daha çox 1960-cı illərdə onun yoluna gəlmişlər. Diqqətəlayiq nümunələr .125 (1957) Nyu-Yorkda JFK Hava Limanı üçün .1958 (67), Parisdə UNESCO üçün Spirale (25) və Expo 7 üçün həvalə edilmiş Trois disques 84-ci ildə Kanadanın Kvebek əyalətinin Monreal şəhərində Kalderin ən böyük heykəli, hündürlüyü 1968,25 metr (40 ft) olan El Sol Rojo, 1966-ci ildə Meksika şəhərində keçirilən Yay Olimpiya Oyunları "Mədəni Olimpiad" yarışları üçün Estadio Azteca xaricində inşa edilmişdir. Onun bir çox ictimai incəsənət əsərləri məşhur memarlar tərəfindən həvalə edilmişdir; məsələn, İ.M.Pei <>-cı ildə Massaçusets Texnologiya İnstitutu üçün <> ton, <> metr hündürlüyündə olan "La Grande Voile" heykəlini tapşırır.
Kalderin monumental stasionar və mobil heykəllərinin əksəriyyəti 1962-ci ildən sonra Fransanın Turs şəhərində yerləşən Etablissements Biémont şəhərində hazırlanmışdır. O, öz işini modelləşdirməli, mühəndislər şöbəsi onu Kalderin rəhbərliyi altında ölçüb - ölçəcək, texniki işçilər isə calderin gözü altında metal işləmələri başa çatdıracaqdılar. Stabillər polad lövhədə hazırlanırdı, sonra boyandı. 24 metr hündürlüyündə olan trois disques adlı bir şirkət, Kanadanın Beynəlxalq Nikel Şirkəti tərəfindən tapşırıldı.
1958-ci ildə Kalder Jan Prouvidən Parisdə UNESCO-nun iqamətgahı üçün monumental mobil olan Fransada Spiralın polad bazasının tikilməsini xahiş etdi, üst hissəsi isə Konnektikutda uyduruldu.
1969-cu ilin iyununda Kalder Miçiqan ştatının Qrand-Rapids şəhərində özünün monumental "stabile" heykəli la Grande Vitesse-nin həsrolunma mərasimində iştirak etmişdir. Bu heykəl ABŞ-da "National Endowment for the Arts" ("İncəsənət üçün Milli Endowment") adlı ilk cism heykəltəraşlığı kimi diqqətəlayiqdir. 1971-ci ildə Kalder Nyu-York şəhərində Yerləşən Dünya Ticarət Mərkəzinin Şimal qülləsinin girişində quraşdırılmış bent-propellerini yaratdı. Battery Park City açılanda heykəl Vesey və Kilsə küçələrinə köçürülmüşdür. Heykəl 7 sentyabr 11-ci ildə dağıdılana qədər 2001 Dünya Ticarət Mərkəzinin qarşısında dayanmışdı. 1973-cü ildə 63 metr boyu vermilyon rəngli ictimai incəsənət heykəli Four Arches"in "fərqləndirici nişan" kimi xidmət göstərmək üçün Los-Anceles ştatının Bunker Hill şəhərində quraşdırılmışdır. Plaza saytı heykəlin vizual effektlərini maksimum dərəcədə istifadə etmək üçün qatlarda dizayn edilmişdir. 1974-cü ildə Kalder iki heykəlciyini nümayiş etdirdi. Flaminqo At Federal Plaza və Universe at Sears Tower, Çikaqo, İllinoysda, "Alexander Calder: A Retrospective Exhibition" sərgisi ilə birlikdə, heykəllərin açılışı ilə eyni vaxtda açılan Çikaqo Müasir İncəsənət Muzeyində nümayiş etdirildi.
1977-ci ildə 1985-ci ildə 35-ci ilə qədər dövlət büdcəsinin ixtisarı nəticəsində inşa edilmədi. Çəkisi 46 ton olan nəhəng sac-metal layihəsi binanın Vaşinqtondakı atriumunun doqquzmərtəbəli hündürlüyünü əhatə edir. Kalder ömrünün son ilində Birləşmiş Ştatlar Senatı üçün maqueti dizayn etmişdir.
Teatr istehsalı
Calder, Nucléa, Horizon və ən əsası Marta Graham's Panorama (1935), Erik Satie's symphonic drama Socrate (1936) və daha sonra Works in Progress (1968) adlı on ikidən çox teatr tamaşası üçün səhnə setləri yaratdı. "Progress in Progress" adlı əsərlər Kalderin özü tərəfindən uydurula və Roma Opera Evində istehsal olunmuş "balet"dir. Bu baletdə bir sıra mobil, stabil və böyük boyalı arxa fonlar nümayiş etdirilirdi. Kalder bəzi səhnə setlərini ritmik hərəkətlərinə görə xoreoqrafiya ifa edən rəqqasələr kimi təsvir edərdi.
Boyama və çap
Kalder heykəllərlə yanaşı, 1920-ci illərin əvvəllərindən başlayaraq bütün karyerası boyu rəsmlər çəkmişdir. O, 1925-ci ildə çapla bağlı araşdırmalarını götürüb, kitab və jurnallar üçün illüstrasiyalar hazırlamağa davam etdi. Onun bu dövrdən olan layihələrinə 1931-ci ildə Aesopun əfsanələrinin nəşri üçün heyvanların qələm və ink xətti rəsmləri daxildir. 1930-cu illərin əvvəllərində Kalderin heykəli təmiz abstraktlıqlar ərazisinə köçdükcə, onun çapı da belə idi. Əvvəlki çap və rəsmlərdə rəqəmlərin müəyyən edilməsi üçün istifadə olunan nazik xətlər geometrik formalı qrupları delaynasiya etməyə başladı, çox vaxt hərəkət edirdi. Kalder həmçinin 1967 və 1969-cu illərdə Vyetnam müharibəsinə etiraz edən poster çaplarında olduğu kimi, təbliğat üçün də çaplardan istifadə etmişdir. 1940-1950-ci illərdə Kalderin peşəkar şöhrəti genişləndikcə, onun çaplar istehsalı da artdı. Onun gouache rəsmləri əsasında hazırlanmış litoqrafiya kütlələri bazara çıxarılıb, Calder tərəfindən gözəl incəsənət çapları ilə təsvir edilmiş pyeslərin, şeirlərin və qısa hekayələrin deluxe nəşrləri satışa çıxarılıb.
Boyalı təyyarə və avtomobil
Kalderin daha qeyri-adi işləri arasında Dallas şəhərində yerləşən Braniff Beynəlxalq Hava Yollarından tam ölçülü Duqlas DC-8-62 dörd mühərrikli təyyarəni "uçan tuval" kimi təsvir etmək üçün bir komissiya yaradıldı. Nyu-York şəhərinin "Gordon and Shortt" reklam agentliyinin qurucusu Corc Stenli Qordon 1972-ci ildə təyyarə çəkmək fikri ilə Kalderə müraciət etsə də, Kalder buna cavab olaraq oyuncaqları boyamamışdı. Qordon ona təklif etdiyi real, tam ölçülü təyyarə olduğunu deyəndə rəssam dərhal razılığını verdi. Qordon hesab edirdi ki, dəb və dizayn dünyalarını aviasiya dünyası ilə birləşdirməsi ilə tanınan Braniff bu ideyanı həyata keçirmək üçün mükəmməl şirkət olacaq. Braniff sədri Hardinq Lorens yüksək qəbuledici idi və 1973-cü ildə bir Douglas DC-8-62 təyyarə linerinin rəsmini tələb edən müqavilə tərtib edildi. Bu liner "Flying Colors" və 50 goaches ümumi qiyməti 100.000 dollar idi. İki il sonra Braniff Kalderdən ABŞ Bicentennial bayramını qeyd edən donanmaları üçün bayraq dizayn etməsini xahiş etdi. Boeing 727-291 təyyarəsi N408BN abş-ın "Uçan rənglər" adlandırdığı və pilotları tərəfindən "Sneaky Ilana" ləqəbli (quirky uçuş meyllərinə əsaslanan) həmin parçada dalğalanan Amerika bayrağını əks etdirən qırmızı, ağ və mavi rəngli rippled şəkli əks olunub. Üçüncü dizayn, "Meksikaya Salam" adı veriləcək, tapşırılmış, lakin ölümündən sonra tamamlanmamış getdi. 1975 BMW 3.0 CSL Calder tərəfindən çəkilib 1975-ci ildə "Calder"ə BMW 3.0 CSL avtomobilinin rəsmləşdirilməsi tapşırıldı. Bu, BMW Art Car layihəsində ilk avtomobil olacaqdı.
Zinət əşyaları
Kalder karyerası ərzində 2-dən çox zinət əşyası yaratmışdı. Çoxları dostlar üçün hədiyyə idi. Bir neçə əsər onun Afrika və digər qitələrdən olan incəsənətə olan heyranlıqlarını əks etdirir. Onlar əsasən mis və poladdan hazırlanırdı. Parça keramika, taxta və şüşədən ibarət idi. Calder çox nadir hallarda istifadə olunan solder; Metal parçalara qoşulmaq lazım gəldikdə, onları ilgəklərlə bağlayır, onları tel və ya dəbli rivetlərlə bağlayırdı. Kalder ilk parçalarını 54-cı ildə səkkiz yaşında ikən bacısının küçədə tapdığı mis tellərdən istifadə edərək kuklaları üçün yaratmışdır.
Kalder ömür-gün dostu Joan Miró üçün mis üzükdə sınmış porşen qabının bir qırıntısını qoydu. Peggy Guggenheim nəhəng gümüş mobil sırğalar aldı və daha sonra asılmış balıqla ışıltılı çəkicli gümüş baş lövhəni işə saldıqdan sonra onu işə sovurdu. 1942-ci ildə Quqqenhaym özünün Nyu-York qalereyasının açılışına bir Kalder sırğası, biri isə Yves Tanguy tərəfindən geyinərək Surrealist və mücərrəd incəsənətə bərabər sədaqətini nümayiş etdirdi. Bu sənət nümunələrini ayrı-ayrı qalereyalarda nümayiş etdirdi. Kalderin parçalarını təqdim edən digər şəxslər rəssamın yaxın dostu Georgia O'Keeffe idi; Teeny Duchamp, Marcel Duchampın həyat yoldaşı; Rejissor Luis Buñuelin həyat yoldaşı Jeanne Rucar; və Marc Chagall'ın həyat yoldaşı Bella Rosenfeld də var.
Sərgilər
Kalderin ilk solo sərgisi 1927-ci ildə Parisdə Jak Seligmann qalereyasında olmuşdur. Onun ABŞ-ın ticarət qalereyasında ilk solo nümayişi 1928-ci ildə Nyu-Yorkdakı Veyhe qalereyasında olmuşdur. O, 1933-cü ildə Parisdə "Abstraction-Création" qrupu ilə birlikdə sərgilədi.
1935-ci ildə Çikaqo Universitetinin "The Renaissance Society" adlı sərgisində ABŞ-da ilk solo muzey sərgisinə çıxdı. Nyu-Yorkda o, 1930-cu illərin əvvəllərindən Müasir İncəsənət Muzeyi tərəfindən çempion olmuş və Alfred H. Barr Jr.'ə daxil olan üç amerikalıdan biri olmuşdur.' s 1936-cı ildə "Kubizm və abstrakt incəsənət" sərgisi.
Kalderin ilk retrospektivi 1938-ci ildə Massaçusets ştatının Sprinqfild şəhərindəki Corc Valter Vinsent Smit qalereyasında keçirilmişdir. 1943-cü ildə Müasir İncəsənət Muzeyində Ceyms Conson Sweeney və Marsel Duçamp tərəfindən kurasiya olunmuş Kalder retrospektivi təşkil edilmişdir; ziyarətçilərin sayına görə tamaşanı uzatmaq lazım idi. Kalder 250-cu ilin yayında Filadelfiya İncəsənət Muzeyində keçirilmiş 3-cü Heykəltəraşlıq Beynəlxalq sərgilərində sərgilənən 1949 heykəltəraşdan biri idi. Onun mobil, International Mobile sərginin mərkəzi idi. Kalder həmçinin I (1955), II (1959), III (1964) sənədlərində iştirak etmişdir. Onun əsərlərinin əsas retrospektivləri Solomon R. Quqqenhaym muzeyində, Nyu-Yorkda (1964), Fransanın Saint-Paul-de-Vence şəhərində "Fondation Maeght" (1969) və Müasir İncəsənət Muzeyində (Çikaqo) keçirilmişdir. Bundan əlavə, hər iki Kalderin satıcısı, Parisdəki Galerie Maeght və New Yorkdakı Perls Galleries, ildə ortalama bir Kalder show edir.
Kolleksiyalar
Kalderin işi dünyanın bir çox daimi kolleksiyalarındadır. Uitni Amerika İncəsənət Muzeyi (Nyu-York) Aleksandr Kalderin ən böyük əsərinə malikdir. Muzeyin digər kolleksiyalarına Solomon R. Quqqenhaym muzeyi, Nyu-York; Müasir İncəsənət Muzeyi, Nyu-York; Centre Georges Pompidou, Paris; the Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Madrid; və National Gallery of Art, Washington, D.C. Albany, NY-də Governor Nelson A. Rockefeller Empire State Plaza İncəsənət Kolleksiyasında nümayiş etdirilən iki parça var.
Filadelfiya İncəsənət Muzeyi Aleksandr Kalders adlı üç nəslin əsərlərinə baxış təklif edir. Böyük Pilləkən Zalının şərq tərəfindəki ikinci mərtəbə pəncərəsindən (zireh kolleksiyasından əks tərəfdə) tamaşaçı Kalderin öz Ghost mobilinin arxasında, küçədə onun atası A. Stirlinq Kalder tərəfindən Svann Memorial Fəvvarəsi və bundan başqa, Uilyam Penn atop City Hall-un Kalderin babası tərəfindən qoyulmuş heykəli, Aleksandr Milne Kalder.
Kalder bağları
Calder Gardens, 1-cü ilin sonlarına qədər Filadelfiyanın Benjamin Franklin Parkvey şəhərində, Calder'in işinə həsr olunmuş 8,2024 hektarlıq, açıq havalı bir mərkəzdir.
İncəsənət bazarı
1930-cu illərin sonu və 1940-cı illərin əvvəllərində Kalderin əsərləri yüksək dərəcədə axtarılmırdı. Onlar satılanda isə çox vaxt nisbətən az pula görə olurdu. Fondun fayllarındakı Pierre Matisse satış kitabçasının nüsxəsindən görünür ki, 1941-ci ildə nümayiş olunan şouda alıcıları yalnız bir neçə parça tapdı. Onlardan biri olan Solomon R. Quqqenhaym bir iş üçün cəmi 233,34 dollar (4-ci ildə 643 2022 dollara bərabərdir) ödəyirdi. Müasir İncəsənət Muzeyi 1934-cü ildə Calder-i 60 dollardan aşağı saldıqdan sonra ilk Kalderini 100 dollara almışdı. Və bununla belə, 1948-ci ilə qədər Kalder Rio-de-Janeyroda bütün solo şounu az qala sataraq, beynəlxalq miqyasda tanınmış ilk heykəltəraş oldu. Parisdəki Galerie Maeght 1950-ci ildə Calder'in eksklyuziv Paris satıcısı oldu və Kalderin ömrünün sonuna qədər. 1954-cü ildə Nyu-Yorklu satıcısı Kurt Valentin gözlənilmədən öldükdən sonra Kalder nyu-Yorkdakı "Perls Galleries"i özünün yeni amerikalı satıcısı seçdi və bu ittifaq Kalderin ölümünə qədər davam etdi.
2010-cu ildə onun metal mobil "Untitled" (Payız yarpaqları). Sotheby's New York-da 3,7 milyon dollara satılmışdır. Digər mobil isə həmin ilin sonları Christie's-də 6,35 milyon dollar gətirib. Həmçinin Christie's-də 1945-8 milyon dollara satılması gözlənilən "Lily of Force" (12) adlı ayaqüstü mobil 18-ci ildə 5,2012 milyon dollara satın alınıb. Kalderin 7,5 metr uzunluğunda asılmış mobil Poisson volantı (Uçan balıq) (1957) 25,9 milyon dollar məbləğində pul gətirdi. O, heykəltəraş üçün 2014-cü ildə Christie's New York-da auksion rekordu qoyub.
Vərəsəlik
1966-cı ildən başlayaraq National Magazine Awards mükafatlarının qaliblərinə "Ellie" verilir. Bu, filə bənzəyən mis rəngli stabildir. Kalder tərəfindən dizayn edilmişdir. Ölümündən iki ay sonra rəssam ölümündən sonra prezident Cerald Ford tərəfindən Abş-ın ən yüksək mülki şərəfi olan Prezident Azadlıq medalı ilə təltif olunub. 10-ci il yanvarın 1977-da "Vyetnam müharibəsi iştirakçıları üçün amnistiya elan edilməsi haqqında" fərmanı qəbul etdi.
Calder Foundation
1987-ci ildə Kalder Fondu Kalderin ailəsi tərəfindən "Aleksandr Kalderin incəsənətini və arxivlərini toplamağa, sərgiləməyə, qorumağa və interpretasiya etməyə həsr olunmuş və əsərlərinin misilsiz kolleksiyasına görə ittiham olunan" təsis edilmişdir. Bünövrənin böyük holdinqləri vardır. Bəzi əsərlər ailə üzvlərinə, bəziləri isə bünövrə tərəfdarlarına məxsusdur. İncəsənətə mobil, stabil, ayaqüstü mobil və tel naxışları daxil olmaqla 600-dən çox heykəltəraşlıq, 22 monumental açıq havada əsərlər, minlərlə yağlı boya, kağız üzərində əsərlər, oyuncaqlar, daş-qaş parçaları və məişət əşyaları daxildir. Kalderin əsərlərinin kataloqlaşdırılması üzərində əsasən işlədikdən sonra hal-hazırda Kalder Fondu rəssam üçün qlobal sərgilərin təşkilinə diqqət yetirir. Kalderin nəvələrindən biri, Aleksandr S. Ç. "Sendi" Rouer bünövrənin prezidenti, digər ailə üzvləri isə qəyyumlar şurasındadır.
Mötəbərlik məsələləri
"Calder Foundation" incəsənət əsərlərini təsdiq etmir; daha doğrusu, sahibkarlar Fondun arxivində qeydiyyatdan keçmək və imtahana qəbul olunmaq üçün əsərlərini təqdim edə bilərlər. İmtahanları həyata keçirən komitəyə mütəxəssislər, alimlər, muzey kuratorları və Kalder ailəsinin üzvləri daxildir. Calder Foundation-un saytında imtahan prosedurları ilə bağlı hazırkı siyasət və göstərişlər haqqında ətraflı məlumat verilir.
1993-cü ildə Calder tərəfindən qab-metal və polad telli mobil görünüşlü Rio Nero (1959) sahibləri, satıcısının iddia etdiyi kimi, bu pulun Aleksandr Kalder tərəfindən olmadığını iddia edərək Kolumbiya vilayətinin Birləşmiş Ştatlar Rayon Məhkəməsinə getdilər. Elə həmin il federal hakim Rio Neronun üçün sübut yükünün yerinə yetmədiyini bildirdi. [əlavə izahat lazımdır] Qərara baxmayaraq, mobilin sahibləri onu sata bilməzdilər, çünki tanınmış ekspert Klaus Perls onu nüsxə elan etmişdi. Hakim o zaman bu problemi tanıdı və qeyd etdi ki, Perlsin bu bəyanı Rio Neronunu əlçatmaz edəcək. 1994-cü ildə Kalder Fondu rəssamın üzərindəki kataloq raisonné-də mobili daxil etməkdən imtina etdi.
Rio Nero işinə istinad edərək, 2009-cu ildə Nyu-York Ali Məhkəməsinin Appellate Bölməsi Kalderin dizayn etdiyi, lakin tamamlanmış görmək üçün yaşamadığı bir neçə səhnə setini satmaq istəyən incəsənət kolleksiyasının apellyasiya şikayətini rədd etdi. Bu əsər autentifikasiya üçün Kalder Fonduna uğursuz şəkildə təqdim edildi. Məhkəmə aşkar etdi ki, o, iddia edilən Kalder işini mötəbər elan etmək iqtidarında deyil, həmçinin Kalder Fonduna onu kataloq raisonné-yə daxil etməyi əmr etmədi.
1995-ci ildə calder, Two White Dots (1958-ci ildə Calder-in yaratdığı "Two White Dots in the Air" adlı eyni adlı əsərlə qarışdırmaq olmaz) haqqında suallar ortaya çıxdı. 1973-cü ildə Kalder iki ağ dots adlandırdığı qeyri-real stabil üçün 1,0 metr hündürlüyündə metal maqet yaratmışdı. O, bu maqeti Konnektikut ştatının Uoterberi şəhərinin Segré Foundry şirkətinin qurucusu və sahibi Karmen Seqredarionuna verdi. On illər ərzində Kalder öz mobil və stabillərinin istehsalında Segré Foundry-nin xidmətlərindən istifadə etmişdir. Hər bir əsər (nə qədər nüsxə düzəldilsə də) kalder tərəfindən ağ xalk şəklində şəxsən işə başlayacaqdı. Bundan sonra bir welder xalk işarələrini izləyərək başlıqları işə yandıracaqdı. Kalder 30-cı ildə iki Ağ Dots-in tam ölçülü versiyası olmadan vəfat etmişdir. 1976-ci ildə Segretario Two White Dots-un tam ölçülü versiyasını inşa etdi və 1982-cü ildə onu 1983.70 dollara art-satıcı Şirli Teplitsə satdı. 000-cü ildə "Artist" və "1974-cü ildə". Sonra 1984-cü ilin may ayında auksionda 187 min dollara iki Ağ Dot satılmışdır. Sonrakı on il ərzində əsər dəfələrlə satılmışdır. 84-ci ildə Con Şirli ("Microsoft"un keçmiş prezidenti və "Calder" kolleksioneri) "Two White Dots"u 1995 milyon dollara satın aldı. Shirley bu işi onların kataloq raisonné-yə daxil edilməsi üçün Kalder Fonduna təqdim etdikdə, Fond əsərin həqiqiliyini təkzib etdi. Andre Emmeriç Qalereyası Şirinin pulunu geri qaytarmış, müflisləşmənin müdafiəsini istəyən Segré Foundry-i məhkəməyə verir. Bu şikayət 1-cı illərin sonlarında məhkəmədən çıxarılıb. 1990 ədəd Ağ Dots hazırda kiçik Vaşinqton (Konnektikut ştatı) şəhərinin kənarında yerləşən çayın yaxınlığındakı fermada açıq havada məskunlaşıb.
2013-cü ildə "Kalder Estate" keçmiş satıcısı Klaus Perls-in malikanəsinə qarşı məhkəmə iddiası qaldırmışdı. İddiaya görə, Perls saxta Kalderləri satıb, həmçinin rəssamın 679 əsərinin sahibliyini gizlədib. Bir çox mətbuat yayımı ilə yüksək səviyyəli mübarizədən sonra məhkəmə Nyu-York ştatının Ali Məhkəməsində hakim Şirli Verner Kornreyç tərəfindən rədd edildi.
Şəxsi həyat
Kalder və həyat yoldaşı Luiza sandra (1935-2022) və Məryəm (1939-2011) adlı iki qızlarının valideynləri idi. Merinin əri Hovard Rouer (1939-2000) Aleksandr və Luiza Kalder Fondunun şurasının sədri olmuşdur. Meri və Hovardın iki oğlu — Aleksandr S. Ç. "Sendi" Rouer (1963), Kalder Fondunun prezidenti, və Holton Rouer (1962), Fondun vitse-prezidenti. Aleksandr Rouer 1987-ci ildə Kalder ailəsinin dəstəyi ilə Təsisi təsis etmişdir. Onun 91 övladı var, o cümlədən qryphon Rower-Upjohn, səs eksperimentalçısı, bəstəkar-ifaçı, audiovizual mədəniyyət sahəsində kuratordur. Qryphon Rue kimi də tanınır.
Sandra Kalder Devidson və onun mərhum əri Jan Devidsonun Shawn (1956) adlı oğlu və Andrea (1961) adlı qızı var. Şoun və Andrea Kalder Fondunun vitse-prezidentləridir. Jan Devidson rəssam Co Devidsonun oğlu idi. Sandra uşaq kitablarının illüstratoru idi. O, 2013-cü ildə "Kalder ailəsi və digər kriterlər: portretlər və reflektorlar" kitabında ailəsini və dostlarını heyvan kimi canlandırdı.
Kalder ailəsinin Vermontda mütərəqqi birgə internat məktəbi olan Putni məktəbi ilə uzun müddət əlaqəsi var. Kalderin qızları da onun bir neçə nəvəsi və nəticəsi kimi bu məktəbdə oxuyurdular. 2007-ci ilə yaxın Rower ailəsi Putneyə dayanan mobil (öz sabit bazasında dayanan mobil) bağışladı. Kampusda yerləşən Michael S. Currier Center-də Yerləşən Calder Hall-da 13 metrlik mobil asma.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Alexander Calder // RKDartists (nid.).
- Alexander Calder (nid.).
- RKDartists (nid.).
- http://vocab.getty.edu/page/ulan/500007824.
- World Encyclopedia of Puppetry Arts, Encyclopédie Mondiale des Arts de la Marionnette, Enciclopedia Mundial de las Artes de la Marioneta (ing.).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aleksandr Kalder 22 iyul 1898 Filadelfiya Pensilvaniya 11 noyabr 1976 Nyu York Nyu York stati hem oz estetik hem de statik stabil leri ve monumental ictimai heykelleri ile taninan amerikali heykelterasdir Kalder oz isini tehlil etmemeye ustunluk vererek Nezeriyyeler ressamin ozu ucun cox yaxsi ola biler amma basqa insanlara yayim olmamalidir dedi Aleksandr Kaldering Alexander CalderDogum tarixi 22 iyul 1898 1898 07 22 Dogum yeri Filadelfiya Pensilvaniya ABSVefat tarixi 11 noyabr 1976 1976 11 11 78 yasinda Vefat yeri Nyu York Nyu York stati ABS Vefat sebebi urek damar xesteliyi d Fealiyyeti heykeltaras ressam fotoqraf dizayner zergerlik dizayneri qrafika ustasi d illustrasiyaci d ressam qravuraci d memarliq certyojcusu d boyakar d vizual incesenet ressami produserTehsili evJanrlar abstraksionizmStiller Kinetik incesenetUzvluyu Amerika Incesenet ve Edebiyyat Akademiyasi d Amerika Incesenet ve Elmler AkademiyasiMukafatlaricalder org Vikianbarda elaqeli mediafayllarErken yasAleksandr Sendi Kalder 1898 ci ilde Pensilvaniya statinin Lawnton seherinde anadan olmusdur Onun dogum tarixi qarisiqliq menbeyi olaraq qalir Kalderin anasi Nanettenin nee Lederer sozlerine gore Kalder avqustun 22 de anadan olub Bununla bele onun Filadelfiya Seher Zalinda dogum haqqinda sehadetnamesi elle yazilmis yaziya esasen 22 iyul tarixinde yazilib Kalderin ailesi dogum haqqinda sehadetnameden xeber tutanda seher memurlarinin sehv etdiyini eminlikle iddia etdiler Anasi yehudi ve alman menseli atasi ise Kalvinist ve sotland menseli idi lakin Kalder ozu hec vaxt hec bir dine etiqad etmirdi ve milletciliyi redd edirdi Kalderin babasi heykelteras Aleksandr Milne Kalder Sotlandiyada anadan olub 1868 ci ilde Filadelfiyaya muhaciret edib O Filadelfiya seher zalinin qullesinde Uilyam Pennin neheng heykeli ile taninir Atasi Aleksandr Stirlinq Kalder taninmis heykelteras idi O bir cox ictimai qurgu yaratmisdi onlarin ekseriyyeti Filadelfiyada idi Kalderin anasi pesekar portret ressami idi O 1888 ci ilden 1893 cu ile qeder Parisde Academie Julian ve Sorbonnada tehsil almisdi O Filadelfiyaya kocdu ve burada Pensilvaniya Gozel senetler Akademiyasinda tehsil alarken Stirlinq Kalderle tanis oldu Kalderin valideynleri 22 fevral 1895 ci ilde evlendiler Aleksandr Kalderin bacisi Marqaret Kalder Heyz UC Berkli Incesenet Muzeyinin inkisafinda boyuk rol oynamisdir Dord yasli Kalder atasinin heykeli The Man Cub ucun cilpaq pozalar verib Bu heykelin kasti hazirda Nyu Yorkdaki Metropolitan Incesenet Muzeyindedir 1902 ci ilde o eyni zamanda gil fil olan en erken heykelciyini de tamamladi 1905 ci ilde atasi verem xesteliyine tutulur Kalderin valideynleri Arizona statinin Oracle seherindeki bir rancoya kocurler Usaqlari bir il aile dostlarinin himayesinde qoyur Usaqlar 1906 ci ilin mart ayinda valideynlerine qovusdular ve hemin yay aylarinda Arizona rancosunda qaldilar Kalder ailesi Arizonadan Kaliforniyanin Pasadena seherine kocmusdur Aile evinin pencereli karxanasi Kalderin ilk studiyasi oldu ve o ilk aletler destini aldi O bacisinin kuklalari ucun zinet esyalari duzeltmek ucun mis tellerin qirintilarindan istifade edirdi 1 yanvar 1907 ci ilde Nanette Kalder oglunu Pasadenada kecirilen Roses Parade turnirine aparir ve burada dord atli atli yarisi musahide edir Bu tedbir uslubu sonralar Kalderin miniatur sirk tamasalarinin finalina cevrildi 1909 cu ilin sonlarinda aile Filadelfiyaya qayitdi ve orada Kalder qisa muddet erzinde Germantaun Akademiyasina getdi sonra onlar Kroton on Hadsona Nyu York kocduler Hemin Milad bayraminda o ata anasi ucun hediyye olaraq bir it ve bir ordek vereqden misden ordeyi heykel etdi Heykelcikler ucolculu ordek ise kinetikdir cunki nazik nazik taplananda qayaya burunur Krotonda orta mekteb illerinde Kalder atasinin boyaci dostu Everett Sinn ile dost olmusdu Onunla birlikde mexaniki qatarlardan ibaret cazibe quvvesi sistemi qurmusdur Kalder bunu bele tesvir etmisdi Biz qatari spallarin tutdugu taxta demiryollarla idare edirdik incline asagi dogru hereket eden demir parcasi masinlari suretlendirdi Hetta bezi masinlari sam isigi ile isiqlandirdiq Krotondan sonra Kalderler Nyu York seherine daha yaxin olmaq ucun Spuyten Duyville kocduler Burada Stirlinq Kalder studiya kirayeleyirdi Spuyten Duyvilde yasayarken Kalder Yonkers yaxinliginda orta mektebde oxumusdur 1912 ci ilde Kalderin atasi Kaliforniyanin San Fransisko seherinde Panama Sakit okean Beynelxalq Eksklyuzyasinin heykelterasliq sobesinin rehberi vezifesine teyin edildi 1915 ci ilde kecirilmis eksklyuzya ucun heykeller uzerinde ise basladi Kalderin orta mekteb illerinde 1912 1915 aile Nyu York ve Kaliforniya arasinda geriye ve ireliye dogru hereket etdi Her yeni mekanda Kalderin valideynleri oz ogullari ucun studiya kimi karxana yeri saxlayirdilar Bu dovrun sonuna yaxin Kalder valideynleri Nyu Yorka qayidarken Kaliforniyada dostlarinin yaninda qalir ki San Fransiskodaki Lowell Liseyini bitirsin Kalder 1915 ci il sinfi ile mezun olmusdur Heyat ve karyeraAleksandr Kalderin valideynleri onun ressam olmasini istemirdiler buna gore de o mexanika ixtisasi uzre tehsil almaq qerarina geldi Usaqliqdan intuitiv muhendis olan Kalder mexaniki muhendisliyin ne oldugunu bele bilmirdi Men bu terminin ne mena kesb etdiyini cox deqiq bilmezdim amma dusunurdum ki daha yaxsi olar ki onu menimseyim o daha sonra yazib 1915 ci ilde Nyu Cersi statinin Hoboken seherinde Stevens Texnologiya Institutuna daxil olmusdur Incesenetin evezine mexanika muhendisliyini oyrenmek qerarina geldiyini sorusduqda Kalder dedi Men muhendis olmaq isteyirdim cunki daha cox xosuma gelen bir oglan mexaniki muhendis idi butun bunlar Stevens de Kalder Delta Tau Deltasi fraternity uzvu idi ve riyaziyyatda mukemmel idi O cox beyenilmis ve sinif illik kitabinda asagidaki tesvir var idi Gorunur Sendi hemise xosbext ve ya belke de mueyyen zarafat etmek ucun Cunki onun uzu hemise eyni pis yeniyetme keder ile bukulub Bu elbette ki kisinin xasiyyetinin indeksidir cunki o en yaxsi xasiyyetli insanlardan biridir 1916 ci ilin yayinda Kalder 1918 hefte Plattsburq mulki herbi telim dusergesinde telim kecirdi 19 cu ilde o Stivensde Telebe Ordusu telim korpusuna Deniz boyr korpusuna daxil olur ve batalyonun beledcisi olur Kalder 1919 cu ilde Stevensden diplom almisdir O New York Edison Company ucun hidravlik muhendis ve draughtsman daxil olmaqla muxtelif isler tutdu 1922 ci ilin iyununda Kalder H F Isgender sernisin gemisinde mexaniki movqe tutdu San Fransiskodan Nyu Yorka gederken Kalder gusede yatir ve bir gun seher tezden Qvatemala sahillerinde oyanir ve hem gunesin dogdugunun hem de tam ayin eks ufuqlerde batdiginin sahidi olur O oz avtobioqrafiyasinda deyir Bir gun seher tezden Qvatemalanin sahilinde sakit bir denizde menim carpayimin ustunde yeni kendirden ibaret olan bir dirhemin ustunde gordum ki bir terefden qizarmis gunesin o biri terefinde ise ay gumus dirhemin baslangicini gorur San Fransiskoda yerlesen H F Aleksandr dokunu Kalder ise Aberdin seherine Vasinqton seyahet etdi Onun bacisi ve eri Kennet Heys burada yasayirdilar Kalder agac kesimi dusergesinde vaxt kesikcisi kimi ise qebul oldu Dag menzeresi onu boya ve firca istemek ucun eve yazmaga ilhamlandirirdi Bundan qisa muddet sonra Kalder yeniden Nyu Yorka kocerek ressam kimi karyera qurmaga qerar verir Nyu Yorkda Kalder Incesenet Telebeleri Liqasina daxil olur Corc Luks Boardman Robinson ve Con Sloan ile qisa tehsil alir Telebe iken Milli Polis Qezetinde islemisdi 1925 ci ilde onun teyin etdiyi tapsiriqlardan biri Rinqlinq Bros ve Barnum amp Bailey Sirkinin eskizleri idi Kalder sirk fealiyyeti ile maraqlanmaga basladi Bu movzu sonraki islerinde yeniden peyda olacaqdi 1926 ci ilde Kalder Parise kocdu Academie de la Grande Chaumiere e yazildi ve Montparnasse Mehellesinde 22 rue Daguerre studiyasi yaratdi 1929 cu ilin iyun ayinda Parisden Nyu Yorka qayiqla gederken Kalder gelecek heyat yoldasi Luiza Ceymsle 1905 1996 tanis olur O Eduard Holton Ceymsin qizi ve yazici Henri Ceymsin ve filosof Uilyam Ceymsin nevesi idi 1931 ci ilde evlendiler Parisde olarken Kalder bir sira avanqard ressamlarla o cumleden Fernand Leyger Jan Arp ve Marsel Ducampla dostluq etmisdir Leger 1931 ci ilde Galerie Percier de kecirilmis mucerred tikintilerin Kalderin ilk sergisinin kataloqu ucun on soz yazmisdir Kalder ve Luiza 1933 cu ilde Amerikaya Konnektikut statinin Roksberi seherinde aldiqlari fermaya qayitdilar Burada onlar aile boyutmusler Sandra 1935 ci ilde anadan olmus Meri 1939 cu ilde anadan olmusdur Ikinci dunya muharibesi zamani Kalder denizcilere camofleur kimi qosulmaga cehd gosterse de redd edildi 1955 ci ilde Luiza ile uc ay erzinde Hindistani gezmis burada Kalder doqquz heykel elece de bezi zinet esyalari istehsal etmisdir 1963 cu ilde Kalder Asagi Cevriere vadisine baxaraq Indre et Loire Fransa seherinde Yerlesen Sache ye baxan yeni emalatxanaya yerlesdi O 1974 cu ilden seher meydaninda yerlesen heykelciyi sehere bagisladi Incesenet karyerasi boyunca Kalder bir cox eserlerini son olaraq numayis etdirmek ucun nezerde tutulan yerden asili olmayaraq fransiz dilinde adlandirmisdi 1966 ci ilde Kalder oz Avtobioqrafiyasini kurekeni Jan Devidsonun komeyi ile Pictures ile birge nesr etdirdi Kalder 1976 ci ilin noyabrinda gozlenilmeden urek tutmasindan vefat etdi Nyu Yorkdaki Uitni muzeyinde boyuk retrospektiv sounun acilmasindan qisa muddet sonra Ressamliq fealiyyetiHeykeltarasliq 1926 ci ilde Parisde Kalder ozunun Cirque Calder adli miniatur sirkini yaratmaga baslayir Onun uzerinde tel bez ip rezin kork ve basqa tapilmis esyalardan hazirlanmis miniatur sirk var Dasina bilen bes boyuk camadani doldurmaq ucun boyudu ucun nezerde tutulmus sirk Atlantik okeanin her iki terefinde teqdim edilmisdir Tezlikle onun Cirque Calder indiki Amerika Incesenet Muzeyinde baxisda Paris avanqardi ile meshurlasdi 1929 cu ilde Parisde Galerie Billiet de ilk solo numayisi olmusdur Salam Honolulu Incesenet Muzeyinin kolleksiyasinda ressamin tel heykelterasligi ilk numunesidir Montparnasse kafedrallarindan olan dostu ressam Jul Pascin kataloqa on soz yazmisdir 1930 cu ilde Piter Mondrianinin studiyasina bas ceken ve etraf muhit as instalyasiya onu abstrakt inceseneti tam menimsemeye soka saldi Mehz onun Mondrianla gelisinden sonra yalniz mucerred heykelterasliq inkisaf etdirmek ucun apardigi tecrubelerin qarisigi onun ilk heqiqeten kinetik heykellerine getirib cixardi Bu heykeller motorlar terefinden herekete getirldi bu da onun imza incesenet eserlerine cevrilecekdi Kalderin kinetik heykelleri incesenet isinin statik obyekt kimi enenevi tesevvurunden suurlu sekilde ayrilan ve jest ve qeyri maddilik ideyalarini estetik amiller kimi ozunde birlesdiren incesenetin ilk tezahurlerinden hesab olunur 1931 ci ile aid olan Kalderin motorlarla idare olunan diskret hereketli hisselerin abstrakt heykelleri Marsel Ducamp terefinden mobiller kimi qebul edilmisdir Fransiz punu hem hereket hem de motiv menasini verir Lakin Kalder gordu ki motorlasdirilmis eserler bezen onlarin teyin olunmus hereketlerinde monotonlasir Onun 1932 ci ilde geldiyi cixis yolu onlarin hereketini toxunma ve ya hava axinlarindan elde eden heykeller asmaq idi Bunlardan en qedimi 1920 ci illerden beri Calderin istifade etdiyi tel tapilmis esyalar ve taxtadan hazirlanmisdir 1934 cu ilde asma mobiller senaye materiallarinda aciq havada dayanan mobiller terefinden izlenildi ve bu mobiller aciq hava ile herekete kecdi Kulek mobillerinde havanin en cuzi axari ile hereket eden pivoting deyenekler uzerinde hessas sekilde balanslasdirilmis abstrakt formalar numayis etdirilmisdi Bu formalarin ve uzlasdirma munasibetlerinin tebii novbeli oynamasina imkan verir Kalder hemcinin ozunu destekleyen statik mucerred heykeller uzerinde tecrubeler edirdi Bu heykeller 1932 ci ilde Jan Arp terefinden mobillerden ferqlendirilmesi ucun stabiller adlandirilirdi Exposition Internationale des Arts et Techniques dans la Vie Moderne 1937 adli ispan pavilyonuna Kalderin Merkuri bulagi heykeli daxil idi Ikinci dunya muharibesi zamani Kalder heykelterasliqla mesgul olmaga davam etdi muharibe zamani burcler adlanan yeni aciq formada oyulmus taxtaya qayidaraq aluminiumun azligina uygunlasdi Muharibeden sonra Kalder vereq metalindan formalari evokativ formalara kesmeye ve oz xarakterik cesaretli renglerinde el boyamaga basladi Calder asma baza plata ile bu dovr etrafindan kicik bir qrup eser yaratdi Meselen Lily of Force 1945 Baby Flat Top 1946 Red ise dominantdir 1947 O hemcinin Seven Horizontal Discs 1946 kimi eserler de duzeldib Lily of Force 1945 ve Baby Flat Top 1946 kimi o zaman poct xidmeti terefinden qoyulan sert olcu mehdudiyyetlerine baxmayaraq Parisdeki Galerie Louis Carre de qarsidan gelen sou ucun poct vasitesile sokub gondere bildi Onun 1946 ci ilde Duchamp terefinden teskil edilmis Carre de numayis etdirdiyi sou esasen asma ve ayaqustu mobillerden ibaret idi ve bu fransiz filosofu Jan Pol Sartrin kataloqu ucun yazdigi esse kimi boyuk tesir bagisladi 1951 ci ilde Kalder burcleri ile struktur olaraq elaqeli olan yeni nov heykel qurdu Divara mismarla berkidilen bu qulleler divardan jut eden tel strutlarindan ve tirlerden ibaretdir Kalderin heykelteras kimi gucunu inkar etmese de XX esr incesenetinin tarixine alternativ baxis Kalderin 1930 cu illerin evvellerinde muherrikle isleyen eserlerinden kulekle idare olunan mobilinin xeyrine geri donmesini sitat getirir Bu Modernizmin insan islerinde tenqidi ve potensial ifadeedici yeni element kimi aparata olan evvelki ohdeliyinden imtina etmesinde helledici an kimi qeyd olunur Bu noqteyi nezere gore mobil hemcinin Modernizmin elm ve muhendislikle yaxinlasmanin daha boyuk meqsedinin terk edilmesi ve muasir incesenet ucun bedbext uzunmuddetli neticelerle musayiet olundu Monumental heykeller 1934 cu ilde Kalder ozunun Roxbury Connecticut studiyasinda aciq havada ilk eserlerini kicik eserleri ile eyni usul ve materiallardan istifade ederek etmisdir Bayirda numayis olunan Kalderin ilk ayaqustu mobilleri kulekde zerif hereket edir bobinq edir ve tebii spontan ritmlerde esirdi Ilk aciq havada olan eserler guclu kulekler ucun heddinden artiq hessas idi ve bu da Kalderi oz uydurma prosesini yeniden nezerden kecirmek mecburiyyetinde qaldi 1936 ci ilde o oz is usullarini deyisdi ve daha sonra monumental olculere qeder genislendirdiyi kicik olculu maquetler yaratmaga basladi Monumental heykelin hazirlanmasinda ilk addim olan kicik maquet Kalder terefinden oz ixtiyarinda heykel hesab olunurdu Daha boyuk eserlerde enenevi heykelteraslarin o cumleden onun atasi ve babasinin klassik genisledici usullarindan istifade edilirdi O oz dizaynlarini kagiz uzerinde cekerek sebeke vasitesile genislendirmis oldu Onun irihecmli eserleri deqiq spesifikasiyalarina esasen yaradilmisdi eyni zamanda lazim gelerse azadligin forma ve ya xetti duzeltmesine ve ya duzeltmesine imkan yaradirdi 1950 ci illerde Calder daha cox diqqetini monumental heykellerin hazirlanmasina cemlemis onun agrandissementsements dovru monumental heykellerin hazirlanmasina daha cox diqqet cemlesdirmis ve ictimai komissiyalar getdikce daha cox 1960 ci illerde onun yoluna gelmisler Diqqetelayiq numuneler 125 1957 Nyu Yorkda JFK Hava Limani ucun 1958 67 Parisde UNESCO ucun Spirale 25 ve Expo 7 ucun hevale edilmis Trois disques 84 ci ilde Kanadanin Kvebek eyaletinin Monreal seherinde Kalderin en boyuk heykeli hundurluyu 1968 25 metr 40 ft olan El Sol Rojo 1966 ci ilde Meksika seherinde kecirilen Yay Olimpiya Oyunlari Medeni Olimpiad yarislari ucun Estadio Azteca xaricinde insa edilmisdir Onun bir cox ictimai incesenet eserleri meshur memarlar terefinden hevale edilmisdir meselen I M Pei lt gt ci ilde Massacusets Texnologiya Institutu ucun lt gt ton lt gt metr hundurluyunde olan La Grande Voile heykelini tapsirir Kalderin monumental stasionar ve mobil heykellerinin ekseriyyeti 1962 ci ilden sonra Fransanin Turs seherinde yerlesen Etablissements Biemont seherinde hazirlanmisdir O oz isini modellesdirmeli muhendisler sobesi onu Kalderin rehberliyi altinda olcub olcecek texniki isciler ise calderin gozu altinda metal islemeleri basa catdiracaqdilar Stabiller polad lovhede hazirlanirdi sonra boyandi 24 metr hundurluyunde olan trois disques adli bir sirket Kanadanin Beynelxalq Nikel Sirketi terefinden tapsirildi 1958 ci ilde Kalder Jan Prouviden Parisde UNESCO nun iqametgahi ucun monumental mobil olan Fransada Spiralin polad bazasinin tikilmesini xahis etdi ust hissesi ise Konnektikutda uyduruldu 1969 cu ilin iyununda Kalder Miciqan statinin Qrand Rapids seherinde ozunun monumental stabile heykeli la Grande Vitesse nin hesrolunma merasiminde istirak etmisdir Bu heykel ABS da National Endowment for the Arts Incesenet ucun Milli Endowment adli ilk cism heykelterasligi kimi diqqetelayiqdir 1971 ci ilde Kalder Nyu York seherinde Yerlesen Dunya Ticaret Merkezinin Simal qullesinin girisinde qurasdirilmis bent propellerini yaratdi Battery Park City acilanda heykel Vesey ve Kilse kucelerine kocurulmusdur Heykel 7 sentyabr 11 ci ilde dagidilana qeder 2001 Dunya Ticaret Merkezinin qarsisinda dayanmisdi 1973 cu ilde 63 metr boyu vermilyon rengli ictimai incesenet heykeli Four Arches in ferqlendirici nisan kimi xidmet gostermek ucun Los Anceles statinin Bunker Hill seherinde qurasdirilmisdir Plaza sayti heykelin vizual effektlerini maksimum derecede istifade etmek ucun qatlarda dizayn edilmisdir 1974 cu ilde Kalder iki heykelciyini numayis etdirdi Flaminqo At Federal Plaza ve Universe at Sears Tower Cikaqo Illinoysda Alexander Calder A Retrospective Exhibition sergisi ile birlikde heykellerin acilisi ile eyni vaxtda acilan Cikaqo Muasir Incesenet Muzeyinde numayis etdirildi 1977 ci ilde 1985 ci ilde 35 ci ile qeder dovlet budcesinin ixtisari neticesinde insa edilmedi Cekisi 46 ton olan neheng sac metal layihesi binanin Vasinqtondaki atriumunun doqquzmertebeli hundurluyunu ehate edir Kalder omrunun son ilinde Birlesmis Statlar Senati ucun maqueti dizayn etmisdir Teatr istehsali Calder Nuclea Horizon ve en esasi Marta Graham s Panorama 1935 Erik Satie s symphonic drama Socrate 1936 ve daha sonra Works in Progress 1968 adli on ikiden cox teatr tamasasi ucun sehne setleri yaratdi Progress in Progress adli eserler Kalderin ozu terefinden uydurula ve Roma Opera Evinde istehsal olunmus balet dir Bu baletde bir sira mobil stabil ve boyuk boyali arxa fonlar numayis etdirilirdi Kalder bezi sehne setlerini ritmik hereketlerine gore xoreoqrafiya ifa eden reqqaseler kimi tesvir ederdi Boyama ve cap Kalder heykellerle yanasi 1920 ci illerin evvellerinden baslayaraq butun karyerasi boyu resmler cekmisdir O 1925 ci ilde capla bagli arasdirmalarini goturub kitab ve jurnallar ucun illustrasiyalar hazirlamaga davam etdi Onun bu dovrden olan layihelerine 1931 ci ilde Aesopun efsanelerinin nesri ucun heyvanlarin qelem ve ink xetti resmleri daxildir 1930 cu illerin evvellerinde Kalderin heykeli temiz abstraktliqlar erazisine kocdukce onun capi da bele idi Evvelki cap ve resmlerde reqemlerin mueyyen edilmesi ucun istifade olunan nazik xetler geometrik formali qruplari delaynasiya etmeye basladi cox vaxt hereket edirdi Kalder hemcinin 1967 ve 1969 cu illerde Vyetnam muharibesine etiraz eden poster caplarinda oldugu kimi tebligat ucun de caplardan istifade etmisdir 1940 1950 ci illerde Kalderin pesekar sohreti genislendikce onun caplar istehsali da artdi Onun gouache resmleri esasinda hazirlanmis litoqrafiya kutleleri bazara cixarilib Calder terefinden gozel incesenet caplari ile tesvir edilmis pyeslerin seirlerin ve qisa hekayelerin deluxe nesrleri satisa cixarilib Boyali teyyare ve avtomobil Kalderin daha qeyri adi isleri arasinda Dallas seherinde yerlesen Braniff Beynelxalq Hava Yollarindan tam olculu Duqlas DC 8 62 dord muherrikli teyyareni ucan tuval kimi tesvir etmek ucun bir komissiya yaradildi Nyu York seherinin Gordon and Shortt reklam agentliyinin qurucusu Corc Stenli Qordon 1972 ci ilde teyyare cekmek fikri ile Kaldere muraciet etse de Kalder buna cavab olaraq oyuncaqlari boyamamisdi Qordon ona teklif etdiyi real tam olculu teyyare oldugunu deyende ressam derhal raziligini verdi Qordon hesab edirdi ki deb ve dizayn dunyalarini aviasiya dunyasi ile birlesdirmesi ile taninan Braniff bu ideyani heyata kecirmek ucun mukemmel sirket olacaq Braniff sedri Hardinq Lorens yuksek qebuledici idi ve 1973 cu ilde bir Douglas DC 8 62 teyyare linerinin resmini teleb eden muqavile tertib edildi Bu liner Flying Colors ve 50 goaches umumi qiymeti 100 000 dollar idi Iki il sonra Braniff Kalderden ABS Bicentennial bayramini qeyd eden donanmalari ucun bayraq dizayn etmesini xahis etdi Boeing 727 291 teyyaresi N408BN abs in Ucan rengler adlandirdigi ve pilotlari terefinden Sneaky Ilana leqebli quirky ucus meyllerine esaslanan hemin parcada dalgalanan Amerika bayragini eks etdiren qirmizi ag ve mavi rengli rippled sekli eks olunub Ucuncu dizayn Meksikaya Salam adi verilecek tapsirilmis lakin olumunden sonra tamamlanmamis getdi 1975 BMW 3 0 CSL Calder terefinden cekilib 1975 ci ilde Calder e BMW 3 0 CSL avtomobilinin resmlesdirilmesi tapsirildi Bu BMW Art Car layihesinde ilk avtomobil olacaqdi Zinet esyalari Kalder karyerasi erzinde 2 den cox zinet esyasi yaratmisdi Coxlari dostlar ucun hediyye idi Bir nece eser onun Afrika ve diger qitelerden olan incesenete olan heyranliqlarini eks etdirir Onlar esasen mis ve poladdan hazirlanirdi Parca keramika taxta ve suseden ibaret idi Calder cox nadir hallarda istifade olunan solder Metal parcalara qosulmaq lazim geldikde onlari ilgeklerle baglayir onlari tel ve ya debli rivetlerle baglayirdi Kalder ilk parcalarini 54 ci ilde sekkiz yasinda iken bacisinin kucede tapdigi mis tellerden istifade ederek kuklalari ucun yaratmisdir Kalder omur gun dostu Joan Miro ucun mis uzukde sinmis porsen qabinin bir qirintisini qoydu Peggy Guggenheim neheng gumus mobil sirgalar aldi ve daha sonra asilmis baliqla isiltili cekicli gumus bas lovheni ise saldiqdan sonra onu ise sovurdu 1942 ci ilde Quqqenhaym ozunun Nyu York qalereyasinin acilisina bir Kalder sirgasi biri ise Yves Tanguy terefinden geyinerek Surrealist ve mucerred incesenete beraber sedaqetini numayis etdirdi Bu senet numunelerini ayri ayri qalereyalarda numayis etdirdi Kalderin parcalarini teqdim eden diger sexsler ressamin yaxin dostu Georgia O Keeffe idi Teeny Duchamp Marcel Duchampin heyat yoldasi Rejissor Luis Bunuelin heyat yoldasi Jeanne Rucar ve Marc Chagall in heyat yoldasi Bella Rosenfeld de var SergilerKalderin ilk solo sergisi 1927 ci ilde Parisde Jak Seligmann qalereyasinda olmusdur Onun ABS in ticaret qalereyasinda ilk solo numayisi 1928 ci ilde Nyu Yorkdaki Veyhe qalereyasinda olmusdur O 1933 cu ilde Parisde Abstraction Creation qrupu ile birlikde sergiledi 1935 ci ilde Cikaqo Universitetinin The Renaissance Society adli sergisinde ABS da ilk solo muzey sergisine cixdi Nyu Yorkda o 1930 cu illerin evvellerinden Muasir Incesenet Muzeyi terefinden cempion olmus ve Alfred H Barr Jr e daxil olan uc amerikalidan biri olmusdur s 1936 ci ilde Kubizm ve abstrakt incesenet sergisi Kalderin ilk retrospektivi 1938 ci ilde Massacusets statinin Sprinqfild seherindeki Corc Valter Vinsent Smit qalereyasinda kecirilmisdir 1943 cu ilde Muasir Incesenet Muzeyinde Ceyms Conson Sweeney ve Marsel Ducamp terefinden kurasiya olunmus Kalder retrospektivi teskil edilmisdir ziyaretcilerin sayina gore tamasani uzatmaq lazim idi Kalder 250 cu ilin yayinda Filadelfiya Incesenet Muzeyinde kecirilmis 3 cu Heykelterasliq Beynelxalq sergilerinde sergilenen 1949 heykelterasdan biri idi Onun mobil International Mobile serginin merkezi idi Kalder hemcinin I 1955 II 1959 III 1964 senedlerinde istirak etmisdir Onun eserlerinin esas retrospektivleri Solomon R Quqqenhaym muzeyinde Nyu Yorkda 1964 Fransanin Saint Paul de Vence seherinde Fondation Maeght 1969 ve Muasir Incesenet Muzeyinde Cikaqo kecirilmisdir Bundan elave her iki Kalderin saticisi Parisdeki Galerie Maeght ve New Yorkdaki Perls Galleries ilde ortalama bir Kalder show edir KolleksiyalarKalderin isi dunyanin bir cox daimi kolleksiyalarindadir Uitni Amerika Incesenet Muzeyi Nyu York Aleksandr Kalderin en boyuk eserine malikdir Muzeyin diger kolleksiyalarina Solomon R Quqqenhaym muzeyi Nyu York Muasir Incesenet Muzeyi Nyu York Centre Georges Pompidou Paris the Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia Madrid ve National Gallery of Art Washington D C Albany NY de Governor Nelson A Rockefeller Empire State Plaza Incesenet Kolleksiyasinda numayis etdirilen iki parca var Filadelfiya Incesenet Muzeyi Aleksandr Kalders adli uc neslin eserlerine baxis teklif edir Boyuk Pilleken Zalinin serq terefindeki ikinci mertebe penceresinden zireh kolleksiyasindan eks terefde tamasaci Kalderin oz Ghost mobilinin arxasinda kucede onun atasi A Stirlinq Kalder terefinden Svann Memorial Fevvaresi ve bundan basqa Uilyam Penn atop City Hall un Kalderin babasi terefinden qoyulmus heykeli Aleksandr Milne Kalder Kalder baglariCalder Gardens 1 cu ilin sonlarina qeder Filadelfiyanin Benjamin Franklin Parkvey seherinde Calder in isine hesr olunmus 8 2024 hektarliq aciq havali bir merkezdir Incesenet bazari1930 cu illerin sonu ve 1940 ci illerin evvellerinde Kalderin eserleri yuksek derecede axtarilmirdi Onlar satilanda ise cox vaxt nisbeten az pula gore olurdu Fondun fayllarindaki Pierre Matisse satis kitabcasinin nusxesinden gorunur ki 1941 ci ilde numayis olunan souda alicilari yalniz bir nece parca tapdi Onlardan biri olan Solomon R Quqqenhaym bir is ucun cemi 233 34 dollar 4 ci ilde 643 2022 dollara beraberdir odeyirdi Muasir Incesenet Muzeyi 1934 cu ilde Calder i 60 dollardan asagi saldiqdan sonra ilk Kalderini 100 dollara almisdi Ve bununla bele 1948 ci ile qeder Kalder Rio de Janeyroda butun solo sounu az qala sataraq beynelxalq miqyasda taninmis ilk heykelteras oldu Parisdeki Galerie Maeght 1950 ci ilde Calder in eksklyuziv Paris saticisi oldu ve Kalderin omrunun sonuna qeder 1954 cu ilde Nyu Yorklu saticisi Kurt Valentin gozlenilmeden oldukden sonra Kalder nyu Yorkdaki Perls Galleries i ozunun yeni amerikali saticisi secdi ve bu ittifaq Kalderin olumune qeder davam etdi 2010 cu ilde onun metal mobil Untitled Payiz yarpaqlari Sotheby s New York da 3 7 milyon dollara satilmisdir Diger mobil ise hemin ilin sonlari Christie s de 6 35 milyon dollar getirib Hemcinin Christie s de 1945 8 milyon dollara satilmasi gozlenilen Lily of Force 12 adli ayaqustu mobil 18 ci ilde 5 2012 milyon dollara satin alinib Kalderin 7 5 metr uzunlugunda asilmis mobil Poisson volanti Ucan baliq 1957 25 9 milyon dollar mebleginde pul getirdi O heykelteras ucun 2014 cu ilde Christie s New York da auksion rekordu qoyub Vereselik1966 ci ilden baslayaraq National Magazine Awards mukafatlarinin qaliblerine Ellie verilir Bu file benzeyen mis rengli stabildir Kalder terefinden dizayn edilmisdir Olumunden iki ay sonra ressam olumunden sonra prezident Cerald Ford terefinden Abs in en yuksek mulki serefi olan Prezident Azadliq medali ile teltif olunub 10 ci il yanvarin 1977 da Vyetnam muharibesi istirakcilari ucun amnistiya elan edilmesi haqqinda fermani qebul etdi Calder Foundation 1987 ci ilde Kalder Fondu Kalderin ailesi terefinden Aleksandr Kalderin incesenetini ve arxivlerini toplamaga sergilemeye qorumaga ve interpretasiya etmeye hesr olunmus ve eserlerinin misilsiz kolleksiyasina gore ittiham olunan tesis edilmisdir Bunovrenin boyuk holdinqleri vardir Bezi eserler aile uzvlerine bezileri ise bunovre terefdarlarina mexsusdur Incesenete mobil stabil ayaqustu mobil ve tel naxislari daxil olmaqla 600 den cox heykelterasliq 22 monumental aciq havada eserler minlerle yagli boya kagiz uzerinde eserler oyuncaqlar das qas parcalari ve meiset esyalari daxildir Kalderin eserlerinin kataloqlasdirilmasi uzerinde esasen isledikden sonra hal hazirda Kalder Fondu ressam ucun qlobal sergilerin teskiline diqqet yetirir Kalderin nevelerinden biri Aleksandr S C Sendi Rouer bunovrenin prezidenti diger aile uzvleri ise qeyyumlar surasindadir Moteberlik meseleleri Calder Foundation incesenet eserlerini tesdiq etmir daha dogrusu sahibkarlar Fondun arxivinde qeydiyyatdan kecmek ve imtahana qebul olunmaq ucun eserlerini teqdim ede bilerler Imtahanlari heyata keciren komiteye mutexessisler alimler muzey kuratorlari ve Kalder ailesinin uzvleri daxildir Calder Foundation un saytinda imtahan prosedurlari ile bagli hazirki siyaset ve gosterisler haqqinda etrafli melumat verilir 1993 cu ilde Calder terefinden qab metal ve polad telli mobil gorunuslu Rio Nero 1959 sahibleri saticisinin iddia etdiyi kimi bu pulun Aleksandr Kalder terefinden olmadigini iddia ederek Kolumbiya vilayetinin Birlesmis Statlar Rayon Mehkemesine getdiler Ele hemin il federal hakim Rio Neronun ucun subut yukunun yerine yetmediyini bildirdi elave izahat lazimdir Qerara baxmayaraq mobilin sahibleri onu sata bilmezdiler cunki taninmis ekspert Klaus Perls onu nusxe elan etmisdi Hakim o zaman bu problemi tanidi ve qeyd etdi ki Perlsin bu beyani Rio Neronunu elcatmaz edecek 1994 cu ilde Kalder Fondu ressamin uzerindeki kataloq raisonne de mobili daxil etmekden imtina etdi Rio Nero isine istinad ederek 2009 cu ilde Nyu York Ali Mehkemesinin Appellate Bolmesi Kalderin dizayn etdiyi lakin tamamlanmis gormek ucun yasamadigi bir nece sehne setini satmaq isteyen incesenet kolleksiyasinin apellyasiya sikayetini redd etdi Bu eser autentifikasiya ucun Kalder Fonduna ugursuz sekilde teqdim edildi Mehkeme askar etdi ki o iddia edilen Kalder isini moteber elan etmek iqtidarinda deyil hemcinin Kalder Fonduna onu kataloq raisonne ye daxil etmeyi emr etmedi 1995 ci ilde calder Two White Dots 1958 ci ilde Calder in yaratdigi Two White Dots in the Air adli eyni adli eserle qarisdirmaq olmaz haqqinda suallar ortaya cixdi 1973 cu ilde Kalder iki ag dots adlandirdigi qeyri real stabil ucun 1 0 metr hundurluyunde metal maqet yaratmisdi O bu maqeti Konnektikut statinin Uoterberi seherinin Segre Foundry sirketinin qurucusu ve sahibi Karmen Seqredarionuna verdi On iller erzinde Kalder oz mobil ve stabillerinin istehsalinda Segre Foundry nin xidmetlerinden istifade etmisdir Her bir eser ne qeder nusxe duzeldilse de kalder terefinden ag xalk seklinde sexsen ise baslayacaqdi Bundan sonra bir welder xalk isarelerini izleyerek basliqlari ise yandiracaqdi Kalder 30 ci ilde iki Ag Dots in tam olculu versiyasi olmadan vefat etmisdir 1976 ci ilde Segretario Two White Dots un tam olculu versiyasini insa etdi ve 1982 cu ilde onu 1983 70 dollara art satici Sirli Teplitse satdi 000 cu ilde Artist ve 1974 cu ilde Sonra 1984 cu ilin may ayinda auksionda 187 min dollara iki Ag Dot satilmisdir Sonraki on il erzinde eser defelerle satilmisdir 84 ci ilde Con Sirli Microsoft un kecmis prezidenti ve Calder kolleksioneri Two White Dots u 1995 milyon dollara satin aldi Shirley bu isi onlarin kataloq raisonne ye daxil edilmesi ucun Kalder Fonduna teqdim etdikde Fond eserin heqiqiliyini tekzib etdi Andre Emmeric Qalereyasi Sirinin pulunu geri qaytarmis muflislesmenin mudafiesini isteyen Segre Foundry i mehkemeye verir Bu sikayet 1 ci illerin sonlarinda mehkemeden cixarilib 1990 eded Ag Dots hazirda kicik Vasinqton Konnektikut stati seherinin kenarinda yerlesen cayin yaxinligindaki fermada aciq havada meskunlasib 2013 cu ilde Kalder Estate kecmis saticisi Klaus Perls in malikanesine qarsi mehkeme iddiasi qaldirmisdi Iddiaya gore Perls saxta Kalderleri satib hemcinin ressamin 679 eserinin sahibliyini gizledib Bir cox metbuat yayimi ile yuksek seviyyeli mubarizeden sonra mehkeme Nyu York statinin Ali Mehkemesinde hakim Sirli Verner Kornreyc terefinden redd edildi Sexsi heyatKalder ve heyat yoldasi Luiza sandra 1935 2022 ve Meryem 1939 2011 adli iki qizlarinin valideynleri idi Merinin eri Hovard Rouer 1939 2000 Aleksandr ve Luiza Kalder Fondunun surasinin sedri olmusdur Meri ve Hovardin iki oglu Aleksandr S C Sendi Rouer 1963 Kalder Fondunun prezidenti ve Holton Rouer 1962 Fondun vitse prezidenti Aleksandr Rouer 1987 ci ilde Kalder ailesinin desteyi ile Tesisi tesis etmisdir Onun 91 ovladi var o cumleden qryphon Rower Upjohn ses eksperimentalcisi bestekar ifaci audiovizual medeniyyet sahesinde kuratordur Qryphon Rue kimi de taninir Sandra Kalder Devidson ve onun merhum eri Jan Devidsonun Shawn 1956 adli oglu ve Andrea 1961 adli qizi var Soun ve Andrea Kalder Fondunun vitse prezidentleridir Jan Devidson ressam Co Devidsonun oglu idi Sandra usaq kitablarinin illustratoru idi O 2013 cu ilde Kalder ailesi ve diger kriterler portretler ve reflektorlar kitabinda ailesini ve dostlarini heyvan kimi canlandirdi Kalder ailesinin Vermontda mutereqqi birge internat mektebi olan Putni mektebi ile uzun muddet elaqesi var Kalderin qizlari da onun bir nece nevesi ve neticesi kimi bu mektebde oxuyurdular 2007 ci ile yaxin Rower ailesi Putneye dayanan mobil oz sabit bazasinda dayanan mobil bagisladi Kampusda yerlesen Michael S Currier Center de Yerlesen Calder Hall da 13 metrlik mobil asma IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Alexander Calder RKDartists nid Alexander Calder nid RKDartists nid http vocab getty edu page ulan 500007824 World Encyclopedia of Puppetry Arts Encyclopedie Mondiale des Arts de la Marionnette Enciclopedia Mundial de las Artes de la Marioneta ing