Titus (30 dekabr 39, Roma – 13 sentyabr 81[…]) — Flavilər sülaləsinə aid, atası Vespasiandan sonra sayca ikinci olan 24 iyun 79-cu ildən ölüm gününə qədər olan Roma imperatorudur. Imperator olduqdan sonra tam adı lat.Titus Caesar divi Vespasiani filius Vespasianus Augustus olmuşdur.
Tit Flavi Vespasian lat.Titus Flavius Vespasianus | |
---|---|
lat. T. Flavius T.f.T.n. Vespasianus | |
X.Roma İmperatoru | |
24 iyun 79 – 13 sentyabr 81 | |
Əvvəlki | Vespasian |
Sonrakı | Domisian |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Roma İmperiyası Roma |
Vəfat tarixi | † 13.9.81 |
Vəfat yeri | Roma |
Dəfn yeri | Roma |
Fəaliyyəti | siyasətçi, hərbi qulluqçu |
Atası | Tit Flavi Vespasian |
Anası | Böyük Domisilla |
Həyat yoldaşları | Arresina Tertulla (64-5) Marsia Furnilla (65) |
Uşağı | Yulia Flavi (qızı) |
Ailəsi | Flavilər sülaləsi |
Dini | Qədim Romada din |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
İmperatorluğa qədər Tit Yerusəlim məbədinin talan edilib dağıdılması ilə sona yetən yəhudi müharibəsində baş komandan olmuşdur. Bu qələbəsinə görə zəfər yürüşünə və zəfər tağına layiq görülmüşdür. Tit müharibədən əldə etdiyi qənimət hesabına Kolizey in tikintisini sona çatdırır.
Həyatı
Ailənin böyük oğlu olan Tit Vespasianın ailəsində 30 dekabr 39 cu ildə Romada dünyaya gəlmişdir. Tit Flavia Domitilla adında bacıya və Domisian adında bir qardaşa malik olmuşdur. Atası əslən adi bir Sabinalı olub Imperator Klavdinin zamanında cəngavər rütbəsinə layiq görülmüşdür. Klavdi və Neronun saray mühitində tərbiyə aldıqdan sonra Tit hərbi xidmətə Almaniya vä Britaniyada başlayaraq, sonradan kvesterə qədər yuksəlir. Neron atası Vespasianı Fələstinə qiyamçı yəhudilərin üstünə göndərdikdə Tit də onu müşayət edir. fələstində xeyli hərbi təcrübəyə yiyələnən Tit imperator Qalba öldürüldükdən sonra incə siyasət işlətməklə Suriya valisi Musianı tərəfinə çəkərək atası Vespasianın imperator olmasına çalışır və nail olur.
Yəhudi müharibəsi
İmperator taxtına haqqını tanımaq üçün Romaya dönən Vespasian Fələstindəki baş komandanlığı Titə tapşırır. Nəticə etibarilə Tit qəddar və vəhşicəsinə Yerusəlimi talan edib və böyük qənimətlə zəfər yürüşü üçün Romaya döndükdən sonra Vespasianın imperatorluğuna ortaq olur.
Şərəfinə təməli qoyulur ki, sonralar İmperator Domisian tərəfindən inşası başa çatdırılır.
Üzərində bu sətirlər həkk olunmuşdur:lat. Senatus / populusque romanus / divo Tito divi Vespasiani f(ilio) / Vespasiano Augusto (Senat və Roma xalqından ilahi Vespasianın oğlu ilahi Titə, İmperator Vespasian).
İmperatorluğu
23 iyun 79-cu ildə Vespasian öldükdən sonra ictimai rəyin əksinə olaraq Tit imperator olur. Xalqən rəğbətini qazanmaq məqsədilə təmtaraqla tikililər inşa etdirir və ehtiraslı oyunlar təşkil edir. Onun zamanında böyük vəsait hesabına Flavi amfiteatrı — Kolizey istifadəyə verilir. Vezuvi vulkanının püskürməsindən böyük ziyan çəkən Romanın bərpasına və fəlakətdən ziyan çəkənlərə göstərilən yardımlar dövlət xəzinəsini tamam boşaltmış olur.
Senat onu ən yaxşı imperator hesab edirdi. Onun hakimiyyəti dövründə imperator və senat arasında ziddiyətin olmaması ilə xarakterizə olunur. Roma tarixçisi və səlnaməçisi Qay Sveton (lat. Gaius Suetonius Tranquillus) onun haqqında belə yazırdı: "Bütün gün ərzində heç bir xeyirxah iş görmədiyinə görə Tit deyərmiş: "Dostlar mən günümü boş yerə sərf etmişəm!"".
Ölümü
81-ci ilin yayında Romada yüzgünlük oyunlardan sonra özünə qapanaraq 13 sentyabr 81-ci ildə hakimiyyətə gəlməsindən 26 ay sonra ata yurdu Sabinaya gedərkən yolüstü xəstələnərək qızdırmadan iki il öncə atasının vəfat etdiyi iqamətgahda adlanan yerdə vəfat edir. Onun yerini Domisian tutmuş olur.
SƏLƏF Vespasian | Tit Flavilər sülaləsi | XƏLƏF Domisian |
Mənbə
- Brian W. Jones: The Emperor Titus. Croom Helm, London 1984, (grundlegend für die Beschäftigung mit der Regierungszeit des Titus).
- Titus // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Oxford Classical Dictionary (ing.). / S. Hornblower, A. Spawforth, E. Eidinow Oxford: OUP, 2012.
- Union List of Artist Names (ing.). 2014.
- Titus, Flavius Sabinus Vespasianus (ing.). // Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm 11 New York, Cambridge, England: University Press, 1911. Vol. 26.
- Д. К. Тит Флавий Веспасиан (rus.). // Энциклопедический словарь СПб: Брокгауз — Ефрон, 1901. Т. XXXIII. С. 259–260.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu adli diger sexsler haqqinda da meqaleler var bax Tit Titus 30 dekabr 39 Roma 13 sentyabr 81 Flaviler sulalesine aid atasi Vespasiandan sonra sayca ikinci olan 24 iyun 79 cu ilden olum gunune qeder olan Roma imperatorudur Imperator olduqdan sonra tam adi lat Titus Caesar divi Vespasiani filius Vespasianus Augustus olmusdur Tit Flavi Vespasian lat Titus Flavius Vespasianuslat T Flavius T f T n VespasianusX Roma Imperatoru24 iyun 79 13 sentyabr 81EvvelkiVespasianSonrakiDomisianSexsi melumatlarDogum tarixi 30 dekabr 39Dogum yeri Roma Imperiyasi RomaVefat tarixi 13 9 81Vefat yeri RomaDefn yeri RomaFealiyyeti siyasetci herbi qulluqcuAtasi Tit Flavi VespasianAnasi Boyuk DomisillaHeyat yoldaslari Arresina Tertulla 64 5 Marsia Furnilla 65 Usagi Yulia Flavi qizi Ailesi Flaviler sulalesiDini Qedim Romada din Vikianbarda elaqeli mediafayllar Imperatorluga qeder Tit Yeruselim mebedinin talan edilib dagidilmasi ile sona yeten yehudi muharibesinde bas komandan olmusdur Bu qelebesine gore zefer yurusune ve zefer tagina layiq gorulmusdur Tit muharibeden elde etdiyi qenimet hesabina Kolizey in tikintisini sona catdirir HeyatiAilenin boyuk oglu olan Tit Vespasianin ailesinde 30 dekabr 39 cu ilde Romada dunyaya gelmisdir Tit Flavia Domitilla adinda baciya ve Domisian adinda bir qardasa malik olmusdur Atasi eslen adi bir Sabinali olub Imperator Klavdinin zamaninda cengaver rutbesine layiq gorulmusdur Klavdi ve Neronun saray muhitinde terbiye aldiqdan sonra Tit herbi xidmete Almaniya va Britaniyada baslayaraq sonradan kvestere qeder yukselir Neron atasi Vespasiani Felestine qiyamci yehudilerin ustune gonderdikde Tit de onu musayet edir felestinde xeyli herbi tecrubeye yiyelenen Tit imperator Qalba olduruldukden sonra ince siyaset isletmekle Suriya valisi Musiani terefine cekerek atasi Vespasianin imperator olmasina calisir ve nail olur Yehudi muharibesiRomadaki Imperator taxtina haqqini tanimaq ucun Romaya donen Vespasian Felestindeki bas komandanligi Tite tapsirir Netice etibarile Tit qeddar ve vehsicesine Yeruselimi talan edib ve boyuk qenimetle zefer yurusu ucun Romaya dondukden sonra Vespasianin imperatorluguna ortaq olur Serefine temeli qoyulur ki sonralar Imperator Domisian terefinden insasi basa catdirilir Uzerinde bu setirler hekk olunmusdur lat Senatus populusque romanus divo Tito divi Vespasiani f ilio Vespasiano Augusto Senat ve Roma xalqindan ilahi Vespasianin oglu ilahi Tite Imperator Vespasian Imperatorlugu23 iyun 79 cu ilde Vespasian oldukden sonra ictimai reyin eksine olaraq Tit imperator olur Xalqen regbetini qazanmaq meqsedile temtaraqla tikililer insa etdirir ve ehtirasli oyunlar teskil edir Onun zamaninda boyuk vesait hesabina Flavi amfiteatri Kolizey istifadeye verilir Vezuvi vulkaninin puskurmesinden boyuk ziyan ceken Romanin berpasina ve felaketden ziyan cekenlere gosterilen yardimlar dovlet xezinesini tamam bosaltmis olur Senat onu en yaxsi imperator hesab edirdi Onun hakimiyyeti dovrunde imperator ve senat arasinda ziddiyetin olmamasi ile xarakterize olunur Roma tarixcisi ve selnamecisi Qay Sveton lat Gaius Suetonius Tranquillus onun haqqinda bele yazirdi Butun gun erzinde hec bir xeyirxah is gormediyine gore Tit deyermis Dostlar men gunumu bos yere serf etmisem Olumu81 ci ilin yayinda Romada yuzgunluk oyunlardan sonra ozune qapanaraq 13 sentyabr 81 ci ilde hakimiyyete gelmesinden 26 ay sonra ata yurdu Sabinaya gederken yolustu xestelenerek qizdirmadan iki il once atasinin vefat etdiyi iqametgahda adlanan yerde vefat edir Onun yerini Domisian tutmus olur SELEF Vespasian Tit Flaviler sulalesi XELEF DomisianMenbe Brian W Jones The Emperor Titus Croom Helm London 1984 ISBN 0 7099 1430 X grundlegend fur die Beschaftigung mit der Regierungszeit des Titus Titus Encyclopaedia Britannica ing Oxford Classical Dictionary ing S Hornblower A Spawforth E Eidinow Oxford OUP 2012 ISBN 978 0 19 173525 7 Union List of Artist Names ing 2014 Titus Flavius Sabinus Vespasianus ing Encyclopaedia Britannica a dictionary of arts sciences literature and general information H Chisholm 11 New York Cambridge England University Press 1911 Vol 26 D K Tit Flavij Vespasian rus Enciklopedicheskij slovarSPb Brokgauz Efron 1901 T XXXIII S 259 260