Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Təbiətşünasa görə təbiətdə obyektiv qanunlara uyğun fəaliyyət göstərən bir sistem var. Bu qanunlar vasitəsilə müşahidə və təcrübəyə əsaslanan elm təbiətin bütün sahələrində möhkəm, dəqiq məlumatlar əldə edə bilər. Təbiətşünaslıq təbiət elmlərinin sənət və ədəbiyyata tətbiqindən yaranmışdır. Təbiətşünas anlayışa görə, gerçək olduğu kimi əks olunmalı və həyasız və vulqar hesab edilməyən cəhətlər işlənməlidir. Naturalist anlayışına görə fərd böyüdüyü sosial və təbii mühitdə formalaşır. İqtisadi və sosial təzyiqlər altında məzlum olanlar onlardan güclü təkanlarla hərəkət edirlər. Onlar taleyini təyin edə bilmədikləri üçün davranışlarına görə məsuliyyət daşımırlar.
Növləri
Naturalizm iki fərqli fəlsəfi görüşdə araşdırılır:
- Epistemologiyaya diqqət yetirən metodoloji naturalizm (və ya elmi naturalizm): “Dünyada etibarlı məlumat əldə etməyin hansı üsulları var?” Bu epistemoloji baxımdan metafizikadan və dini inancdan, xüsusən "bilik" əldə etməyin praktik metodlarından asılı deyil. Buna görə fərziyyələr təbii səbəblərə və hadisələrə görə izah olunmalı və sınaqdan keçirilməlidir. Müşahidə olunan hərəkətlərin izahatları təbii səbəblərlə əlaqəli olduqda praktik və faydalıdır (məsələn, "dəqiq əməliyyatlar" buna nümunədir, amma "şübhəli möcüzələr" deyil). Metodik naturalizm müasir elmin əsas prinsipidir. Bəzi filosoflar bu fikri genişləndirdilər və metodoloji naturalizmin fəlsəfənin əsas prinsipi olduğunu demişlər. Bu baxımdan elm və fəlsəfə bütövdür. W.V. Quine, George Santayana və bir sıra digər filosoflar da bu fikri dəstəkləmişdilər.
- Metafizik naturalizm (və ya ontoloji naturalizm və ya fəlsəfi naturalizm) ontologiyaya yönəlmişdir: Bu perspektiv daha çox mövcudluqla əlaqədardır: mövcud olan nədir və nəyi yoxdur? Naturalizm "təbiətdir və bütün fundamental həqiqətlər təbiət həqiqətləridir" metafizik naturalizmin mövqeyidir.
Tarixi
Fəlsəfi naturalizmin ilk fikir və fərziyyələrinə Sokratdan əvvəl İon filosoflarının əsərlərində rast gəlinir. Elmin atası olaraq qəbul edilən Miletli Talz, təbiət hadisələrini heç bir fövqəladə səbəb olmadan izah edən ilk filosoflardan biri idi. Bu erkən filosoflar naturalizmin əsasını qoyan eksperimental tədqiqat prinsiplərinə öz töhfələrini verdilər.
Metodik naturalizmdə çağdaş vurğu XII əsr İntibah dövründəki orta əsr sxolastik mütəfəkkirlərinin fikirlərindən irəli gəlir.
Orta əsrlərin sonlarına yaxın hadisələri təbii səbəblərlə əlaqələndirmək xristian filosoflarına xas olmuşdur. Sxolastik mütəfəkkirləri bir tərəfdən, yaradıcının birbaşa müdaxiləsi ehtimalı üçün qapını açıq buraxdılar, digər tərəfdən təbiət hadisələrinin arxasında elmi izahat verməkdənsə, möcüzə axtaran müasirlərinə qarşı hörmətsizlik görməyə başladılar
Həmçinin bax
İstinadlar
- Barbara Forrest. (ing. ). infidels.org https://infidels.org/library/modern/barbara_forrest/naturalism.html (#bare_url_missing_title). 25 noyabr 2019 tarixində .
- "Naturalism", in The Encyclopedia of Philosophy, Macmillan, 1996 Supplement, 372-373.
- 's introduction to Early Greek Philosophy (Penguin)
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tebietsunasa gore tebietde obyektiv qanunlara uygun fealiyyet gosteren bir sistem var Bu qanunlar vasitesile musahide ve tecrubeye esaslanan elm tebietin butun sahelerinde mohkem deqiq melumatlar elde ede biler Tebietsunasliq tebiet elmlerinin senet ve edebiyyata tetbiqinden yaranmisdir Tebietsunas anlayisa gore gercek oldugu kimi eks olunmali ve heyasiz ve vulqar hesab edilmeyen cehetler islenmelidir Naturalist anlayisina gore ferd boyuduyu sosial ve tebii muhitde formalasir Iqtisadi ve sosial tezyiqler altinda mezlum olanlar onlardan guclu tekanlarla hereket edirler Onlar taleyini teyin ede bilmedikleri ucun davranislarina gore mesuliyyet dasimirlar NovleriNaturalizm iki ferqli felsefi gorusde arasdirilir Epistemologiyaya diqqet yetiren metodoloji naturalizm ve ya elmi naturalizm Dunyada etibarli melumat elde etmeyin hansi usullari var Bu epistemoloji baximdan metafizikadan ve dini inancdan xususen bilik elde etmeyin praktik metodlarindan asili deyil Buna gore ferziyyeler tebii sebeblere ve hadiselere gore izah olunmali ve sinaqdan kecirilmelidir Musahide olunan hereketlerin izahatlari tebii sebeblerle elaqeli olduqda praktik ve faydalidir meselen deqiq emeliyyatlar buna numunedir amma subheli mocuzeler deyil Metodik naturalizm muasir elmin esas prinsipidir Bezi filosoflar bu fikri genislendirdiler ve metodoloji naturalizmin felsefenin esas prinsipi oldugunu demisler Bu baximdan elm ve felsefe butovdur W V Quine George Santayana ve bir sira diger filosoflar da bu fikri desteklemisdiler Metafizik naturalizm ve ya ontoloji naturalizm ve ya felsefi naturalizm ontologiyaya yonelmisdir Bu perspektiv daha cox movcudluqla elaqedardir movcud olan nedir ve neyi yoxdur Naturalizm tebietdir ve butun fundamental heqiqetler tebiet heqiqetleridir metafizik naturalizmin movqeyidir TarixiFelsefi naturalizmin ilk fikir ve ferziyyelerine Sokratdan evvel Ion filosoflarinin eserlerinde rast gelinir Elmin atasi olaraq qebul edilen Miletli Talz tebiet hadiselerini hec bir fovqelade sebeb olmadan izah eden ilk filosoflardan biri idi Bu erken filosoflar naturalizmin esasini qoyan eksperimental tedqiqat prinsiplerine oz tohfelerini verdiler Metodik naturalizmde cagdas vurgu XII esr Intibah dovrundeki orta esr sxolastik mutefekkirlerinin fikirlerinden ireli gelir Orta esrlerin sonlarina yaxin hadiseleri tebii sebeblerle elaqelendirmek xristian filosoflarina xas olmusdur Sxolastik mutefekkirleri bir terefden yaradicinin birbasa mudaxilesi ehtimali ucun qapini aciq buraxdilar diger terefden tebiet hadiselerinin arxasinda elmi izahat vermekdense mocuze axtaran muasirlerine qarsi hormetsizlik gormeye basladilarHemcinin baxIstinadlarBarbara Forrest ing infidels org https infidels org library modern barbara forrest naturalism html bare url missing title 25 noyabr 2019 tarixinde Naturalism in The Encyclopedia of Philosophy Macmillan 1996 Supplement 372 373 s introduction to Early Greek Philosophy Penguin Xarici kecidler