Mari Jan Antuan Kondorse (fr. Nicolas de Condorcet; 17 sentyabr 1743[…] – 29 mart 1794[…], Bur-la-Ren) — fransız yazıçı, riyaziyyatçı, siyasi xadim, filosof.
Mari Jan Antuan Kondorse | |
---|---|
Doğum tarixi | 17 sentyabr 1743[…] |
Vəfat tarixi | 29 mart 1794[…](50 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Vəfat səbəbi | zəhərlənmə |
Dəfn yeri |
|
Vətəndaşlığı | |
Əsas maraqları | riyaziyyat |
Təsirlənib | Jan Leron Dalamber |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Fəlsəfəsi
O, şüura əsaslanmış tərəqqinin insana gətirdiyi xeyirli şeyləri göstərirdi: millətlər arasında bərabərliyə nail olmaq, sinfi fərqlərin aradan götürülməsi və dini, mənəvi səviyyənin ümumi yüksəlişi. Kondorse rasizmin aradan götürülməsinə, ticarət azadlığının genişləndirilməsinə, xəstəliyə və qocalığa görə təqaüdlərin verilməsinə, müharibələrin qadağan olunmasına, yoxsulluğun və dəbdəbənin aradan götürülməsinə, qadınlar və kişilər arasında bərabərliyin təmin edilməsinə və hamı üçün eyni imkan yaradan ümumtəhsil sisteminin yaradılmasına ümid edirdi.
Tərəqqiyə bu inam realizmlə sadəlövhlüyün qarışığı idi. Realizm ondan ibarət idi ki, bütün bu sadalananlar elmi və texniki cəhətdən həqiqətən də mümkündür. Sadəlövhlük isə bunda idi ki, filosof-maarifçilər bütün olanlara baxmayaraq, siyasi problemlərin əhəmiyyətini qiymətləndirə bilmirdilər. Məlum oldu ki, ümumi rifah halının yüksəldilməsinə çatmaq üçün təkcə maarifçilik kifayət deyil. Birinci dünya müharibəsindən sonra, tərəqqiyə olan inam ölümcül zərbə aldı. İndi elə bir adam tapmaq çətin olar ki,Maarifçilik dövrünün nümayəndələri kimi sadəlövhlüklə gələcəyə optimist nəzərlərlə baxsın. XVIII əsrin sonunda Qərbi Avropada – əvvəlcə İngiltərədə, sonralar Fransada və XIX yüzillikdə Almaniyada — yeni burjuaziya təşəkkül tapmağa başladı. Bu təşəkkül bir neçə səviyyələrdə həyata keçirdi: ideoloji, siyasi və iqtisadi.
Kapitalizmin qurulması ilə paralel olaraq, siyasi liberalizm də möhkəmlənirdi (məzhəb azadlığı və toplantı azadlığı). Mütəmadi seçkilər vasitəsilə hökumət üzərində ümumi nəzarəti təmin etməyə imkan verən konstitusiya idarəetmə formasının qurulması tendensiyası əmələ gəlmişdi (hətta seçki hüququ məhdud olsa da). Bu zaman hökumət iqtisadi fəaliyyətə qarışmadan həyat və mülkiyyətə zəmanət verən siyasi hakimiyyətə malik idi.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.
- www.accademiadellescienze.it (it.).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mari Jan Antuan Kondorse fr Nicolas de Condorcet 17 sentyabr 1743 29 mart 1794 Bur la Ren fransiz yazici riyaziyyatci siyasi xadim filosof Mari Jan Antuan KondorseDogum tarixi 17 sentyabr 1743 1743 09 17 Vefat tarixi 29 mart 1794 1794 03 29 50 yasinda Vefat yeri Bur la RenVefat sebebi zeherlenmeDefn yeri Panteon d Vetendasligi FransaEsas maraqlari riyaziyyatTesirlenib Jan Leron Dalamber Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiFelsefesiEsquisse d un tableau historique des progres de l esprit humain 1795 O suura esaslanmis tereqqinin insana getirdiyi xeyirli seyleri gosterirdi milletler arasinda beraberliye nail olmaq sinfi ferqlerin aradan goturulmesi ve dini menevi seviyyenin umumi yukselisi Kondorse rasizmin aradan goturulmesine ticaret azadliginin genislendirilmesine xesteliye ve qocaliga gore teqaudlerin verilmesine muharibelerin qadagan olunmasina yoxsullugun ve debdebenin aradan goturulmesine qadinlar ve kisiler arasinda beraberliyin temin edilmesine ve hami ucun eyni imkan yaradan umumtehsil sisteminin yaradilmasina umid edirdi Tereqqiye bu inam realizmle sadelovhluyun qarisigi idi Realizm ondan ibaret idi ki butun bu sadalananlar elmi ve texniki cehetden heqiqeten de mumkundur Sadelovhluk ise bunda idi ki filosof maarifciler butun olanlara baxmayaraq siyasi problemlerin ehemiyyetini qiymetlendire bilmirdiler Melum oldu ki umumi rifah halinin yukseldilmesine catmaq ucun tekce maarifcilik kifayet deyil Birinci dunya muharibesinden sonra tereqqiye olan inam olumcul zerbe aldi Indi ele bir adam tapmaq cetin olar ki Maarifcilik dovrunun numayendeleri kimi sadelovhlukle geleceye optimist nezerlerle baxsin XVIII esrin sonunda Qerbi Avropada evvelce Ingilterede sonralar Fransada ve XIX yuzillikde Almaniyada yeni burjuaziya tesekkul tapmaga basladi Bu tesekkul bir nece seviyyelerde heyata kecirdi ideoloji siyasi ve iqtisadi Kapitalizmin qurulmasi ile paralel olaraq siyasi liberalizm de mohkemlenirdi mezheb azadligi ve toplanti azadligi Mutemadi seckiler vasitesile hokumet uzerinde umumi nezareti temin etmeye imkan veren konstitusiya idareetme formasinin qurulmasi tendensiyasi emele gelmisdi hetta secki huququ mehdud olsa da Bu zaman hokumet iqtisadi fealiyyete qarismadan heyat ve mulkiyyete zemanet veren siyasi hakimiyyete malik idi Vikisitatda Mari Jan Antuan Kondorse ile elaqedar sitatlar var IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi 1994 www accademiadellescienze it it