Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Baba Fiqani (? — ö. 1519) — "səbk-i Hindi"nin qurucusu sayılan İran şairi.
| Baba Fiqani | |
|---|---|
| Doğum tarixi | XV əsr |
| Doğum yeri | Şiraz,  İran |
| Vəfat tarixi | |
| Fəaliyyəti | şair |
Həyatı
Baba Fiqani Şirazda dünyaya gəlmişdi. 925-ci (1519-cu) ildə öldüyü sırada altmış yaşını keçmiş olduğuna görə 860–865 (1456–1461) illər arasında doğulduğu söylənilə bilinir. Gəncliyində ata-baba məsləyi olan bıçaqçılıqla məşğul oldğundan bu sıralarda yazdığı şeirlərdə "bıçaqçı" anlamına gələn Səkkaki təxəllüsünü işlədirdi. Ancaq divanında bu təxəllüsü ilə yazılmış hərhansı bir şeirinə rast gəlinmədi. Fiqani otuz yaşına qədər Şirazda yaşadı, daha sonra Xorasana getdi. Bir müddət qaldığı Heratda başda Əbdürrəhman Cami olmaq üzərə bəzi şairlərlə görüşdüysə də onlardan gözlədiyi münasibəti görə bilmədi. Təbrizə gedərək burada tanış olduğu şairlər vasitəsiylə Ağqoyunlu hökmdarı Sultan Yaqub bəyin sarayına daxil oldu. Sultan Yaqub bəy ona "Baba-yi şüəra" ləqəbini verdiyi üçün Fiqani nisbəsinin ara-sıra Baba ləqəbi ilə də anıldı. Sultan Yaqub bəyin ölümündən (896/ 1490) sonra sırasıyla onun oğlu Baysunqur mirzə ilə Rüstəm mirzə, Uğurlu Məhəmməd bəy oğlu Əhməd bəy və Əlvənd bəy kimi hökmdar və dövlət adamları haqqında mədhiyələr yazdı.
Baba Fiqani Təbrizdə bəzi qarışıqlıqların çıxmasına görə Şiraza döndü; bir müddət burada qaldı, ancaq Şah İsmayılin ortaya çıxmasına görə təkrar Xorasana getdi. Bir müddət Əbivərddə iqamət etdikdən sonra Məşhədə keçdi və oraya yerləşdi. 925-ci (1519-cu) ildə burada öldü.
Baba Fiqani Möhtəşəm Kaşani, Ürfi Şirazi, kimi tanınmış şairlər üzərində təsirli olmuşdur.
Təzkirə müəllifləri, çox gözəl şeirlər yazdığını bildirdikləri Fiqani Hafiz Şiraziyə bənzədərək ona Hafiz-i Kiçik ləqəbini verirlər, fəqət çox şərab içdiyini, getdiyi meyxanalarda lağ mövzusu olduğunu, ömrünün sonlarına doğru isə içkini tərk etdiyini qeyd edirlər.
Fiqaninin divanı günümüzə çatmış olub qəsidə, tərkibibənd, tərciibənd və qəzəllərdən ibarətdir. Qəsidələrinin çoxu özəlliklə Həzrət Əli, şia imamları, Ağqoyunlu hökmdarları Sultan Yaqub bəy, Sultan Baysunqur bəy, Rüstəm mirzə ilə Şah İsmayıl haqqındadır. Divan Kamal Məthur Dəhləvi (Lahor, ts.) və Süheyli Xansari tərəfindən nəşr edilmişdir. Hüseyn Azad divandan seçdiyi bəzi şeirləri "Les peries de la couronne, choix de poesies de Baba Feghani" adıyla fransız dilinə çevirmişdir.
Ədəbiyyat
- Əmin Əhməd-i Razi, Həft İqlim (nşr. Cəvad-i Fazıl], Tehran 1340 h.ş., 1, 219–220;
- Sam Mirzə. Töhfə-i Sami, Tehran 1314 h.ş., s. 101–103;
- Nurullah ət-Tüstəri, Məcalisül-miiminin, Tehran 1365 hş., II, 689–692;
- Lütfəli bəy Azər. Atəşkədə (nşr. Cafəri Şəhidi), Tehran 1337 hş., s. 168;
- Riəu, Catalogue oftfıə Persian Manuscripts, 11, 651; Browne. LHP, IV, 229–230;
- Səid Nəfisi, Tarih-i !Sazm u Nəşr, 1, 437–438; a.mlf.. "Fighani", Əl2 (İng.), 11, 884;
- Yan Ripka. HIL, s. 288–289;
- Şibli Numani. Şirül-Acəm, Tehran 1363 hş., 111, 22–25;
- Səfa, Ədəbiyyat, IV, 411–417; a.mlf.. "Baba Fiqanı", Ə/r., III, 291;
- Fəthullah-ı Müctəbai, "Baba Fiqani", Danişnamə-i Cihanı İslam, Tehran 1990, s. 53–55;
- Ənamülhaq Kövsər, "Baba Fiqani-yi Şirazi; Halat-ı Zindəgi", Daniş, sy. 19, İslamabad 1989, s. 185–240.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "BABA FƏQANİ". 2022-07-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-07-19.
Xarici keçidlər
 | Şair ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Baba Fiqani o 1519 sebk i Hindi nin qurucusu sayilan Iran sairi Baba FiqaniDogum tarixi XV esrDogum yeri Siraz IranVefat tarixi 1519Fealiyyeti sairHeyatiBaba Fiqani Sirazda dunyaya gelmisdi 925 ci 1519 cu ilde olduyu sirada altmis yasini kecmis olduguna gore 860 865 1456 1461 iller arasinda doguldugu soylenile bilinir Gencliyinde ata baba mesleyi olan bicaqciliqla mesgul oldgundan bu siralarda yazdigi seirlerde bicaqci anlamina gelen Sekkaki texellusunu isledirdi Ancaq divaninda bu texellusu ile yazilmis herhansi bir seirine rast gelinmedi Fiqani otuz yasina qeder Sirazda yasadi daha sonra Xorasana getdi Bir muddet qaldigi Heratda basda Ebdurrehman Cami olmaq uzere bezi sairlerle gorusduyse de onlardan gozlediyi munasibeti gore bilmedi Tebrize gederek burada tanis oldugu sairler vasitesiyle Agqoyunlu hokmdari Sultan Yaqub beyin sarayina daxil oldu Sultan Yaqub bey ona Baba yi suera leqebini verdiyi ucun Fiqani nisbesinin ara sira Baba leqebi ile de anildi Sultan Yaqub beyin olumunden 896 1490 sonra sirasiyla onun oglu Baysunqur mirze ile Rustem mirze Ugurlu Mehemmed bey oglu Ehmed bey ve Elvend bey kimi hokmdar ve dovlet adamlari haqqinda medhiyeler yazdi Baba Fiqani Tebrizde bezi qarisiqliqlarin cixmasina gore Siraza dondu bir muddet burada qaldi ancaq Sah Ismayilin ortaya cixmasina gore tekrar Xorasana getdi Bir muddet Ebiverdde iqamet etdikden sonra Meshede kecdi ve oraya yerlesdi 925 ci 1519 cu ilde burada oldu Baba Fiqani Mohtesem Kasani Urfi Sirazi kimi taninmis sairler uzerinde tesirli olmusdur Tezkire muellifleri cox gozel seirler yazdigini bildirdikleri Fiqani Hafiz Siraziye benzederek ona Hafiz i Kicik leqebini verirler feqet cox serab icdiyini getdiyi meyxanalarda lag movzusu oldugunu omrunun sonlarina dogru ise ickini terk etdiyini qeyd edirler Fiqaninin divani gunumuze catmis olub qeside terkibibend terciibend ve qezellerden ibaretdir Qesidelerinin coxu ozellikle Hezret Eli sia imamlari Agqoyunlu hokmdarlari Sultan Yaqub bey Sultan Baysunqur bey Rustem mirze ile Sah Ismayil haqqindadir Divan Kamal Methur Dehlevi Lahor ts ve Suheyli Xansari terefinden nesr edilmisdir Huseyn Azad divandan secdiyi bezi seirleri Les peries de la couronne choix de poesies de Baba Feghani adiyla fransiz diline cevirmisdir EdebiyyatEmin Ehmed i Razi Heft Iqlim nsr Cevad i Fazil Tehran 1340 h s 1 219 220 Sam Mirze Tohfe i Sami Tehran 1314 h s s 101 103 Nurullah et Tusteri Mecalisul miiminin Tehran 1365 hs II 689 692 Lutfeli bey Azer Ateskede nsr Caferi Sehidi Tehran 1337 hs s 168 Rieu Catalogue oftfie Persian Manuscripts 11 651 Browne LHP IV 229 230 Seid Nefisi Tarih i Sazm u Nesr 1 437 438 a mlf Fighani El2 Ing 11 884 Yan Ripka HIL s 288 289 Sibli Numani Sirul Acem Tehran 1363 hs 111 22 25 Sefa Edebiyyat IV 411 417 a mlf Baba Fiqani E r III 291 Fethullah i Muctebai Baba Fiqani Danisname i Cihani Islam Tehran 1990 s 53 55 Enamulhaq Kovser Baba Fiqani yi Sirazi Halat i Zindegi Danis sy 19 Islamabad 1989 s 185 240 Hemcinin baxSultan Yaqub beyIstinadlar BABA FEQANI 2022 07 26 tarixinde Istifade tarixi 2019 07 19 Xarici kecidler Sair ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin