Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Bu məqalənin şübhə doğurur. |
Sındırılmış pəncərələr nəzəriyyəsi — kiçik qanun pozuntularının ümumi kriminogen vəziyyətin pisləşməsində indikator rolunu oynadığını araşdıran kriminoloji nəzəriyyə. 1982-ci ildə amerikalı sosioloqlar Ceyms Vilson və Corc Kellinq tərəfindən formalaşdırılıb.
Nəzəriyyə
Nəzəriyyə iddia edir ki, vandalizm, ictimai yerlərdə sərxoşluq, metroda maneənin üzərindən tullanmaq və s. kimi xırda qayda pozuntuları ümumilikdə cinayətlərə qarşı dözümsüzlük mühiti yaradır və daha böyük cinayətlərin həyata keçirilməsinə kömək edir.
Praktiki tətbiqi
Nəzəriyyə təcrübədə geniş tətbiqini tapmışdır — ilk öncə Nyu-Yorkda və ABŞ-nin digər şəhərlərində, həmçinin Avropada, CAR, İndoneziya və s. yerlərdə tətbiq olunmuşdur. 1994-cü ildə Nyu-York meri olan Rudolf Culiani və Nyu-York polisinin yeni komissarı Uilyam Bratton qraffiti, metrodan biletsiz istifadə, dilənçilik, rezin dəyənəklərlə dava və s. kimi xırda qanun pozuntularıyla mübarizə elan etmişlərdi. Bütün tənqidlərə baxmayaraq Culiani mübarizəsini davam etdirdi və nəticədə şəhərdə cinayətlərin sayı 2200-dən 1000-ə qədər endirildi.
Eksperimental yoxlanılması
Qroningen universitetinin (Niderland) sosioloqları tərəfindən bu nəzəriyyənin yoxlanılması üçün bir sıra təcrübələr keçirilmişdir.
Təcrübə
İlk təcrübə çoxlu mağazalar olan bir küçədə və qroningenlilərin adətən alış-veriş edərkən velosipedlərini park etdikləri divarın yaxınlığında keçirilmişdir. Bu divarda rəsm çəkməyin qadağan olduğunu bildirən gözəgəlimli bir işarə vardı. İlk öncə divar təmiz idi. Təcrübə keçirənlər hər bir velosipedin (velosipedlərin ümumi sayı 77 idi) sükanına üzərində mövcud olmayan bir idman malları dükanının loqotipi və "Sizə xoş bayramlar arzu edirik" sözləri olan kağız asırlar. Araşdırmacılar gizlənərək kənardan velosipedçilərin hərəkətlərini izləyirlər. Küçədə zibil qutusu olmadığından velosipedçilər ya kağızı yerə atmalı, ya digər bir velosipedin üzərinə asmalı, ya da daha sonra atmaq üçün özləriylə götürməli idilər. İlk iki varianta qəbul edimiş normaların pozulması kimi, üçüncüyə isə qaydalara riayət olunması kimi baxılırdı.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Bu meqalenin neytralligi subhe dogurur Meqalede teref tutma ve ya pislemek meqsedi dasiyan ve dogrulugu subut edilmeyen fikirlerin oldugu iddia edilir Xahis olunur bu mesele ile elaqedar istirak edesiniz Sindirilmis pencereler nezeriyyesi kicik qanun pozuntularinin umumi kriminogen veziyyetin pislesmesinde indikator rolunu oynadigini arasdiran kriminoloji nezeriyye 1982 ci ilde amerikali sosioloqlar Ceyms Vilson ve Corc Kellinq terefinden formalasdirilib Atilmis kinoteatrin sindirilmis pencereleri Sankt Peterburq 2011 ci il NezeriyyeNezeriyye iddia edir ki vandalizm ictimai yerlerde serxosluq metroda maneenin uzerinden tullanmaq ve s kimi xirda qayda pozuntulari umumilikde cinayetlere qarsi dozumsuzluk muhiti yaradir ve daha boyuk cinayetlerin heyata kecirilmesine komek edir Numune kimi muellifler sindirilmis pencereleri misal olaraq gostermisler bele ki eger bir evde sindirilmis bir suse deyisdirilmese sonda bu evde saglam suse qalmayacaq daha sonra ise soygunculuq baslayacaq ve hemin erazide kriminogen veziyyet qisa bir zamanda pislesecek Bu numune qeyri resmi de olsa nezeriyyeye ad verib Praktiki tetbiqiNezeriyye tecrubede genis tetbiqini tapmisdir ilk once Nyu Yorkda ve ABS nin diger seherlerinde hemcinin Avropada CAR Indoneziya ve s yerlerde tetbiq olunmusdur 1994 cu ilde Nyu York meri olan Rudolf Culiani ve Nyu York polisinin yeni komissari Uilyam Bratton qraffiti metrodan biletsiz istifade dilencilik rezin deyeneklerle dava ve s kimi xirda qanun pozuntulariyla mubarize elan etmislerdi Butun tenqidlere baxmayaraq Culiani mubarizesini davam etdirdi ve neticede seherde cinayetlerin sayi 2200 den 1000 e qeder endirildi Eksperimental yoxlanilmasiQroningen universitetinin Niderland sosioloqlari terefinden bu nezeriyyenin yoxlanilmasi ucun bir sira tecrubeler kecirilmisdir Tecrube Ilk tecrube coxlu magazalar olan bir kucede ve qroningenlilerin adeten alis veris ederken velosipedlerini park etdikleri divarin yaxinliginda kecirilmisdir Bu divarda resm cekmeyin qadagan oldugunu bildiren gozegelimli bir isare vardi Ilk once divar temiz idi Tecrube kecirenler her bir velosipedin velosipedlerin umumi sayi 77 idi sukanina uzerinde movcud olmayan bir idman mallari dukaninin loqotipi ve Size xos bayramlar arzu edirik sozleri olan kagiz asirlar Arasdirmacilar gizlenerek kenardan velosipedcilerin hereketlerini izleyirler Kucede zibil qutusu olmadigindan velosipedciler ya kagizi yere atmali ya diger bir velosipedin uzerine asmali ya da daha sonra atmaq ucun ozleriyle goturmeli idiler Ilk iki varianta qebul edimis normalarin pozulmasi kimi ucuncuye ise qaydalara riayet olunmasi kimi baxilirdi 77 velosipedciden cemi 25 i 33 qaydaya riayet etmedi Daha sonra tecrubeni eyni hava seraitinde ve gunun eyni saatlarinda bir daha tekrarladilar lakin bu defe divarda mueyyen resmler cekilmis sekilde Bu defe ise 53 nefer 69 qaydani pozdu Belelikle divarda resm cekmek qadagasinin pozulmasi insanlari diger bir qaydani da pozmaga stimullasdirmis oldu