Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mobil ABŞ-nin Alabama ştatı ərazində, Meksika körfəzində buxta. Şərqini yarımadası və qərbini sədd ada olan formalaşdırır. və buxtanın şimalına tökülərək estuari əmələ gətirir. Bundan başqa buxtanın qərbinə , Dir çayı və və şərqinə kimi bəzi çaylar da tökülür. Saniyədə 62,000 cubic feet (1,800 m3) su axını ilə Mobil buxtası ABŞ-də ən böyük dördüncü estuaridir. Hər il və bəzən yay aylarında bir neçə dəfə balıq və xərçəngkimilər sahilin dayaz hissəsinə və buxtanın sahilinə toplaşırlar. Təzə və asantutulan dəniz məhsulları əldə etmək üçün bura böyük izdiham toplanır və buna görə də bu hadisə adlanır. Mobil buxtası bu növ yubileyin ad hal olduğu dünyada yeganə yerdir.
| Mobil körfəzi | |
|---|---|
 | |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Mobil buxtasının ərazisi 413 kvadrat mil (1,070 km2) təşkil edir. Uzunluğu 31 mil (50 km), eni isə 24 mil (39 km)-dir. Buxtanın ən dərin yeri gəmiçilik kanalında yerləşib, bəzən 75 fut (23 m)-ə çatır, amma orta dərinlik 10 fut (3 m)-dir.
Tarixi
XVI əsrin əvvəllərində ispan səyyahlar Mobil buxtası ərazində üzmüş, ilkin xəritələrdə buxtanı Bahía del Espíritu Santo (Müqəddəs Ruh buxtası) adı ilə işarələmişdilər. Ərazi 1516-cı ildə Dieqo de Miruelo və 1519-cu ildə tərəfindən daha ətraflı tədqiq edildi. 1528-ci ildə Mobil buxtasına bənzər ərazidə səyahət edərkən ekspedisiyanın yaxınlaşması ilə qəsəbələrini yandıran və qaçan ilə qarşılaışdı. Bu hadisə 11 ildən artıq müddətən sonra Ernando de Sotonun səyahəti üçün başlanğıc oldu.
1540-cı ildə Ernando de Soto buxta və ətraf ərazisini tədqiq etmiş və Muskoqilərin yaşayış yerlərini aşkarlamışdır. Onun döyüşçüləri bu ekspedisiya zamanı qala ilə mühafizə olunan Mauvila (həmçinin Maubila kimi də yazılırdı) qəsəbəsini dağıtmışdılar, daha sonra Mobilin adı bu qəsəbədən götürülmüşdür. Taskalusa başçısı və onun döyüşçüləri ilə baş vermiş bu döyüş Alabamanın daxilində bir yerdə, indiki Mobil ərazisinin şimalında baş vermişdir. Növbəti geniş ekspedisiya 1559-cu ildə tərfindən yaxınlığında İspaniya üçün daimi koloniya qurmaq məqsədilə təşkil olunmuş və bu cəhd uğursuz olmuşdur.
Ərazidə İspanlar mövcudiyyətinin sporadik olmasına baxmayaraq, fransızlər port yaratdılar və 1702-ci ildə Mobil buxtasından bir neçə mil şimalda, yanında Fransız Luizianasısın paytaxtı olan Mobilin əsasını qoydular. Daşqınlar səbəbi ilə 1711-ci ildə Fort Louis de la Mobile ilkin yerindən Mobil buxtasının yuxarısına köçürüldü.
Vətəndaş müharibəsi ərzində Mobil buxtası Konfederasiya ordularına çox lazım olan təchizatın gətirən üçün əsas port kimi istifadə edilmişdir. 5 avqust 1864-cü ildə Admiral Konfederasiya müdaifəsinə qarşı İttifaq donanmasına rəhbərlik etmiş və buxatdakı son böyük şərq portunu məhv etmiş, digər portların təchizat qəbulunu kəsməyə müvəffəq olmuşdu. American Diver, CSS Gaines, CSS Huntsville, USS Philippi, CSS Phoenix, USS Rodolph, USS Tecumseh və CSS Tuscaloosa daxil olmaqla bir çox Vətəndaş müharibəsi dövrünə aid gəmi qalıntıları Mobil buxtasında qalmaqdadır.
Vaxt keçdikcə mallar dəyişsə də Mobilin port olaraq əhəmiyyəti indi də davam etməkdədir. Pambıq XIX əsrdə əsas əmtəə olmuşdur. İkinci dünya müharibəsi ərzində Mobilin gəmiqayırma sənayesi genişlənmiş və şəhər əhalisi artdı. Artım indikindən daha sürətli idi.
Şəhər tarix boyu bir neçə dağıdıcı qasırğa yaşamışdır, ən axırıncılar 1979-cu ildəki və 2005-ci ildəki Katrina qasırğası olmuşdur. Aşağı hündürlükdəki yerlər, o cümlədən mərkəzi biznes rayonu qasırğalar zamanı dəfələrlə su altında qalıb. Lakin şəhərin böyük hissəsi dəniz səviyyəsindən 200 fut (61 m)-dən artıq yüksəkliyə malikdir, bu hal Meksika Körfəzi və Atlantik sahilləri üçün normal hal deyildir.
13 sentyabr 1979-cu ildə 145 mil/saat (233 km/saat) sürətə çatan küləklə birlikdə buxtaya daxil oldu, Dofin-Aylend ilə olan körpünü dağıtdı. 28–29 avqust 2005-ci ildə Katrina qasırğası fırtına dalğalarını Mobil buxtasına gətirmiş, dalğalar 16 feet (4.9 m)-ə, və Mobildə buxtasının şimalında, Mobildə 12 fut (3.7 m)-ə çatmışdı. Minlərlə qayıq, bərə və sahil evləri hündürlüyü 22 fut (6.7 m)-ə çatan dalğalar tərəfindən dağıdılmış və linkoru yanalma körpülərini qırmış, portdakı yerindən kənarlaşmışdı (sola əyilmişdi). Mobilin mərkəzi bir neçə fut suyun altında qalmış və cənub qəsəbələri olan və ciddi ziyan dəymişdi. Müxtəlif ölçülü onlarla gəmi sahildə çətin vəziyyətdə qaldı.
Sahilyanı qəsəbələr
Mobil şəhəri buxtanın yuxarısında, qərb sahilində yerləşir. Buxtanın , , , və kimi kiçik yaşayış məntəqələri vardır. Qalf-Şors qəsəbəsi buxtadan bir az aralı, Fort-Morqan yarımadasında yerləşir. 1885-ci ildən bəri buxtanın ortasında mövcuddur.
Buxtanın yuxarısı iki böyük avtomagistralla kəsişir, "Bayway" adı ilə tanına Jubilee Parkway və "Causeway" adı ilə tanınan Battleship Parkway. Bu iki körpü Mobil şəhəri ilə Şərq sahili arasında başlıca əlaqəni təmin edir. İsti yay gecələrində Mobil buxtası ətrafındakı əhali mistik təbii fenomen olan meyvələrindən həzz alırlar, bu vaxt balıq və xərçənglər sahilə yığılır və əhali tərəfindən asanlıqla toplanır.
Həmçinin bax
- — qonşu ştatlar daxil olmaqla dəniz adaları.
İstinadlar
- archINFORM (alm.). 1994.
- "Estuarium Exhibits: Mobile Bay" 2008-02-22 at the Wayback Machine.
- Thomason, Michael.
- "The Old Mobile Project Newsletter" 2015-10-31 at the Wayback Machine (PDF).
- "Historic Fort Conde" 2015-10-31 at the Wayback Machine.
- Gaines, W. Craig (2008).
- "History" 2008-03-12 at the Wayback Machine.
Xarici keçidlər
![image]()
Vikimənbədə The American Cyclopædia (1879)/Mobile (river and bay) haqqında mətn var.![image]()
Vikimənbədə The New Student's Reference Work/Mobile (bay) haqqında mətn var.- Mobile Baykeeper — yerli qrupu
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mobil ABS nin Alabama stati erazinde Meksika korfezinde buxta Serqini yarimadasi ve qerbini sedd ada olan formalasdirir ve buxtanin simalina tokulerek estuari emele getirir Bundan basqa buxtanin qerbine Dir cayi ve ve serqine kimi bezi caylar da tokulur Saniyede 62 000 cubic feet 1 800 m3 su axini ile Mobil buxtasi ABS de en boyuk dorduncu estuaridir Her il ve bezen yay aylarinda bir nece defe baliq ve xercengkimiler sahilin dayaz hissesine ve buxtanin sahiline toplasirlar Teze ve asantutulan deniz mehsullari elde etmek ucun bura boyuk izdiham toplanir ve buna gore de bu hadise adlanir Mobil buxtasi bu nov yubileyin ad hal oldugu dunyada yegane yerdir Mobil korfeziYerlesmesi30 26 34 sm e 88 00 33 q u Olke ABSMobil korfezi Vikianbarda elaqeli mediafayllarMerkezinde Mobil buxtasi olan ile cekilmis sekil Mobil buxtasinin erazisi 413 kvadrat mil 1 070 km2 teskil edir Uzunlugu 31 mil 50 km eni ise 24 mil 39 km dir Buxtanin en derin yeri gemicilik kanalinda yerlesib bezen 75 fut 23 m e catir amma orta derinlik 10 fut 3 m dir TarixiXVI esrin evvellerinde ispan seyyahlar Mobil buxtasi erazinde uzmus ilkin xeritelerde buxtani Bahia del Espiritu Santo Muqeddes Ruh buxtasi adi ile isarelemisdiler Erazi 1516 ci ilde Dieqo de Miruelo ve 1519 cu ilde terefinden daha etrafli tedqiq edildi 1528 ci ilde Mobil buxtasina benzer erazide seyahet ederken ekspedisiyanin yaxinlasmasi ile qesebelerini yandiran ve qacan ile qarsilaisdi Bu hadise 11 ilden artiq muddeten sonra Ernando de Sotonun seyaheti ucun baslangic oldu Mobil buxtasi Vetendas muharibesi zamani 1540 ci ilde Ernando de Soto buxta ve etraf erazisini tedqiq etmis ve Muskoqilerin yasayis yerlerini askarlamisdir Onun doyusculeri bu ekspedisiya zamani qala ile muhafize olunan Mauvila hemcinin Maubila kimi de yazilirdi qesebesini dagitmisdilar daha sonra Mobilin adi bu qesebeden goturulmusdur Taskalusa bascisi ve onun doyusculeri ile bas vermis bu doyus Alabamanin daxilinde bir yerde indiki Mobil erazisinin simalinda bas vermisdir Novbeti genis ekspedisiya 1559 cu ilde terfinden yaxinliginda Ispaniya ucun daimi koloniya qurmaq meqsedile teskil olunmus ve bu cehd ugursuz olmusdur Erazide Ispanlar movcudiyyetinin sporadik olmasina baxmayaraq fransizler port yaratdilar ve 1702 ci ilde Mobil buxtasindan bir nece mil simalda yaninda Fransiz Luizianasisin paytaxti olan Mobilin esasini qoydular Dasqinlar sebebi ile 1711 ci ilde Fort Louis de la Mobile ilkin yerinden Mobil buxtasinin yuxarisina kocuruldu Vetendas muharibesi erzinde Mobil buxtasi Konfederasiya ordularina cox lazim olan techizatin getiren ucun esas port kimi istifade edilmisdir 5 avqust 1864 cu ilde Admiral Konfederasiya mudaifesine qarsi Ittifaq donanmasina rehberlik etmis ve buxatdaki son boyuk serq portunu mehv etmis diger portlarin techizat qebulunu kesmeye muveffeq olmusdu American Diver CSS Gaines CSS Huntsville USS Philippi CSS Phoenix USS Rodolph USS Tecumseh ve CSS Tuscaloosa daxil olmaqla bir cox Vetendas muharibesi dovrune aid gemi qalintilari Mobil buxtasinda qalmaqdadir Vaxt kecdikce mallar deyisse de Mobilin port olaraq ehemiyyeti indi de davam etmekdedir Pambiq XIX esrde esas emtee olmusdur Ikinci dunya muharibesi erzinde Mobilin gemiqayirma senayesi genislenmis ve seher ehalisi artdi Artim indikinden daha suretli idi Seher tarix boyu bir nece dagidici qasirga yasamisdir en axirincilar 1979 cu ildeki ve 2005 ci ildeki Katrina qasirgasi olmusdur Asagi hundurlukdeki yerler o cumleden merkezi biznes rayonu qasirgalar zamani defelerle su altinda qalib Lakin seherin boyuk hissesi deniz seviyyesinden 200 fut 61 m den artiq yuksekliye malikdir bu hal Meksika Korfezi ve Atlantik sahilleri ucun normal hal deyildir 13 sentyabr 1979 cu ilde 145 mil saat 233 km saat surete catan kulekle birlikde buxtaya daxil oldu Dofin Aylend ile olan korpunu dagitdi 28 29 avqust 2005 ci ilde Katrina qasirgasi firtina dalgalarini Mobil buxtasina getirmis dalgalar 16 feet 4 9 m e ve Mobilde buxtasinin simalinda Mobilde 12 fut 3 7 m e catmisdi Minlerle qayiq bere ve sahil evleri hundurluyu 22 fut 6 7 m e catan dalgalar terefinden dagidilmis ve linkoru yanalma korpulerini qirmis portdaki yerinden kenarlasmisdi sola eyilmisdi Mobilin merkezi bir nece fut suyun altinda qalmis ve cenub qesebeleri olan ve ciddi ziyan deymisdi Muxtelif olculu onlarla gemi sahilde cetin veziyyetde qaldi Sahilyani qesebelerMobil seheri buxtanin yuxarisinda qerb sahilinde yerlesir Buxtanin ve kimi kicik yasayis menteqeleri vardir Qalf Sors qesebesi buxtadan bir az arali Fort Morqan yarimadasinda yerlesir 1885 ci ilden beri buxtanin ortasinda movcuddur Buxtanin yuxarisi iki boyuk avtomagistralla kesisir Bayway adi ile tanina Jubilee Parkway ve Causeway adi ile taninan Battleship Parkway Bu iki korpu Mobil seheri ile Serq sahili arasinda baslica elaqeni temin edir Isti yay gecelerinde Mobil buxtasi etrafindaki ehali mistik tebii fenomen olan meyvelerinden hezz alirlar bu vaxt baliq ve xercengler sahile yigilir ve ehali terefinden asanliqla toplanir Hemcinin bax qonsu statlar daxil olmaqla deniz adalari IstinadlararchINFORM alm 1994 Estuarium Exhibits Mobile Bay 2008 02 22 at the Wayback Machine Thomason Michael The Old Mobile Project Newsletter 2015 10 31 at the Wayback Machine PDF Historic Fort Conde 2015 10 31 at the Wayback Machine Gaines W Craig 2008 History 2008 03 12 at the Wayback Machine Xarici kecidlerVikimenbede The American Cyclopaedia 1879 Mobile river and bay haqqinda metn var Vikimenbede The New Student s Reference Work Mobile bay haqqinda metn var Mobile Baykeeper yerli qrupu