Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ernando de Soto (isp. Hernando de Soto; XV əsr – 21 may 1542[…]) — ispan dəniz səyyahı, konkistador.
| Ernando de Soto isp. Hernando de Soto | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | XV əsr |
| Vəfat tarixi | 21 may 1542[…] |
| Fəaliyyəti | konkistador, hərbi qulluqçu, tədqiqatçı-səyyah[d] |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Ernando de Soto 1498-ci ildə anadan olmuşdu. De Sotonun dəstəsi də Missisipi çayının mənsəbinə çatdıqdan sonra körfəzdəki ispan postuna gəlib çıxdı. De Leon və Narvayes kimi onlar da heç bir qızıl tapmadılar, qızıl əvəzinə xəstəlik və ölüm kimi həyatda axtarılmayan şeyi tapdılar.
De Soto Amerikada Xuan Ortiz adlı adamla tanış olmuşdu. O, on il idi ki, hinduların arasında yaşayırdı. On il əvvəl üç nəfər ispaniyalı hindulara əsir düşmüş, onların hamısına ölümcül əzab verilmiş, Xuanın həyatını isə tayfa başçısının emosional xarakterli qızı Pokahontas atasına yalvarmaqla xilas etmişdi. O, hindu dili və adətlərini bildiyindən De Sotonun bələdçisinə və tərcüməçisinə çevrildi. De Soto üç il çəkən böyük səfərə çıxmışdı və bu səfər onun ölümü ilə başa çatdı. Ondan qaçan hindu qəbiləsinin başçısına özünün dostcasına məramı barədə xəbər göndərdi, lakin başçı digər bir yeni Narvayesin gəlməsindən qorxurdu və heç bir cəhd onu gizləndiyi yerdən çıxara bilmədi. Qırmızı dərililər Şimalda çoxlu qızıl olduğunu bildirdilər. Bu onların hiyləsi idi ki, ağlar onların torpaqlarından çıxıb getsin. Adətən tuzemlər bu hiylədən tez-tez istifadə edirdilər və bu arzu edilən effekti verməkdə faydasız olmurdu. De Sotonun ordusu indiki Corciya ştatına gəlib çıxdı, Cənubi Karolinaya çatdı. Burada meyvə salxımları ilə yüklənmiş qəribə ağaclar, hər rəngdə olan güllər, saysız-hesabsız rəngarənglikdə bitkilər və otlar var idi. Burada Amerikaya məxsus olan heyvanlar və quşlar görünürdü. İspanlar isə qızıl axtarırdılar.
Hindular burada möhkəm tikilmiş evlərdə yaşayırdılar və torpağı becərirdilər. Onlar sivilizasiyalaşmış xalqlara yaxın idilər və bu səviyyə İspaniyadakı aşağı sinifdən olan adamlarınınkına bərabər idi. Hindu tayfa başçılarından biri de Sotonun dostluq barədəki təklifinə cavab olaraq demişdi: "Başqaları keçmiş illərdə sizin lənətə gəlmiş irsinizdən bizim sahillərimizi zəhərləmişdi. Onlar sizin kim olduğunuzu mənə bildirdilər. Budurmu Sizin işiniz? Bir torpaqdan başqasına avaralar kimi dolanmaqmı, kasıbları saymamaqmı, müdafiəsizləri öldürməkmi? Müharibə - budurmu hər şey. Onu mən xahiş edim?" İspan komandanı onun bu cəsarətinə və cavabındakı iti ağlına heyran qalmışdı. Yenə danışıqlara cəhd etsə də, hər şey əbəs idi.
İspan ordusu hindu ölkəsi Vitaçukoya gələndə de Soto başçı ilə dostlaşdı, lakin tərcüməçi Xuan Ortiz xəbər verdi ki, onlar bütün ordunu məhv etmək üçün qəsd hazırlayır. Həmin bədbəxt günə gəlib çatanda de Soto Vitoçukonun yanında gəzirdi. Başçını 12 nəfər silahlı hindu müşayiət edirdi. Döyüş ağların qələbəsi ilə başa çatdı. Ölənə yaxın qəbilə başçısı zərbə ilə de Sotonun sifətini eybəcər hala saldı.
Bir hindu kraliçasının ölkəsində isə onlar qızıl əvəzinə mis tapdılar, ispanlar bu vaxt öz işıqlı fantaziyalarından ayıldılar. Kraliça onlara hədiyyə kimi çoxlu mirvari verdi. Buranı tərk edəndə de Soto kraliçadan onları müşayiət etməyi xahiş etdi. Kraliça xahişi rədd etdi. İspan komandanı israr edərək, qadını əslində əsir götürdü. Çoxlu yaxşılıqlardan sonra bu qəddarlıq əlaməti idi, lakin de Soto qırmızı dərililərin xəyanətkarlığından qorxurdu. 1540-cı ildə onlar çayı keçib Corciyanın şimalına döndülər. Səfər vaxtı kraliça təxti-rəvandan tullanıb iti sürətlə qaçdı və meşədə gözdən itdi.
Alabamadakı döyüşdə isə minlərlə hindu öldürülmüşdü. İspanların da çoxu ölmüşdü və qaçanlar yaralanmışdı. Həmçinin 45 at öldürülmüşdü. De Sotonun budunu nizə parçalamışdı. O, at belində, yəhərdə otura bilmirdi. Mavisadakı döyüş isə Birləşmiş Ştatlar torpağında ağlarla hindular arasında olan ən böyük döyüş idi. De Soto ya geri çəkilməli, ya da ölməli idi. O, Missisipi çayını kəşf etməli idi. 1541-ci ildə nəhayət o, gözlərini bu böyük çaya dikdi. O, malyariya ilə xəstələndi. 21 may 1542-ci ildə de Soto ruhunu allaha tapşıraraq öldü, onun adamları isə 1543-cü ilin sentyabrında Meksika körfəzindən keçib ispan koloniyasına gəlib çıxdı. De Sotonun arvadı İzabella bir neçə il sonrakı ölümünə qədər ərinə yas saxladı.
İstinadlar
- Deutsche Nationalbibliothek Record #135747465 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- Societies A. C. o. L., Press O. U., Hoffman P. E. Hernando de Soto // de Soto, Hernando (1500?–21 May 1542), Spanish conquistador and explorer (ing.). // American National Biography Online / S. Ware [New York]: Oxford University Press, 2017. ISSN 1470-6229 doi:10.1093/ANB/9780198606697.ARTICLE.2000280
- Hernando de Soto // Encyclopædia Britannica (ing.).
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ernando de Soto isp Hernando de Soto XV esr 21 may 1542 ispan deniz seyyahi konkistador Ernando de Soto isp Hernando de SotoDogum tarixi XV esrVefat tarixi 21 may 1542 1542 05 21 Fealiyyeti konkistador herbi qulluqcu tedqiqatci seyyah d Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiErnando de Soto 1498 ci ilde anadan olmusdu De Sotonun destesi de Missisipi cayinin mensebine catdiqdan sonra korfezdeki ispan postuna gelib cixdi De Leon ve Narvayes kimi onlar da hec bir qizil tapmadilar qizil evezine xestelik ve olum kimi heyatda axtarilmayan seyi tapdilar De Soto Amerikada Xuan Ortiz adli adamla tanis olmusdu O on il idi ki hindularin arasinda yasayirdi On il evvel uc nefer ispaniyali hindulara esir dusmus onlarin hamisina olumcul ezab verilmis Xuanin heyatini ise tayfa bascisinin emosional xarakterli qizi Pokahontas atasina yalvarmaqla xilas etmisdi O hindu dili ve adetlerini bildiyinden De Sotonun beledcisine ve tercumecisine cevrildi De Soto uc il ceken boyuk sefere cixmisdi ve bu sefer onun olumu ile basa catdi Ondan qacan hindu qebilesinin bascisina ozunun dostcasina merami barede xeber gonderdi lakin basci diger bir yeni Narvayesin gelmesinden qorxurdu ve hec bir cehd onu gizlendiyi yerden cixara bilmedi Qirmizi derililer Simalda coxlu qizil oldugunu bildirdiler Bu onlarin hiylesi idi ki aglar onlarin torpaqlarindan cixib getsin Adeten tuzemler bu hiyleden tez tez istifade edirdiler ve bu arzu edilen effekti vermekde faydasiz olmurdu De Sotonun ordusu indiki Corciya statina gelib cixdi Cenubi Karolinaya catdi Burada meyve salximlari ile yuklenmis qeribe agaclar her rengde olan guller saysiz hesabsiz rengarenglikde bitkiler ve otlar var idi Burada Amerikaya mexsus olan heyvanlar ve quslar gorunurdu Ispanlar ise qizil axtarirdilar Hindular burada mohkem tikilmis evlerde yasayirdilar ve torpagi becerirdiler Onlar sivilizasiyalasmis xalqlara yaxin idiler ve bu seviyye Ispaniyadaki asagi sinifden olan adamlarininkina beraber idi Hindu tayfa bascilarindan biri de Sotonun dostluq baredeki teklifine cavab olaraq demisdi Basqalari kecmis illerde sizin lenete gelmis irsinizden bizim sahillerimizi zeherlemisdi Onlar sizin kim oldugunuzu mene bildirdiler Budurmu Sizin isiniz Bir torpaqdan basqasina avaralar kimi dolanmaqmi kasiblari saymamaqmi mudafiesizleri oldurmekmi Muharibe budurmu her sey Onu men xahis edim Ispan komandani onun bu cesaretine ve cavabindaki iti aglina heyran qalmisdi Yene danisiqlara cehd etse de her sey ebes idi Ispan ordusu hindu olkesi Vitacukoya gelende de Soto basci ile dostlasdi lakin tercumeci Xuan Ortiz xeber verdi ki onlar butun ordunu mehv etmek ucun qesd hazirlayir Hemin bedbext gune gelib catanda de Soto Vitocukonun yaninda gezirdi Bascini 12 nefer silahli hindu musayiet edirdi Doyus aglarin qelebesi ile basa catdi Olene yaxin qebile bascisi zerbe ile de Sotonun sifetini eybecer hala saldi Bir hindu kralicasinin olkesinde ise onlar qizil evezine mis tapdilar ispanlar bu vaxt oz isiqli fantaziyalarindan ayildilar Kralica onlara hediyye kimi coxlu mirvari verdi Burani terk edende de Soto kralicadan onlari musayiet etmeyi xahis etdi Kralica xahisi redd etdi Ispan komandani israr ederek qadini eslinde esir goturdu Coxlu yaxsiliqlardan sonra bu qeddarliq elameti idi lakin de Soto qirmizi derililerin xeyanetkarligindan qorxurdu 1540 ci ilde onlar cayi kecib Corciyanin simalina donduler Sefer vaxti kralica texti revandan tullanib iti suretle qacdi ve mesede gozden itdi Alabamadaki doyusde ise minlerle hindu oldurulmusdu Ispanlarin da coxu olmusdu ve qacanlar yaralanmisdi Hemcinin 45 at oldurulmusdu De Sotonun budunu nize parcalamisdi O at belinde yeherde otura bilmirdi Mavisadaki doyus ise Birlesmis Statlar torpaginda aglarla hindular arasinda olan en boyuk doyus idi De Soto ya geri cekilmeli ya da olmeli idi O Missisipi cayini kesf etmeli idi 1541 ci ilde nehayet o gozlerini bu boyuk caya dikdi O malyariya ile xestelendi 21 may 1542 ci ilde de Soto ruhunu allaha tapsiraraq oldu onun adamlari ise 1543 cu ilin sentyabrinda Meksika korfezinden kecib ispan koloniyasina gelib cixdi De Sotonun arvadi Izabella bir nece il sonraki olumune qeder erine yas saxladi IstinadlarDeutsche Nationalbibliothek Record 135747465 Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016 Societies A C o L Press O U Hoffman P E Hernando de Soto de Soto Hernando 1500 21 May 1542 Spanish conquistador and explorer ing American National Biography Online S Ware New York Oxford University Press 2017 ISSN 1470 6229 doi 10 1093 ANB 9780198606697 ARTICLE 2000280 Hernando de Soto Encyclopaedia Britannica ing Xarici kecidler