Jozef Lui Gey-Lüssak (6 dekabr 1778 – 9 may 1850[…], Paris) — Fransız alimi, fizik və kimyaçı.
Jozef Lui Gey-Lüssak | |
---|---|
Doğum tarixi | 6 dekabr 1778 |
Vəfat tarixi | 9 may 1850[…](71 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri | |
Uşağı | 5 |
Elm sahələri | kimya, fizika |
Elmi dərəcəsi | |
İş yerləri | |
Təhsili | |
Elmi rəhbəri | Klod Lui Bertolle |
Üzvlüyü |
|
Mükafatları | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Jozef Lui Gey-Lüssak 6 dekabr 1778-ci ildə Fransada doğulmuşdur. Onun babası tibb işçisi, atası isə hüquqşünas olmuşdur. O, fransız dilindən başqa italyan, ingilis və alman dillərini də çox gözəl bilmişdir. K.L.Bertollenin tələbəsi olmuşdur. Atom-molekul nəzəriyyəsinin işlənib hazırlanmasında böyük rol oynamış qaz qanunları onun adı ilə bağlıdır. 1802-ci ildə Gey-Lüssak müəyyən etdi ki, sabit təzyiqdə qazın həcmi temperaturla mütənasib olaraq artır. Bir qədər sonra o, daha bir yeni qanunu ifadə edir: qapalı həcmdə qazın təzyiqi temperaturla düz mütənasibdir. 1808-ci ildə Gey-Lüssak (alman təbiətşünası Aleksandr Humboldtla birgə) kimyanın inkişafı üçün çox vacib olan həcmi nisbətlər qanununu kəşf etdi. Bu qanuna görə reaksiyaya daxil olan və reaksiya nəticəsində alınan qaz halındakı maddələrin həcmləri nisbəti, sadə tam ədədlərin nisbəti kimidir (bu şərtlə ki, təzyiq və temperatur sabitdir).
XVIII əsrin axırı — XIX əsrin əvvəllərində qazların xassələrini bir çox alimlər araşdırmışlar. Məs., qazın həcmi ilə temperaturu arasındakı asılılığı (sabit təzyiqdə) Gey-Lüssaka qədər fransız fiziki Jak Aleksandr Sezar Şarl (1746–1823) tədqiq etmişdir. Lakin o, aldığı nəticələri vaxtında dərc etdirməmiş, Gey-Lüssak isə qanunu dəqiq ifadə etmişdir. Bu qanun Rusiyada Gey-Lüssak qanunu, lakin Amerika və İngiltərədə isə Şarl qanunu adlanır. Qazın təzyiqlə mütləq temperaturu arasındakı asılılıqda isə (sabit həcmdə) hər şey əksinədir: o, Rusiyada Şarl qanunu kimi, Amerikada və İngiltərədə isə Gey-Lüssak qanunu kimi qəbul edilmişdir. Bəzən bu qanunları uyğun olaraq Gey-Lüssakin birinci və ikinci qanunları adlandırırlar. Maraqlıdır ki, hər iki alim hava şarlarında uçuşları ilə də tanınmışlar.
Gey-Lüssak Jan Batist Bio ilə birlikdə 1804-cü ildə 7000 metr hündürlüyə hava şarı ilə qalxaraq rekord qazanmışdır.
İstinadlar
- Joseph Louis Gay-Lussac // Base biographique (fr.).
- www.accademiadellescienze.it (it.).
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Louis, Joseph Gay-Lussac // Sycomore (fr.). / Assemblée nationale
- https://catalogues.royalsociety.org/CalmView/Record.aspx?src=CalmView.Persons&id=NA7195&pos=1.
- Гей-Люссак Жозеф Луи // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Find a Grave (ing.). 1996.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Jozef Lui Gey Lussak 6 dekabr 1778 9 may 1850 Paris Fransiz alimi fizik ve kimyaci Jozef Lui Gey LussakDogum tarixi 6 dekabr 1778 1778 12 06 Vefat tarixi 9 may 1850 1850 05 09 71 yasinda Vefat yeri Paris ParisDefn yeri Per Lasez qebiristanligiUsagi 5Elm saheleri kimya fizikaElmi derecesi professorIs yerleri Paris Universiteti Fransa Politexnik MektebiTehsili Fransa Politexnik Mektebi Paris Universiteti Paris Yol ve Korpu Milli MektebiElmi rehberi Klod Lui BertolleUzvluyu London Kral Cemiyyeti 1815 Isvec Kral Elmler Akademiyasi Fransa Elmler Akademiyasi Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasi Rusiya Elmler Akademiyasi Prussiya Elmler Akademiyasi d Bavariya Elmler Akademiyasi d Mukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiJozef Lui Gey Lussak 6 dekabr 1778 ci ilde Fransada dogulmusdur Onun babasi tibb iscisi atasi ise huquqsunas olmusdur O fransiz dilinden basqa italyan ingilis ve alman dillerini de cox gozel bilmisdir K L Bertollenin telebesi olmusdur Atom molekul nezeriyyesinin islenib hazirlanmasinda boyuk rol oynamis qaz qanunlari onun adi ile baglidir 1802 ci ilde Gey Lussak mueyyen etdi ki sabit tezyiqde qazin hecmi temperaturla mutenasib olaraq artir Bir qeder sonra o daha bir yeni qanunu ifade edir qapali hecmde qazin tezyiqi temperaturla duz mutenasibdir 1808 ci ilde Gey Lussak alman tebietsunasi Aleksandr Humboldtla birge kimyanin inkisafi ucun cox vacib olan hecmi nisbetler qanununu kesf etdi Bu qanuna gore reaksiyaya daxil olan ve reaksiya neticesinde alinan qaz halindaki maddelerin hecmleri nisbeti sade tam ededlerin nisbeti kimidir bu sertle ki tezyiq ve temperatur sabitdir XVIII esrin axiri XIX esrin evvellerinde qazlarin xasselerini bir cox alimler arasdirmislar Mes qazin hecmi ile temperaturu arasindaki asililigi sabit tezyiqde Gey Lussaka qeder fransiz fiziki Jak Aleksandr Sezar Sarl 1746 1823 tedqiq etmisdir Lakin o aldigi neticeleri vaxtinda derc etdirmemis Gey Lussak ise qanunu deqiq ifade etmisdir Bu qanun Rusiyada Gey Lussak qanunu lakin Amerika ve Ingilterede ise Sarl qanunu adlanir Qazin tezyiqle mutleq temperaturu arasindaki asililiqda ise sabit hecmde her sey eksinedir o Rusiyada Sarl qanunu kimi Amerikada ve Ingilterede ise Gey Lussak qanunu kimi qebul edilmisdir Bezen bu qanunlari uygun olaraq Gey Lussakin birinci ve ikinci qanunlari adlandirirlar Maraqlidir ki her iki alim hava sarlarinda ucuslari ile de taninmislar Gey Lussak ve Batist Bio bir hidrogen sari ile yukselerken 1804 Gey Lussak Jan Batist Bio ile birlikde 1804 cu ilde 7000 metr hundurluye hava sari ile qalxaraq rekord qazanmisdir IstinadlarJoseph Louis Gay Lussac Base biographique fr www accademiadellescienze it it Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Louis Joseph Gay Lussac Sycomore fr Assemblee nationale https catalogues royalsociety org CalmView Record aspx src CalmView Persons amp id NA7195 amp pos 1 Gej Lyussak Zhozef Lui Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Find a Grave ing 1996 Elm xadimi ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin