Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əbülfütuh Yusif Buluqqin ibn Ziri bin Mənad əs-Sanhaci (v. may 984) — İfrikiyyədə hökm sürən (Sanhacə) dövlətinin qurucusu və ilk hökmdarı.
| Buluqqin ibn Ziri | |
|---|---|
 | |
rəhbər[d] (Zirilər sülaləsi) | |
| 972 – 984 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Vəfat tarixi | may 984 |
| Fəaliyyəti | rəhbər[d], qubernator |
| Uşaqları | |
| Ailəsi | Zirilər sülaləsi |
Həyatı
Bərbəri əsilli Sanhacə qəbilənə mənsub olan Buluqqinin atası və babası də nüfuz və etibar sahibi şəxslərdi. Fatımi xəlifəsi Mənsur tərəfindən Məğrib valiliyinə təyin edilən Ziri, Səid ibn Yusifun Cəbəliavrasda üsyanı üzərinə oğlu Buluqqini böyük bir ordu ilə onun üzərinə göndərdi. Bəqayə yaxınlarında baş verən savaşda məğlub olan Səid ibn Yusif çox sayda adamıyla birlikdə öldürüldü. Bu zəfər Buluqqinin xəlifə nəzdindəki etibarını artırdı və 960-cı ildə yəni qurulan Cəzayir, Miliana və Mədşa şəhərlərinin idarəsi ona verildi. Buluqqin 968-ci ildə Xəlifə Muiz-Lidinillaha ita¬ətdən ayrılan Zənatəli Məhəmməd ibn Hüseynin üzərinə yürüyüb onu da məğlub etdi. Haüfə buna çox sevindi; çünki Mıisirə getdiyi təqdirdə ölkəsinin istila edil¬məsindən qorxurdu. Buluqqinin bu bacarığı onun əndişəsini aradan apardı. Atası Zirinin Məsilə və Zab şəhərlərinin asi valisi Cəfər ibn Əli bin Həmdun ilə apardığı savaşda öldürülməsinə görə dərhal hərəkətə keçən Buluqqin, Zənatəyə mənsub bir çox şəxsi öldürərək atasının intiqamını aldı (971). Xəlifə Muiz də Məsilə və çevrəsini Buluqqinin iqtalarına əlavə edərək onu Əbülfütuh Yusif Seyfüddövlə ləqəbiylə, Trablus və Sicilya xaric, mərkəzi Kayrəvan olmaqla, İfrikıyyə və Məğrib valiliyinə təyin etdi (20 Zilhiccə 361/2 oktyabr 972).
Buluqqin 973-cü ildə Məğribi hakimiyyəti altına almaqla hərəkətə keçdi. 974-cü ildə Kütamə Bərbərilərini məğlub edib itaət altına aldı. 977–978-ci illərdə Trab¬lus, Sürt və Əcdabiyəni zəbt etdi və Yəhya ibn Xəlifəni oraya vəkil təyin etdi. Məğrib-i Əqsa xalqının Fatımilərə üsyan edib xütbəni Əndülüs Əməviləri adına oxutdması üzərinə hərəkətə keçən Buluqqin, 979–984-cü illər arasında apardığı səfərlər sonunda Mərakeş və Sicilmasəni ələ keçirib bölgədə xütbəni təkrar Fatımilər adına oxutdu. Məhəmməd ibn Əmir əl-Miknasiyi Mərakeşə vali təyin edən Buluqqin, daha sonra peyğəmbərlik iddiasında olan asi Bərqavata qəbilə rəisi Abs ibn Ümmül-Ənsarinin üzərinə yürüdü və onu məğlub edib şəhərə girdi, hər tərəfi yaxıb yıxdı, Mağravə əmirini öldürtdü. Zənatəlilər Səbtəyə qaçaraq Əndülüs Əməvilərinin vəziri Mənsur ibn Əbu Əmirdən yardım istədilər. Buluqqin onları Səbtədə mühasirə etdiysə də, nəticə əldə edə bilmədi. Ardından Yəhya ibn Əli bin Həmdunun hakimiyətində olan və Məğribin ən gözəl şəhərlərindən biri olan Bəsrənı ələ keçirdi. İbn Haznunun Sicilmasəni işğal etdiyini xəbər alınca həmən yola çıxdı, fəqət yolda qulunc xəstəliyinə yaxalandı və 25 may 984-cü ildə Sicilmasə ilə Tləmsən arasında Varaklan deylən yerdə öldü. Yerinə oğlu Mənsur keçdi.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ebulfutuh Yusif Buluqqin ibn Ziri bin Menad es Sanhaci v may 984 Ifrikiyyede hokm suren Sanhace dovletinin qurucusu ve ilk hokmdari Buluqqin ibn Zirirehber d Ziriler sulalesi 972 984Sexsi melumatlarVefat tarixi may 984Fealiyyeti rehber d qubernatorUsaqlari Hemmad ibn BuluqqinAilesi Ziriler sulalesiHeyatiBerberi esilli Sanhace qebilene mensub olan Buluqqinin atasi ve babasi de nufuz ve etibar sahibi sexslerdi Fatimi xelifesi Mensur terefinden Megrib valiliyine teyin edilen Ziri Seid ibn Yusifun Cebeliavrasda usyani uzerine oglu Buluqqini boyuk bir ordu ile onun uzerine gonderdi Beqaye yaxinlarinda bas veren savasda meglub olan Seid ibn Yusif cox sayda adamiyla birlikde olduruldu Bu zefer Buluqqinin xelife nezdindeki etibarini artirdi ve 960 ci ilde yeni qurulan Cezayir Miliana ve Medsa seherlerinin idaresi ona verildi Buluqqin 968 ci ilde Xelife Muiz Lidinillaha ita etden ayrilan Zenateli Mehemmed ibn Huseynin uzerine yuruyub onu da meglub etdi Haufe buna cox sevindi cunki Miisire getdiyi teqdirde olkesinin istila edil mesinden qorxurdu Buluqqinin bu bacarigi onun endisesini aradan apardi Atasi Zirinin Mesile ve Zab seherlerinin asi valisi Cefer ibn Eli bin Hemdun ile apardigi savasda oldurulmesine gore derhal herekete kecen Buluqqin Zenateye mensub bir cox sexsi oldurerek atasinin intiqamini aldi 971 Xelife Muiz de Mesile ve cevresini Buluqqinin iqtalarina elave ederek onu Ebulfutuh Yusif Seyfuddovle leqebiyle Trablus ve Sicilya xaric merkezi Kayrevan olmaqla Ifrikiyye ve Megrib valiliyine teyin etdi 20 Zilhicce 361 2 oktyabr 972 Buluqqin 973 cu ilde Megribi hakimiyyeti altina almaqla herekete kecdi 974 cu ilde Kutame Berberilerini meglub edib itaet altina aldi 977 978 ci illerde Trab lus Surt ve Ecdabiyeni zebt etdi ve Yehya ibn Xelifeni oraya vekil teyin etdi Megrib i Eqsa xalqinin Fatimilere usyan edib xutbeni Endulus Emevileri adina oxutdmasi uzerine herekete kecen Buluqqin 979 984 cu iller arasinda apardigi seferler sonunda Merakes ve Sicilmaseni ele kecirib bolgede xutbeni tekrar Fatimiler adina oxutdu Mehemmed ibn Emir el Miknasiyi Merakese vali teyin eden Buluqqin daha sonra peygemberlik iddiasinda olan asi Berqavata qebile reisi Abs ibn Ummul Ensarinin uzerine yurudu ve onu meglub edib sehere girdi her terefi yaxib yixdi Magrave emirini oldurtdu Zenateliler Sebteye qacaraq Endulus Emevilerinin veziri Mensur ibn Ebu Emirden yardim istediler Buluqqin onlari Sebtede muhasire etdiyse de netice elde ede bilmedi Ardindan Yehya ibn Eli bin Hemdunun hakimiyetinde olan ve Megribin en gozel seherlerinden biri olan Besreni ele kecirdi Ibn Haznunun Sicilmaseni isgal etdiyini xeber alinca hemen yola cixdi feqet yolda qulunc xesteliyine yaxalandi ve 25 may 984 cu ilde Sicilmase ile Tlemsen arasinda Varaklan deylen yerde oldu Yerine oglu Mensur kecdi Istinadlar