Ablyasiya — texnikada bərk cismin səthindən qaz axını vasitəsilə maddə kütləsinin götürülüb-aparılmasıdır, atmosferdə metroitlərin, raket, kosmik aparatların (cihazların) böyük sürətlə hərəkəti zamanı müşahidə olunur. İstilik enerjisinin intensiv udulması ilə müşahidə olunan termik-fiziki kimyəvi çevrilmələr (qaz yaranma, ərimə, kokslaşma və s.) nəticəsində baş verir ki, bu da raket və kosmik cihazların istilik müdafiə vasitələrindən biri kimi ablyasiyanın geniş istifadəsini qabaqcadan müəyyən edir. Belə müdafiənin vacibliyi o səbəbdəndir ki, hipersəs hava axınlarının (və ya mühərriklərdə raket yanacaqlarının yanma məhsullarının) təsirinə, hətta istiyə davamlı konstruksion materiallar belə dözmür. Ablyasiya üçün ilkin materialın səth qatının tədricən dağılması və fiziki-kimyəvi çevrilmələr nəticəsində onun transformasiyası xarakterikdir; bu isə örtükdə əlverişli istilik rejimini, yəni müdafiə olunan konstruksiyada lazımi temperaturu təmin edir.
İstilik bərk materiladan sublimasiya prosesində daha effektiv ayrılır; bu zaman qazlar materialda yaranan deşik və boşluqlardan yüksək temperaturlu qaçan istilik axınının sərhəd qatına daxil olur, istilik və diffuz axınlarının, həm də sürtünmənin təsirini aşağı salır. Adətən istilik keçirməyən (istilik qoruyan) örtüklərin dağılması onlarda eyni zamanda bir neçə fiziki -kimyəvi proseslərin keçməsi nəticəsində baş verir, lakin yalnız bir prosesin həyata keçməsi mümkündür; Məsələn: ayrılma (politetraftoretilen, polietilen), sublimasiya (qrafit), ərimə (kvars). Ablyasiyanın intensivliyi qaz axınının qazdinamik və fiziki-kimyəvi parametrlərindən (temperaturdan, təyziq və sürətdən), örtüyün eroziya nəticəsində daşınmasını sürətləndirən bərk hissəciklərin mövcudluğundan, qazların tərkibindən və s. asılıdır. Ablyasiya örtüyü kimi polimer kompozitlər, elastometrlər, termoplastrlar və s. materiallar tətbiq olunur; bu materiallar eroziya davamlılığını artırmaq (yüksəltmək) üçün bir və çoxqatlı (laylı) həcmi kətan toxumalı şeylərlə, həmçinin arı şanı kimi karkaslarda armatulaşdırılır. İstilik müdafiə örtükləri üçün elastiklik çox əhəmiyyətlidir; mühərrikin fəaliyyəti zamanı yüksək temperatur qradienti səbəbindən örtüyün çatlamasını aradan qaldırır.
Ədəbiyyat
- Полежаев Ю. В.Шишков А.А. "Газодинамические испытания тепловой защиты"М.1992;
- DonskoI A.A. "Physico-chemistry of elastomer heat-shielding materials" N.Y., 1998.
İstinadlar
Bu məqalə . |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ablyasiya texnikada berk cismin sethinden qaz axini vasitesile madde kutlesinin goturulub aparilmasidir atmosferde metroitlerin raket kosmik aparatlarin cihazlarin boyuk suretle hereketi zamani musahide olunur Istilik enerjisinin intensiv udulmasi ile musahide olunan termik fiziki kimyevi cevrilmeler qaz yaranma erime kokslasma ve s neticesinde bas verir ki bu da raket ve kosmik cihazlarin istilik mudafie vasitelerinden biri kimi ablyasiyanin genis istifadesini qabaqcadan mueyyen edir Bele mudafienin vacibliyi o sebebdendir ki hiperses hava axinlarinin ve ya muherriklerde raket yanacaqlarinin yanma mehsullarinin tesirine hetta istiye davamli konstruksion materiallar bele dozmur Ablyasiya ucun ilkin materialin seth qatinin tedricen dagilmasi ve fiziki kimyevi cevrilmeler neticesinde onun transformasiyasi xarakterikdir bu ise ortukde elverisli istilik rejimini yeni mudafie olunan konstruksiyada lazimi temperaturu temin edir Istilik berk materiladan sublimasiya prosesinde daha effektiv ayrilir bu zaman qazlar materialda yaranan desik ve bosluqlardan yuksek temperaturlu qacan istilik axininin serhed qatina daxil olur istilik ve diffuz axinlarinin hem de surtunmenin tesirini asagi salir Adeten istilik kecirmeyen istilik qoruyan ortuklerin dagilmasi onlarda eyni zamanda bir nece fiziki kimyevi proseslerin kecmesi neticesinde bas verir lakin yalniz bir prosesin heyata kecmesi mumkundur Meselen ayrilma politetraftoretilen polietilen sublimasiya qrafit erime kvars Ablyasiyanin intensivliyi qaz axininin qazdinamik ve fiziki kimyevi parametrlerinden temperaturdan teyziq ve suretden ortuyun eroziya neticesinde dasinmasini suretlendiren berk hisseciklerin movcudlugundan qazlarin terkibinden ve s asilidir Ablyasiya ortuyu kimi polimer kompozitler elastometrler termoplastrlar ve s materiallar tetbiq olunur bu materiallar eroziya davamliligini artirmaq yukseltmek ucun bir ve coxqatli layli hecmi ketan toxumali seylerle hemcinin ari sani kimi karkaslarda armatulasdirilir Istilik mudafie ortukleri ucun elastiklik cox ehemiyyetlidir muherrikin fealiyyeti zamani yuksek temperatur qradienti sebebinden ortuyun catlamasini aradan qaldirir EdebiyyatPolezhaev Yu V Shishkov A A Gazodinamicheskie ispytaniya teplovoj zashity M 1992 DonskoI A A Physico chemistry of elastomer heat shielding materials N Y 1998 IstinadlarBu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin