Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalədə heç bir məlumatın mənbəsi . |
Polietilen dünyada ən geniş yayılmış plastik növüdür və illik təxminən 80 milyon ton beynəlxalq istehsal vardır. 1898-ci ildə tədqiq edən Alman kimyaçı Hans Von Pechmann tərəfindən təsadüfən hazırlanmışdır. Polietilen - (-CH2-CH2-)n, bərk ağ rəngli, termoplastik, əl ilə yoxladıqda bir qədər yağlıtəhər materialdır, parafini xatırladır. Polimerin öz quruluşuna görə böyük molekul kütləsinə malik doymuş karbohidrogen (parafin) olduğu nəzərə alınsa, bu oxşarlığı başa düşmək olar. Polietilen maviyəçalan zəif parlaq alovla yanır. Turşuların, qələvilərin, oksidləşdiricilərin (kalium-permanqanatın) məhlulları ona təsir etmir. Qatı nitrat turşusu polietileni parçalayır. Polietilendən elektrik izolyatoru kimi istifadə edilir. Polietilen plyonkalar su və qaz keçirmir, ona görə də qida maddələrini qablaşdırmaq üçün material kimi istifadə edilir. Polietilen plyonkalardan, eləcə də kənd təsərrüfatında şitillərin şaxtadan qorunması üçün istixanaların tikilişində istifadə olunur. Polietilenin kimyəvi davamlıllığı ondan müxtəlif növ borular, kimyəvi aparatlar, detalları, kimyəvi aqressiv mayelərin saxlanması və daşınması üçün tutumlar (qablar) hazırlamağa imkan verir. Polietilendən məişətdə işlədilən çoxlu miqdarda əşyalar: su qabları, parçalar, qablaşdırma paketləri və s. hazırlayırlar. Polietileni sənayedə yüksək təzyiqdə (250-350 MPa, 250-380 °C) və aşağı təzyiqdə (0,25-2,5 bMPa,80-100 °C) alırlar. Yüksək təzyiq polimeri ciddi xətti quruluşa malik deyildir,onların makromolekullarının zəncirlərində şaxələnmə əmələ gəlir. Aşağı təzyiq polimeri xüsusi katalizatorun təsiri nəticəsində dəqiq xətti quruluşlu olur, odur ki, onun molekulları bir-biri ilə daha sıx birləşir (kristallıq dərəcəsi artır) və bu, materialın xassələrində özünü göstərir.
| Polietilen | |
|---|---|
 | |
| Təsnifatı | |
| CAS-da qeyd. nöm. | 9002-88-4 |
| ChEBI | 53227 |
| Xassələr | Yüksək təzyiqli polietilen | Aşağı təzyiqli polietilen |
| Kristallıq dərəcəsi, % | 50-65 | 75-90 |
| Sıxlıq, q/sm3 | 0,91-0,93 | 0,95-0,97 |
| Ərimə termp., °C | 105-108 | 120-130 |
| Nisbi molekul kütləsi | 80000-500000 | 80000-800000 |
Polietilen ən çox örtük və şüşə istehsalı üçün istifadə olunur, eləcə də plastik plyonkalar və çantalar kimi qablaşdırma maddələridir. Polietilenin termal, optik, elektrik, kimyəvi və mexaniki kimi bir neçə kateqoriyası vardır.
Mexaniki xüsusiyyətləri - Polietilenin zəif gücü və sərtliyidir, lakin yüksək sürtünmə və təsir gücünə malikdir. Qısamüddətli qüvvə altında güclü sürüşmə göstərir, bu da qısa lifləri əlavə etməklə azaldıa bilər. Toxunulduğunda mumlu hiss edilir.
Termal xüsusiyyətlər - Polietilenin faydalılığı 80 °C (176 °F) ərimə nöqtəsi ilə məhdudlaşır (HDPE, aşağı kristal tipləri əvvəllər yumşalır). Orta və yüksək sıxlıqlı polietilenin ümumi kommersiya səviyyələri üçün ərimə nöqtəsi adətən 120-180 °C (248-356 °F) arasındadır. Orta, kommersiya, aşağı sıx polietilen üçün ərimə nöqtəsi ümumilikdə 105 ilə 115 °C (221 ila 239 °F) arasındadır. Bu temperatur polietilen növlərinə görə qəti şəkildə dəyişir
Kimyəvi xüsusiyyətlər - Polietilen qeyri-polar, doymuş, yüksək molekulyar ağırlıqlı hidrokarbonlardan ibarətdir. Buna görə, kimyəvi davranışı parafinlə bənzərdir. Fərdi makromolekullar kovalent şəkildə əlaqələndirilmir. Simmetrik molekulyar quruluşundan görə, onlar kristalizə olurlar; ümumi polietilen qismən kristaldır. Yüksək kristallik sıxlığı və mexaniki və kimyəvi sabitliyi artırır. LPDE (Low-density polyethylene - zəif sıxlıqlı polietilen), MDPE (Medium-density polyethylene - orta sıxlıqlı polietilen) və HDPE (High-density polyethylene - güclü sıxlıqlı polietilen) siniflərinin əksəriyyətləri güclü oksidləşmə və azaldıcı maddələrə qarşı güclü asidlər və ya güclü bazalar tərəfindən hücuma məruz qalmamaqla mükəmməl kimyəvi müqavimət göstərir. Kristal nümunələri otaq temperaturunda həll edilmir. Polietilen (cross-linked polietilendən başqa) adətən toluol və ya ksilen kimi aromatik hidrokarbonlarda və ya trikloroetan və ya triklorobenzen kimi xlorlu həlledicilərdə yüksək temperaturda həll oluna bilər.
Polietilen demək olar ki, heç bir halda suyu absorbe etmir yəni, udmur və ya keçirmir. Qaz və su buxarı keçiriciliyi (yalnız qütb qazları) çoxu plastikdən daha aşağıdır; digər tərəfdən oksigen, karbon dioksid və ətirlər asanlıqla keçə bilər.
Polietilen sarı uclu mavi alovla yavaş-yavaş yanır və parafin qoxusunu (şam alovına bənzər) çıxarır. Material alov qaynağının çıxarılmasına davam edir və damla çıxarır (əriyib tökülür).
Elektrik xüsusiyyətləri - Polietilen yaxşı bir elektrik izolyatorudur. Yaxşı izləmə müqaviməti yarada bilir; ancaq asanlıqla elektrostatik yüklənir (qrafit, karbon qara və antistatik maddələrin əlavə olunması ilə azalda bilər).
Optik xüsusiyyətlər - Termal tarixi və plyonkanın qalınlığından asılı olaraq, polietilen demək olar ki, açıq (şəffaf), süd-şəffaf (ağımtıl-şəffaf) və ya qeyri-şəffaf arasında dəyişə bilər. LDPE bununla ən böyük, MDPE bir az, HDPE ən az şəffaflığa sahibidir. Şəffaflıq, görünən işığın dalğa uzunluğundan daha böyük olduqda kristalitiklər tərəfindən azalır.
Həmçinin bax
- ГОСТ 16338-85 (Взамен ГОСТ 16338-77) Полиэтилен низкого давления
- ГОСТ 16336-77. Композиции полиэтилена для кабельной промышленности. Технические условия.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqalede hec bir melumatin menbesi gosterilmemisdir Lutfen etibarli menbeler elave etmekle meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Qerez yaradan menbesiz hisseler muzakiresiz siline biler Polietilen dunyada en genis yayilmis plastik novudur ve illik texminen 80 milyon ton beynelxalq istehsal vardir 1898 ci ilde tedqiq eden Alman kimyaci Hans Von Pechmann terefinden tesadufen hazirlanmisdir Polietilen CH2 CH2 n berk ag rengli termoplastik el ile yoxladiqda bir qeder yagliteher materialdir parafini xatirladir Polimerin oz qurulusuna gore boyuk molekul kutlesine malik doymus karbohidrogen parafin oldugu nezere alinsa bu oxsarligi basa dusmek olar Polietilen maviyecalan zeif parlaq alovla yanir Tursularin qelevilerin oksidlesdiricilerin kalium permanqanatin mehlullari ona tesir etmir Qati nitrat tursusu polietileni parcalayir Polietilenden elektrik izolyatoru kimi istifade edilir Polietilen plyonkalar su ve qaz kecirmir ona gore de qida maddelerini qablasdirmaq ucun material kimi istifade edilir Polietilen plyonkalardan elece de kend teserrufatinda sitillerin saxtadan qorunmasi ucun istixanalarin tikilisinde istifade olunur Polietilenin kimyevi davamlilligi ondan muxtelif nov borular kimyevi aparatlar detallari kimyevi aqressiv mayelerin saxlanmasi ve dasinmasi ucun tutumlar qablar hazirlamaga imkan verir Polietilenden meisetde isledilen coxlu miqdarda esyalar su qablari parcalar qablasdirma paketleri ve s hazirlayirlar Polietileni senayede yuksek tezyiqde 250 350 MPa 250 380 C ve asagi tezyiqde 0 25 2 5 bMPa 80 100 C alirlar Yuksek tezyiq polimeri ciddi xetti qurulusa malik deyildir onlarin makromolekullarinin zencirlerinde saxelenme emele gelir Asagi tezyiq polimeri xususi katalizatorun tesiri neticesinde deqiq xetti quruluslu olur odur ki onun molekullari bir biri ile daha six birlesir kristalliq derecesi artir ve bu materialin xasselerinde ozunu gosterir PolietilenTesnifatiCAS da qeyd nom 9002 88 4ChEBI 53227Xasseler Yuksek tezyiqli polietilen Asagi tezyiqli polietilenKristalliq derecesi 50 65 75 90Sixliq q sm3 0 91 0 93 0 95 0 97Erime termp C 105 108 120 130Nisbi molekul kutlesi 80000 500000 80000 800000 Polietilen en cox ortuk ve suse istehsali ucun istifade olunur elece de plastik plyonkalar ve cantalar kimi qablasdirma maddeleridir Polietilenin termal optik elektrik kimyevi ve mexaniki kimi bir nece kateqoriyasi vardir Mexaniki xususiyyetleri Polietilenin zeif gucu ve sertliyidir lakin yuksek surtunme ve tesir gucune malikdir Qisamuddetli quvve altinda guclu surusme gosterir bu da qisa lifleri elave etmekle azaldia biler Toxunuldugunda mumlu hiss edilir Termal xususiyyetler Polietilenin faydaliligi 80 C 176 F erime noqtesi ile mehdudlasir HDPE asagi kristal tipleri evveller yumsalir Orta ve yuksek sixliqli polietilenin umumi kommersiya seviyyeleri ucun erime noqtesi adeten 120 180 C 248 356 F arasindadir Orta kommersiya asagi six polietilen ucun erime noqtesi umumilikde 105 ile 115 C 221 ila 239 F arasindadir Bu temperatur polietilen novlerine gore qeti sekilde deyisir Kimyevi xususiyyetler Polietilen qeyri polar doymus yuksek molekulyar agirliqli hidrokarbonlardan ibaretdir Buna gore kimyevi davranisi parafinle benzerdir Ferdi makromolekullar kovalent sekilde elaqelendirilmir Simmetrik molekulyar qurulusundan gore onlar kristalize olurlar umumi polietilen qismen kristaldir Yuksek kristallik sixligi ve mexaniki ve kimyevi sabitliyi artirir LPDE Low density polyethylene zeif sixliqli polietilen MDPE Medium density polyethylene orta sixliqli polietilen ve HDPE High density polyethylene guclu sixliqli polietilen siniflerinin ekseriyyetleri guclu oksidlesme ve azaldici maddelere qarsi guclu asidler ve ya guclu bazalar terefinden hucuma meruz qalmamaqla mukemmel kimyevi muqavimet gosterir Kristal numuneleri otaq temperaturunda hell edilmir Polietilen cross linked polietilenden basqa adeten toluol ve ya ksilen kimi aromatik hidrokarbonlarda ve ya trikloroetan ve ya triklorobenzen kimi xlorlu helledicilerde yuksek temperaturda hell oluna biler Polietilen demek olar ki hec bir halda suyu absorbe etmir yeni udmur ve ya kecirmir Qaz ve su buxari keciriciliyi yalniz qutb qazlari coxu plastikden daha asagidir diger terefden oksigen karbon dioksid ve etirler asanliqla kece biler Polietilen sari uclu mavi alovla yavas yavas yanir ve parafin qoxusunu sam alovina benzer cixarir Material alov qaynaginin cixarilmasina davam edir ve damla cixarir eriyib tokulur Elektrik xususiyyetleri Polietilen yaxsi bir elektrik izolyatorudur Yaxsi izleme muqavimeti yarada bilir ancaq asanliqla elektrostatik yuklenir qrafit karbon qara ve antistatik maddelerin elave olunmasi ile azalda biler Optik xususiyyetler Termal tarixi ve plyonkanin qalinligindan asili olaraq polietilen demek olar ki aciq seffaf sud seffaf agimtil seffaf ve ya qeyri seffaf arasinda deyise biler LDPE bununla en boyuk MDPE bir az HDPE en az seffafliga sahibidir Seffafliq gorunen isigin dalga uzunlugundan daha boyuk olduqda kristalitikler terefinden azalir Hemcinin baxPlastmasGOST 16338 85 Vzamen GOST 16338 77 Polietilen nizkogo davleniya GOST 16336 77 Kompozicii polietilena dlya kabelnoj promyshlennosti Tehnicheskie usloviya