Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Lavanda (lat. Lavandula) digər adları: rəngli ot; levanda; lavenda və s. — dalamazkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
| Lavanda | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Lavanda | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Lavanda çoxillik ətirli ədviyyat bitkisidir. Bu bitkinin vətəni Aralıq dənizi sahilləri hesab olunur.Qədim Misirdə mumiyalaşdırma zamanı istifadə edilən maddənin əsas komponentlərindən biri olub. Bitkinin öz ətrini 3 min il saxlaya bilməsi məlumdur. Belə ki, 1922-ci ildə Misir fironu Tutanxamonun mumiyasından ətirli lavandanın qalıqları tapılmışdır.
Əhəmiyyəti
Lavanda bitkisinin bütün hissələrində efir yağları toplanır. Lakin çiçəklərdə onun miqdarı daha çox 0,8-3,0 %-ə qədərdir. Lavanda yağının əsas komponenti ( tərkib hissəsi) linalilasefat (30-56 %) və linalol (10-12 %) hesab edilir. Lavanda yağı və ondan alınan məhsullar (efir yağı, quru çiçək qrupu) ətriyyat - kosmetika sənayesində, qida və əczaçılıq sənayesində, tibdə və məişət kimyasında istifadə edilir. Lavanda yaxşı bal verən bitki hesab olunur və eroziya əleyhinə bitki kimi istifadə edilir.
Yayılması
Avropada lavandanı XVI əsrin axırlarında becərməyə başlamışlar. Rusiya ərazisinə lavanda XIX yüzilliyin ikinci yarısında gətirilmişdir. Lakin, ilk dəfə sənaye halında plantasiyalar şəklində becərilməsinə 1929-cu ildə Krımda başlamışlar. 1937-ci ildə lavanda Krasnodar vilayətində, 1945-ci il-lər Moldovada becərilməyə başlanmışdır. Onun ümumi əkin sahəsi 9 min hektara yaxın, məhsuldarlığı isə 20-30 s/ha - dır.
Növləri
- P.Silva, Fontes & Myre
- Lavandula angustifolia Mill.
- (DC.) Guinea
- Maire
- A.G.Mill.
- Benth.
- (Roth) Kuntze
- Upson & S.Andrews
- Webb & Berthel.
- (Svent.) M.C.León
- Sennen
- (L.) Mill.
- Upson & S.Andrews
- D.Guillot & Rosselló
- A.G.Mill.
- Poir.
- Lavandula dentata L.
- Batt.
- A.G.Mill.
- (Chiov.) Cufod.
- A.G.Mill.
- J.Graham
- A.G.Mill.
- Emeric ex Loisel.
- Boiss.
- Lavandula latifolia Medik.
- Rozeira
- Sánchez Gómez, Alcaraz & García Vall.
- Baker
- Humbert
- (Maire) Maire
- Murb.
- Bolle
- Lavandula multifida L.
- Lavandula nimmoi Benth.
- (Mill.) Cav.
- (Braun-Blanq.) Romo
- (Boiss.) Upson & S.Andrews
- (Chaytor) Franco
- (Rozeira) Franco
- Lavandula pinnata Lundmark
- Decne.
- Upson & S.Andrews
- Upson & Jury
- Benth.
- Upson & Jury
- Upson & S.Andrews
- T.Anderson
- Chaytor
- Lavandula stoechas L.
- (Rozeira) Rozeira
- Lavandula stoechas subsp. stoechas
- Rech.f.
- Benth.
- Coss. ex Ball
- L'Hér.
Hibridlər
- ex
İstinadlar
- Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 249. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
- Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 572.
- Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
- Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
- H. S. HÜMBƏTOV, V. V. BƏŞİROV V. R. MOHUMAYEV " YAĞLI VƏ EFİR YAĞLI BİTKİLƏR" BAKI 2016
Lavanda:The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Lavanda lat Lavandula diger adlari rengli ot levanda lavenda ve s dalamazkimiler fesilesine aid bitki cinsi LavandaElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad AsteridsKlad Deste DalamazciceklilerFesile DalamazkimilerYarimfesile NepetoideaeTriba Cins LavandaBeynelxalq elmi adiLavandula L 1753Sekil axtarisiITIS 500370NCBI 39169EOL 61212 Lavanda coxillik etirli edviyyat bitkisidir Bu bitkinin veteni Araliq denizi sahilleri hesab olunur Qedim Misirde mumiyalasdirma zamani istifade edilen maddenin esas komponentlerinden biri olub Bitkinin oz etrini 3 min il saxlaya bilmesi melumdur Bele ki 1922 ci ilde Misir fironu Tutanxamonun mumiyasindan etirli lavandanin qaliqlari tapilmisdir EhemiyyetiLavanda bitkisinin butun hisselerinde efir yaglari toplanir Lakin ciceklerde onun miqdari daha cox 0 8 3 0 e qederdir Lavanda yaginin esas komponenti terkib hissesi linalilasefat 30 56 ve linalol 10 12 hesab edilir Lavanda yagi ve ondan alinan mehsullar efir yagi quru cicek qrupu etriyyat kosmetika senayesinde qida ve eczaciliq senayesinde tibde ve meiset kimyasinda istifade edilir Lavanda yaxsi bal veren bitki hesab olunur ve eroziya eleyhine bitki kimi istifade edilir YayilmasiAvropada lavandani XVI esrin axirlarinda becermeye baslamislar Rusiya erazisine lavanda XIX yuzilliyin ikinci yarisinda getirilmisdir Lakin ilk defe senaye halinda plantasiyalar seklinde becerilmesine 1929 cu ilde Krimda baslamislar 1937 ci ilde lavanda Krasnodar vilayetinde 1945 ci il ler Moldovada becerilmeye baslanmisdir Onun umumi ekin sahesi 9 min hektara yaxin mehsuldarligi ise 20 30 s ha dir NovleriP Silva Fontes amp Myre Lavandula angustifolia Mill DC Guinea Maire A G Mill Benth Roth Kuntze Upson amp S Andrews Webb amp Berthel Svent M C Leon Sennen L Mill Upson amp S Andrews D Guillot amp Rossello A G Mill Poir Lavandula dentata L Batt A G Mill Chiov Cufod A G Mill J Graham A G Mill Emeric ex Loisel Boiss Lavandula latifolia Medik Rozeira Sanchez Gomez Alcaraz amp Garcia Vall Baker Humbert Maire Maire Murb Bolle Lavandula multifida L Lavandula nimmoi Benth Mill Cav Braun Blanq Romo Boiss Upson amp S Andrews Chaytor Franco Rozeira Franco Lavandula pinnata Lundmark Decne Upson amp S Andrews Upson amp Jury Benth Upson amp Jury Upson amp S Andrews T Anderson Chaytor Lavandula stoechas L Rozeira Rozeira Lavandula stoechas subsp stoechas Rech f Benth Coss ex Ball L Her HibridlerexIstinadlarLinney K Genera plantarum eorumque characteres naturales secundum numerum figuram situm amp proportionem omnium fructificationis partium 5 Stokholm 1754 S 249 doi 10 5962 BHL TITLE 746 Linnaei C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 2 S 572 Nureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 H S HUMBETOV V V BESIROV V R MOHUMAYEV YAGLI VE EFIR YAGLI BITKILER BAKI 2016 Lavanda The Plant List saytinda takson barede melumat ing