Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Yemelyan İvanoviç Puqaçov (rus. Емелья́н Ива́нович Пугачёв (d. 1732, Volqoqrad — ö. 10 yanvar, 1775, Moskva) — 1773–1775-ci illərdə Rusiyada kəndli üsyanının rəhbəri
| Yemelyan Puqaçov | |
|---|---|
| rus. Емелья́н Ива́нович Пугачёв | |
 | |
| Doğum tarixi | 1742[…] |
| Vəfat tarixi | 10 (21) yanvar 1775 |
| Vəfat yeri |
|
| Vəfat səbəbi | baş kəsmə |
| Fəaliyyəti | inqilabçı, hərbi qulluqçu, siyasətçi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
XVIII əsrin ikinci yarısında Rusiyanın dövlət idarəçiliyində bir hərc-mərclik hiss edilirdi. Çar taxtında əyləşdirilmiş III Pyotr prussiyapərəst siyasət yeridirdi. Bunun da nəticəsində saray əyanları arasında və qvardiyada müxalifət yarandı. III Pyotrun arvadı Yekaterinanın (yoxsullaşmış alman knyazı nəslindən olan Yekaterinanın qızlıq adı və soyadı Sofiya Avqusta Frederika olmuşdur) rəhbərliyi ilə saray çevrilişi oldu və çar qətlə yetirildi. Saray çevrilişinin təşkilatçısı II Yekaterina adı ilə hakimiyyət kürsüsünə yiyələndi və ərinin həyata keçirmək istədiyi bir sıra islahatları ləğv etdi. Belə qarışıq bir zamanda Don kazakları Yemelyan Puqaçovun başçılğı ilə üsyan etdilər. Təhkimli kəndlilər də, əsarət altında inləyən başqırdlar, tatarlar, qazaxlar da üsyançılara qoşuldular. Üsyan dalğası ölkənin böyük ərazisini bürüdü. Üsyançılar çar orduları üzərində bir sıra uğurlu qələbələr qazandılar. Bütün xalq hərəkatlarında olduğu kimi, Puqaçovun başçılıq etdiyi üsyanda əvvəlcədən hazırlanmış plan yox idi. Üsyançılar arasında nizam-intizama nəzarət etmək mümkün deyildi. Çox vaxt üsyançılar adi soyğunçu və quldurlar kimi hərəkət edirdilər. Başqırdlar, tatarlar, qazaxlar bu üsyanı onları müstəmləkə əsarətindən azad edib, müstəqil dövlətlərini yaratmalarına imkan verməyəcəyini görüb geri çəkildilər. Varlı kazaklar mübarizənin istiqamətinin dəyişdiyini – kəndli mübarizəsinə çevrildiyini görüb hərəkatın rəhbərlərinə xəyanət mövqeyi tutdular. Təhkimli kəndlilər isə öz ağalarından qisas aldıqdan sonra ailələrinin yanına qayıdıb dinc ömür sürmək istədilər. Nəticədə xalq hərəkatı zəiflədi. Xəyanət nəticəsində Puqaçov tutulub çar hökumətinə təhvil verildi. Üsyan qəddarlıqla yatırıldı. Özünü çar III Pyotr kimi qələmə verən Puqaçovun və dörd yoldaşının Moskvada boynu vuruldu.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Yemelyan Ivanovich Pugachev.
- Исаев Ю. Н. Chuvash encyclopedia (rus.). Чувашское книжное издательство, 2006. С. 2567. 2567 с.
- Deutsche Nationalbibliothek Record #118742922 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- Волжские монеты Бунт Емельяна Пугачева 1773–1775 годов История Суваро Булгары
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Yemelyan Ivanovic Puqacov rus Emelya n Iva novich Pugachyov d 1732 Volqoqrad o 10 yanvar 1775 Moskva 1773 1775 ci illerde Rusiyada kendli usyaninin rehberiYemelyan Puqacovrus Emelya n Iva novich PugachyovDogum tarixi 1742 Vefat tarixi 10 21 yanvar 1775Vefat yeri Moskva Moskva quberniyasi d Rusiya imperiyasiVefat sebebi bas kesmeFealiyyeti inqilabci herbi qulluqcu siyasetci Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiXVIII esrin ikinci yarisinda Rusiyanin dovlet idareciliyinde bir herc merclik hiss edilirdi Car taxtinda eylesdirilmis III Pyotr prussiyaperest siyaset yeridirdi Bunun da neticesinde saray eyanlari arasinda ve qvardiyada muxalifet yarandi III Pyotrun arvadi Yekaterinanin yoxsullasmis alman knyazi neslinden olan Yekaterinanin qizliq adi ve soyadi Sofiya Avqusta Frederika olmusdur rehberliyi ile saray cevrilisi oldu ve car qetle yetirildi Saray cevrilisinin teskilatcisi II Yekaterina adi ile hakimiyyet kursusune yiyelendi ve erinin heyata kecirmek istediyi bir sira islahatlari legv etdi Bele qarisiq bir zamanda Don kazaklari Yemelyan Puqacovun bascilgi ile usyan etdiler Tehkimli kendliler de esaret altinda inleyen basqirdlar tatarlar qazaxlar da usyancilara qosuldular Usyan dalgasi olkenin boyuk erazisini burudu Usyancilar car ordulari uzerinde bir sira ugurlu qelebeler qazandilar Butun xalq herekatlarinda oldugu kimi Puqacovun basciliq etdiyi usyanda evvelceden hazirlanmis plan yox idi Usyancilar arasinda nizam intizama nezaret etmek mumkun deyildi Cox vaxt usyancilar adi soyguncu ve quldurlar kimi hereket edirdiler Basqirdlar tatarlar qazaxlar bu usyani onlari mustemleke esaretinden azad edib musteqil dovletlerini yaratmalarina imkan vermeyeceyini gorub geri cekildiler Varli kazaklar mubarizenin istiqametinin deyisdiyini kendli mubarizesine cevrildiyini gorub herekatin rehberlerine xeyanet movqeyi tutdular Tehkimli kendliler ise oz agalarindan qisas aldiqdan sonra ailelerinin yanina qayidib dinc omur surmek istediler Neticede xalq herekati zeifledi Xeyanet neticesinde Puqacov tutulub car hokumetine tehvil verildi Usyan qeddarliqla yatirildi Ozunu car III Pyotr kimi qeleme veren Puqacovun ve dord yoldasinin Moskvada boynu vuruldu IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Yemelyan Ivanovich Pugachev Isaev Yu N Chuvash encyclopedia rus Chuvashskoe knizhnoe izdatelstvo 2006 S 2567 2567 s ISBN 978 5 7670 1471 X Deutsche Nationalbibliothek Record 118742922 Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016 Volzhskie monety Bunt Emelyana Pugacheva 1773 1775 godov Istoriya Suvaro Bulgary