Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nəhəng köstəbək (lat. Spalax giganteus) — fəsiləsinə aid gəmirici növü.
| Nəhəng köstəbək | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Nəhəng köstəbək | ||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
| ||||||||
Xariçi görünüş
Köstəbəkkimilər fəsiləsinə aid olan növlər arasında ən böyüyüdür. Uzunluğu 25–35 sm, çəkisi isə 1 kq təşkil edir. Üst hissəsi rəngarəng, boz və ya oxra-qonur rəngdə olur. Yaşlı fərdlərin başının üst hissəsi ağ rəngdə olur. Qarın nahiyyəsi tünd-boz rəngdə olur.
Yayılması
Nəhəng köstəbək endemik növ olaraq əsasən Ön Qafqaz ərazilərində yaşayırlar. Xüsusu ilə Kuma, Terek, Sulak çaylarının aşağı axarlarında rast gəlinir. Şimal arealı Kuma çayının ətrafları, cənub arealı isə Mahaçqala və Qudermes şəhərləri həmdəvərinə qədər uzanır. Kiçik bir papulyasiya Ural, Emba çayları hövzəsində yayılmışdır. Çox vaxt bu papulyasiya Ural köstəbəyi (Spalax uralensis) kimi qəbul edilir. Toplum halda yaşayırlar
Həyat tərzi
Nəhəng köstəbək digər digər köstəbəkkimilərdən fərqli olaraq onlar əsasən gilli və qumlu yarımsəhralarda yayılırlar. Bununla belə yuvalar bir qayda olaraq çay və göllərə yaxın yerləşir. Üstəlik onlara çöllüklərdə belə rast gəlmək olur. Bərkimiyən qumluqlarda dərinliyə baş vurmurlar. Bəzən onlar tarla, əkin sahələri, bağ və meşələrlə əhalətənmiş talalarda məskən sala bilirlər
Onların hərəkətləri tamami ilə araşdırılmamışdır. Əsasən yeraltı həyat sürür. Mürəkkəb yeraltı tunellər sistemi qurur. Yuva çoxlu girişlərə sahibdir. Tunellər 20–50 sm dərinlikdən keçir. Dəliklərin diametri 11–16 sm-dir. Yuva otağına gəldikdə isə 0,9–3 metr dərinlikdə yerləşir.
İl boyu aktivdir. Hec zaman qışlamır. Ən yüksək aktivlik dövrü mart-aprel aylarına qəsadüf edir. Əsasən 2–3 bala verir. İl ərzində bir və ya iki dəfə bala verir. Yektikliyə iki yaşında çatırlar. Yeraltı həyat sürdüyündən demək olar ki, rəqibi yoxdur. Bununla belə bəzən tüklü, pişik və yırtıcı quşlar tərəfindən ovlanılır.
Qorunma statusu
Nadir, kiçik areala malik və az öyrənilmiş növ. Sayları stabil və ya azalmağa doğru gedir. Gələcəkdə saylarının azalması və ya müəyyən papulyasiyanın yoxa çıxması labütdür. Səbəb antropogen fəaliyyətdir. 1983-cü ildə Dağlstanda saylarının 700–750 baş olması ehimal edilirdi. 1988-ci ildə sayları 10000 baş olaraq qiymətləndirildi (Dağıstan).
Nəhəng köstəbək həm Rusiyanın həm də Beynəlxalq ətrak mühitin qoruması birliyi tərəfindən qırmızı kitaba daxil edilmişdir.
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2004.
- Mammal Species of the World (ing.): A Taxonomic and Geographic Reference. / D. E. Wilson, D. M. Reeder 3 Baltimore: JHU Press, 2005. 35, 2142 p.
- Соколов В. Е. Пятиязычный словарь названий животных. Млекопитающие. Латинский, русский, английский, немецкий, французский. / под общей редакцией акад. В. Е. Соколова. — М.: Рус. яз., 1984. — С. 175. — 10 000 экз.
- Musser, G. G.; Carleton, M. D. (2005). "Superfamily Muroidea". In Wilson, D. E.; Reeder, D. M. Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (3rd ed.). Johns Hopkins University Press. p. 919. . OCLC 62265494.
- Neveu, P.; Gasc, J. P. "A cinefluorographical study of incisor sharpening in Spalax giganteus Nehring, 1898 (Rodentia, Mammalia)". Mammalia. 63 (4). 2009: 505–518. doi:10.1515/mamm.1999.63.4.505.
Xarici keçidlər
- Nəhəng köstəbək
- Rusiyanın nadir və tükənmə təhlükəsi qarşısında olan heyvanları: Nəhəng köstəbək 2005-11-10 at the Wayback Machine
- Rusiyanın onurğalı heyvanları: Nəhəng köstəbək
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Neheng kostebek lat Spalax giganteus fesilesine aid gemirici novu Neheng kostebekElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir Neheng kostebekBeynelxalq elmi adiSpalax giganteus Nehring 1898Sekil axtarisiITIS 633021EOL 1179799Xarici gorunusKostebekkimiler fesilesine aid olan novler arasinda en boyuyudur Uzunlugu 25 35 sm cekisi ise 1 kq teskil edir Ust hissesi rengareng boz ve ya oxra qonur rengde olur Yasli ferdlerin basinin ust hissesi ag rengde olur Qarin nahiyyesi tund boz rengde olur YayilmasiNeheng kostebek endemik nov olaraq esasen On Qafqaz erazilerinde yasayirlar Xususu ile Kuma Terek Sulak caylarinin asagi axarlarinda rast gelinir Simal areali Kuma cayinin etraflari cenub areali ise Mahacqala ve Qudermes seherleri hemdeverine qeder uzanir Kicik bir papulyasiya Ural Emba caylari hovzesinde yayilmisdir Cox vaxt bu papulyasiya Ural kostebeyi Spalax uralensis kimi qebul edilir Toplum halda yasayirlarHeyat terziNeheng kostebek diger diger kostebekkimilerden ferqli olaraq onlar esasen gilli ve qumlu yarimsehralarda yayilirlar Bununla bele yuvalar bir qayda olaraq cay ve gollere yaxin yerlesir Ustelik onlara colluklerde bele rast gelmek olur Berkimiyen qumluqlarda derinliye bas vurmurlar Bezen onlar tarla ekin saheleri bag ve meselerle ehaletenmis talalarda mesken sala bilirler Onlarin hereketleri tamami ile arasdirilmamisdir Esasen yeralti heyat surur Murekkeb yeralti tuneller sistemi qurur Yuva coxlu girislere sahibdir Tuneller 20 50 sm derinlikden kecir Deliklerin diametri 11 16 sm dir Yuva otagina geldikde ise 0 9 3 metr derinlikde yerlesir Il boyu aktivdir Hec zaman qislamir En yuksek aktivlik dovru mart aprel aylarina qesaduf edir Esasen 2 3 bala verir Il erzinde bir ve ya iki defe bala verir Yektikliye iki yasinda catirlar Yeralti heyat surduyunden demek olar ki reqibi yoxdur Bununla bele bezen tuklu pisik ve yirtici quslar terefinden ovlanilir Qorunma statusuNadir kicik areala malik ve az oyrenilmis nov Saylari stabil ve ya azalmaga dogru gedir Gelecekde saylarinin azalmasi ve ya mueyyen papulyasiyanin yoxa cixmasi labutdur Sebeb antropogen fealiyyetdir 1983 cu ilde Daglstanda saylarinin 700 750 bas olmasi ehimal edilirdi 1988 ci ilde saylari 10000 bas olaraq qiymetlendirildi Dagistan Neheng kostebek hem Rusiyanin hem de Beynelxalq etrak muhitin qorumasi birliyi terefinden qirmizi kitaba daxil edilmisdir IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 2004 Mammal Species of the World ing A Taxonomic and Geographic Reference D E Wilson D M Reeder 3 Baltimore JHU Press 2005 35 2142 p ISBN 978 0 8018 8221 0 Sokolov V E Pyatiyazychnyj slovar nazvanij zhivotnyh Mlekopitayushie Latinskij russkij anglijskij nemeckij francuzskij pod obshej redakciej akad V E Sokolova M Rus yaz 1984 S 175 10 000 ekz Musser G G Carleton M D 2005 Superfamily Muroidea In Wilson D E Reeder D M Mammal Species of the World A Taxonomic and Geographic Reference 3rd ed Johns Hopkins University Press p 919 ISBN 978 0 8018 8221 0 OCLC 62265494 Neveu P Gasc J P A cinefluorographical study of incisor sharpening in Spalax giganteus Nehring 1898 Rodentia Mammalia Mammalia 63 4 2009 505 518 doi 10 1515 mamm 1999 63 4 505 Xarici kecidlerNeheng kostebek Rusiyanin nadir ve tukenme tehlukesi qarsisinda olan heyvanlari Neheng kostebek 2005 11 10 at the Wayback Machine Rusiyanin onurgali heyvanlari Neheng kostebek