Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əfqan Hacıağa oğlu Əsgərov (23 sentyabr 1929, Qarabağlı – 13 fevral 2022, Bakı) — Azərbaycan yazıçısı, jurnalist, dramaturq. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi (1989). Təfəkkür Universitetinin jurnalistika professoru.
| Əfqan Əsgərov | |
|---|---|
 | |
| Təxəllüsü | Əfqan |
| Doğum tarixi | 23 sentyabr 1929 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 13 fevral 2022 (92 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | Yasamal qəbristanlığı |
| Təhsili | |
| İxtisası | Jurnalist |
| Fəaliyyəti | yazıçı, jurnalist, dramaturq |
| Fəaliyyət illəri | 1953-2022 |
| Əsərlərinin dili | Azərbaycan dili |
| İstiqamət | Tarixi roman |
| Janr | roman |
| İlk əsəri | "Gecikmisən"- 1961 |
| Tanınmış əsərləri | "Bəy İnal" , "Qız Atası" |
| Mükafatları |  |
Həyatı
Əfqan Hacıağa oğlu Əsgərov 23 sentyabr 1929-cu ildə Şirvanın Qarabağlılar (indiki Salyan rayonunun Qarabağlı kəndi) kəndində anadan olub. Ağır müharibə illərində orta təhsil almaq imkanından məhrum olmuş, cəmi üç sinif oxusa da ona 8-ci sinfi bitirmək haqqında şəhadətnamə verilmiş və o bir qohumunun məsləhəti ilə tibb texnikumuna daxil olaraq feldşer ixtisasına yiyələnmişdir. Uşaqlıqdan şeir yazmağa böyük həvəsi olan Əfqan Əsgərov Bakı Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsinə daxil olub, lakin rektor Abdulla Qarayevin köməyi ilə jurnalistika şöbəsində oxuyub.
1953-cü ildə universiteti bitirdikdən sonra mətbuatda çalışan Ə.Əsgərov jurnalist kimi ilk dəfə "Azərbaycan gəncləri" qəzetində fəaliyyətə başlayıb. Qəzetin səhifələrində bir-birinin ardınca publisistik yazıları, oçerkləri, felyeton və hekayələri, hətta "Poçtalyon" kino-ssenarisi çap edilib. Əfqan Əsgərov eyni zamanda bu qəzetdə elan olunan gənclik mövzusunda səhnə əsəri müsabiqəsində iştirak edərək üçüncü mükafata layiq görülüb. Bundan sonra o, daha bir səhnə əsəri yazıb. Yaradıcılığa hekayələrlə başlayan Əfqan bu ilk səhnə əsərləri ilə şöhrət qazanıb və bir-birinin ardınca yazıçının "Gecikmisən" (1961), "Gözəllik sorağında" (1962), "Sən belə deyilsən" (1963), "Sarı əlcək" (1965) və başqa hekayə topluları nəşr edilib. Bir müddətdən sonra isə Moskvada ali ssenarist kursunda oxuyan Əfqan iki ildən sonra Cəfər Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında redaktor kimi fəaliyyətini davam etdirib. Kinostudiyanın problemləri ilə bağlı "Kommunist" qəzetində məqalə ilə çıxş edən Əfqan Əsgərovun bu yazısı həmin vaxt Azərbaycan KP MK-nın şöbə müdiri Şıxəli Qurbanovun da iştirak etdiyi müşavirədə müzakirə olunub və Əfqana "Kommunist" qəzetində işləməyi məsləhət görüb. Beləliklə, Əfqan Əsgərov həmin qəzetdə ədəbiyyat şöbəsinin müdiri vəzifəsinə təyin edilib. 1989-cu ildə "Sovet kəndi" qəzetinin redaktoru olub. 1991-ci ildə Ali Sovetin orqanı olan "Həyat" qəzetinin baş redaktoru işləyib.
1 sentyabr 1989-cu ildə "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adına layiq görülüb.
Əfqan Əsgərov yazıçı və dramaturq kimi də fəaliyyət göstərib. "Gülyanaq", "Katib", "Həsrət də bir vüsaldır", "Qartal əfsanəsi" romanları, "Dədə Bəhmən" trilogiyası, "Qozbel", "Məhəbbət ətirli qərənfilim", "Dünya gözəlliyindir", "O, daş deyildir" və başqa povestləri onin əsərləri sırasındadır.
Dramaturgiya sahəsində də qələmini sınayan Əfqanın "Sarı əlcək", "O mənim oğlumdur", "Dağ seli", "Gülməyən adam" adlı pyesləri respublikanın müxtəlif teatrlarında tamaşaya qoyulub. "Qız atası" komediyası Əfqan Əsgərovun teatrlarda ən çox oynanılan əsərlərindən biri olub. 70-ci illərin başlanğıcında oxucuların qəlbinə geniş şəkildə yol tapmış Əfqan milli həyatın daha qlobal problemlərini əks etdirən romanları ilə nəsrimizi zənginləşdirdi. Əslində o, XX əsr Azərbaycan kəndində baş verən ciddi siyasi və sosial dəyişiklikləri nəsrə gətirdi. Bu məsələlər yazıçının "Dədə Bəhmən" trilogiyasında öz əksini tapmışdır. Trilogiya "Gülyanaq" romanı ilə başlayır. "Gülyanaq" 70-ci illərin ən təsirli, cəmiyyət həyatındakı ziddiyyət və iztirabların geniş lövhəsini özündə əks etdirən romandır.
Professor Azad Nəbiyev: "Əfqanın yaradıcılığında tarixi romanlar xüsusi yer tutur. Tarixi roman yazmağın məsuliyyətini yaxşı başa düşən yazıçı Azərbaycan tarixində analitik araşdırılmalar aparmışdır. Bu mənada "Bəy Inal", "Şahlar şahı", "Cənnətməkan" romanlarını xüsusi qeyd etmək lazımdır. Əfqan Azərbaycan ərazisindəki hökmdarlıq dövrünü, həmin dövrdə azərbaycanlıların adət-ənənəsinin, həyat və məişətinin bu günümüz üçün son dərəcə əhəmiyyətli və maraqlı olan xüsusiyyətlərini öyrənmiş, bir neçə ilin axtarışından sonra trilogiyanın ilk romanı olan "Bəy Inal"ı yazmışdır. Əsər xalqımızın qədim dövr tarixini, dövlətçilik ənənəsini öyrənmək baxımından maraqlı olduğu kimi, Azərbaycan xalqının tarixi taleyini, müxtəlif qonşu ölkələr əhatəsində keşməkeşli taleyini öyrənmək baxımından da bir o qədər əhəmiyyətlidir. Yazıçı haqqında tənqidçi fikirləri… Əfqanın tarixi romanlarının başqa bir cəhətini də qeyd etmək vacibdir. Məlumdur ki, sovetlər dönəmində yaranan bütün bədii ədəbiyyatda şahlara, padşahlara və sultanlara münasibət birmənalı olmamışdı. Əksər nümunələrdə onlar zalım, qaniçən, ədalətsiz insanlar kimi təqdim edilmişdi. Təbii ki, bu da tarixi həqiqətlərin təhrifi idi. Xalqımızın tarixi taleyində ədalətli, ağıllı, mərhəmətli, xalqın yüksəliş və tərəqqisi uğrunda çalışan hökmdarlar da az olmamışdır. Onların bir çoxu yaxşı tərbiyə görmüş, ölkəni ədalətlə idarə etmişdir. Yazıçı bütün bu dəyərlərə söykənərək trilogiyasında ədalətli hökmdarların bədii obrazını yaratmaq üçün bir sıra mühüm tarixi qaynaqlara istinad etmişdir. "Bəy Inal"a olduğu kimi, Xosrov Ənuşirəvan şaha həsr etdiyi "Şahlar şahı" romanı da tarixi həqiqətlərə söykənir. "Şahlar şahı" yazıçının yaradıcılığında özünə xüsusi yer tutan tarixi-əfsanəvi romandır. Əfqan burada tarixi roman janrının yeni hüdudlarını müəyyənləşdirməklə yanaşı, ona eyni zamanda bu mövzuda indiyədək yazılmış əsərlərdən fərqli olaraq tamamilə yeni məzmun gətirmiş, hökmdar-xalq qarşılıqlı əlaqəsi zəminində ədalətli hökmdarın yeni tipini yaratmışdır. Tarixdə bütün sonrakı nəsli Söhrab kimi "türkzadə" adlandırılan Şahlar şahı Xosrov Ənuşirəvan adil, xalqın sevimli övladı, xalqa arxalanan, onun köməyi ilə şahlıq taxıtını qoruyub saxlayan hökmdar kimi oxucuya təqdim edilmişdir. Trilogiyanın Şah Abbasa həsr edilmiş və yaxın macalda işıq üzü görəcək üçüncü kitabında da cənnətməkan Şah Abbasın mənəvi və əxlaqi saflığı, kamil və güclü hökmdar şəxsiyyəti maraqlı üslubda işlənmişdir".
Əfqan Əsgərov müharibə mövzusunu da nəsrə gətirən yazıçılardan olub. 60-cı illərin sonunda yazıçı bu mövzunu partizan hərəkatı kontekstində qələmə alıb… Alman faşistlərinə qarşı işğal zonasında — Pskov yaxınlığında həmyerlimiz göyçaylı Ismayıl Əliyevin qəhrəmanlığını geniş bədii epizodlarda qələmə alıb və əsər çap ediləndən sonra geniş marağa səbəb olub. Qəhrəmanın valideynlərinin Müdafiə Nazirliyinə müraciəti nəticəsində İsmayıl Əliyevin sənədləri tapılaraq, təltif edildiyi orden və medallar Azərbaycana göndərilib. Bu romanda yazıçının Azərbaycan xalqının qəhrəmanlıq tarixini əks etdirən əfsanə və rəvayətlərdən də məharətlə bəhrələndiyini qeyd etmək vacibdir.
Onun "Qız atası", "Tamah dişi", "Cənnət alması" və başqa səhnə əsərləri yüksək tamaşaçı zövqünə cavab ən yaxşı ədəbi nümunələrdir. Onun qələmə aldığı səhnə əsərlərində bunu görmək olur.
Ailəsi:
Əfqan Əsgərov Milli Qəhrəman Gültəkin Əsgərovanın əmisidir.
Mükafatlar.
- Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi (1989)
- Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri fərmanı (1969)
- "Təfəkkür" Univeritetinin elmi şurasının qərarı ilə 25 noyabr 2004-cü il qərarı ilə Jurnalistika kafedrası üzrə "Professor" elmi adı verilmişdir.
- Azərbaycan Milli Yaradıcılıq Akdemiyasının 23 yanvar 1991-ci il tarixli qərarı ilə Azərbaycan Milli Yaradıcılıq Akademiyasın "jurnalistika doktoru" seçilmişdir.
- Katib romanı 1982-ci ildə Azərbaycan SSR Dövlət mükafatına təqdim olunmuşdur.
Əsərləri
Romanlar:
- "Bəy İnal". Roman. Yazıçı, 1989.- 332 s.
- "Qartal əfsanəsi". Roman. Azərnəşr, 1974.- 359 s.
- "Gülyanaq". Roman. Gənclik, 1977.-289 s.
- "Katib". Roman. Yazıçı, 1981.- 377 s.
- "Həsrət də bir vüsaldır". Roman. Yazıçı, 1984.- 350 s.
- "Şahlar Şahı". Roman. Mütərcim, 2019.-264 s.
- "Cənnətməkan". Roman. Mücrü, 2021.-102s.
Povestlər:
- "Dədə Bəhmən"
- "Qozbel"
- "Məhəbbət ətirli qərənfilim"
- "Dünya gözəlliyindir",
- "O, daş deyildir"
Hekayə topluları:
- "Gecikmisən" (1961)
- "Gözəllik sorağında" (1962)
- "Sən belə deyilsən" (1963)
- "Sarı əlcək" (1965)
Pyeslər:
- "Sarı əlcək"
- "O mənim oğlumdur"
- "Qız atası"
- "Gülməyən adam"
- "Dağ seli"
- "Tamah dişi"
- "Cənnət alması"
Filmoqrafiya
İstinadlar
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Efqan Haciaga oglu Esgerov 23 sentyabr 1929 Qarabagli 13 fevral 2022 Baki Azerbaycan yazicisi jurnalist dramaturq Azerbaycan Yazicilar Birliyinin uzvu Azerbaycan SSR emekdar incesenet xadimi 1989 Tefekkur Universitetinin jurnalistika professoru Efqan EsgerovTexellusu EfqanDogum tarixi 23 sentyabr 1929 1929 09 23 Dogum yeri Qarabagli Salyan rayonuVefat tarixi 13 fevral 2022 2022 02 13 92 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanDefn yeri Yasamal qebristanligiTehsili Baki Dovlet UniversitetiIxtisasi JurnalistFealiyyeti yazici jurnalist dramaturqFealiyyet illeri 1953 2022Eserlerinin dili Azerbaycan diliIstiqamet Tarixi romanJanr romanIlk eseri Gecikmisen 1961Taninmis eserleri Bey Inal Qiz Atasi MukafatlariHeyatiEfqan Haciaga oglu Esgerov 23 sentyabr 1929 cu ilde Sirvanin Qarabaglilar indiki Salyan rayonunun Qarabagli kendi kendinde anadan olub Agir muharibe illerinde orta tehsil almaq imkanindan mehrum olmus cemi uc sinif oxusa da ona 8 ci sinfi bitirmek haqqinda sehadetname verilmis ve o bir qohumunun mesleheti ile tibb texnikumuna daxil olaraq feldser ixtisasina yiyelenmisdir Usaqliqdan seir yazmaga boyuk hevesi olan Efqan Esgerov Baki Dovlet Universitetinin filologiya fakultesine daxil olub lakin rektor Abdulla Qarayevin komeyi ile jurnalistika sobesinde oxuyub 1953 cu ilde universiteti bitirdikden sonra metbuatda calisan E Esgerov jurnalist kimi ilk defe Azerbaycan gencleri qezetinde fealiyyete baslayib Qezetin sehifelerinde bir birinin ardinca publisistik yazilari ocerkleri felyeton ve hekayeleri hetta Poctalyon kino ssenarisi cap edilib Efqan Esgerov eyni zamanda bu qezetde elan olunan genclik movzusunda sehne eseri musabiqesinde istirak ederek ucuncu mukafata layiq gorulub Bundan sonra o daha bir sehne eseri yazib Yaradiciliga hekayelerle baslayan Efqan bu ilk sehne eserleri ile sohret qazanib ve bir birinin ardinca yazicinin Gecikmisen 1961 Gozellik soraginda 1962 Sen bele deyilsen 1963 Sari elcek 1965 ve basqa hekaye toplulari nesr edilib Bir muddetden sonra ise Moskvada ali ssenarist kursunda oxuyan Efqan iki ilden sonra Cefer Cabbarli adina Azerbaycanfilm kinostudiyasinda redaktor kimi fealiyyetini davam etdirib Kinostudiyanin problemleri ile bagli Kommunist qezetinde meqale ile cixs eden Efqan Esgerovun bu yazisi hemin vaxt Azerbaycan KP MK nin sobe mudiri Sixeli Qurbanovun da istirak etdiyi musavirede muzakire olunub ve Efqana Kommunist qezetinde islemeyi meslehet gorub Belelikle Efqan Esgerov hemin qezetde edebiyyat sobesinin mudiri vezifesine teyin edilib 1989 cu ilde Sovet kendi qezetinin redaktoru olub 1991 ci ilde Ali Sovetin orqani olan Heyat qezetinin bas redaktoru isleyib 1 sentyabr 1989 cu ilde Azerbaycan SSR emekdar incesenet xadimi fexri adina layiq gorulub Efqan Esgerov yazici ve dramaturq kimi de fealiyyet gosterib Gulyanaq Katib Hesret de bir vusaldir Qartal efsanesi romanlari Dede Behmen trilogiyasi Qozbel Mehebbet etirli qerenfilim Dunya gozelliyindir O das deyildir ve basqa povestleri onin eserleri sirasindadir Dramaturgiya sahesinde de qelemini sinayan Efqanin Sari elcek O menim oglumdur Dag seli Gulmeyen adam adli pyesleri respublikanin muxtelif teatrlarinda tamasaya qoyulub Qiz atasi komediyasi Efqan Esgerovun teatrlarda en cox oynanilan eserlerinden biri olub 70 ci illerin baslangicinda oxucularin qelbine genis sekilde yol tapmis Efqan milli heyatin daha qlobal problemlerini eks etdiren romanlari ile nesrimizi zenginlesdirdi Eslinde o XX esr Azerbaycan kendinde bas veren ciddi siyasi ve sosial deyisiklikleri nesre getirdi Bu meseleler yazicinin Dede Behmen trilogiyasinda oz eksini tapmisdir Trilogiya Gulyanaq romani ile baslayir Gulyanaq 70 ci illerin en tesirli cemiyyet heyatindaki ziddiyyet ve iztirablarin genis lovhesini ozunde eks etdiren romandir Professor Azad Nebiyev Efqanin yaradiciliginda tarixi romanlar xususi yer tutur Tarixi roman yazmagin mesuliyyetini yaxsi basa dusen yazici Azerbaycan tarixinde analitik arasdirilmalar aparmisdir Bu menada Bey Inal Sahlar sahi Cennetmekan romanlarini xususi qeyd etmek lazimdir Efqan Azerbaycan erazisindeki hokmdarliq dovrunu hemin dovrde azerbaycanlilarin adet enenesinin heyat ve meisetinin bu gunumuz ucun son derece ehemiyyetli ve maraqli olan xususiyyetlerini oyrenmis bir nece ilin axtarisindan sonra trilogiyanin ilk romani olan Bey Inal i yazmisdir Eser xalqimizin qedim dovr tarixini dovletcilik enenesini oyrenmek baximindan maraqli oldugu kimi Azerbaycan xalqinin tarixi taleyini muxtelif qonsu olkeler ehatesinde kesmekesli taleyini oyrenmek baximindan da bir o qeder ehemiyyetlidir Yazici haqqinda tenqidci fikirleri Efqanin tarixi romanlarinin basqa bir cehetini de qeyd etmek vacibdir Melumdur ki sovetler doneminde yaranan butun bedii edebiyyatda sahlara padsahlara ve sultanlara munasibet birmenali olmamisdi Ekser numunelerde onlar zalim qanicen edaletsiz insanlar kimi teqdim edilmisdi Tebii ki bu da tarixi heqiqetlerin tehrifi idi Xalqimizin tarixi taleyinde edaletli agilli merhemetli xalqin yukselis ve tereqqisi ugrunda calisan hokmdarlar da az olmamisdir Onlarin bir coxu yaxsi terbiye gormus olkeni edaletle idare etmisdir Yazici butun bu deyerlere soykenerek trilogiyasinda edaletli hokmdarlarin bedii obrazini yaratmaq ucun bir sira muhum tarixi qaynaqlara istinad etmisdir Bey Inal a oldugu kimi Xosrov Enusirevan saha hesr etdiyi Sahlar sahi romani da tarixi heqiqetlere soykenir Sahlar sahi yazicinin yaradiciliginda ozune xususi yer tutan tarixi efsanevi romandir Efqan burada tarixi roman janrinin yeni hududlarini mueyyenlesdirmekle yanasi ona eyni zamanda bu movzuda indiyedek yazilmis eserlerden ferqli olaraq tamamile yeni mezmun getirmis hokmdar xalq qarsiliqli elaqesi zemininde edaletli hokmdarin yeni tipini yaratmisdir Tarixde butun sonraki nesli Sohrab kimi turkzade adlandirilan Sahlar sahi Xosrov Enusirevan adil xalqin sevimli ovladi xalqa arxalanan onun komeyi ile sahliq taxitini qoruyub saxlayan hokmdar kimi oxucuya teqdim edilmisdir Trilogiyanin Sah Abbasa hesr edilmis ve yaxin macalda isiq uzu gorecek ucuncu kitabinda da cennetmekan Sah Abbasin menevi ve exlaqi safligi kamil ve guclu hokmdar sexsiyyeti maraqli uslubda islenmisdir Efqan Esgerov muharibe movzusunu da nesre getiren yazicilardan olub 60 ci illerin sonunda yazici bu movzunu partizan herekati kontekstinde qeleme alib Alman fasistlerine qarsi isgal zonasinda Pskov yaxinliginda hemyerlimiz goycayli Ismayil Eliyevin qehremanligini genis bedii epizodlarda qeleme alib ve eser cap edilenden sonra genis maraga sebeb olub Qehremanin valideynlerinin Mudafie Nazirliyine muracieti neticesinde Ismayil Eliyevin senedleri tapilaraq teltif edildiyi orden ve medallar Azerbaycana gonderilib Bu romanda yazicinin Azerbaycan xalqinin qehremanliq tarixini eks etdiren efsane ve revayetlerden de meharetle behrelendiyini qeyd etmek vacibdir Onun Qiz atasi Tamah disi Cennet almasi ve basqa sehne eserleri yuksek tamasaci zovqune cavab en yaxsi edebi numunelerdir Onun qeleme aldigi sehne eserlerinde bunu gormek olur Ailesi Efqan Esgerov Milli Qehreman Gultekin Esgerovanin emisidir Mukafatlar Azerbaycan SSR emekdar incesenet xadimi 1989 Azerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin Fexri fermani 1969 Tefekkur Univeritetinin elmi surasinin qerari ile 25 noyabr 2004 cu il qerari ile Jurnalistika kafedrasi uzre Professor elmi adi verilmisdir Azerbaycan Milli Yaradiciliq Akdemiyasinin 23 yanvar 1991 ci il tarixli qerari ile Azerbaycan Milli Yaradiciliq Akademiyasin jurnalistika doktoru secilmisdir Katib romani 1982 ci ilde Azerbaycan SSR Dovlet mukafatina teqdim olunmusdur EserleriRomanlar Bey Inal Roman Yazici 1989 332 s Qartal efsanesi Roman Azernesr 1974 359 s Gulyanaq Roman Genclik 1977 289 s Katib Roman Yazici 1981 377 s Hesret de bir vusaldir Roman Yazici 1984 350 s Sahlar Sahi Roman Mutercim 2019 264 s Cennetmekan Roman Mucru 2021 102s Povestler Dede Behmen Qozbel Mehebbet etirli qerenfilim Dunya gozelliyindir O das deyildir Hekaye toplulari Gecikmisen 1961 Gozellik soraginda 1962 Sen bele deyilsen 1963 Sari elcek 1965 Pyesler Sari elcek O menim oglumdur Qiz atasi Gulmeyen adam Dag seli Tamah disi Cennet almasi FilmoqrafiyaBizim Gulbala film 1961 Pambigin mexaniklesdirilmis yigimi film 1961 Istinadlar empty citation Xarici kecidlerhttps edebiyyat az proza 1561 efqan esgerovdan uc qisa hekaye html