Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
MATLAB (ing. "Matrix Laboratory" sözünün qısaldılmış forması) ― texniki hesablamalarla bağlı məsələlərin həlli üçün nəzərdə tutulmuş tətbiqi proqramlar paketi və bu paketdə istifadə olunan eyniadlı proqramlaşdırma dili. 4-cü nəsil proqramlaşdırma dili olub, rəqəmsal hesablama sistemidir. MATLAB-la aşağıdakı əməliyyatlar yerinə yetirilə bilər:
- Matriks əməliyyatları;
- Funksiya və dataların qrafiklərinin çəkilməsi və təhlili;
- Alqoritmlərin tətbiqi;
- Başqa dillərdə (C, C++ və Fortran daxil) yazılmış proqramlarla əməliyyatlar.
| MATLAB | |
|---|---|
 | |
| Yaradılma tarixi | 1984 |
| Tərtibatçılar | MathWorks |
| Fayl sonluğu | .m, .p, .mat, .mlapp, .mltbx, .mlx, .mlappinstall və ya .mlpkginstall |
| Sonuncu versiyası |
|
| Əməliyyat sistemi | Microsoft Windows, macOS, Linux |
| mathworks.com/products/m… de.mathworks.com/product… | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
2004-cü ildə MathWorks təşkilatı dünyada bir milyondan artıq insanın MATLAB istifadə ettiyini e’lan etti. Bu proqramın istifadəçiləri çox fərqli sahələrdə çalışırlar: mühəndislik, elm, iqtisadiyyat, və s. Böyük müştərilər arasında Massaçusets Texnologiya İnstitutu, NASA, Max Planck Cəmiyyəti və RWTH Aachen Universiteti kimi elmi tədqiqat mərkəzlərindən yanı sıra ABB Grupu, Boeing, Ford Motor, Halliburton, Lockheed Martin, Motorola, Novartis, Pfizer, Philips, Toyota, and UniCredit Bank kimi sənayə quruluşları da var.
MATLAB müasir əməliyyat sistemlərinin əksəriyyətində, o cümlədən Linux, Mac OS və Microsoft Windows sistemlərində işləyir. MATLAB yüksək-səviyyəli interpretasiya olunan proqramlaşdırma dilidir. O, matrislərə əsaslanan verilənlər strukturuna, funksiyaların geniş spektrinə, inteqrasiya olunmuş gəlişdirmə mühitinə (INTEGRATED DEVELOPMENT ENVIRONMENT), obyekt-yönlü imkanlara və başqa proqramlaşdırma dillərində yazılmış proqramlarla interfeysə malikdir. MATLAB dilində yazılmış proqramlar iki növ olur: funksiyalar və skriptlər. Funksiyaların giriş və çıxış arqumentləri, eləcə də hesablamaların aralıq nəticələrini və dəyişənləri saxlamaq üçün özəl iş fəzası olur. Skriptlər isə ümumi iş fəzasından istifadə edir. Həm skriptlər, həm də funksiyalar maşın koduna kompilyasiya olunmur və mətn faylları şəklində saxlanılır. MATLAB dilinin başlıca özəlliyi onun matrislərlə işləmək üçün geniş imkanlara malik olmasıdır.
Tarix
MATLAB 1970-ci ildə Cleve Moler tərəfindən yazılıb. O, bu dövrdə Yeni Mexiko universitetində kompüter kibernetikası fakultəsində dekanlıq vəzifəsində idi və dili dizayn etməsinin səbəbi tələbələrinin FORTRAN dilini öyrənmədən LINPACK və EISPACK paketlərini istifadə edə bilməkləri idi. Çox qısa zaman içərisində bu proqram digər universitetlərə də yayıldı və tətbiqi riyaziyyat icmasında geniş istifadə olunmağa başladı. O dövrdə mühəndis olan Jack Little, Molerin Standford universitetinə 1983-cü ildəki ziyarəti əsnasında MATLAB-la tanış oldu. Jack proqramın iqtisadi dəyərini bilirdi və bu səbəblə Moler və Steve Bangertlə birlikdə bu proyekt üzərində çalışmağa qərar verdilər. Onlar MATLAB-ı C-də yazdılar və 1984-də onun inkişafına davam edə bilmək üçün MathWorks təşkilatını qurdular. Bu, yenidən yazılmış kitabxanalara qısaca JACPAC adı verilirdi. 2000-ci ildə MATLAB yeni, LAPACK isimli kitabxananı istifadə edə bilmək üçün yenidən proqramlandı.
Versiyalar tarixi
| Versiya | İstehsal adı | İstehsal ili | Qeydlər |
|---|---|---|---|
| MATLAB 1.0 | 1984 | ||
| MATLAB 2 | 1986 | ||
| MATLAB 3 | 1987 | ||
| MATLAB 3.5 | 1990 | MS-DOS-da işləyirdi, ancaq ən az 386 işləmcisi tələb edirdi. 3.5m versiyası riyazi kompressor tələb edirdi. | |
| MATLAB 4 | 1992 | ||
| MATLAB 4.2c | R7 | 1994 | Windows 3.1-də işləyirdi. Riyazi kompressor tələb edirdi. |
| MATLAB 5.0 | R8 | 1996 | |
| MATLAB 5.1 | R9 | 1997 | |
| MATLAB 5.1.1 | R9.1 | ||
| MATLAB 5.2 | R10 | 1998 | |
| MATLAB 5.2.1 | R10.1 | ||
| MATLAB 5.3 | R11 | 1999 | |
| MATLAB 5.3.1 | R11.1 | ||
| MATLAB 6.0 | R12 | 2000 | |
| MATLAB 6.1 | R12.1 | 2001 | |
| MATLAB 6.5 | R13 | 2002 | |
| MATLAB 6.5.1 | R13SP1 | 2003 | |
| MATLAB 6.5.2 | R13SP2 | ||
| MATLAB 7 | R14 | 2004 | |
| MATLAB 7.0.1 | R14SP1 | ||
| MATLAB 7.0.4 | R14SP2 | 2005 | |
| MATLAB 7.1 | R14SP3 | ||
| MATLAB 7.2 | R2006a | 2006 | |
| MATLAB 7.3 | R2006b | ||
| MATLAB 7.4 | R2007a | 2007 | |
| MATLAB 7.5 | R2007b | Windows 2000 və PowerPC Mac üçün son versiya. | |
| MATLAB 7.6 | R2008a | 2008 | |
| MATLAB 7.7 | R2008b | ||
| MATLAB 7.8 | R2009a | 2009 | 32-bit və 64-bitlik Windows 7 üçün ilk versiya. |
| MATLAB 7.9 | R2009b | Intel 64-bit Mac üçün ilk və Solaris SPARC üçün son versiya. | |
| MATLAB 7.10 | R2010a | 2010 | Intel 32-bit Mac üçün son versiya. |
Ədəbiyyat
- İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
İstinadlar
- http://www.mathworks.com/products/?s_tid=gn_ps.
- https://uk.mathworks.com/help/matlab/release-notes.html.
- http://www.mathworks.com/products/availability/index.html#ML.
- https://de.mathworks.com/support/requirements/platform-road-map.html.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
MATLAB ing Matrix Laboratory sozunun qisaldilmis formasi texniki hesablamalarla bagli meselelerin helli ucun nezerde tutulmus tetbiqi proqramlar paketi ve bu paketde istifade olunan eyniadli proqramlasdirma dili 4 cu nesil proqramlasdirma dili olub reqemsal hesablama sistemidir MATLAB la asagidaki emeliyyatlar yerine yetirile biler Matriks emeliyyatlari Funksiya ve datalarin qrafiklerinin cekilmesi ve tehlili Alqoritmlerin tetbiqi Basqa dillerde C C ve Fortran daxil yazilmis proqramlarla emeliyyatlar MATLABYaradilma tarixi 1984Tertibatcilar MathWorksFayl sonlugu m p mat mlapp mltbx mlx mlappinstall ve ya mlpkginstallSonuncu versiyasi R2024a Update 3Emeliyyat sistemi Microsoft Windows macOS Linuxmathworks com products m de mathworks com product Vikianbarda elaqeli mediafayllar 2004 cu ilde MathWorks teskilati dunyada bir milyondan artiq insanin MATLAB istifade ettiyini e lan etti Bu proqramin istifadecileri cox ferqli sahelerde calisirlar muhendislik elm iqtisadiyyat ve s Boyuk musteriler arasinda Massacusets Texnologiya Institutu NASA Max Planck Cemiyyeti ve RWTH Aachen Universiteti kimi elmi tedqiqat merkezlerinden yani sira ABB Grupu Boeing Ford Motor Halliburton Lockheed Martin Motorola Novartis Pfizer Philips Toyota and UniCredit Bank kimi senaye quruluslari da var MATLAB muasir emeliyyat sistemlerinin ekseriyyetinde o cumleden Linux Mac OS ve Microsoft Windows sistemlerinde isleyir MATLAB yuksek seviyyeli interpretasiya olunan proqramlasdirma dilidir O matrislere esaslanan verilenler strukturuna funksiyalarin genis spektrine inteqrasiya olunmus gelisdirme muhitine INTEGRATED DEVELOPMENT ENVIRONMENT obyekt yonlu imkanlara ve basqa proqramlasdirma dillerinde yazilmis proqramlarla interfeyse malikdir MATLAB dilinde yazilmis proqramlar iki nov olur funksiyalar ve skriptler Funksiyalarin giris ve cixis arqumentleri elece de hesablamalarin araliq neticelerini ve deyisenleri saxlamaq ucun ozel is fezasi olur Skriptler ise umumi is fezasindan istifade edir Hem skriptler hem de funksiyalar masin koduna kompilyasiya olunmur ve metn fayllari seklinde saxlanilir MATLAB dilinin baslica ozelliyi onun matrislerle islemek ucun genis imkanlara malik olmasidir TarixMATLAB 1970 ci ilde Cleve Moler terefinden yazilib O bu dovrde Yeni Mexiko universitetinde komputer kibernetikasi fakultesinde dekanliq vezifesinde idi ve dili dizayn etmesinin sebebi telebelerinin FORTRAN dilini oyrenmeden LINPACK ve EISPACK paketlerini istifade ede bilmekleri idi Cox qisa zaman icerisinde bu proqram diger universitetlere de yayildi ve tetbiqi riyaziyyat icmasinda genis istifade olunmaga basladi O dovrde muhendis olan Jack Little Molerin Standford universitetine 1983 cu ildeki ziyareti esnasinda MATLAB la tanis oldu Jack proqramin iqtisadi deyerini bilirdi ve bu sebeble Moler ve Steve Bangertle birlikde bu proyekt uzerinde calismaga qerar verdiler Onlar MATLAB i C de yazdilar ve 1984 de onun inkisafina davam ede bilmek ucun MathWorks teskilatini qurdular Bu yeniden yazilmis kitabxanalara qisaca JACPAC adi verilirdi 2000 ci ilde MATLAB yeni LAPACK isimli kitabxanani istifade ede bilmek ucun yeniden proqramlandi Versiyalar tarixiVersiya Istehsal adi Istehsal ili QeydlerMATLAB 1 0 1984MATLAB 2 1986MATLAB 3 1987MATLAB 3 5 1990 MS DOS da isleyirdi ancaq en az 386 islemcisi teleb edirdi 3 5m versiyasi riyazi kompressor teleb edirdi MATLAB 4 1992MATLAB 4 2c R7 1994 Windows 3 1 de isleyirdi Riyazi kompressor teleb edirdi MATLAB 5 0 R8 1996MATLAB 5 1 R9 1997MATLAB 5 1 1 R9 1MATLAB 5 2 R10 1998MATLAB 5 2 1 R10 1MATLAB 5 3 R11 1999MATLAB 5 3 1 R11 1MATLAB 6 0 R12 2000MATLAB 6 1 R12 1 2001MATLAB 6 5 R13 2002MATLAB 6 5 1 R13SP1 2003MATLAB 6 5 2 R13SP2MATLAB 7 R14 2004MATLAB 7 0 1 R14SP1MATLAB 7 0 4 R14SP2 2005MATLAB 7 1 R14SP3MATLAB 7 2 R2006a 2006MATLAB 7 3 R2006bMATLAB 7 4 R2007a 2007MATLAB 7 5 R2007b Windows 2000 ve PowerPC Mac ucun son versiya MATLAB 7 6 R2008a 2008MATLAB 7 7 R2008bMATLAB 7 8 R2009a 2009 32 bit ve 64 bitlik Windows 7 ucun ilk versiya MATLAB 7 9 R2009b Intel 64 bit Mac ucun ilk ve Solaris SPARC ucun son versiya MATLAB 7 10 R2010a 2010 Intel 32 bit Mac ucun son versiya EdebiyyatIsmayil Calalli Sadiqov Informatika terminlerinin izahli lugeti 2017 Baki nesriyyati 996 s Istinadlarhttp www mathworks com products s tid gn ps https uk mathworks com help matlab release notes html http www mathworks com products availability index html ML https de mathworks com support requirements platform road map html