Xiton

Xiton (qədim yunan dilində: χιτών) - qədim Yunanıstanda kişilərin və qadınların istifadə etdikləri geyim. Adətən kətandan və ya yundan, daha sonralar pambıqdan və bəzən ipəkdən hazırlanırdı. Xiton müxtəlif ölçülü parçalardan ibarət idi. Xiton bədənin ətrafına sarılır, heç bir qayçı və ya iynədən istifadə olunmurdu.

Dorik üslubunda hazırlanmış xiton

Qədim Yunanıstanda xiton bir-birindən fərqlənən iki formada:dorik və ionik üslubunda hazırlanırdı. Dorik üslubunda xiton yun parçadan hazırlanırdı, sadə və qolsuz olurdu. Bədənin sol tərəfindən qatlanır və sağ çiyin üzərində bağlanırdı. Xiton elə bir şəkildə geyilirdi ki, bir tərəfində bir qat var idi, digər tərəfi açıq qalırdı. Qədim Yunanıstanda qadınlar da xiton geyirdilər. Ancaq qadınlar həmişə onları ayaq biləyinə qədər geyirdilər. Qadınlar üçün nəzərdə tutulan xitonda bədənin sağ tərəfində bud dibindən aşağı hissə açıq saxlanılırdı. Ayaqların üstünü örtən xitonu uzatmaq və ya gödəltmək məqsədilə qadınlar bel hissəsini kəmərlə bağlayırdılar. Qədim Yunanıstanda kişilər, adətən, qadınlar kimi xitonu ayaq biləyinə qədər geyinən keşişlər, yaşlı kişilər və lirik oyunçular istisna olmaqla, dizlərinə qədər geyirdilər.

İonik üslubunda xiton kətan parçadan hazırlanırdı, hər iki çiyin üzərində və ya yalnız sol çiyində dayana bilirdi, başdan bədənə keçirilirdi və çuval kimi bağlanırdı. Bu paltar incə və daha bahalı idi.

Soyuq küləklər tanrisi Boreas Küləklər qülləsində uzun qollu xitonla təsvir edilmişdir

Etimologiyası

Bir çox tədqiqatçılar Xiton sözünün Qədim yunan sözü olan "χιτών" sözündən götürüldüyünü və ibrani dilində "alt paltar" mənasını ifadə etdiyini bildirirlər. Het woord is afgeleid van het Hebreeuws k'tonet(h)/kuttōnet(h) Tədqiqatçıların bir hissəsi isə Xiton ifadəsinin ərəb mənbələrinə əsasən "kətan", fransız, holland və ingilis mənbələrinə əsasən "pambıq" sözləri ilə əlaqəli olduğunu iddia edirlər.

İonik üslubunda hazırlanmış xiton geyinmiş qadın

Xarici keçidlər

•  (ing.) art. peplum, in (ed.), Dictionary of Greek and Roman Antiquities, Londen, 1870, pp. 884-885^{[ölü keçid]}

İstinadlar

1. Lajo Pérez, Rosina (1990). Léxico de arte. Madrid: Akal. p. 114. .
2. Muller, F. (1932). Grieksch woordenboek. (3de druk). Groningen/Den Haag/Batavia: J.B. Wolters’ Uitgevers-Maatschappij N.V.
3. Lewy, H. (1895). Die Semitischen Fremdwörter im Griechischen. Berlin: R. Gaertners Verlagsbuchhandlung Hermann Heyfelder.
4. Liddell, H.G. & Scott, R. (1940). A Greek-English Lexicon. revised and augmented throughout by Sir Henry Stuart Jones. with the assistance of. Roderick McKenzie. Oxford: Clarendon Press.
5. Kraus, L.A. (1844). Kritisch-etymologisches medicinisches Lexikon (Dritte Auflage). Göttingen: Verlag der Deuerlich- und Dieterichschen Buchhandlung.
6. Klein, E. (1971). A comprehensive etymological dictionary of the English language. Dealing with the origin of words and their sense development thus illustration the history of civilization and culture. Amsterdam: Elsevier Science B.V.
7. Vries, J. de, Tollenaere, F. de & Persijn, A.J. (1993). Etymologisch woordenboek (18de druk). Utrecht: Uitgeverij Het Spectrum B.V.